Sốt xuất huyết có được ăn lá tía tô không? Khi nào nên và không nên?

Trong y học cổ truyền, lá tía tô ngoài việc được dùng như một vị thuốc dân gian trừ cảm mạo thì chúng còn được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc giải độc gan, làm mát gan. Điều này khiến nhiều người thắc mắc người mắc bệnh sốt xuất huyết có được ăn lá tía tô không? Khi nào nên và không nên? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn đọc cái nhìn toàn diện về đặc tính y học của lá tía tô cũng như hướng dẫn cách sử dụng lá tía tô sao cho hợp lý để giúp người mắc bệnh sốt xuất huyết đẩy nhanh quá trình phục hồi sức khỏe.

Đặc tính y học của lá tía tô

Tía tô (có tên khoa học là Perilla frutescens) thuộc chi tía tô (Perilla), họ bạc hà (hoa môi) (Lamiaceae) có nguồn gốc từ vùng núi Ấn Độ và Trung Quốc, sau đó được trồng ở nhiều nơi trên thế giới như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Ấn Độ, Nepal, Pakistan, Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam.

Dựa trên mục đích sử dụng, tía tô được phân làm hai loại chính:

• Perilla frutescens var. frutescens có hạt lớn nên được trồng chủ yếu để lấy hạt, trồng nhiều tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản.
• Perilla frutescens var.crispa thường được sử dụng trong các bài thuốc của Y học cổ truyền, điều chế tinh dầu, rau gia vị và được trồng rộng rãi ở Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam.
• Ngoài ra còn có 3 loài hoang dại là Perilla citriodora, Perilla hirtella và Perilla setoyensis (Nitta et al. 2005).

Tại các nước châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Việt Nam, lá tía tô là một loại ra thơm rất phổ biến, có vị cay, mùi thơm, tính ấm. Trong Y học cổ truyền, các bộ phận của lá tía tô đều được sử dụng như một loại thuốc phòng và chữa bệnh, cụ thể:

• Lá tía tô được dùng trong điều trị cảm mạo, phong hàn, ho nhiều đờm, ngạt mũi, nhức đầu, tiêu hóa kém, nôn mửa, đau bụng, ngộ độc, động thai. Mặt khác, lá tía tô rất giàu vitamin và khoáng chất nên còn được sử dụng như một loại rau gia vị hoặc dùng để ướp một số loại thực phẩm ở Hàn Quốc và Nhật Bản.
• Thân tía tô có công dụng điều hòa lưu thông khí, giúp giảm rối loạn chức năng dạ dày, giảm đau, phòng ngừa sẩy thai.
• Quả và hạt tía tô giúp cải thiện tình trạng khó thở, tiêu đờm và giảm ho.
• Dịch chiết lá tía tô còn có khả năng kháng khuẩn, kháng nấm, chống dị ứng, chống viêm ức chế sự phát triển của tế bào ung thư rất hiệu quả.
• Dầu hạt tía tô chứa nhiều axit omega-3 alpha-linolenic, rất hữu ích để kiểm soát các tình trạng tự miễn dịch như viêm khớp dạng thấp, lupus và hen suyễn. (1)

Nhờ sở hữu nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, cây tía tô nói chung và lá tía tô nói riêng đã trở thành lựa chọn phổ biến trong Y học cổ truyền và hiện đại để phòng ngừa và điều trị nhiều loại bệnh, từ các bệnh lý nhẹ như cảm lạnh cho đến các bệnh lý mãn tính liên quan đến viêm và hệ miễn dịch rất hiệu quả. Điều này khiến nhiều người thắc mắc liệu sốt xuất huyết có được ăn lá tía tô không? Khi nào nên và không nên?

Sốt xuất huyết có ăn được lá tía tô không?

Người bị sốt xuất huyết có thể ăn lá tía tô vì đây là loại thảo dược giúp hạ sốt, giảm viêm và tăng cường miễn dịch. Tuy nhiên, không được sử dụng lá tía tô ở giai đoạn nghiêm trọng (sốt ra mồ hôi, giảm tiểu cầu,...) để tránh gây nguy hiểm cho người bệnh.

1. Trường hợp bệnh nhân sốt xuất huyết có thể dùng lá tía tô

Trường hợp người mắc bệnh sốt xuất huyết có thể dùng lá tía tô là trong giai đoạn nhẹ với các triệu chứng sốt (nhưng không ra mồ hôi), hệ tiêu hóa ổn định và chưa xuất hiện dấu hiệu nghiêm trọng như suy giảm tiểu cầu, xuất huyết nội tạng, suy gan,... thì có thể sử dụng lá tía tô như một phương pháp hỗ trợ quá trình điều trị. Các thành phần trong lá tía tô sẽ giúp giảm sốt, kháng viêm, thanh lọc cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch giúp người bệnh chống chọi với virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết.

