Sốt xuất huyết đau bụng có sao không? Làm sao để giảm đau?

Sốt xuất huyết đau bụng không phải là triệu chứng thông thường của bệnh mà có thể là dấu hiệu cảnh báo cho tình trạng sốt xuất huyết nặng, nguy cơ cao biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh. Vậy làm sao để giảm đau bụng do sốt xuất huyết? Bài viết dưới đây chuyên gia VNVC sẽ giải thích chi tiết lý do sốt xuất huyết đau bụng có thể là triệu chứng nguy hiểm và hướng dẫn những phương pháp giảm đau bụng hiệu quả.

Sốt xuất huyết đau bụng có phải là triệu chứng nguy hiểm không?

Đau bụng sốt xuất huyết là một trong những triệu chứng vô cùng nguy hiểm, xuất hiện vào giai đoạn nguy kịch của bệnh, xảy ra khoảng 3 - 7 ngày sau giai đoạn sốt do rò rỉ huyết tương từ mạch máu vào các khoang cơ thể, chẳng hạn như ngực, gan hoặc bụng, gây ra tình trạng đau dạ dày dữ dội, đặc biệt ở phần bụng trên bên phải. (1)

Đau bụng sốt xuất huyết cũng là một trong những biểu hiện báo hiệu cho tình trạng sốt xuất huyết nặng cùng với triệu chứng nôn mửa thường xuyên, nôn ra máu hoặc có máu trong phân, chảy máu mũi hoặc chảy máu nướu răng, cảm thấy cực kỳ mệt mỏi, bồn chồn,cáu kỉnh. Sốt xuất huyết nặng là tình trạng các triệu chứng bệnh diễn ra ở mức độ nghiêm trọng hơn, đe dọa tính mạng người bệnh. Các dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết nặng, bao gồm đau bụng thường xuất hiện sau khoảng 24 - 48 giờ sau khi hết sốt.

Bên cạnh đó, một số trường hợp bị đau bụng do các nguyên nhân nhiễm trùng đường tiêu hóa thông thường, không liên quan đến sự tiến triển nặng của diễn biến bệnh sốt xuất huyết. Những trường hợp sốt xuất huyết đau bụng này có thể không phải là triệu chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, không nên chủ quan, ngay khi phát hiện đau bụng hoặc các triệu chứng bất thường khác, cần đến ngay các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được thăm khám, chẩn đoán và xử trí thích hợp.

Nguyên nhân gây đau bụng khi bị sốt xuất huyết

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đau bụng là triệu chứng phổ biến, xuất hiện ở khoảng 40% bệnh nhân bị nhiễm trùng sốt xuất huyết và thường phổ biến hơn ở các bệnh nhân mắc sốt xuất huyết thứ phát, hay còn gọi là tình trạng sốt xuất huyết tái phát. Những cơn đau bụng khi bị sốt xuất huyết thường đau tập trung ở vùng thượng vị và có thể tỏa ra râm ran khắp bụng. Ngày bắt đầu đau bụng thường là ngày thứ 4 của bệnh, kéo dài trong khoảng từ 2 - 5 ngày. Một số nguyên nhân gây đau bụng trong nhiễm trùng sốt xuất huyết bao gồm:

1. Sưng gan

Các trường hợp sốt xuất huyết nặng có thể gây ra chảy máu nghiêm trọng, huyết áp thấp, suy đa cơ quan và đe dọa tính mạng. Bệnh tác động mạnh mẽ đến nhiều hệ thống cơ quan, đặc biệt là gan, có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ (tăng transaminase gan hay tăng men gan) hay suy gan cấp tính do phản ứng miễn dịch không được điều hòa hoặc do tác động sinh học của độc tính virus Dengue.

Trong số bệnh nhân sốt xuất huyết là người trưởng thành, có từ 4 - 52% (2) trường hợp xuất hiện tình trạng gan to do huyết tương thoát khỏi lòng mạch, gây căng đau vùng gan. Và có khoảng 45 - 96% (3) bệnh nhân sốt xuất huyết có nồng độ men gan tăng cao, thậm chí có thể tăng đến mức đáng báo động, khiến bụng vùng gan đau nhức, vô cùng khó chịu.

