Sốt xuất huyết ăn bún được không? Chuyên gia dinh dưỡng giải đáp

Chế độ ăn uống lành mạnh là bước đầu tiên và quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe của mỗi cá nhân. Ở người bệnh sốt xuất huyết, vai trò của dinh dưỡng càng quan trọng khi việc ăn đúng cách, lựa chọn thực phẩm khoa học góp phần tăng cường miễn dịch và đề kháng, giúp người bệnh phục hồi nhanh hơn. Vậy, sốt xuất huyết ăn bún được không?

Vai trò của dinh dưỡng trong quá trình hồi phục bệnh sốt xuất huyết

Những năm gần đây, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) liên tiếp phát ra những cảnh báo về sự gia tăng của sốt xuất huyết trên phạm vi toàn cầu. Điển hình như 2019, WHO cho biết số ca mắc sốt xuất huyết trên toàn cầu đạt mức cao kỷ lục với 5,1 triệu trường hợp tại 129 quốc gia. Đáng lo ngại rằng, sốt xuất huyết hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Các phương pháp điều trị chủ yếu xoay quanh điều trị triệu chứng, kết hợp cùng nghỉ ngơi hợp lý và dinh dưỡng khoa học cho người bệnh.

Trong đó, dinh dưỡng chiếm một vai trò quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cho quá trình phục hồi của bệnh nhân. Chế độ dinh dưỡng khoa học và uống đủ nước còn giúp giảm nguy cơ gặp biến chứng sốt xuất huyết, đồng thời giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Cụ thể, vai trò của dinh dưỡng trong quá trình phục hồi của bệnh nhân sốt xuất huyết như sau:

• Hỗ trợ hệ thống miễn dịch: Dinh dưỡng hợp lý bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa thiết yếu hỗ trợ chức năng của hệ thống miễn dịch. Hệ thống miễn dịch hoạt động tốt giúp bệnh nhân chống lại virus sốt xuất huyết tốt hơn.
• Duy trì sức khỏe và cung cấp năng lượng: sốt xuất huyết có thể khiến bệnh nhân mệt mỏi, suy yếu. Dinh dưỡng đầy đủ giúp cơ thể có đủ năng lượng cần thiết hỗ trợ cho quá trình phục hồi, đồng thời chống lại tình trạng nhiễm trùng.
• Phòng suy dinh dưỡng: Chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn là những triệu chứng của sốt xuất huyết có thể dẫn đến giảm lượng thức ăn nạp vào. Dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp người bệnh ngăn nguy cơ suy dinh dưỡng và các biến chứng liên quan.
• Bù nước cho cơ thể: Sốt xuất huyết có thể gây mất nước do sốt cao, toát mồ hôi. Bổ sung nước và dinh dưỡng hợp lý giúp bù lại lượng nước và chất điện giải đã mất, giúp bệnh nhân không bị mất nước.
• Bù số lượng tiểu cầu: Sốt xuất huyết giảm tiểu cầu là tình trạng số lượng tiểu cầu trong máu thấp hơn mức trung bình là 150.000/mm³ do virus sốt xuất huyết gây ra. Một số loại thực phẩm như đu đủ giúp bổ sung tiểu cầu hiệu quả, giúp cải thiện số lượng tiểu cầu cho người bệnh sốt xuất huyết.
• Giảm biến chứng, hỗ trợ quá trình phục hồi: Dinh dưỡng hợp lý còn giúp bệnh nhân sốt xuất huyết ngăn ngừa các biến chứng liên quan, chẳng hạn như mất cân bằng điện giải. Trong quá trình phục hồi, dinh dưỡng còn hỗ trợ người bệnh mau hồi phục sức khỏe, rút ngắn thời gian phục hồi của cơ thể.

Sốt xuất huyết ăn bún được không?

Người bệnh sốt xuất huyết có thể ăn bún, nhưng cần lưu ý một số yếu tố để đảm bảo chế độ dinh dưỡng phù hợp và an toàn cho quá trình hồi phục. Người bệnh sốt xuất huyết thường cảm thấy mệt mỏi, ốm, sốt dẫn đến việc ăn uống không ngon miệng. Do đó, các món ăn dễ ăn, mềm như bún khá phù hợp để bệnh nhân hấp thu.

Tuy nhiên, cũng nên lưu ý rằng, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mỗi người bệnh, mà người chăm sóc nên cân nhắc có cho bệnh nhân ăn bún hay không. Nếu bệnh nhân sốt, mệt mỏi, khó tiêu không nên cho ăn bún vì có thể ảnh hưởng sức khỏe, cũng như khả năng phục hồi của bệnh nhân.

Theo tờ Health Benefits Times cho biết, bún và đặc biệt là bún gạo không chứa chất béo và hàm lượng carbohydrates ít. Carbohydrates (1) từ bún có thể chuyển hóa thành năng lượng mà không gây tích mỡ, đồng thời tạo cảm giác no bụng cho bệnh nhân. Có thể nói, bún có thể mang lại năng lượng hiệu quả thông qua quá trình trao đổi chất.

