Sốt xuất huyết buồn nôn, chóng mặt nguy hiểm không? Xử trí thế nào?

Sốt xuất huyết gây tổn thương đa cơ quan: rối loạn hệ thống thần kinh gây đau đầu, chóng mặt, choáng váng; tổn thương hệ tim mạch gây suy tim, nhồi máu cơ tim; tác động đến hệ cơ xương khớp, hô hấp và tiêu hóa với tình trạng phổ biến là buồn nôn, nôn mửa. Vậy sốt xuất huyết buồn nôn nguyên nhân là gì? Có nguy hiểm không? Cần xử trí như thế nào để đảm bảo an toàn? Chuyên gia của Hệ thống tiêm chủng VNVC sẽ giải đáp trong bài viết này.

Sốt xuất huyết buồn nôn, chóng mặt thường xảy ra ở giai đoạn nào của bệnh?

Trước khi tìm hiểu sốt xuất huyết buồn nôn, chóng mặt thường xảy ra ở giai đoạn nào của bệnh, có nguy hiểm không? Cần xử trí như thế nào để đảm bảo an toàn? Hãy cùng làm rõ sốt xuất huyết là bệnh gì?

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue (1) gây ra, lây lan qua vết cắn (chích) của muỗi cái Aedes mang mầm bệnh. Bệnh phổ biến ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, nơi có môi trường thuận lợi cho muỗi phát triển.

Virus Dengue thuộc họ Flaviviridae và có bốn tuýp huyết thanh khác nhau là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Mỗi tuýp huyết thanh có khả năng gây bệnh một cách độc lập. Tức nếu nhiễm một tuýp virus nào sẽ có thể tạo miễn dịch lâu dài với tuýp virus đó nhưng không bảo vệ khỏi các tuýp khác. Điều này có nghĩa là một người có thể bị nhiễm sốt xuất huyết đến bốn lần trong đời, mỗi lần bởi một tuýp virus khác nhau. Khi nhiễm lần thứ hai hoặc các lần sau, nguy cơ mắc sốt xuất huyết nặng như sốt xuất huyết Dengue hay hội chứng sốc Dengue tăng cao đáng kể.

Người mắc sốt xuất huyết thường có thể biểu hiện bệnh từ nhẹ đến nặng với các giai đoạn cụ thể như sau:

1. Giai đoạn sốt cấp tính

Sau khi bị nhiễm virus Dengue, người bệnh thường mất từ 4 - 7 ngày để ủ bệnh, một số trường hợp thời gian ủ bệnh lâu hơn có thể kéo dài đến 14 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng. Sau thời gian ủ bệnh, người bệnh bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như sốt, thường là sốt cao đột ngột hoặc sốt cao liên tục từ 39 - 40 độ C, không thuyên giảm ngay cả khi đã sử dụng các loại thuốc hạ sốt thông thường.

Ngoài triệu chứng sốt, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng khác như đau họng, đau đầu, mệt mỏi, đau sau hốc mắt, đau vùng thượng vị, đau cơ, đau khớp, tiêu chảy, chảy máu mũi hoặc chân răng, xung huyết da, phát ban, chán ăn, buồn nôn và nôn…

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết đau đầu: Nguyên nhân và cách nhận biết

2. Giai đoạn nguy hiểm

Giai đoạn nguy hiểm (hay gọi là giai đoạn xuất huyết) thường bắt đầu từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 sau khi khởi phát sốt. Trong thời gian này, người bệnh có thể vẫn còn sốt hoặc bắt đầu hạ sốt kèm theo đó là xuất hiện hiện tượng cô đặc máu và giảm tiểu cầu. Biểu hiện xuất huyết có thể xuất hiện hoặc không, bao gồm các triệu chứng như:

