Phụ nữ bị bại liệt có sinh được không? Có di truyền sang con?

Bại liệt từng là nỗi ám ảnh bệnh tật toàn cầu trước khi vắc xin phòng ngừa được sử dụng rộng rãi. Đối với nữ giới sống sót sau nhiễm bại liệt, nỗi trăn trở về khả năng mang thai và sinh con an toàn được quan tâm và chú trọng hàng đầu. Vậy phụ nữ bị bại liệt có sinh được không? Căn bệnh này có di truyền sang thế hệ sau không? Chuyên gia sẽ giải đáp trong bài viết dưới đây!

Bại liệt ảnh hưởng thế nào tới khả năng thụ thai?

Bại liệt là bệnh do virus gây ra, có thể để lại di chứng liệt vĩnh viễn ở một số nhóm cơ, phụ thuộc vào mức độ tổn thương thần kinh ở bệnh nhân. Về mặt sinh sản, bại liệt không trực tiếp ảnh hưởng đến chức năng sinh sản hay khả năng thụ thai ở cả nam và nữ giới, bởi virus không trực tiếp gây tổn thương đến hệ thống cơ quan sinh sản.

Tuy nhiên, những di chứng vận động do bại liệt để lại, có thể gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng thụ thai ở cả nam và nữ:

1. Ở nữ giới

Các chuyên gia y tế cho biết, những nữ giới sống sót sau bại liệt thường gặp phải các di chứng kéo dài của bệnh, đặc trưng bởi tình trạng mệt mỏi toàn thân, giảm sức mạnh cơ bắp, đau đớn, cùng với những thay đổi thứ phát về giải phẫu và sinh lý cơ thể liên quan đến thai kỳ. Mặc dù các vấn đề chăm sóc trước và sau khi sinh nở ở những phụ nữ là nạn nhân của bệnh bại liệt rất hiếm khi gặp phải, nhưng tỷ lệ mắc tiền sản giật, protein niệu thai kỳ, thận trước mang thai, chảy máu âm đạo và nhiễm trùng đường tiết niệu cao hơn trong thai kỳ.

Bên cạnh đó, các ca sinh khó do tắc nghẽn đường sinh thường gặp hơn ở nhóm bệnh nhân bại liệt và tỷ lệ mổ lấy thai được thực hiện cao hơn trong suốt thời gian mang thai. Tiên lượng của bệnh khi xảy ra trong thi kỳ có thể khó dự đoán hơn, nhưng nhìn chung là tốt cho cả mẹ và con. Mặc dù tỷ lệ sảy thai tương đối cao, nhưng nếu thai kỳ đủ tháng thì việc sinh nở được dự đoán là bình thường.

2. Ở nam giới

Mặc dù không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản của nam giới, nhưng bệnh có thể để lại di chứng ảnh hưởng gián tiếp, tùy thuộc vào độ ảnh hưởng thần kinh vận động và chức năng sinh sản bị tác động, chẳng hạn như:

• Ảnh hưởng thần kinh vận động: Liệt cơ vùng chậu hoặc chân có thể gây khó khăn trong giao hợp, tổn thương thần kinh dẫn đến khó kiểm soát chức năng sinh dục, gây rối loạn cương dương và xuất tinh ngược;
• Chức năng sinh sản: Virus bại liệt không tấn công trực diện đến tinh hoàn hay tuyến tiền liệt, nên chất lượng tinh trùng thường không bị ảnh hưởng nếu không có xuất hiện biến chứng khác. Đồng thời, khả năng sản xuất tinh trùng vẫn bình thường trừ khi có tổn thương nội tiết hoặc biến chứng liên quan đến sinh sản.

Trước những ảnh hưởng nhất định của bệnh, nhiều người đặt ra nghi vấn “Bại liệt có sinh được không?” phản ánh nỗi lo sâu xa về sức khỏe, chất lượng sống và di truyền của những người bị ảnh hưởng bệnh. Chuyên gia sẽ giải đáp chi tiết ngay sau đây.

Vợ bị bại liệt có sinh được không?

Nữ giới bị bại liệt vẫn có thể sinh con được, vì virus bại liệt chỉ ảnh hưởng đến những tế bào thần kinh vận động, không có ái lực với cơ quan sinh sản nên khả năng thụ thai về mặt sinh học vẫn được đảm bảo. Tuy nhiên, quá trình mang thai và sinh nở cần được theo dõi y tế chặt chẽ và có kế hoạch chăm sóc phù hợp, để đảm bảo thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.

Tiến sĩ Marny Eulberg, Bác sĩ Gia đình (Hoa Kỳ), chia sẻ đã khám cho hơn 800 phụ nữ bị bại liệt với các mức độ liệt khác nhau và hầu hết họ đều có thể sinh con mà không gặp vấn đề quá nhiều so với những phụ nữ mang thai khác, ngoại trừ việc họ có thể phải mổ lấy thai thường xuyên hơn. (2)

Đáng lưu ý, những di chứng vận động của bệnh bại liệt để lại có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai an toàn ở nữ giới. Nếu bệnh nhân bị di chứng dẫn đến yếu cơ vùng bụng, cột sống hoặc cơ hô hấp, việc mang thai có thể gây áp lực lớn lên cơ thể, làm tăng nguy cơ mệt mỏi, đau lưng hoặc khó sinh thường hơn. Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Bệnh bại liệt có di truyền không​?