Bên cạnh đó, bún còn cung cấp hàm lượng sắt nhất định cho cơ thể, hỗ trợ quá trình lưu thông máu thuận lợi hơn. Từ đó, đảm bảo oxy được cung cấp đầy đủ cho các bộ phận của cơ thể, hỗ trợ hoạt động bình thường. Carbohydrates trong bún còn có tác dụng loại bỏ độc tố, chất thải và các vật chất không mong muốn khác. Ăn bún thường xuyên có tác dụng thanh lọc cơ thể và đào thải độc tố hiệu quả.

Một số lưu ý khi ăn bún cho người bệnh sốt xuất huyết

Tuy bún là loại thực phẩm dễ ăn, ngon miệng khi được chế biến phù hợp, nhưng không phải bất cứ bệnh nhân sốt xuất huyết nào cũng có thể ăn bún.

Nếu bệnh nhân bị sốt, hoặc thấy khó tiêu nên ăn cháo, súp thay vì bún, vì lúc này cơ thể sẽ rất mệt mỏi, hệ tiêu hóa hoạt động không tốt như bình thường. Bên cạnh tinh bột gạo là thành phần chính sản xuất bún, nhà sản xuất còn có thể cho thêm các chất phụ gia có thể không an toàn cho sức khỏe bệnh nhân sốt xuất huyết như bột huỳnh quang làm sáng, chất tẩy, để làm trắng, hàn the tạo độ dai và tăng thời gian bảo quản.

Ngoài ra, bún cũng không thích hợp với những người có vấn đề về tiêu hóa. Vì bún làm từ bột gạo ngâm nước khi làm khoảng 1 ngày để bột nở. Trong thời gian này, tinh bột lên men có thể khiến người bệnh đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu. Do đó, người viêm dạ dày hoặc có vấn đề tiêu hóa nên hạn chế ăn.

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết ăn mì được không? Thực phẩm nào thay thế tốt hơn?

Vậy, người bệnh sốt xuất huyết khi ăn bún nên ăn bún tươi, không chất bảo quản. Để phân biệt bún không chứa chất bảo quản, cách đơn giản nhất là quan sát màu sắc của sợi bún. Bún từ gạo nguyên chất có màu đục hoặc tối màu, ngược lại nếu chứa hàn the hay hóa chất bảo quản sẽ có màu trắng trong, sáng màu, sợi bún bóng mẩy. Ngoài ra, bún không chứa hóa chất, sợi bún sẽ hơi nát và dễ đứt gãy, chạm vào có cảm giác dính, nhuyễn, không để được quá lâu ngày.

Bên cạnh đó, bệnh nhân sốt xuất huyết cần biết cách kết hợp bún với các thực phẩm khác để đảm bảo dinh dưỡng và lưu ý đến lượng bún cũng như tần suất ăn. Nếu cảm thấy khó tiêu, không khỏe khi ăn bún, người bệnh nên ngừng ăn và chuyển sang các thực phẩm khác dễ ăn như cháo, súp...

Một số món bún phù hợp cho người bệnh sốt xuất huyết

Một số món bún bệnh nhân sốt xuất huyết có thể ăn cần đảm bảo dinh dưỡng, dễ ăn, dễ tiêu hóa.

1. Bún mọc

Nguyên liệu:

• Sườn thăn: 400g
• Xương ống: 300g
• Giò sống: 50g
• Mộc nhĩ khô: 2 - 3 tai
• Bún tươi
• Hành phi
• Hành tím: 2 củ
• Hành lá, rau mùi,..
• Muối ăn, hạt nêm, tiêu, dầu ăn

Các bước thực hiện:

Bước 1: Hầm xương

• Xương ống sau khi được làm sạch bằng nước thường cần lược qua để loại bỏ bot bẩn. Sau đó bỏ xương ống vào 1,2l nước, 2 thìa hạt nêm, 1 thìa muối ninh như để xương ra chất ngọt. Ướp sườn cùng 1/3 thìa muối, 1 thìa hạt nêm, 1 thìa tiêu. Trộn đều rồi ướp chừng 15 phút.

Bước 2: Làm mọc

• Mộc nhĩ ngâm nước ấm cho nở và mềm, sau đó bâm nhuyễn mộc nhĩ. Cho giò sống, mộc nhĩ trộn đều, vắt thành từng viên tròn nhỏ.

Bước 3: Nấu nước dùng

• Cho dầu vào chảo, bầm nhuyễn hành tím, cho sườn đã ướp vào chảo rồi xào qua. Nước xương ống ninh như cho phần sườn vào đun sôi thêm vài lần rồi cho mọc vào. Khi mọc bắt đầu nổi lên thì chứng tỏ đã chín.

Bún tươi trụng sơ qua với nước nóng, vớt ra tô thêm nước dùng, mọc, sườn lên trên. Sau đó cho ít hành lá, rau mùi, hành khô, thêm một ít tiêu rồi thưởng thức.

