Dấu hiệu xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết: Những cảnh báo sớm

Sốt xuất huyết không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu như sốt cao, mệt mỏi, phát ban mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như xuất huyết não nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, việc nhận diện sớm các dấu hiệu xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết có thể giúp cứu sống bệnh nhân và giảm thiểu nguy cơ tử vong. Vậy dấu hiệu nhận biết và cảnh báo xuất huyết não do sốt xuất huyết là gì? Cùng chuyên gia của Hệ thống tiêm chủng VNVC tìm hiểu trong bài viết sau đây!

Xuất huyết não là gì?

Xuất huyết não là một dạng đột quỵ nguy hiểm, xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ hoặc rò rỉ đột ngột, khiến máu tràn vào mô não. Sự xuất hiện của máu trong não gây kích thích các mô não, dẫn đến tình trạng phù não. Máu tập trung tại vị trí tổn thương tạo thành một khối tụ máu, làm tăng áp lực lên các mô não xung quanh. Áp lực này có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến việc các tế bào não bị phá hủy.

Chảy máu trong não có thể xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau, bao gồm bên trong não, giữa các lớp màng bao quanh não, hoặc giữa hộp sọ và lớp màng ngoài của não. Tình trạng này có thể khiến bệnh nhân rơi vào trạng thái hôn mê hoặc mê sảng. Xuất huyết não chiếm khoảng 13% tổng số ca đột quỵ (3), có nguy cơ cao đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Theo các ước tính, tỷ lệ mắc xuất huyết não là 24,6/100.000 người mỗi năm, với tỷ lệ mắc bệnh tương tự ở cả nam và nữ. Tuy nhiên, tỷ lệ này lại cao hơn đáng kể ở người cao tuổi, đặc biệt là những người từ 85 tuổi trở lên, nhóm này có nguy cơ mắc xuất huyết não cao gấp 9,6 lần so với những người ở độ tuổi trung niên. Xuất huyết não chiếm khoảng 20% tổng số các ca bệnh mạch máu não tại Hoa Kỳ.

Xuất huyết não là một biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra khi người bệnh mắc sốt xuất huyết. Sốt xuất huyết là bệnh do virus Dengue gây ra, thường lây truyền qua vết đốt của muỗi Aedes. Trong trường hợp nặng, virus có thể gây tổn thương mạch máu, làm giảm khả năng đông máu, dẫn đến tình trạng xuất huyết nội tạng, bao gồm cả xuất huyết não.

Khi xuất huyết não xảy ra, máu chảy vào các mô não, gây ra tổn thương nghiêm trọng và có thể dẫn đến tình trạng phù não, tăng áp lực nội sọ, từ đó ảnh hưởng đến chức năng của não. Biến chứng này có thể khiến người bệnh rơi vào hôn mê, co giật, hoặc thậm chí tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.

Dấu hiệu xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết

Mặc dù xuất huyết não do sốt xuất huyết là hiếm gặp, nhưng nó lại là một trong những biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở những trường hợp mắc bệnh nặng hoặc không được điều trị đúng cách. Do đó, việc nhận biết và điều trị sớm các dấu hiệu cảnh báo là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ và đảm bảo sự an toàn cho người bệnh. Dưới đây là các dấu hiệu xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết cần chú ý:

1. Dấu hiệu lâm sàng thường gặp

• Đau đầu: Đau đầu dữ dội và bất thường là một trong những dấu hiệu xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết. Cơn đau có thể rất mạnh và không giảm bớt khi dùng thuốc giảm đau thông thường.
• Buồn nôn và nôn: Buồn nôn, nôn mửa không dứt, đặc biệt khi kèm theo cơn đau đầu dữ dội, có thể là dấu hiệu của xuất huyết não. Điều này xảy ra khi máu chảy vào não và gây áp lực lên các khu vực não bộ.
• Suy giảm ý thức: Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, uể oải hoặc mất ý thức. Trong trường hợp bệnh diễn tiến nặng, người bệnh có thể rơi vào trạng thái hôn mê.
• Co giật: Xuất huyết não có thể gây ra các cơn co giật, đặc biệt khi vùng não kiểm soát các hoạt động cơ bắp bị ảnh hưởng bởi tình trạng chảy máu.

2. Dấu hiệu thần kinh

• Liệt hoặc yếu một bên cơ thể: Một trong những dấu hiệu rõ rệt của xuất huyết não là liệt hoặc yếu cơ bắp một bên cơ thể, đặc biệt là ở tay hoặc chân.
• Khó nói hoặc khó hiểu lời nói: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc nói hoặc hiểu lời nói của người khác. Đây là dấu hiệu của xuất huyết não ảnh hưởng đến vùng não điều khiển ngôn ngữ.
• Mất thăng bằng hoặc chóng mặt: Xuất huyết trong não có thể làm tổn thương các khu vực liên quan đến sự cân bằng và điều phối cơ thể, dẫn đến mất thăng bằng, chóng mặt, hoặc khó di chuyển.

