Những lưu ý quan trọng khi tiêm vắc xin Phế cầu cho phụ nữ chuẩn bị mang thai

Tiêm vắc xin phế cầu trước khi mang thai là giải pháp hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe thai phụ và sự phát triển của thai nhi trước các bệnh lý nguy hiểm do phế cầu gây ra như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu…

Phế cầu khuẩn là nguyên nhân hàng đầu gây ra các tình trạng nhiễm trùng xâm lấn nguy hiểm như viêm phổi, nhiễm trùng huyết, viêm màng não…, đặc biệt nguy hiểm cho trẻ dưới 5 tuổi và phụ nữ mang thai. Với hệ miễn dịch suy yếu tự nhiên khi mang thai, mẹ bầu rất dễ nhiễm phế cầu khuẩn, mắc bệnh nặng và nguy cơ rất cao dẫn đến các biến cố thai kỳ nguy hiểm như sinh non, thai chết lưu hoặc nhập viện ICU.

Bác sĩ Trần Huỳnh Tấn – Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, có khoảng 15% trường hợp sảy thai giai đoạn đầu và 66% ở giai đoạn muộn liên quan đến nhiễm trùng phế cầu khuẩn. Một số trường hợp viêm phổi nặng trong thai kỳ ghi nhận 17% trẻ tử vong trong tử cung, 50% sinh non, 50% mổ cấp cứu và 17% trường hợp mẹ tử vong.

Sau sinh, mẹ cũng đối mặt nguy cơ cao nhiễm trùng do chấn thương sinh lý, trong đó phế cầu khuẩn, dù hiếm, có thể truyền từ mẹ sang con qua đường âm đạo, gây nhiễm trùng huyết sơ sinh với tỷ lệ tử vong lên tới 50%. Bác sĩ Tấn cho biết thêm, phụ nữ mang thai ở tam cá nguyệt thứ 3 và sau sinh có nguy cơ mắc bệnh phế cầu xâm lấn cao hơn so với phụ nữ không mang thai.

Để đảm bảo hiệu quả và an toàn tiêm chủng tối ưu, khi tiêm vắc xin phế cầu cho phụ nữ chuẩn bị mang thai, bác sĩ Tấn lưu ý các vấn đề sau đây:

Thời điểm tiêm vắc xin phế cầu

Phụ nữ nên tiêm vắc xin phế cầu trước khi mang thai, để đảm bảo an toàn cho sự phát triển toàn diện của thai nhi cũng như kịp thời sản sinh kháng thể phòng bệnh cho người mẹ. Vắc xin phế cầu khuẩn không được khuyến cáo tiêm trong thai kỳ do chưa có nghiên cứu kỹ lưỡng về tính an toàn trên thai phụ.

Nữ giới nên hoàn thành phác đồ tiêm vắc xin phế cầu khuẩn Prevenar 13 phòng 13 chủng phế cầu với 1 mũi trước mang thai và không cần tránh thai sau khi tiêm (chỉ cần thời điểm tiêm vắc xin không mang thai). Trong trường hợp phát hiện mang thai sau khi tiêm, mẹ bầu không nên quá lo lắng vì tiêm vắc xin không nằm trong yếu tố cân nhắc chấm dứt thai kỳ, vẫn tiếp tục theo dõi thai kỳ, siêu âm định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ sản khoa. Cho đến hiện tại, không có tác dụng bất lợi nào của vắc xin phế cầu khuẩn đối với phụ nữ mang thai được báo cáo.

Tại một số quốc gia, vắc xin phế cầu khuẩn có thể được chỉ định tiêm cho những phụ nữ có yếu tố nguy cơ cao mắc bệnh do phế cầu khuẩn trong thai kỳ theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ.

Phản ứng sau tiêm có thể gặp khi tiêm phòng phế cầu

Không có phản ứng phụ nghiêm trọng nào xảy ra sau khi tiêm phòng phế cầu khuẩn. Hầu hết các phản ứng sau tiêm phế cầu đều biểu hiện nhẹ và hồi phục trong thời gian ngắn. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh CDC (Hoa Kỳ) và  Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cam kết giám sát và đảm bảo tính an toàn của vắc xin trước khi cấp phép và triển khai rộng rãi.

Các phản ứng sau tiêm vắc xin phế cầu bao gồm các phản ứng đau (50 - 80%), đỏ (10 - 30%) và sưng (10 - 30%), với tỷ lệ cao nhất ở trẻ em, trẻ mới biết đi, trẻ sơ sinh và sau cùng là người lớn. Hầu hết các phản ứng tại chỗ là nhẹ đến trung bình nhưng khoảng 8% ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi có thể xuất hiện tình trạng đau nhức tạm thời cản trở chuyển động của chân tay.

Các phản ứng phổ biến khác bao gồm trẻ quấy khóc xảy ra ở 70% trẻ sơ sinh và 20% ở trẻ em, mệt mỏi (>30%), đau nhức cơ (>20%) và đau đầu (>20%) ở người lớn. Tình trạng sốt có thể được ghi nhận trên 38 độ C trong vòng 7 ngày sau khi tiêm vắc xin được báo cáo ở 24 - 35% trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi. Tỷ lệ sốt sau đó giảm dần theo độ tuổi, chỉ xảy ra ở 6 - 8% trẻ em ít nhất 2 tuổi.