2. Bún gạo lứt

Gạo lứt là thực phẩm dinh dưỡng, thơm ngon khi chế biến thành thức ăn. Với mỗi tô bún gạo lứt khi hoàn thành sẽ có nước dùng đậm đà, trong veo, cùng sợi bún tươi ngon đẹp mắt. Ngoài ra, thịt gà kết hợp cùng bún bổ sung thêm dinh dưỡng cho bệnh nhân.

Nguyên liệu

• Ức gà 300 gr
• Bún gạo lứt khô 200 gr
• Nấm rơm 200 gr
• Hành tím 2 củ
• Hành lá/ ngò rí
• Muối/ tiêu

Các bước thực hiện:

Bước 1: Sơ chế

• Ức gà sau khi mua về cần đem chà xát với muối rồi rửa sạch 2 - 3 lần nước, để ráo. Cắt gà thành từng miếng vừa ăn, lột vỏ hành tím, băm nhỏ. Ướp thịt gà cùng hành tím, nửa muỗng cà phê tiêu và nửa muỗng cà phê muối. Trộn đều và để khoảng 15 phút cho thịt ngấm gia vị. Sơ chế các nguyên liệu khác và trụng bún với nước sôi, sau đó ngâm với nước lạnh thêm 5 phút rồi vớt ra để ráo.

Bước 2: Nấu nước lèo

• Bắc nồi lên bếp mở lửa vừa, thêm nước nấu sôi, thêm nửa muỗng cà phê muối, nấm rơm vào và nấu khoảng 5 phút. Tiếp đến cho ức gà và trụng khoảng 2 - 3 phút khi thịt vừa chín tới sẽ mềm ngon hơn, nêm nếm gia vị vừa ăn và tắt bếp.

Sau khi hoàn thành nước lèo, bạn cho bún vào tô, thêm hành lá, ngò rí, vài miếng ức gà và thêm nước lèo rồi thưởng thức.

3. Bún cá

Bún cá vàng ươm cùng nước dùng thanh dịu là món ăn ngon miệng bắt mắt, giàu dinh dưỡng. Cách làm món bún cá như sau.

Nguyên liệu:

• Cá rô phi 800 gr
• Bún tươi 500 gr
• Xương heo 400 gr
• Đậu hũ non 2 miếng
• Hành khô 10 gr
• Mắm tôm 1.2 muỗng canh (hoặc mắm thường)
• Nước cốt chanh 1.2 muỗng
• Bột nghệ 1.2 muỗng cà phê
• Rau ăn kèm 100 gr (thì là/ hành lá/ tía tô/ rau mùi và cà chua)

Các bước thực hiện:

Bước 1: Nấu nước hầm xương

• Cá sau khi mua về lọc thịt và xương để riêng. Dùng nồi đun nước sôi sau đó cho xương heo vào chần qua khoảng 2 phút, rồi tắt bếp và rửa sạch phần xương vừa chần. Đun sôi nước tiếp tục cho đầu và xương cá chần qua 1 phút đến khi cá hết bọt. Lấy phần đầu và xương cá vừa chần rửa sạch. Đổ khoảng 1,5 lít nước vào nồi, cho xương heo, đầu và xương cá vừa chần ninh cho ngọt nước.

Bước 2: Sơ chế

• Thái thịt cá thành từng khúc tầm 2 - 2.5cm. Cà chua cắt múi cau, hành tím và rau ăn kèm thái nhỏ. Rau thì là cắt khúc từ 3 đến 4 cm. Rau mùi và tía tô để nguyên. Đậu hũ cắt đôi sau đó cắt thành miếng đậu hủ nhỏ.
• Ướp cá với nước cốt chanh giúp cá chiên xong sẽ giữ được độ giòn, không bị gãy. Chiên đậu hũ non cho đến khi vàng giòn thì gắp ra đĩa. Phần cá ướp xong cũng cho vào ít bột chiên giòn để bề mặt cá sau khi chiên có độ giòn vừa phải.

Bước 3: Hoàn thiện nước dùng

• Gắp đầu, xương cá, xương heo ra khỏi nước hầm xương đã chuẩn bị. Cho hành tím vào chảo và phi thơm. Sau đó cho bột nghệ vào đảo qua với cà chua rồi cho vào nồi nước dùng. Nêm nếm vừa miệng.

Cuối cùng, để bún ra tô, cho đậu hủ, cá chiên cùng rau ăn kèm lên trên. Cho nước lèo vào và thưởng thức.

Lưu ý: Tiết giảm tối đa lượng dầu mỡ và gia vị kích thích như ớt, tiêu, muối khi chế biến món bún cho người bệnh sốt xuất huyết vì những thực phẩm này có thể gây khó tiêu và làm tình trạng dạ dày trở nên tồi tệ hơn.

Sốt xuất huyết ăn bún được không còn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân. Nếu bệnh nhân mệt mỏi, sốt, khó tiêu thì không nên cho ăn bún vì có thể ảnh hưởng sức khỏe và quá trình hồi phục. Hãy xin lời khuyên của bác sĩ trước khi cho bệnh nhân ăn bún cũng như chế độ dinh dưỡng hằng ngày cho bệnh nhân. Ăn uống đúng cách sẽ hỗ trợ tốt quá trình phục hồi và rút ngắn thời gian bệnh.