Tác dụng phụ của vắc xin từng loại từ nhẹ đến nặng và cách hạn chế

UNICEF - Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc cho biết vắc xin là cực kỳ an toàn, để chính thức được sử dụng trên toàn thế giới, tất cả các loại vắc xin đều phải trải qua quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng và sản xuất nghiêm ngặt để đảm bảo hiệu lực của vắc xin và tính an toàn. (1)

Tuy nhiên, bất cứ thứ gì đưa vào cơ thể cũng được xem là “yếu tố lạ” và có thể gây ra những phản ứng nhất định - vắc xin cũng không ngoại lệ. Vậy các tác dụng phụ của vắc xin từ nhẹ đến nặng là gì, có nguy hiểm không và cần làm gì để hạn chế các tác dụng phụ này?

BS. Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: “Hầu hết người tiêm chủng sau khi tiêm vắc xin sẽ gặp một số phản ứng thông thường bao gồm phản ứng tại chỗ như sưng, đau, đỏ, ngứa tại vết tiêm, đau nhức cánh tay, hoặc phản ứng toàn thân như người mệt mỏi, uể oải, sốt nhẹ đến vừa, buồn nôn, tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa,... Tuy nhiên, đây đều là những tác dụng phụ phổ biến cho thấy hệ thống miễn dịch đã được kích hoạt để bảo vệ cơ thể, thường không nguy hiểm, sẽ thuyên giảm và biến mất sau 1 đến 2 ngày mà không phải điều trị”.

tác dụng phụ của vắc xin

Nguyên nhân xảy ra tác dụng phụ của vắc xin

Theo thông tư 34/2018/TT-BYT hướng dẫn Nghị định 104/2016/NĐ-CP, sau khi tiêm vắc xin, người tiêm chủng có thể gặp một số tác dụng phụ phổ biến như sốt dưới 39°C, mệt mỏi, biếng ăn, sưng, nóng, đỏ, đau nhức tại vị trí tiêm. Tuy nhiên, đây là những dấu hiệu bình thường cho thấy hệ thống miễn dịch đã được kích hoạt để bảo vệ cơ thể. Các tác dụng phụ này có thể khiến người tiêm trải qua cảm giác khó chịu nhưng sẽ biến mất sau vài giờ hoặc vài ngày mà không phải điều trị.

Lý giải về nguyên nhân xảy ra các tác dụng phụ của vắc xin sau tiêm chủng, BS. Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết có 4 nguyên nhân dẫn đến phản ứng phụ của vắc xin như sau:

1. Tác dụng phụ xảy ra do liên quan đến vắc xin

Vắc xin là chế phẩm sinh học bao gồm thành phần kháng nguyên và một số thành phần khác như muối nhôm (tá dược để tăng cường mức độ hoặc thời gian đáp ứng miễn dịch), kháng sinh (ngăn ngừa nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất), thiomersal, formaldehyde (các chất bảo hoạt quản để làm bất hoạt virus, giải độc tố vi khuẩn và ngăn ngừa nhiễm trùng thứ cấp) và chất ổn định thiomersal, formaldehyde nhằm kiểm soát nồng độ axit, ổn định kháng nguyên.

Nếu người tiêm chủng có tiền sử dị ứng với một trong số các thành phần này có thể gây ra phản ứng, các phản ứng này nguyên nhân chủ yếu do cơ địa của người tiêm chủng nhưng thường được cho là tác dụng phụ của vắc xin. Phản ứng sau tiêm thông thường là nhẹ và có thể tự khỏi sau vài ngày. Tác dụng phụ nghiêm trọng sau tiêm liên quan đến vắc xin là rất thấp so với lợi ích vắc xin mang lại.

vaccine
Người có tiền sử dị ứng với một số các thành phần của vắc xin có thể gặp tác dụng phụ sau tiêm chủng liên quan đến vắc xin.