2. Xuất huyết nội tạng

Ở các trường hợp sốt xuất huyết nặng, mạch máu của người bệnh bị tổn thương và rò rỉ nghiêm trọng, số lượng tế bào hình thành cục máu đông (tiểu cầu) trong máu giảm xuống. Điều này có thể dẫn đến sốc, chảy máu nội tạng, suy nội tạng và thậm chí tử vong.

Một trong những dấu hiệu cảnh báo cho tình trạng này là đau dạ dày, đau bụng dữ dội, nôn mửa liên tục, chảy máu từ nướu răng hoặc mũi, có máu trong nước tiểu, phân hoặc chất nôn, chảy máu dưới da, có thể trông giống như vết bầm tím, thở khó hoặc thở nhanh, mệt mỏi, tâm trạng cáu kỉnh hoặc bồn chồn.

3. Viêm niêm mạc dạ dày

Virus Dengue có khả năng gây viêm niêm mạc dạ dày, dẫn đến triệu chứng đau bụng. Viêm niêm mạc dạ dày làm cho lớp niêm mạc của dạ dày bị tổn thương, gây nên các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa và đau bụng dữ dội. Đặc biệt, khi lớp niêm mạc bị phá hủy, axit dạ dày tiếp xúc trực tiếp với các mô dưới, càng làm tăng mức độ đau đớn.

4. Tràn dịch màng bụng

Tràn dịch màng bụng, hay còn gọi là tình trạng tích tụ dịch trong ổ bụng, có thể là một biến chứng của sốt xuất huyết. Khi cơ thể chống lại virus, các màng bao phủ nội tạng có thể bị viêm và tiết dịch. Sự tích tụ của dịch này trong khoang bụng gây cảm giác căng tức và đau bụng, đồng thời có thể kèm theo cảm giác khó thở và khó chịu.

5. Xuất huyết trong đường tiêu hóa

Một trong những đặc điểm nghiêm trọng của sốt xuất huyết là tình trạng chảy máu toàn thân, bao gồm cả xuất huyết trong đường tiêu hóa. Khi các mạch máu trong đường tiêu hóa bị tổn thương, máu có thể rò rỉ vào ruột và dạ dày, gây nên các triệu chứng đau bụng, nôn ra máu và tiêu chảy lẫn máu. Đây là một tình trạng khẩn cấp cần được điều trị y tế ngay lập tức.

6. Viêm hạch mạc treo do siêu vi

Hạch mạc treo là các hạch bạch huyết trong mạc treo đính ruột với thành bụng bị viêm nằm giữa các lớp màng bọc ruột, có thể bị viêm do phản ứng của cơ thể với virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết. Viêm hạch mạc treo gây ra những cơn đau bụng dưới, có thể lan rộng với cơn đau dữ dội và liên tục. Tình trạng này làm tăng cảm giác khó chịu và có thể kèm theo dấu hiệu sốt cao, buồn nôn.

7. Tắc mạch máu nội tạng do rối loạn đông máu

Sốt xuất huyết có thể gây ra tình trạng thoát huyết tương khỏi thành mạch, dẫn đến rối loạn đông máu, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong các mạch máu nội tạng. Khi các mạch máu này bị tắc nghẽn, các cơ quan nhận ít oxy hơn, gây ra tình trạng đau bụng dữ dội và có nguy cơ hoại tử. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm và cần được can thiệp y tế ngay lập tức.

8. Viêm túi mật acalculous

Một nguyên nhân đau bụng khác liên quan đến sốt xuất huyết là viêm túi mật acalculous (hay còn gọi là viêm túi mật cấp không có sỏi). Khi dịch mật ở trong túi mật bị ứ đọng, muối mật tích tụ và làm tăng áp lực trong lòng túi mật, dẫn đến thiếu máu cục bộ ở thành túi và gây viêm. Sự ứ đọng này cũng tạo điều kiện cho virus Dengue xâm nhập, gây ra phản ứng viêm mạnh, dẫn đến đau bụng bên phải, buồn nôn và nôn mửa.

Điều đáng chú ý là tình trạng này không liên quan đến sỏi mật và thường tiến triển nhanh chóng; nếu áp lực không được giảm bớt, túi mật có thể bị thiếu máu cục bộ, dẫn đến hoại tử và thủng túi mật.