• Thành mạch máu trở nên dễ thấm hơn, dẫn đến tình trạng thoát huyết tương;
• Tràn dịch phổi, khiến người bệnh căng tức, nặng ngực và khó thở; đau ngực khi vận động, thay đổi tư thế;
• Tràn dịch màng bụng, khiến bụng to nhanh, chướng bụng,…
• Gan phình to, đau tức vùng thượng vị hoặc vùng sườn dưới, khiến cơ thể li bì, vật vã, toàn thân lạnh ẩm, tay chân lạnh toát, tiểu ít…
• Xuất huyết não, xuất huyết trong ổ bụng, xuất huyết dưới da, xuất hiện các mảng hoặc nốt xuất huyết;
• Tình trạng sức khỏe người bệnh chuyển biến xấu hơn khi xuất huyết nội tạng đường tiêu hóa, xuất huyết não và phổi đi kèm với các triệu chứng như: đi ngoài phân đen, đi ngoài phân lẫn máu, ho ra máu, nôn ra máu, chảy máu cam, chảy máu chân răng, rong kinh, chảy máu bất thường ở âm đạo…
• Người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng nặng nề như: suy thận, viêm cơ tim, viêm gan nặng và viêm não.

Những biến chứng nặng nêu trên có thể xảy ra ở các trường hợp không xuất hiện các dấu hiệu bị sốc hoặc thoát huyết tương. Trong giai đoạn nghiêm trọng này, người bệnh cần được theo dõi sát sao các triệu chứng của bệnh, chăm sóc tốt, vệ sinh cơ thể sạch sẽ và nhanh chóng đưa người bệnh đi cấp cứu ở bệnh viện hoặc trung tâm y tế gần nhất nếu các triệu chứng trở nặng.

3. Giai đoạn phục hồi

Ở giai đoạn phục hồi, hiện tượng rò rỉ huyết tương giảm xuống, các triệu chứng bệnh bắt đầu thuyên giảm, các chỉ số xét nghiệm dần ổn định và trở về mức bình thường, sức khỏe người bệnh dần phục hồi. Tuy nhiên, trong giai đoạn này, người bệnh vẫn có thể gặp phải một số triệu chứng như mệt mỏi, buồn nôn và nôn. Nguyên nhân là do hệ tiêu hóa có thể bị ảnh hưởng bởi quá trình viêm nhiễm trước đó, chưa phục hồi hoàn toàn, khiến người bệnh khó chịu và vẫn có thể xảy ra triệu chứng buồn nôn, nôn mửa cũng như các triệu chứng rối loạn tiêu hóa khác.

Nguyên nhân gây sốt xuất huyết buồn nôn và chóng mặt

Như đã chia sẻ, sốt xuất huyết khiến người bệnh trải qua cảm giác buồn nôn và nôn, đau đầu dẫn đến chóng mặt. Đây là một trong số những triệu chứng phổ biến khiến người bệnh khó chịu trong suốt quá trình điều trị nên nhiều người thắc mắc nguyên nhân xuất hiện hai triệu chứng này là gì? Có tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe không?

Để hiểu rõ hơn về triệu chứng này, hãy cùng tìm hiểu các nguyên nhân dẫn đến tình trạng buồn nôn và chóng mặt ở người mắc bệnh sốt xuất huyết để có phương pháp điều trị kịp thời giúp người bệnh giảm bớt sự khó chịu, đẩy nhanh quá trình phục hồi sức khỏe:

1. Mất nước

Sốt cao kèm theo mất nước là hiện tượng thường gặp ở người bệnh sốt xuất huyết. Quá trình mất nước và điện giải sẽ làm giảm lượng máu lưu thông trong cơ thể, khiến huyết áp giảm, từ đó gây ra triệu chứng chóng mặt và buồn nôn. Ngoài ra, tình trạng mất nước còn ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa, khiến người bệnh luôn trong trạng thái buồn nôn và dễ nôn mửa khi gặp các kích thích.

2. Suy giảm tiểu cầu

Trong quá trình mắc sốt xuất huyết, người bệnh có nguy cơ đối mặt với tình trạng suy giảm tiểu cầu. Điều này làm cho khả năng đông máu của cơ thể bị suy giảm, dẫn đến hiện tượng xuất huyết dưới da, chảy máu cam, chảy máu răng, thậm chí nguy hiểm hơn là xuất huyết nội tạng. Và mất máu cũng chính là nguyên nhân khiến sốt xuất huyết buồn nôn, chóng mặt bởi cơ thể không cung cấp đủ oxy và dinh dưỡng đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể, đặc biệt là não.