2. Tác dụng phụ xảy ra do sai sót tiêm chủng

Tác dụng phụ của vắc xin có thể xuất hiện gây phản ứng sau tiêm nếu xảy ra sai sót trong quá trình bảo quản, vận chuyển vắc xin và quá trình thực hành an toàn tiêm chủng (chuẩn bị vắc xin, pha hồi chỉnh, kỹ thuật tiêm, đường tiêm, liều lượng). Tuy nhiên, những tác dụng phụ này đều có thể phòng tránh được bằng việc đảm bảo quy trình bảo quản, vận chuyển vắc xin đúng cách và thực hành an toàn tiêm chủng.

3. Tác dụng phụ xảy ra do lo lắng khi tiêm chủng

Đây là tác dụng phụ của vắc xin gây phản ứng sau tiêm có thể xảy ra do người tiêm chủng quá lo lắng, căng thẳng hoặc sợ hãi khi đi tiêm chủng. Tác dụng phụ xảy ra do nguyên nhân này thường hay gặp ở nhóm trẻ lớn, người lớn, người cao tuổi, người có bệnh nền mạn tính đặc biệt là trong các đợt dịch.

Thực tế ghi nhận nhiều trường hợp xảy ra phản ứng sau tiêm ngay tại chỗ do tâm lý hồi hộp lo sợ. Bệnh nhi K.H (14 tuổi, ngụ tại Hà Nội) trước khi tiêm vắc xin có tâm lý lo lắng, sợ hãi, sau khi tiêm vắc xin khoảng 15 phút cháu bị ngất và được chuyển thẳng đến Bệnh viện Nhi Trung ương để theo dõi và điều trị.

Sau khi thăm khám và kiểm tra, chuyên gia kết luận bệnh nhi K.H có tiền sử bệnh tật, điều này khiến bé luôn mang tâm lý lo lắng, dễ bị ám thị bởi các thông tin bệnh tật nếu có người thân hoặc những người quen biết trước khi tiêm vắc xin. Bên cạnh đó, khảo sát còn cho thấy tâm lý lo lắng này có thể liên quan đến tuổi dậy thì, trẻ bị ảnh hưởng tâm sinh lý như: kinh nguyệt không đều, mụn trứng cá, những thay đổi trên cơ thể và áp lực học tập phải thức khuya để ôn bài dẫn đến tình trạng luôn căng thẳng và mệt mỏi.

bé gái sợ kim tiêm khi tiêm chủng
Người có tâm lý lo lắng, sợ hãi trước khi tiêm chủng có thể khiến huyết áp tăng cao dễ gặp gặp các tác dụng phụ không mong muốn của vắc xin.

4. Tác dụng phụ xảy ra do trùng hợp ngẫu nhiên

Đây là phản ứng phụ vắc xin xảy ra do trùng hợp ngẫu nhiên với bệnh lý khác của người tiêm chủng tại thời điểm tiêm, không liên quan đến chất lượng vắc xin hay sai sót tiêm chủng hay tâm lý lo lắng trước tiêm chủng. Một số nghiên cứu cho thấy các bệnh trùng hợp ngẫu nhiên thường gặp bao gồm đột tử (chiếm khoảng 44%), tai nạn nghẹt thở trên giường (25%), sặc sữa, nhiễm trùng hệ hô hấp, tiêu hóa, thần kinh, bệnh bẩm sinh như bệnh tim bẩm sinh hay sang chấn sản khoa…

Các tác dụng phụ thường gặp của vắc xin

Tác dụng phụ của vắc xin xảy ra là dấu hiệu bình thường cho thấy hệ thống miễn dịch đã được kích hoạt để bảo vệ cơ thể từ đó gây ra các triệu chứng tại vết tiêm như đau nhức cánh tay, đỏ, chỗ tiêm bị đau hoặc sưng, ngứa; triệu chứng toàn thân thường gặp như sốt nhẹ dưới 39°C và các triệu chứng khác (khó chịu, mệt mỏi, trẻ bỏ bú, bú kém, chán ăn, nôn ói, tiêu chảy).

Các triệu chứng này thông thường sẽ thuyên giảm và khỏi hẳn trong khoảng 1 đến 2 ngày mà không phải điều trị. Nếu người tiêm có thể trạng sức khỏe tốt, không có tiền sử bệnh tật nghiêm trọng, các phản ứng phụ của vắc xin thường sẽ thuyên giảm nhanh chóng hơn và biến mất sau vài giờ. (2)

⇒ Xem thêm: Tại sao tiêm dịch vụ không sốt? Có phải vắc xin kém hiệu quả?

bé bị sốt sau tiêm ngừa
Sốt nhẹ là một trong những tác dụng phụ của vắc xin bình thường cho thấy cơ thể tiếp nhận vắc xin như một tác nhân lạ và phản ứng lại để bảo vệ cơ thể.

Những tác dụng phụ hiếm gặp khi tiêm vắc xin

Có rất ít trường hợp gặp các tác dụng phụ hiếm gặp sau tiêm chủng. Những tác dụng phụ hiếm gặp này thường rất nghiêm trọng và có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người tiêm chủng nếu không được cấp cứu kịp thời như khó thở, tím tái, sốt cao co giật (thường kéo dài 1 phút hoặc 2 phút), quấy khóc kéo dài, ngưng thở, sốc phản vệ (còn gọi là phản ứng dị ứng ngay lập tức với kháng nguyên hoặc thành phần của vắc xin), hội chứng sốc nhiễm độc (xuất hiện trong vòng 24-48 giờ),...

Đây chính là lý do vì sao sau tiêm chủng người tiêm chủng cần ở lại địa điểm tiêm chủng 30 phút để theo dõi và tiếp tục theo dõi tại nhà từ 24-48 giờ sau tiêm.

⇒ Xem thêm: 5 dấu hiệu nguy hiểm sau tiêm chủng cần được cấp cứu ngay lập tức

Những tác dụng phụ của vắc xin theo từng loại

1. Tác dụng phụ của vắc xin Uốn ván - Bạch hầu - Ho gà (với thành phần ho gà toàn tế bào)

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Sốt nhẹ
  • Sưng, đỏ, đau tại vết tiêm
  • Đau và tăng nhạy cảm ở vị trí tiêm chích
  • Khóc thét dai dẳng
  • Bứt rứt, quấy khóc
  • Lơ mơ, ngủ gà
  • Chán ăn
  • Nôn ói
  • Cơn giảm trương lực - giảm phản ứng (chiếm tỷ lệ 1/1.750 liều được tiêm)
  • Co giật (thường liên quan tới sốt, chiếm tỷ lệ 1/12.500 liều được tiêm)
  • Sốc phản vệ

2. Tác dụng phụ của vắc xin Uốn ván - Bạch hầu - Ho gà (với thành phần ho gà vô bào)

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Sốt nhẹ
  • Sưng, đỏ, đau tại vết tiêm
  • Đau và tăng nhạy cảm ở vị trí tiêm chích
  • Khóc thét dai dẳng
  • Bứt rứt, quấy khóc
  • Lơ mơ, ngủ gà
  • Chán ăn
  • Nôn ói
  • Khóc thét dai dẳng
  • Cơn co giật
  • Cơn giảm trương lực - giảm phản ứng
  • Sốt cao trên 38,8 độ C

3. Tác dụng phụ khi tiêm vắc xin phòng ung thư cổ tử cung và các bệnh do HPV

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Đau nhức, sưng, đỏ chỗ vết tiêm
  • Ngứa chỗ tiêm chích
  • Đau đầu, chóng mặt
  • Đau cơ, đau khớp
  • Sốt
  • Nổi mề đay
  • Rối loạn dạ dày ruột
  • Quá mẫn

4. Tác dụng phụ khi tiêm vắc xin phòng bệnh Dại

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Sốt
  • Đau nhức tại vết tiêm
  • Mệt mỏi, uể oải, run rẩy
  • Đau đầu, choáng váng
  • Đau khớp
  • Ù tai
  • Phát ban
  • Rối loạn dạ dày ruột
  • Sốc phản vệ

5. Tác dụng phụ của vắc xin phòng bệnh Cúm

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Đau nhức cánh tay
  • Đau, đỏ hoặc sưng tại vết tiêm
  • Sốt nhẹ < 38 độ C
  • Đau đầu, mệt mỏi
  • Buồn nôn
  • Sốt cao > 39 độ C kéo dài
  • Co giật hay mệt lả, lừ đừ, không có phản ứng khi được gọi
  • Tím tái, khó thở, thở rít, rút lõm lồng ngực khi thở
  • Trẻ quấy khóc dữ dội, khóc thét kéo dài
  • Trẻ biếng ăn, bú kém
  • Phản ứng phản vệ Guillain – Barré
  • Hội chứng mắt và đường
  • hô hấp (mức độ trung bình)

6. Tác dụng phụ của vắc xin Phế cầu

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Sưng đau, đỏ, chai cứng, tăng nhạy cảm tại vết tiêm
  • Sốt
  • Đau đầu
  • Buồn ngủ
  • Giảm cảm giác thèm ăn, nôn mửa, tiêu chảy.

7. Tác dụng phụ của vắc xin viêm não Nhật Bản

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Sưng, đau, đỏ và tăng nhạy cảm ở vết tiêm
  • Sốt (trẻ em)
  • Ớn lạnh
  • Nhức đầu, hoa mắt chóng mặt
  • Đau cơ
  • Đau bụng
  • Phát ban (người lớn)
  • Nôn ói
  • Khó thở, tức ngực, thở rít
  • Nổi mề đay
  • Phù mạch nhanh
  • Đau bụng hoặc nô
  • Tụt huyết áp hoặc ngất
  • Rối loạn ý thức

8. Tác dụng phụ của vắc xin 6 trong 1

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Sưng, đau, đỏ tại vết tiêm
  • Nổi cục cứng sau khoảng 1-3 tuần sẽ tự khỏi
  • Sốt
  • Quấy khóc
  • Biếng ăn, bú kém
  • Nôn ói
  • Tiêu chảy
  • Sốt cao co giật
  • Sốc phản vệ

⇒ Xem thêm: Chỗ tiêm bị nổi cục cứng, sưng là bị gì? Có nguy hiểm không?

9. Tác dụng phụ của vắc xin Thủy đậu

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Sưng, đỏ, đau, nóng và ngứa tại vết tiêm
  • Sốt < 39 độ C
  • Khó chịu, mệt mỏi, đau nhức cơ, khớp
  • Biếng ăn
  • Nổi mề đay, ban đỏ và ngứa toàn thân
  • Nổi mề đay, sưng phù mặt.
  • Suy kiệt sức khỏe nghiêm trọng, chân tay co quắp.
  • Ngứa/sưng miệng, lưỡi và cổ họng, họng bị ngứa, căng cứng, khản đặc, tắc nghẽn.
  • Tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, có cảm giác co thắt đường ruột.
  • Khó thở, thở khò khè, nhịp tim nhanh, tức ngực, phù thanh môn, ức chế hô hấp.
  • Chóng mặt, choáng váng, mất thăng bằng, rối loạn định hướng, dễ ngã, co giật, hôn mê.
  • Tụt huyết áp, mạch nhỏ, yếu, tụt HA làm loạn nhịp, trụy tim mạch.
  • Đông máu rải rác lòng mạch.
  • Giảm lượng nước tiểu.

10. Tác dụng phụ của vắc xin Lao

Tác dụng phụ phổ biến Tác dụng phụ hiếm gặp
  • Sưng, đỏ, đau tại vết tiêm (>90%)
  • Thông thường, sau tiêm vắc xin Lao, tại chỗ tiêm sẽ nổi nốt nhỏ và biến mất sau 30 phút. Sau khoảng 2 tuần, xuất hiện một vết loét đỏ có kích thước bằng đầu bút chì. 2 tuần kế, vết loét sẽ tự lành để lại một sẹo nhỏ có đường kính trung bình 5mm chứng tỏ trẻ đã có miễn dịch phòng bệnh.
  • Sưng hoặc áp-xe. Có thể nổi hạch ở nách hoặc khuỷu tay, một số trường hợp dẫn đến áp-xe.
  • Nhiễm lao sau tiêm vắc xin BCG

⇒ Tìm hiểu thêm: Tiêm phòng có sẹo ở tay là mũi gì? Không sẹo, mưng mủ có hiệu quả?

Một số hình ảnh về tác dụng phụ từ nhẹ đến nặng của các loại vắc xin

hình ảnh tác dụng phụ sau tiêm vắc xin

hình ảnh tác dụng phụ sau tiêm vắc xin

hình ảnh tác dụng phụ sau tiêm vắc xin

hình ảnh tác dụng phụ sau tiêm vắc xin

hình ảnh tác dụng phụ sau tiêm vắc xin

hình ảnh tác dụng phụ sau tiêm vắc xin

hình ảnh tác dụng phụ sau tiêm vắc xin

Những trường hợp cần đặc biệt lưu ý khi tiêm vắc xin

1. Phụ nữ mang thai và cho con bú

Phụ nữ đang trong thai kỳ và cho con bú trước khi tiêm vắc xin, bên cạnh các thông tin cá nhân cơ bản, cần thông báo cho bác sĩ biết về lịch sử tiêm chủng và tình trạng của thai kỳ (đang mang thai tháng thứ mấy, sức khỏe của thai nhi, có tiền sử dị ứng nghiêm trọng hoặc dị ứng nặng với các thành phần của vắc xin, có mắc bệnh nhiễm trùng cấp tính gây sốt hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch không) để được bác sĩ tư vấn loại vắc xin phù hợp.

Thực tế có rất ít các nghiên cứu lâm sàng về thuốc nói chung và vắc xin nói riêng được thực hiện trên phụ nữ mang thai, tuy nhiên có một số loại vắc xin chống chỉ định trong thời kỳ mang thai như vắc xin sống giảm độc lực: sởi, quai bị, rubella và thủy đậu bởi trên lý thuyết các loại vắc xin kể trên có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của thai nhi.

Do đó, để tránh rủi ro trong thai kỳ, phụ nữ cần hoàn thành phác đồ tiêm của các loại vắc xin này trước khi mang thai 3 tháng để đảm bảo an toàn cho thai kỳ và sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.

tiêm ngừa cho phụ nữ
Phụ nữ mang thai cần thông báo cho bác sĩ biết về lịch sử tiêm chủng và tình trạng của thai kỳ để được chỉ định loại vắc xin phù hợp, tránh các yếu tố rủi ro có thể xảy ra.

2. Người cao tuổi

Chuyên gia cho biết hầu hết các chức năng trong cơ thể của người cao tuổi đều đã suy giảm, sức đề kháng kém, có nhiều bệnh nền, khó dung nạp các loại thuốc điều trị cũng như vắc xin nên cần được khám sàng lọc kỹ lưỡng và thận trọng trước khi tiêm chủng. Trong một số trường hợp cần phải tạm hoãn tiêm chủng ở người cao tuổi do không đủ điều kiện về sức khỏe, bệnh nền không ổn định (đang tiến triển), huyết áp cao,... để hạn chế tối đa những tác dụng nguy hiểm của vắc xin sau tiêm chủng.

3. Người có hệ miễn dịch suy yếu

Người có hệ miễn dịch suy yếu cần hết sức lưu ý trước khi đi tiêm chủng bởi đây là đối tượng có nguy cơ cao gặp các tác dụng phụ của vắc xin, nhất là sau khi tiêm vắc xin sống giảm độc lực vì cơ thể không có khả năng ức chế sự nhân lên của loại virus này nên dễ gặp biến chứng nặng sau tiêm. Chính vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo nên hoãn tiêm vắc xin sống giảm độc lực cho đối tượng này đến khi chức năng của hệ miễn dịch được cải thiện.

Các loại vắc xin bất hoạt được cho là an toàn cho những người có hệ miễn dịch suy yếu.
Do đó, cần cung cấp đầy đủ thông tin về tình trạng bệnh lý liên quan đến miễn dịch để bác sĩ tư vấn tiêm ngừa loại vaccine phù hợp

tiêm ngừa cho người lớn tuổi
Người cao tuổi và người có hệ miễn dịch suy yếu cần hết sức lưu ý trước khi đi tiêm chủng bởi đây là đối tượng có nguy cơ cao gặp các phản ứng phụ của vắc xin.