Bệnh bại liệt không có khả năng di truyền, thậm chí trong trường hợp cả bố và mẹ đều mắc bệnh. Nhiều nghiên cứu chuyên sâu đã được tiến hành và kết quả cho thấy không có dấu vết của virus hoặc nhiễm trùng ở thế hệ con của những người sống sót sau bệnh. Đồng thời, các nghiên cứu cũng chỉ ra, virus bại liệt không thể xuyên qua hàng rào nhau thai và dường như không có nhiều nguy hiểm cho thế hệ con cháu từ việc lây truyền trực tiếp virus trong thời kỳ mang thai.

Tiến sĩ Antonio Toniolo, chuyên ngành virus học (Ý) cho biết, bản thân đã tìm kiếm tàn dư của virus bại liệt ở gần 80 bệnh nhân và gia đình của họ (bao gồm hơn 25 người con), khẳng định rằng chưa tìm thấy bất kỳ dấu vết nào của virus ở con cái của bệnh nhân bại liệt.

Các nguy cơ khi mang thai do bại liệt

Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, mang thai ở phụ nữ sống sót sau bại liệt có liên quan đến việc tăng nguy cơ biến chứng trong thai kỳ và sinh nở, cũng như hậu quả tiêu cực trong giai đoạn chu sinh. Một số nữ giới sẽ gặp khó khăn trong sự phát triển xương chậu khi mắc bệnh bại liệt khi còn bé. Trong trường hợp này, ống sinh thường hẹp hơn bình thường, khiến việc sinh nở một thai nhi có kích thước bình thường trở nên nguy hiểm.

Theo Lauro S. Halstead, MD, bác sĩ nội khoa (Hoa Kỳ) chia sẻ rằng, mối quan tâm lớn từ góc độ y tế là kích thước của ống sinh. Thông thường, những phụ nữ mắc bệnh bại liệt khi còn nhỏ và bị ảnh hưởng ở một hoặc cả hai chân sẽ không có sự phát triển bình thường của xương chậu. Điều này dẫn đến sự tổn thương của ống sinh, thường có thể khiến việc sinh con có kích thước bình thường trở nên khó khăn hoặc không thể.

Ngoài ra, nhiều người mắc bệnh bại liệt về lâu dài sẽ bị vẹo cột sống, khiến việc gây tê tủy sống (thường được sử dụng cho phẫu thuật mổ lấy thai) trở nên khó khăn. Trường hợp này, bác sĩ có thể cần gây mê toàn thân để mổ lấy thai cho những bệnh nhân này.

Khuyến nghị cho mẹ bị bại liệt muốn sinh con

Mặc dù bại liệt có thể để lại di chứng về vận động, hô hấp và hệ cơ ở người bệnh, nhưng những phụ nữ sống sót sau bệnh vẫn có thể mang thai và sinh con khỏe mạnh mà không có yếu tố di truyền. Tuy nhiên, đối với mẹ bị bại liệt vẫn tồn tại một số yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng đến thai kỳ cần đặc biệt cẩn trọng.

1. Sàng lọc trước khi mang thai

Trước khi mang thai, người mẹ cần được khám tiền sản toàn diện để đánh giá khả năng sinh sản và mức độ ảnh hưởng của di chứng đến thai kỳ, bao gồm:

• Khám chuyên khoa thần kinh, phục hồi chức năng và sản phụ khoa nhằm xác định nguy cơ, đánh giá chức năng hô hấp/ cơ xương, khả năng vận động và khả năng mang thai,sinh nở an toàn;
• Xét nghiệm di truyền học nếu có sự nghi ngờ về bệnh lý nền hoặc tiền sử gia đình;
• Tư vấn tâm lý và dinh dưỡng để chuẩn bị thể trạng tốt nhất trước khi bước vào thai kỳ.

2. Theo dõi thai kỳ

Trong quá trình mang thai, mẹ bầu cũng cần chú ý theo dõi các dấu hiệu biến chứng đặc thù cảnh báo nguy hiểm, cụ thể như:

• Yếu cơ vùng chậu gây khó khăn khi sinh thường;
• Nguy cơ sinh mổ cao hơn do bất thường cấu trúc xương chậu hoặc suy giảm sức cơ;
• Mệt mỏi mãn tính hoặc hội chứng hậu bại liệt cần được kiểm soát bằng nghỉ ngơi hợp lý và vật lý trị liệu.

3. Lựa chọn phương pháp sinh phù hợp

Một trong những quyết định quan trọng trên hành trình mang thai của mẹ bị bại liệt là lựa chọn phương pháp sinh phù hợp với thể trạng và mức độ di chứng thần kinh. Phương pháp dự sinh sẽ được bác sĩ chỉ định dựa trên đánh giá chuyên sâu về tình trạng xương chậu, sức cơ và khả năng hô hấp.

Thông thường, mẹ sẽ được chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Tuy nhiên, sinh thường cũng là biện pháp khả thi nếu mẹ không có biến dạng xương chậu hay liệt hoàn toàn cũng như có đủ sức để rặn đẩy bé ra ngoài.

4. Sau sinh

Sau khi sinh, phụ nữ bị bại liệt cần được chăm sóc đặc biệt để phục hồi thể chất và tinh thần. Trong đó, vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức cơ, cải thiện vận động và phòng ngừa biến chứng. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ tâm lý cũng rất cần thiết để giúp người mẹ vượt qua cảm giác lo âu, trầm cảm sau sinh…

Bài viết trên đã giải đáp thắc mắc “Phụ nữ bị bại liệt có sinh được không?”. Thực tế, nữ giới bị bại liệt vẫn có thể mang thai và sinh con như bình thường. Tuy nhiên, có thể sẽ phải đối mặt với những thách thức trong thai kỳ như nguy cơ biến chứng cao hơn, khó sinh thường hơn… cần phải đặc biệt cẩn trọng.