⇒ Tham khảo thêm: Cách tăng tiểu cầu khi bị sốt xuất huyết nhanh chóng, an toàn

3. Hạ huyết áp

Hạ huyết áp là một tình trạng nguy hiểm thường gặp ở người mắc bệnh sốt xuất huyết và là nguyên nhân khiến người bệnh xuất hiện các triệu chứng buồn nôn và chóng mặt. Lý giải vấn đề này chuyên gia cho biết, khi mắc sốt xuất huyết, virus Dengue gây ra các phản ứng viêm trong cơ thể, làm tổn thương các mạch máu và giảm lượng tiểu cầu, dẫn đến hiện tượng rò rỉ huyết tương khỏi mạch máu. Quá trình này làm giảm thể tích máu lưu thông trong cơ thể, gây ra tình trạng hạ huyết áp.

Khi huyết áp giảm, lượng máu cung cấp cho các cơ quan quan trọng như não cũng giảm theo. Thiếu máu đến não làm giảm lượng oxy và dưỡng chất cần thiết, khiến cho bệnh nhân cảm thấy chóng mặt, choáng váng, có thể gây mất thăng bằng. Đồng thời, việc hạ huyết áp cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ra cảm giác buồn nôn do cơ thể không thể duy trì hoạt động tiêu hóa một cách bình thường.

Buồn nôn và chóng mặt do hạ huyết áp là những dấu hiệu cho thấy cơ thể đang gặp khó khăn trong việc duy trì huyết áp ổn định và cần được bác sĩ can thiệp kịp thời. Nếu không được xử lý đúng cách, tình trạng hạ huyết áp có thể dẫn đến sốc - một biến chứng nghiêm trọng và đe dọa tính mạng của người bệnh.

4. Tổn thương gan

Tổn thương gan là một biến chứng nghiêm trọng trong sốt xuất huyết, góp phần gây ra các triệu chứng buồn nôn và chóng mặt ở bệnh nhân.

Khi tấn công cơ thể, virus Dengue có thể làm tổn thương tế bào gan, gây viêm gan và suy giảm chức năng gan. Trong khi đó, gan là bộ phận quan trọng trong đảm nhiệm việc chuyển hóa và giải độc trong cơ thể. Khi gan bị tổn thương, các chất độc không được loại bỏ hiệu quả, tích tụ trong máu và gây ra hiện tượng nhiễm độc toàn thân. Điều này không chỉ gây ra cảm giác buồn nôn mà còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây ra chóng mặt.

Hơn nữa, tổn thương gan cũng có thể dẫn đến rối loạn sản xuất các yếu tố đông máu và protein thiết yếu, làm tăng nguy cơ xuất huyết và hạ huyết áp, từ đó càng làm trầm trọng thêm tình trạng chóng mặt và buồn nôn của người bệnh.

5. Thiếu máu cục bộ

Khi mắc sốt xuất huyết, sự rò rỉ huyết tương từ các mạch máu bị tổn thương dẫn đến giảm thể tích máu lưu thông, gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ tại các cơ quan quan trọng như não, tim, và gan. Đặc biệt, khi não không nhận đủ lượng máu cần thiết, cơ quan này sẽ thiếu oxy và dưỡng chất, làm suy giảm chức năng hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Điều này gây ra các triệu chứng chóng mặt, mất thăng bằng và cảm giác buồn nôn.

Tình trạng thiếu máu cục bộ nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hơn, như sốc và suy đa cơ quan, đe dọa tính mạng của người bệnh. Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa những hậu quả nguy hiểm này.

6. Rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa là một trong những nguyên nhân thường được nhắc tới khi người mắc bệnh sốt xuất huyết bị buồn nôn, chóng mặt. Khi virus Dengue tấn công, nó không chỉ ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn, hô hấp, vận động, cơ xương khớp…, mà còn làm tổn thương niêm mạc dạ dày và ruột, dẫn đến viêm nhiễm và rối loạn chức năng tiêu hóa.

