Nhận biết, phòng ngừa và kiểm soát cơn đau do Zona thần kinh ở người lớn

Cứ 3 người lớn sẽ có 1 người mắc bệnh zona thần kinh. Đáng chú ý, hơn 90% người lớn từ 50 tuổi trở lên có virus thủy đậu tiềm ẩn trong hệ thần kinh sẽ đối mặt với nguy cơ tái kích hoạt, gây ra bệnh zona thần kinh. Đây là căn bệnh gây ra những cơn đau đớn mãnh liệt, bỏng rát dữ dội, có thể kéo dài từ nhiều tháng, nhiều năm, thậm chí dai dẳng đến suốt đời, kèm theo biến chứng nguy hiểm như mù lòa, điếc, liệt, đột quỵ…

Thực tế đáng lo ngại là nhiều người còn thiếu hiểu biết, chủ quan hoặc áp dụng các phương pháp chữa trị dân gian như đi phán, vẽ khoán, nhai lá cây, sử dụng thuốc Nam… để điều trị bệnh, làm trầm trọng thêm tình trạng, nguy cơ cao bội nhiễm, hoại tử mô cùng nhiều di chứng nguy hiểm.

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, tỷ lệ mắc bệnh zona ở người lớn có thể lên đến 3,4 ca mới trên mỗi 1.000 người/năm ở những người khỏe mạnh và đến 11,8 ca mới trên mỗi 1.000 người/năm ở những người trên 65 tuổi. Khoảng một nửa số người sống đến 85 tuổi sẽ mắc zona ít nhất một lần trong đời và ít hơn 5% sẽ bị tái phát nhiều lần. Mặc dù bệnh zona hiếm khi dẫn đến tử vong, nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Nhằm cung cấp kiến thức khoa học, chính thống và giải pháp phòng ngừa, điều trị hiệu quả bệnh zona thần kinh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC phối hợp cùng các đơn vị y tế và báo chí uy tín hàng đầu Việt Nam tổ chức chương trình Tư vấn trực tuyến với chủ đề: “Zona - Biến chứng nguy hiểm ở người lớn: Nhận biết, phòng ngừa và kiểm soát cơn đau”. Chương trình diễn ra vào lúc 20h00, thứ Sáu, ngày 4/4/2025 với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành:

• TS.BS Lê Văn Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM;
• BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC.

Chương trình được phát sóng trực tuyến trên:

• Ứng dụng THVLi của Đài Truyền hình Vĩnh Long;
• Fanpage THVL – Đài Phát thanh Truyền hình Vĩnh Long;
• Fanpage Trung tâm tin tức VTV24;
• Fanpage VTV8 – Đài Truyền hình Việt Nam;
• Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh;
• Fanpage Nutrihome – Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng;
• Kênh Youtube Truyền hình Vĩnh Long;
• Kênh Youtube VNVC – Trung tâm tiêm chủng trẻ em và người lớn;
• Kênh Youtube Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Ngay bây giờ, Quý vị có thể gửi câu hỏi đến các chuyên gia NGAY TẠI ĐÂY để được giải đáp trong chương trình tư vấn.

Thông tin tư vấn quan trọng từ các chuyên gia, bác sĩ

Khán, thính giả quan tâm, có thể xem lại chương trình ngay tại đây:

TS.BS Lê Văn Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, zona thần kinh trong tiếng Hy Lạp nghĩa là “dải băng”, gợi hình ảnh vết phát ban lan theo dải trên cơ thể. Bệnh thường tái phát khi hệ miễn dịch suy yếu, do tuổi tác, bệnh lý như ung thư, HIV, các bệnh về máu, hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch. Đặc biệt, sau tuổi 50, khả năng miễn dịch giảm nên nguy cơ mắc zona tăng cao, dù không có bệnh nền. Theo nghiên cứu tại Mỹ, khoảng 99% người sinh trước năm 1980 từng nhiễm thủy đậu và có nguy cơ tái phát zona khi lớn tuổi.

Triệu chứng ban đầu của zona bao gồm đau rát da, mệt mỏi, nhức đầu, sau 48 giờ xuất hiện bóng nước gây đau đớn, bỏng rát dữ dội. Virus không chỉ gây tổn thương da mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng: viêm não, viêm màng não, tổn thương tủy sống, đột quỵ hoặc đau thần kinh kéo dài nhiều năm sau khi lành.

Đặc biệt, nếu zona xảy ra ở mắt, 10 - 25% trường hợp bị biến chứng nặng, thậm chí mù lòa. Nếu ảnh hưởng tai, bệnh có thể gây điếc và chóng mặt nghiêm trọng.

Đáng sợ nhất là đau thần kinh sau zona – cơn đau kéo dài dai dẳng dù vùng da tổn thương đã lành. Cơn đau này được mô tả là dữ dội và khó chịu hơn cả đau nhức xương khớp. Theo thang điểm đau từ 0 – 10, hơn 80% bệnh nhân cảm thấy đau từ mức 4 trở lên (gây khó chịu rõ rệt), trên 60% đau ở mức 7 (rất nặng) và khoảng 17% đau cực độ, không chịu nổi.

Người có bệnh nền như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), tiểu đường, tim mạch, suy thận mạn hay căng thẳng kéo dài có nguy cơ mắc zona cao hơn do hệ miễn dịch suy yếu. Trong đó, người COPD có nguy cơ lên đến 40%, tiểu đường và tim mạch khoảng 30%. Không chỉ dễ mắc bệnh, người có bệnh nền khi bị zona còn dễ gặp biến chứng nặng, đặc biệt là đau thần kinh sau zona. Khi hệ miễn dịch yếu, nguy cơ biến chứng cả tại chỗ và toàn thân tăng lên rõ rệt, khiến việc điều trị phức tạp và kéo dài hơn.

Theo BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, đau thần kinh sau zona là biến chứng rất khó điều trị, thường kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, gây đau đớn dai dẳng, tốn kém và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Dù không phổ biến, zona vẫn có thể tái phát – khoảng 5% ở người khỏe mạnh và lên đến 30% ở người suy giảm miễn dịch.

Vì vậy, tiêm vắc xin phòng zona là cách hiệu quả để ngăn ngừa tái phát và biến chứng. Vắc xin không điều trị cơn đau cũ mà giúp phòng đợt zona mới, vốn cũng có thể gây đau tương tự. Người đã từng bị zona vẫn có thể tiêm phòng khi bệnh ở giai đoạn ổn định. Hiệu quả vắc xin rất cao, khoảng 97% ở người từ 50 – 69 tuổi, 91% ở người trên 70 và lên đến 87% ở người suy giảm miễn dịch, giúp giảm nguy cơ đau thần kinh sau zona tới 88% và ngăn tái phát trong vòng 10 năm đến 80%.

Đối tượng ưu tiên tiêm phòng bao gồm người suy giảm miễn dịch như ghép tạng, cấy tế bào gốc, HIV, bệnh tự miễn… Ở nhiều nước, cả người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, COPD hay tim mạch cũng được xem là có nguy cơ và được khuyến cáo tiêm. Tại Việt Nam, vắc xin được chỉ định cho người từ 50 tuổi trở lên hoặc từ 18 tuổi nếu có bệnh nền làm suy giảm miễn dịch.

Tháng 5/2024, Bộ Y tế chính thức phê duyệt vắc xin phòng zona thần kinh và ngay sau đó, Hệ thống tiêm chủng VNVC đã nhanh chóng triển khai vắc xin này đầu tiên cho người từ 50 tuổi trở lên có miễn dịch bình thường và người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao trên toàn quốc với lịch tiêm hai mũi cách nhau 1 - 2 tháng, tùy trường hợp.

Với hàng trăm trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc, VNVC đang cung ứng đầy đủ, số lượng lớn vắc xin phòng zona thần kinh và nhiều loại vắc xin quan trọng khác, được bảo quản trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn quốc tế. VNVC quy tụ đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên có tay nghề cao, quy trình tiêm chủng an toàn và thường xuyên mang đến nhiều ưu đãi hấp dẫn.

Để được tư vấn về vắc xin phòng bệnh zona thần kinh và đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất Tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine.
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Đối với các hệ điều hành Android (Oppo, Samsung, Sony…): CÀI ĐẶT TẠI ĐÂY