Người bệnh cần lưu ý chỉ sử dụng lá tía tô như một phương pháp để hỗ trợ điều trị bệnh vì không thể thay thế hoàn toàn cho các phương pháp điều trị y khoa. Việc sử dụng lá tía tô cần được thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ và tuân thủ đúng quy tắc điều trị mà bác sĩ đã chỉ định. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong quá trình sử dụng thì cần dừng lại và đến ngay các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được xử lý kịp thời.

2. Trường hợp người bệnh sốt xuất huyết không được ăn lá tía tô

Trường hợp người mắc bệnh sốt xuất huyết đang ở giai đoạn nghiêm trọng sốt có ra mồ hôi, suy giảm tiểu cầu nặng, xuất huyết nội tạng thì tuyệt đối không sử dụng lá tía tô. Lá tía tô chỉ được dùng trong trường hợp bị sốt nhưng không ra mồ hôi (do nhiễm lạnh), đông y gọi là âm thử. Sốt ra được mồ hôi, hoặc sốt do cảm nóng thì tuyệt đối không được dùng lá tía tô vì có thể gây nguy hiểm cho người bệnh.

Bởi đã ra mồ hôi nhiều mà sử dụng tía tô thì người bệnh lại ra mồ hôi nhiều hơn, Đông y gọi là dương hư; biểu hư ra mồ hôi nhiều quá sẽ không tốt (theo Tây y là mất nước, rối loạn điện giải), lúc ấy người bệnh sẽ cần phải truyền dịch (nước biển) càng sớm càng tốt để tránh suy kiệt, mệt lả, nguy hiểm hơn là tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Ngoài ra, nếu người bệnh có tiền sử dị ứng với lá tía tô hoặc các thành phần của cây tía tô thì tuyệt đối không được sử dụng vì có thể khiến cho tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Thay vào đó, người bệnh nên tuân thủ các phương pháp điều trị y khoa đã được bác sĩ chỉ định để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị sốt xuất huyết.

Tác dụng của lá tía tô đối với người bệnh sốt xuất huyết

1. Hỗ trợ hạ sốt

Người mắc bệnh sốt xuất huyết có thể đối mặt với triệu chứng sốt. Trong khi đó, lá tía tô là thảo dược có tính mát, giúp hạ nhiệt cơ thể và giảm sốt hiệu quả. Do đó, việc sử dụng lá tía tô có thể giúp người bệnh giảm bớt tình trạng khó chịu do sốt gây ra, từ đó đẩy nhanh quá trình phục hồi sức khỏe.

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết sốt mấy ngày thì hết? Yếu tố nào ảnh hưởng?

2. Tăng cường hệ miễn dịch

Lá tía tô chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất như vitamin A, vitamin C giúp kích thích sản sinh các tế bào bạch cầu, tăng cường sức đề kháng, củng cố hệ miễn dịch hiệu quả chống lại virus Dengue và giúp cơ thể phục hồi sức khỏe nhanh chóng hơn sau khi khỏi bệnh.

3. Giảm viêm và đau

Qua nhiều công trình nghiên cứu, người ta phát hiện trong cây tía tô có chứa hơn 270 hoạt chất dược liệu khác nhau, trong đó có những hoạt chất dược liệu rất có giá trị như nhóm chất chống oxy hóa cho tế bào thông qua flavonoid luteolin; nhóm kháng khuẩn thông qua polyphenol; có những chất thuộc nhóm chống viêm, nhóm chống dị ứng, nhóm chống ung thư và đặc biệt là chống các rối loạn trầm cảm.

Do đó, việc sử dụng lá tía tô dưới dạng trà hoặc chế biến thành các món ăn hàng ngày không chỉ giúp giảm triệu chứng viêm và đau ở người mắc bệnh sốt xuất huyết mà còn hỗ trợ tăng cường sức khỏe tổng thể hiệu quả.

4. Hỗ trợ tiêu hóa

Lá tía tô không chỉ được biết đến với tác dụng chống viêm mà còn là một loại thảo dược hỗ trợ cải thiện các vấn đề về hệ tiêu hóa hiệu quả. Bởi thành phần chứa nhiều tinh dầu và các hợp chất như perillaldehyde có khả năng kích thích cơ thể tiết ra các enzym tiêu hóa, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất. Mặt khác, lá tía tô còn có tác dụng làm dịu niêm mạc dạ dày, giảm các triệu chứng khó tiêu, đầy hơi và buồn nôn ở người bệnh.