Nguyên nhân gây xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết

Xuất huyết não trong trường hợp mắc sốt xuất huyết chủ yếu là kết quả của rối loạn đông máu nghiêm trọng. Khi mắc bệnh, cơ thể bệnh nhân thường gặp phải tình trạng giảm tiểu cầu, làm suy giảm khả năng cầm máu do gan bị tổn thương. Điều này dẫn đến các hiện tượng xuất huyết tự phát như chảy máu cam, rong kinh, bầm tím tại vị trí chích, xuất huyết đường tiêu hoá,xuất huyết ở các cơ quan nội tạng khác…

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết giảm tiểu cầu nguy hiểm như thế nào?

Bên cạnh đó, phản ứng viêm quá mức của cơ thể cũng phá hủy thành mạch, khiến các mạch máu nhỏ dễ bị tổn thương và chảy máu. Khi mạch máu bị tổn thương, máu dễ dàng thoát ra khỏi hệ thống mạch, gây xuất huyết ở nhiều vị trí trong cơ thể, bao gồm cả não.

Ngoài ra, sốc sốt xuất huyết Dengue, một biến chứng thường gặp trong giai đoạn nặng, làm giảm thể tích tuần hoàn máu, khiến não không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất, dẫn đến tổn thương và chảy máu não. Trong một số trường hợp, virus Dengue có thể trực tiếp tấn công vào não, gây viêm não, làm tăng áp lực nội sọ, tổn thương mô não và dẫn đến xuất huyết.

Ngoài các cơ chế bệnh lý, xuất huyết não còn có thể xảy ra do sử dụng thuốc hoặc điều trị không đúng cách. Việc dùng các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như aspirin hoặc ibuprofen làm giảm khả năng đông máu, trong khi truyền dịch không kiểm soát có thể gây phù não và tăng áp lực nội sọ, dẫn đến xuất huyết.

Tóm lại, xuất huyết não trong sốt xuất huyết là kết quả của một hay nhiều yếu tố phối hợp và cần được phát hiện, xử lý kịp thời thông qua theo dõi sát các chỉ số tiểu cầu, đông máu và điều trị đúng phác đồ để giảm nguy cơ biến chứng sốt xuất huyết.

Phương pháp chẩn đoán xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết

Quá trình chẩn đoán xuất huyết não thường bắt đầu bằng việc thu thập thông tin từ bệnh nhân, bao gồm tiền sử bệnh và các triệu chứng hiện tại. Tiếp theo, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng kỹ lưỡng để đánh giá tình trạng thần kinh. Cuối cùng, để xác định chính xác vị trí và mức độ tổn thương, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số phương pháp như:

• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Là kỹ thuật sử dụng máy tính kết hợp với tia X để tạo ra những hình ảnh chi tiết về các cơ quan, mô mềm, xương và mạch máu trong cơ thể theo dạng lát cắt ngang. So với chụp X-quang thông thường, CT cung cấp hình ảnh rõ ràng và chi tiết hơn, giúp bác sĩ có cái nhìn tổng quan về cấu trúc và tình trạng sức khỏe của các bộ phận như đầu, cổ, xương sống, tim, bụng, ngực, đầu gối và nhiều khu vực khác.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Là một phương pháp chẩn đoán hiện đại sử dụng từ trường mạnh, sóng vô tuyến và công nghệ máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết bên trong cơ thể. Từ kết quả chụp MRI giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, hỗ trợ quá trình chẩn đoán và điều trị.
• Chụp cộng hưởng từ mạch máu (MRA): Là một kỹ thuật chụp cộng hưởng từ MRI chuyên biệt, được sử dụng để khảo sát các mạch máu và tim trong cơ thể. Phương pháp này cho phép tạo ra những hình ảnh chi tiết về các mạch máu, giúp bác sĩ phát hiện các bất thường, xác định chính xác nguồn gốc các tổn thương mạch máu, từ đó xây dựng kế hoạch điều trị hiệu quả và kịp thời.

Để xác định nguyên nhân chính xác, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm các phương pháp khác như:

• Điện não đồ;
• Chụp X-quang ngực;
• Xét nghiệm nước tiểu;
• Xét nghiệm công thức máu toàn phần (CBC);
• Chọc dò tủy sống;
• Chụp mạch máu (phương pháp này được thực hiện để phát hiện phình động mạch/ dị dạng động mạch tĩnh mạch).

Cách xử lý và điều trị khi bị xuất huyết não do sốt xuất huyết

Xuất huyết não do sốt xuất huyết là một biến chứng vô cùng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh. Do đó, việc cấp cứu và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.

1. Cấp cứu kịp thời

Khi bệnh nhân có dấu hiệu xuất huyết não do sốt xuất huyết, việc cấp cứu kịp thời là rất quan trọng để giảm thiểu các biến chứng và cải thiện cơ hội sống. Quá trình cấp cứu gồm các bước sau:

• Gọi cấp cứu ngay lập tức: Nếu nghi ngờ có dấu hiệu xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
• Đảm bảo đường thở: Giữ đường thở thông thoáng để bệnh nhân có thể thở dễ dàng.
• Điều chỉnh huyết áp: Duy trì huyết áp ổn định để đảm bảo cung cấp đủ máu cho não.
• Cầm máu: Sử dụng các biện pháp để cầm máu, có thể bao gồm truyền máu, truyền các yếu tố đông máu.