9. Viêm tụy cấp

Viêm tụy cấp là một biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của sốt xuất huyết. Tình trạng này xảy ra khi tụy, một cơ quan quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn bị viêm do sự xâm nhập của virus, gây ra phản ứng viêm toàn thân. Viêm tụy cấp cũng có thể do tình trạng rối loạn đông máu sốt xuất huyết gây ra, hình thành các dị vật máu đông trong ống mật hay ống tụy, gây tắc nghẽn và hình thành viêm. Viêm tụy cấp gây ra đau bụng dữ dội, lan lên lưng và thường đi kèm với buồn nôn, nôn mửa và sốt.

10. Viêm đại tràng

Viêm đại tràng là một tình trạng viêm của lớp niêm mạc đại tràng, có thể xảy ra do ảnh hưởng của virus Dengue hoặc do việc sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết. Triệu chứng chính của viêm đại tràng bao gồm đau bụng dưới, tiêu chảy và có thể kèm theo máu trong phân.

Cách giảm đau bụng sốt xuất huyết hiệu quả

Đau bụng là một triệu chứng phổ biến và nghiêm trọng khi bị sốt xuất huyết, gây ra nhiều phiền toái và khó chịu cho người bệnh. Để cải thiện triệu chứng cho người bệnh, giảm thiểu nguy cơ biến chứng, thúc đẩy quá trình hồi phục và điều trị hiệu quả, có thể thực hiện các phương pháp giúp giảm đau bụng do sốt xuất huyết dưới đây:

1. Điều trị triệu chứng

• Dùng thuốc giảm đau, thuốc hạ sốt
• Paracetamol: Đây là loại thuốc phổ biến được khuyến nghị để hạ sốt và giảm đau an toàn cho người bị sốt xuất huyết. Liều dùng Paracetamol cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ, tốt nhất là tổng liều Paracetamol không quá 60mg/kg cân nặng/24 giờ.
• Tránh thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Các loại thuốc NSAIDs như ibuprofen hoặc aspirin (acetylsalicylic acid), analgin không được khuyến khích vì có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết, toan máu (tình trạng nồng độ pH trong máu tụt giảm, thấp hơn mức bình thường là 7.35, gây rối loạn khí máu động mạch).
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày
• Thuốc nhóm Antacid và H2 Receptor Antagonists: Đây là các loại thuốc không kê đơn giúp giảm sản xuất axit dạ dày, giảm tác động lên niêm mạc dạ dày bị viêm và hạn chế những cơn đau dạ dày do sốt xuất huyết gây ra.
• Proton Pump Inhibitors (PPIs): Đây là thuốc ức chế bơm proton có tác dụng mạnh hơn trong việc giảm tiết axit dạ dày và bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương.

2. Chăm sóc hỗ trợ

2.1. Nghỉ Ngơi

• Đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi giúp cơ thể tập trung năng lượng vào việc chống lại virus và phục hồi. Người bệnh cần có giấc ngủ đủ và tránh các hoạt động gắng sức để giảm bớt áp lực lên cơ quan nội tạng.
• Tư thế nghỉ ngơi thích hợp: Để giảm đau bụng, người bệnh có thể nằm nghiêng sang trái với đầu gối hơi co hoặc nằm ngửa với gối kê dưới đầu gối để giảm áp lực lên vùng bụng.

2.2. Bổ sung nước và điện giải

• Uống nhiều nước: Quá trình hydrat hóa là rất quan trọng. Uống nhiều nước, nước ép trái cây, nước dừa tự nhiên và các loại dịch lỏng nhẹ giúp cung cấp đủ nước cho cơ thể, đồng thời hỗ trợ quá trình thanh lọc cơ thể.
• Sử dụng dung dịch Oresol: Ở trường hợp mất nước nghiêm trọng, dung dịch bù điện giải Oresol giúp bổ sung các ion thiết yếu như natri, kali và clorid, ngăn ngừa tình trạng mất nước và điện giải do sốt cao và nôn mửa.

⇒ Tham khảo thêm: Cách uống oresol khi bị sốt xuất huyết: Những lưu ý quan trọng

2.3. Chế độ ăn uống phù hợp

• Ưu tiên ăn những thực phẩm dinh dưỡng và thức ăn dễ tiêu hóa: Tốt nhất nên ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa như cháo, súp, đồ ăn xay nhuyễn hoặc thực phẩm mềm để tránh tạo thêm gánh nặng cho hệ tiêu hóa, gây ra tình trạng đau bụng.
• Tránh tiêu thụ các thức ăn kích thích: Hạn chế các thức ăn và đồ uống kích thích như cà phê, đồ cay nóng, thực phẩm chiên rán và các chất tạo khí gây đầy bụng, áp lực lên đường tiêu hóa như nước có ga.

3. Điều trị tại bệnh viện

3.1. Theo dõi và chăm sóc y tế

• Giám sát chặt chẽ: Người bệnh sốt xuất huyết cần được theo dõi thường xuyên các dấu hiệu quan trọng như lượng nước tiểu và các triệu chứng xuất huyết cảnh báo nguy hiểm để phát hiện sớm các biến chứng nguy hiểm.
• Truyền dịch: Trong trường hợp mất nước nghiêm trọng hoặc không thể uống được, truyền dịch qua tĩnh mạch giúp duy trì cân bằng nước và điện giải trong cơ thể, từ đó giảm cơn đau bụng do giảm áp lực lên các nội tạng.

3.2. Điều trị bằng thuốc chuyên khoa

• Thuốc kháng sinh: Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng thứ phát hoặc bội nhiễm vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh nhằm kiểm soát nhiễm trùng và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Không tự ý sử dụng thuốc kháng sinh trong trường hợp nhiễm trùng sốt xuất huyết không biến chứng.
• Thuốc Corticosteroids: Sử dụng trong một số trường hợp đặc biệt theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Một số triệu chứng nguy hiểm khác khi bị sốt xuất huyết

Giai đoạn sốt, người bệnh thường sốt cao đột ngột, có thể đạt đến 40°C, kéo dài từ 2 - 7 ngày, đỏ bừng mặt, ban đỏ trên da dạng dát trắng toàn thân, đau cơ, đau khớp, nhức đầu, đau họng, xung huyết kết mạc, đau sau mắt, mất nước, chán ăn, buồn nôn và nôn mửa. Trong vòng 24 giờ, phát ban dạng dát sẩn thứ phát có thể xuất hiện.

Giai đoạn nguy kịch là giai đoạn cực kỳ nguy hiểm khi tính thấm mao mạch tăng cao, kéo dài từ 1 - 2 ngày, số lượng tiểu cầu giảm nhanh chóng, kèm theo mức hematocrit tăng và giảm bạch cầu. Nếu không được điều trị kịp thời, giai đoạn này có thể tiến triển thành sốc sốt xuất huyết, rối loạn chức năng cơ quan, đông máu nội mạch lan tỏa hoặc xuất huyết nghiêm trọng.

Giai đoạn phục hồi, dịch ngoại mạch được tái hấp thu dần dần trong vòng 2 - 3 ngày. Bệnh nhân thường xuất hiện nhịp tim chậm và các triệu chứng khác cũng dần ổn định, đánh dấu sự hồi phục của cơ thể.

Khi bị đau bụng do sốt xuất huyết cần tránh sử dụng thuốc NSAIDs vì có nguy cơ xuất huyết. Có thể sử dụng thuốc giảm nồng độ axit trong niêm mạc dạ dày song song với việc nghỉ ngơi đủ, không hoạt động gắng sức, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, uống nhiều nước và điện giải, cũng như tuân thủ chế độ ăn uống phù hợp để cải thiện triệu chứng đau bụng. Khi phát hiện hoặc nghi ngờ bất cứ triệu chứng bất thường nào, cần đến ngay các cơ sở y tế địa phương gần nhất để được các bác sĩ xử trí, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Chuyên gia VNVC khẳng định, sốt xuất huyết đau bụng có thể là dấu hiệu nặng của bệnh, là tiền căn dẫn đến các hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng nếu không phát hiện sớm, điều trị kịp thời và chăm sóc đúng cách. Có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt để giảm cảm giác đau bụng khó chịu.