Việc tiêu hóa kém và hấp thu dưỡng chất không hiệu quả khiến cơ thể mất cân bằng điện giải và năng lượng, gây ra cảm giác buồn nôn. Ngoài ra, tình trạng sốt cao kèm mất nước làm trầm trọng thêm rối loạn tiêu hóa, khiến bệnh nhân cảm thấy chóng mặt do thiếu máu lên não và mất cân bằng nội môi. Những rối loạn này cần được chú ý và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nặng nề hơn trong quá trình hồi phục.

Sốt xuất huyết chóng mặt buồn nôn có nguy hiểm không?

Sốt xuất huyết chóng mặt và buồn nôn là những triệu chứng có thể xuất hiện ở một số bệnh nhân và có thể là dấu hiệu của bệnh đang tiến triển nặng. Những triệu chứng này có thể chỉ ra sự giảm số lượng tiểu cầu, suy yếu mạch máu hoặc thậm chí là dấu hiệu của sốc do mất máu hoặc mất nước.

Nếu bệnh nhân bị sốt xuất huyết kèm theo triệu chứng chóng mặt và buồn nôn, cần được theo dõi chặt chẽ và đến cơ sở y tế ngay lập tức. Việc điều trị kịp thời và đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể đe dọa tính mạng.

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết có bị mất vị giác không? Nguyên nhân và biện pháp hỗ trợ

Hướng dẫn cách xử lý khi bị buồn nôn, chóng mặt cho bệnh nhân sốt xuất huyết

Khi bệnh nhân sốt xuất huyết gặp triệu chứng buồn nôn và chóng mặt, việc xử lý cần thực hiện cẩn thận để tránh làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Dưới đây là một số lưu ý để hỗ trợ và chăm sóc bệnh nhân trong trường hợp này:

• Nghỉ ngơi thư giãn: Đảm bảo người bệnh được nghỉ ngơi hoàn toàn trong không gian thoáng mát, yên tĩnh, tránh ánh sáng mạnh hoặc tiếng ồn lớn khó chịu. Khi nằm, người bệnh nên nằm nghiêng người sang một bên, đặc biệt nếu có triệu chứng buồn nôn thì tư thế nằm này có thể giúp người bệnh tránh nguy cơ hít phải chất nôn vào phổi. Không nên để người bệnh nằm ngửa nếu họ cảm thấy buồn nôn.
• Bổ sung đủ nước cho cơ thể: Khi mắc sốt xuất huyết người bệnh cần uống nhiều nước để bù lại lượng nước mất do sốt và nôn mửa. Các chuyên gia khuyến khích người bệnh không chỉ uống nước lọc mà có thể uống thêm nước ép trái cây, nước dừa, nước bổ sung chất điện giải.

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết uống nước dừa bao nhiêu là đủ?

• Chế độ ăn uống hợp lý: Đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết để giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục. Ưu tiên chế biến các món ăn dễ tiêu hóa như cháo loãng, súp hoặc canh. Hạn chế tối đa thức ăn có nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc khó tiêu. Đồng thời, người bệnh không nên ăn quá nhiều trong một bữa mà nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để tránh làm quá tải cho dạ dày và giảm cảm giác buồn nôn.
• Tuân thủ quy tắc điều trị của bác sĩ: Trong trường hợp buồn nôn nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh uống thuốc chống nôn. Nếu cần, sử dụng thuốc giảm đau hoặc hạ sốt theo đúng liều lượng và chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ vì có thể khiến tình trạng bệnh nặng hơn.
• Theo dõi triệu chứng thường xuyên: Theo dõi sát sao các triệu chứng của người bệnh đặc biệt là các dấu hiệu trở nặng như chảy máu cam, tiểu ít, mệt mỏi không giảm dù đã nghỉ ngơi, hay tình trạng sốt cao kéo dài. Nếu buồn nôn và chóng mặt không thuyên giảm, tần suất xuất hiện triệu chứng gia tăng hoặc có dấu hiệu trở nặng, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.

Tóm lại, việc chăm sóc đúng cách khi bệnh nhân bị sốt xuất huyết là rất quan trọng và cần thiết để giúp kiểm soát và cải thiện tình trạng sốt xuất huyết buồn nôn, chóng mặt cũng như ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, đẩy nhanh quá trình phục hồi sức khỏe cho người bệnh.