5. Giảm nguy cơ biến chứng

Một trong những tác dụng quan trọng của lá tía tô là hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch và thúc đẩy quá trình sản xuất tiểu cầu. Điều này đặc biệt có lợi cho người bệnh sốt xuất huyết vì lá tía tô sẽ giúp duy trì hàm lượng tiểu cầu ổn định và giảm nguy cơ xuất huyết nghiêm trọng.

Thêm vào đó, tính mát của lá tía tô giúp hạ sốt, kiểm soát nhiệt độ cơ thể và giảm nguy cơ co giật do sốt cao. Điều này sẽ giúp giảm tải cho các cơ quan nội tạng, đồng thời hạn chế các biến chứng nguy hiểm liên quan đến sốt xuất huyết. Việc sử dụng lá tía tô đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ kết hợp với tuân thủ quy tắc điều trị, người bệnh có thể tăng cường khả năng phục hồi và giảm thiểu nguy cơ biến chứng, góp phần bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện.

6. Tác dụng giải độc

Lá tía tô còn hỗ trợ quá trình đào thải độc tố qua hệ bài tiết. Người mắc bệnh sốt xuất huyết sử dụng trà lá tía tô mỗi ngày không chỉ giúp hạ sốt mà còn kích thích sự thải độc qua mồ hôi và nước tiểu, giảm thiểu tình trạng nhiễm độc tố trong cơ thể, giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Hướng dẫn cách chế biến lá tía tô cho người bệnh sốt xuất huyết

Bên cạnh thắc mắc sốt xuất huyết có được ăn lá tía tô không, nhiều người còn đặc biệt quan tâm đến cách chế biến các loại thức uống, đồ ăn từ lá tía tô như thế nào là đúng để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh hiệu quả.

Dưới đây là 2 cách chế biến trà tía tô và cháo lá tía tô đơn giản, nhanh chóng, tốt cho sức khỏe được chuyên gia dinh dưỡng hướng dẫn mà bất cứ ai cũng có thể áp dụng:

1. Trà tía tô

Trà tía tô là thức uống có vị thanh, hậu ngọt dễ uống, người bệnh có thể tự pha trà tại nhà với các bước đơn giản như sau:

• Nguyên tắc đầu tiên để có được 1 tách trà nước tía tô thơm ngon là chọn lựa được nguồn lá tía tô sạch, đảm bảo không chứa các chất kích thích tăng trưởng hoặc dư hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật.
• Tía tô sau khi mua về cần rửa sạch với nước, ngâm trong nước muối 5 - 10 phút sau đó rửa lại một lần nữa với nước sạch và để ráo.
• Khi pha trà uống, vò nát tía tô cho vào ấm hãm với nước sôi, chờ 3 - 5 phút là có thể sử dụng.

2. Cháo lá tía tô

Nguyên liệu cần chuẩn bị gồm có:

• 1 nắm gạo tẻ dẻo, thơm để cháo có độ sánh mịn hấp dẫn
• 2 quả trứng gà
• Lá tía tô tươi
• Hành tím và các loại gia vị khác.

Hướng dẫn nấu cháo:

• Chọn lựa được nguồn lá tía tô sạch, đảm bảo không chứa các chất kích thích tăng trưởng hoặc dư hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật.
• Tía tô sau khi mua về cần rửa sạch với nước, ngâm trong nước muối 5 - 10 phút sau đó rửa lại một lần nữa với nước sạch, để ráo và thái sợi.
• Vo gạo với nước cho sạch bụi. Lưu ý không nên vo rửa gạo quá kỹ vì có thể khiến mất chất dinh dưỡng. Sau khi vo gạo xong thì bỏ vào nồi và hầm trong 30 phút cho đến khi cháo chín nhừ.
• Sau khi cháo chín nhừ, đập trứng và hành tím băm nhuyễn vào nồi. Dùng đũa khuấy cho trứng tan đều ra và hòa quyện vào cháo.
• Cuối cùng cho lá tía tô vừa băm nhuyễn vào đảo nhanh rồi tắt bếp, múc ra tô cho người bệnh ăn ngay khi còn nóng.

Bài viết trên đã giải đáp thắc mắc "sốt xuất huyết có được ăn lá tía tô không?". Mặc dù lá tía tô có nhiều tác dụng tốt, người bệnh sốt xuất huyết nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt khi có triệu chứng nghiêm trọng hoặc dị ứng. Điều quan trọng là phải kết hợp các phương pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hồi phục nhanh chóng và an toàn.