2. Phương pháp điều trị

Phương pháp điều trị xuất huyết não sẽ được điều chỉnh tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, dựa trên mức độ nghiêm trọng, vị trí chảy máu và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân. Để làm giảm các triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng chảy máu, bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc như:

• Thuốc chống lo âu;
• Thuốc chống co giật;
• Thuốc kiểm soát huyết áp;
• Thuốc giảm đau;
• Thuốc steroid ( corticosteroid );
• Thuốc làm mềm phân (để tránh căng thẳng và áp lực).

Đối với những trường hợp xuất huyết não nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp phẫu thuật nhằm kiểm soát tình trạng chảy máu và giảm áp lực trong não. Các phẫu thuật có thể được thực hiện bao gồm:

• Giảm áp: Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ khoan một lỗ nhỏ trên hộp sọ để dẫn lưu máu, giúp giảm áp lực nội sọ và ngăn ngừa tổn thương thêm cho các mô não.
• Phẫu thuật cắt sọ: Khi tình trạng xuất huyết não nặng, bác sĩ có thể cắt bỏ một phần hộp sọ để giải phóng áp lực đang đè nén lên não. Sau khi mở sọ, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị các mạch máu bị vỡ và ngừng tình trạng chảy máu.
• Phẫu thuật thay sọ: Trong một số trường hợp, nếu phần sọ bị tổn thương nghiêm trọng hoặc cần phải giảm áp lực lâu dài, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật cắt bỏ phần sọ bị hư hỏng và thay thế bằng một tấm sọ nhân tạo, đồng thời xử lý nguồn chảy máu.

Phòng ngừa xuất huyết não do sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng, trong đó có xuất huyết não. Để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm này, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả như:

1. Phòng chống muỗi

• Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi: Vệ sinh môi trường sống, thường xuyên thay nước trong các vật dụng chứa nước, lật úp các vật dụng có thể chứa nước mưa.
• Sử dụng màn khi ngủ: Ngủ trong màn giúp tránh bị muỗi đốt, đặc biệt là vào ban đêm.
• Xịt muỗi: Sử dụng các loại thuốc xịt muỗi, hương muỗi để đuổi muỗi.
• Mặc quần áo dài tay: Che chắn cơ thể khi đi ra ngoài, đặc biệt là vào sáng sớm và chiều tối - thời điểm muỗi hoạt động mạnh.

2. Tiêm vắc xin phòng sốt xuất huyết

Tiêm vắc xin phòng sốt xuất huyết là biện pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng do sốt xuất huyết gây ra, bao gồm xuất huyết não. Vắc xin phòng sốt xuất huyết Qdenga do hãng vắc xin và dược phẩm Takeda – Nhật Bản sản xuất là một chế phẩm sinh học đặc biệt, có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue. Vắc xin này có tác dụng phòng chống cả 4 nhóm huyết thanh của virus Dengue (DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4) và được khuyến cáo tiêm cho những người từ 4 tuổi trở lên.

Tháng 5/2024, Bộ Y tế Việt Nam đã chính thức cấp phép lưu hành sử dụng cho người dân. Đến tháng 10/2024, Hệ thống tiêm chủng VNVC đã đưa về và triển khai tiêm làn đầu tiên cho trẻ em và người lớn Việt Nam tại hàng trăm trung tâm VNVC hiện đại trên toàn quốc.

Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy vắc xin phòng sốt xuất huyết Qdenga có hiệu quả bảo vệ cao, đạt hơn 80% trong việc ngăn ngừa bệnh sốt xuất huyết và đặc biệt giúp giảm hơn 90% nguy cơ mắc sốt xuất huyết nặng, các biến chứng nguy hiểm và nhập viện điều trị. Vắc xin được tiêm theo lịch tiêm hai mũi, cách nhau 3 tháng, đối với người từ 4 tuổi trở lên.

Ngay cả những người đã từng mắc sốt xuất huyết cũng nên tiêm vắc xin để phòng ngừa tái nhiễm do các tuýp huyết thanh khác của virus Dengue. Điều này không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh trong tương lai, mà còn bảo vệ người bệnh khỏi nguy cơ bệnh tiến triển nặng, các biến chứng nguy hiểm và tử vong cao khi tái nhiễm với các chủng virus sốt xuất huyết khác.

Để được tư vấn các thông tin vắc xin phòng bệnh sốt xuất huyết và các loại vắc xin quan trọng cho trẻ em và người lớn hoặc đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết Dengue thể não: Dấu hiệu nhận biết sớm và cách điều trị

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu xuất huyết não khi bị sốt xuất huyết là vô cùng quan trọng để can thiệp kịp thời và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Các dấu hiệu như đau đầu, buồn nôn, co giật cần được theo dõi chặt chẽ. Khi phát hiện những triệu chứng này, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp