Sốt xuất huyết có quan hệ được không? Có tác động gì đến sức khỏe?

Bên cạnh đường lây bệnh do muỗi truyền, sốt xuất huyết có thể lây truyền qua đường máu, điều này khiến nhiều người đặt ra thắc mắc về việc quan hệ tình dục có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả bản thân và bạn đời hay không? Sốt xuất huyết có quan hệ được không? Đây là vấn đề cần được hiểu rõ để bảo vệ sức khỏe và tránh các biến chứng nguy hiểm.

Sốt xuất huyết có quan hệ được không?

Sốt xuất huyết là bệnh chủ yếu lây truyền qua đường muỗi đốt, không lây truyền trực tiếp qua đường quan hệ tình dục nên người bệnh vẫn có thể quan hệ. Tuy nhiên, nếu người bệnh đang trong giai đoạn mắc bệnh xuất huyết, việc quan hệ tình dục có thể gia tăng nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình qua đường tiếp xúc máu, nhất là khi niêm mạc bị tổn thương hoặc có vết thương hở, mặc dù rất hiếm khi xảy ra.

Đồng thời, người bệnh cần cân nhắc về vấn đề quan hệ tình dục trong khi đang mắc bệnh vì đa phần bệnh nhân sẽ có triệu chứng sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ thể. Nếu vận động mạnh hay quan hệ tình dục quá sức có thể dẫn đến những ảnh hưởng xấu cho sức khỏe người bệnh, khiến cơ thể suy nhược, bệnh nhân mất nhiều thời gian hơn cho quá trình phục hồi, thậm chí dẫn đến tình trạng nguy hiểm như chảy máu nội tạng hoặc sốc do mất máu.

Sốt xuất huyết chủ yếu lây truyền qua đường muỗi đốt, do muỗi vằn Aedes aegypti mang virus khi hút máu người bệnh truyền sang người lành qua vết đốt. Ngoài lây truyền thông qua vết đốt, virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết còn có khả năng lây qua các chế phẩm máu. Khi người lành phơi nhiễm với tổn thương do kim tiêm hay tổn thương niêm mạc. Người hiến máu mắc bệnh sốt xuất huyết dù không biểu hiện triệu chứng vẫn có khả năng lây truyền virus. Trong một số trường hợp, phụ nữ mang thai mắc sốt xuất huyết trong vòng 10 ngày trước sinh có thể truyền virus cho trẻ sơ sinh.

Thực tế, vào tháng 11/2019 các nhà chức trách Tây Ban Nha đã báo cáo về khả năng lây truyền sốt xuất huyết qua đường tình dục giữa hai người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới tại thành phố Madrid miền Trung Tây Ban Nha. Tuy nhiên, theo WHO đánh giá, chưa có tài liệu nào cho thấy sự lây truyền qua đường tình dục trong nhóm MSM quan hệ tình dục đồng giới, do đó trường hợp này là một bất thường.

Cụ thể, ca bệnh đã đi đến Cu Ba vào tháng 8/2019 sau đó đến Cộng hòa Dominica tháng 9/2019. Cả hai địa điểm đều là nơi lưu hành sốt xuất huyết. Ca bệnh bắt đầu xuất hiện triệu chứng vào 5/9/2019, một ngày sau đến Tây ban Nha và quan hệ tình dục không an toàn vào ngày 8/9/2019. Bạn tình phát triển các triệu chứng vào 15/9/2019 và không có tiền sử du lịch ra khỏi Tây Ban Nha trong 45 ngày trước khi khởi phát triệu chứng.

Các mẫu tinh dịch lấy từ hai trường hợp trên có kết quả xét nghiệm dương tính với virus sốt xuất huyết bằng phản ứng chuỗi polymerase (PCR) và các xét nghiệm phân tử cho thấy các mẫu này giống nhau về mặt di truyền.

Còn theo Academic, trong một nghiên cứu được thực hiện tại một bệnh viện Singapore năm 2018, 5 mẫu tinh dịch từ các bệnh nhân nam sốt xuất huyết được thu thập vào khoảng 5 ngày sau khi bệnh nhân bắt đầu sốt. Sau khi thực hiện xét nghiệm PCR virus DENV không được phát hiện trong bất kỳ mẫu tinh dịch nào. (1)

Vì sao bị sốt xuất huyết không nên quan hệ?

Khi nhiễm sốt xuất huyết, việc quan hệ tình dục không được khuyến khích do nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và quá trình phục hồi của bệnh nhân. Cụ thể như sau.

1. Làm cơ thể suy nhược, mệt mỏi

Bệnh sốt xuất huyết gây ra các triệu chứng sốt cao, đau đầu, đau cơ và mệt mỏi nghiêm trọng. Cơ thể người bệnh lúc này cần năng lượng chống lại virus và phục hồi các tế bào bị tổn thương. Thế nhưng hoạt động tình dục lại đòi hỏi một nguồn năng lượng đáng kể.

Trong một đánh giá được đăng tải trên tạp chí Archives of Sexual Behavior - chuyên ngành tình dục học, các nghiên cứu viên từ Đại học Almería và Murcia Tây Ban Nha đã phân tích, hoạt động tình dục khiến nhịp tim tăng lên, đốt cháy  năng lượng đáng kể. Cụ thể, theo nghiên cứu, nhịp tim của người khi quan hệ tình dục sẽ đập từ 90 - 130 nhịp/ phút, khi đạt đỉnh là từ 145 - 170 nhịp/ phút. Trong đó, nhịp tim phụ nữ có xu hướng thấp hơn nam giới.

Các phép đo này chỉ ra hoạt động tình dục có thể so sánh tương đương với hoạt động thể chất cường độ trung bình đến cao. Các chỉ số về nhịp tim trên tương tự với một người chạy bộ nhẹ, đi bộ nhanh, trừ đỉnh nhịp tim đo được khi đạt đỉnh còn tăng cao hơn cả khi chạy bộ. Lượng calo đốt cháy khi quan hệ tùy thuộc vào thời gian và tình trạng thể chất của một người. Tổng lượng tiêu hao trong một lần quan hệ tình dục khoảng 30 phút trung bình đạt 130 calo, tương đương với 30 phút nâng tạ hoặc tập yoga.

2. Nguy cơ xuất huyết cao

Sốt xuất huyết có khả năng làm tăng tính thấm thành mạch, gây giảm số lượng cũng như chất lượng tiểu cầu; từ đó tăng nguy cơ chảy máu tự phát. Trong khi đó, hoạt động tình dục có thể khiến huyết áp và nhịp tim tăng lên khiến các mạch máu yếu dễ vỡ, đặc biệt là những vùng nhiều mao mạch như âm đạo và trực tràng. Mặt khác, ma sát khi quan hệ có thể gây tổn thương niêm mạc, chảy máu âm đạo, cổ tử cung hoặc dương vật, đặc biệt là khi tiểu cầu giảm nghiêm trọng.

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết giảm tiểu cầu nguy hiểm như thế nào?

Phụ nữ mắc sốt xuất huyết có nguy cơ rong kinh, chảy máu âm đạo kéo dài sau quan hệ do thành mạch bị tổn thương. Do đó, bệnh nhân sốt xuất huyết cần tránh các hoạt động có nguy cơ gây chảy máu, bao gồm cả quan hệ tình dục. Nếu quan hệ, nên quan hệ nhẹ nhàng, tránh tư thế gây áp lực hoặc khiến niêm mạc tổn thương. Cùng với đó là theo dõi sát dấu hiệu xuất huyết để liên hệ với cơ quan y tế, được xử trí kịp thời.

3. Ảnh hưởng đến quá trình hồi phục

Bên cạnh làm tiêu hao năng lượng của cơ thể, tăng nguy cơ xuất huyết làm ảnh hưởng đến khả năng phục hồi. Quan hệ tình dục còn có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của bệnh nhân sốt xuất huyết bởi các yếu tố sau:

4. Tăng nguy cơ mất nước

Bệnh nhân sốt xuất huyết vốn đã mất nước do sốt cao, nôn ói, đồ mồ hôi. Quan hệ tình dục có thể khiến tình tạng mất nước trần trọng hơn qua việc tăng tiết mồ hôi và hô hấp gắng sức. Khiến người bệnh càng mệt mỏi hơn.

5. Tác động đến hệ miễn dịch và phản ứng viêm

Khi bị sốt xuất huyết, cơ thể sẽ kích hoạt hệ miễn dịch chống lại virus, gây phản ứng viêm mạnh mẽ. Hệ miễn dịch sẽ sử dụng năng lượng để sản xuất kháng thể và điều chỉnh phản ứng viêm.

Khi quan hệ tình dục, cơ thể giải phóng các hormone như: adrenaline, endorphin và oxytocin. Trong đó, hormone adrenaline có thể làm tăng phản ứng viêm, khiến cơ thể khó kiểm soát triệu chứng sốt xuất huyết.

Ngoài ra, do ma sát trong quá trình quan hệ có thể gây viêm nhẹ vùng niêm mạc sinh dục, làm trầm trọng hơn tình trạng viêm do sốt xuất huyết gây ra. Phản ứng viêm càng kéo dài hoặc càng nặng, quá trình phục hồi càng bị kéo dài khiến người bệnh mệt mỏi và lâu khỏi hơn. Trong trường hợp nặng, viêm quá mức còn có thể làm tăng nguy cơ rối loạn đông máu, suy nội tạng hay sốc sốt xuất huyết.

6. Tăng gánh nặng cho tim mạch

Sốt xuất huyết có thể dẫn đến suy tim và rối loạn tuần hoàn do xuất huyết liên tục. Tim lúc này không còn đủ sức bơm máu, dịch huyết tương xuất huyết liên tục khiến màng tim tràn dịch, ứ đọng. Tim và hệ tuần hoàn từ đó bị ảnh hưởng, gây suy giảm và rối loạn chức năng tim, khiến tim phù nề, xuất huyết cơ tim, suy tim.

Quan hệ tình dục càng làm tăng gánh nặng cho hệ tim mạch của người bệnh. Khi quan hệ nhịp tim và huyết áp tăng, gây quá tải cho hệ tim mạch vốn suy yếu bởi sốt xuất huyết. Nếu huyết áp bệnh nhân không ổn định rất có thể gặp tình trạng tụt huyết áp đột ngột, chóng mặt, ngất xỉu.

7. Làm suy giảm chất lượng giấc ngủ

Dù quan hệ tình dục được biết đến với khả năng giúp cơ thể thư giãn, nhưng đồng thời cũng có thể kích thích hệ thần kinh giao cảm, khiến người bệnh sốt xuất huyết khó ngủ hơn.

Việc tiêu hao năng lượng và mất nước khi quan hệ còn làm tăng mệt mỏi, khiến giấc ngủ không sâu từ đó kéo dài thời gian hồi phục.

Khi nào người bệnh sốt xuất huyết có thể quan hệ lại?

Người bệnh sốt xuất huyết nên quan hệ chỉ khi đã đủ tiêu chuẩn xuất viện và hồi phục sức khỏe hoàn toàn. Các tiêu chuẩn cho người bệnh sốt xuất huyết xuất viện bao gồm:

• Hết sốt trong vòng ít nhất 2 ngày
• Bệnh nhân tỉnh táo, ăn uống được
• Huyết áp và mạch trở lại bình thường
• Không có triệu chứng khó thở hoặc suy hô hấp
• Không xuất huyết tiến triển
• AST, ALT <400 U/L
• HCT (tỷ lệ tế bào hồng cầu trong máu) về bình thường, tiểu cầu có khuynh hướng hồi phục > 50.000 /mm^{3 (2)}

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết có tập thể dục được không?

Sốt xuất huyết có quan hệ được không còn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên, việc quan hệ trong khi đang mắc sốt xuất huyết thường không được khuyến khích, vì có thể làm cơ thể suy nhược, mệt mỏi, tăng nguy cơ xuất huyết và gây nên những ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phục hồi sức khỏe của bệnh nhân. Người bệnh chỉ nên quan hệ sau khi đã xuất viện và khỏi bệnh hoàn toàn.