Việc xảy ra phản ứng phụ sau tiêm là tín hiệu tích cực cho thấy hệ miễn dịch của cơ thể đang hoạt động để đáp ứng lại với mũi tiêm phòng. Khi vắc xin được đưa vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể và protein để chống lại nhiễm trùng. Quá trình này có thể phản ứng mạnh khiến bùng phát triệu chứng tạm thời ra bên ngoài cơ thể.

Tham khảo ý kiến bác sĩ

Không phải tất cả nữ giới đều có thể tiêm vắc xin phế cầu. Những người có cơ địa mẫn cảm, tiền sử dị ứng với thành phần vắc xin hoặc đang mắc các bệnh lý cấp tính cần tham khảo kỹ ý kiến bác sĩ trước khi tiêm. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe, xác định mức độ cần thiết và thời điểm tiêm phù hợp nhất.

Phối hợp với các loại vắc xin khác

Trước thai kỳ, ngoài vắc xin phế cầu, phụ nữ chuẩn bị mang thai cần tiêm thêm các loại vắc xin quan trọng khác như vắc xin Sốt xuất huyết, vắc xin phòng các bệnh lý và ung thư nguy hiểm do HPV, vắc xin phòng viêm màng não và các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm A, B, C, Y, W; vắc xin Sởi - Quai bị - Rubella, Thủy đậu, Viêm não Nhật Bản, Viêm gan A, B… Trong thai kỳ, thai phụ cần tiêm thêm vắc xin Cúm và vắc xin Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván từ tam cá nguyệt thứ hai.

Lựa chọn cơ sở tiêm chủng uy tín

Việc tiêm vắc xin cho phụ nữ chuẩn bị và đang mang thai cần được thực hiện tại các cơ sở tiêm chủng đạt chuẩn, có trang thiết bị hiện đại, đội ngũ y tế chuyên nghiệp và phác đồ xử lý tình huống khẩn cấp đầy đủ. Đây là yếu tố quan trọng đảm bảo quy trình tiêm chủng an toàn và hiệu quả.

VNVC là Hệ thống Trung tâm tiêm chủng vắc xin cho trẻ em và người lớn An toàn - Uy tín - Chất lượng hàng đầu Việt Nam, cam kết cung ứng đầy đủ các loại vắc xin quan trọng, vắc xin mới, vắc xin thế hệ mới cho trẻ em và người lớn, kể cả vắc xin phế cầu Prevenar 13 tiêm cho phụ nữ trước khi mang thai. 100% vắc xin chính hãng, đảm bảo chất lượng cao, bảo quản đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn Quốc tế; cam kết thực hiện quy trình tiêm chủng an toàn toàn diện; dịch vụ Khách hàng tận tâm, thân thiện cùng mức giá hợp lý, luôn bình ổn, nhiều ưu đãi và đa dạng các hình thức hỗ trợ thanh toán thông minh, linh hoạt.

Thực hiện các biện pháp phòng bệnh phế cầu bên cạnh việc tiêm vắc xin

Mặc dù vắc xin phế cầu được chứng minh là biện pháp hiệu quả hàng đầu trong việc duy trì khả năng miễn dịch và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, nhưng bên cạnh đó, các biện pháp phòng bệnh khác vẫn cần được triển khai song song để đạt hiệu quả bảo vệ toàn diện như:

• Duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ: Một trong những cách cơ bản để hạn chế phơi nhiễm với phế cầu khuẩn là thực hiện vệ sinh cá nhân đúng cách. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, đặc biệt sau khi ho, hắt hơi, hoặc trước khi ăn, là biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả. Đồng thời, giữ môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng, loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn gây bệnh, sẽ giúp làm giảm nguy cơ tiếp xúc với tác nhân gây bệnh.
• Chú ý bảo vệ hệ hô hấp: Phế cầu khuẩn chủ yếu lây qua đường hô hấp qua các giọt bắn khi ho hoặc hắt hơi. Việc đeo khẩu trang ở nơi đông người, đặc biệt trong mùa dịch bệnh, giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm. Thêm vào đó, tránh tiếp xúc gần với những người bị nhiễm trùng đường hô hấp hoặc có triệu chứng nghi ngờ cũng là một biện pháp phòng bệnh quan trọng.
• Tăng cường sức đề kháng tự nhiên: Một cơ thể khỏe mạnh với hệ miễn dịch tốt là "lá chắn" tự nhiên tối ưu chống lại sự tấn công của phế cầu khuẩn. Việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, giàu dinh dưỡng, bổ sung đầy đủ vitamin (như vitamin A, C, D) và khoáng chất giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng. Song song đó, việc nghỉ ngơi đủ giấc, giảm căng thẳng và thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng sẽ hỗ trợ cải thiện khả năng miễn dịch một cách đáng kể.
• Hạn chế các yếu tố nguy cơ: Những đối tượng hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, hoặc sống trong môi trường ô nhiễm thường dễ bị ảnh hưởng bởi phế cầu khuẩn hơn do hệ hô hấp dễ suy giảm chức năng bảo vệ. Do đó, từ bỏ các thói quen xấu, kiểm soát bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh phổi mãn tính, tim mạch và chăm sóc sức khỏe định kỳ là cách giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh hiệu quả.