4. Người có tiền sử phản ứng với vắc xin

Người có tiền sử phản ứng nghiêm trọng với vắc xin hoặc sốc phản vệ là nhóm đối tượng cần thận trọng khi đi tiêm chủng. Người tiêm vắc xin cần trao đổi cụ thể với bác sĩ về các bất thường từ lần tiêm trước để được khám sàng lọc kỹ lưỡng trước tiêm chủng, từ đó bác sĩ sẽ kết luận tiêm chủng và chọn loại vắc xin phù hợp.

5. Người có bệnh nền, bệnh mạn tính…

Đối với người có bệnh nền, bệnh mạn tính như ung thư, các bệnh lý về tim mạch và tăng huyết áp, bệnh gan, bệnh thận, đái tháo đường, COPD, người có tình trạng béo phì và một số bệnh lý khác cũng là nhóm có nguy cơ gặp tác dụng phụ của vắc xin sau tiêm. Bởi bệnh tật có thể khiến người tiêm mang tâm lý lo lắng dễ làm huyết áp tăng vọt, thậm chí vượt ngưỡng nguy hiểm, ngoài ra người đang có 1 bệnh lý đang điều trị chưa ổn định có thể gặp các phản ứng do bệnh lý trùng hợp sau tiêm vắc xin và dẫn đến tình trạng không biết rõ là phản ứng sau tiêm vaccine hay là bệnh lý trùng hợp. Do đó, việc khám sàng lọc kỹ lưỡng và theo dõi sau tiêm chủng với người có bệnh nền, bệnh mạn tính cần phải kỹ lưỡng và thận trọng hơn.

Cách xử lý khi mắc các tác dụng phụ của vắc xin

Vắc xin là cực kỳ an toàn, để chính thức được sử dụng trên toàn thế giới, tất cả các loại vắc xin đều phải trải qua quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng và sản xuất nghiêm ngặt để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Hầu hết người tiêm chủng sau khi tiêm vắc xin sẽ gặp một số tác dụng phụ của vắc xin thông thường như sưng, đau, đỏ, ngứa tại vết tiêm, đau nhức cánh tay, người mệt mỏi, uể oải, sốt nhẹ đến vừa, buồn nôn, tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa,... Tuy nhiên, chuyên gia cho biết đây đều là những tác dụng phụ phổ biến cho thấy hệ thống miễn dịch đã được kích hoạt để bảo vệ cơ thể, không quá nghiêm trọng và sẽ thuyên giảm và biến mất sau vài giờ hoặc vài ngày mà không phải điều trị.

Thời điểm này để hỗ trợ giảm nhẹ các phản ứng phụ của vắc xin và giúp người tiêm cảm thấy thoải mái hơn từ đó đẩy nhanh quá trình phục hồi sức khỏe, bố mẹ hoặc người chăm sóc có thể áp dụng một số cách xử lý khoa học sau đây:

  • Đối với các tác dụng phụ của vắc xin xảy ra tại vết tiêm như sưng, đau, đỏ, ngứa, nổi cục cứng có thể dùng phương pháp chườm lạnh để giảm đau. Mặc quần áo có chất liệu mềm, mỏng, nhẹ, thoáng mát, rộng rãi để tránh cọ xát vào vết tiêm gây đau nhức. Các cách xử lý như dùng dầu gió, chườm nóng hay đắp khoai tây, nặn chanh lên vết tiêm được khẳng định là không có cơ sở khoa học vì có thể gây nhiễm trùng tại vết tiêm.
  • Đối với tác dụng phụ của vắc xin toàn thân như sốt, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn có thể dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, giữ cơ thể mát mẻ, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, uống đủ nước và nghỉ ngơi đầy đủ.
  • Một số tác dụng phụ của vắc xin rất hiếm gặp như sốt cao dài nhiều ngày không thuyên giảm, khó thở, tím tái, quấy khóc kéo dài, ngưng thở, sốc phản vệ, hội chứng sốc nhiễm độc,... bố mẹ hoặc người chăm sóc cần khẩn trương đưa người được tiêm vắc xin đến ngay bệnh viện hoặc các cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và cấp cứu kịp thời. Lúc này tuyệt đối không chần chừ việc đến bệnh viện vì có thể gây ra các biểu hiện trầm trọng, thậm chí là đe dọa tới tính mạng.

⇒ Xem thêm: Vết tiêm bị bầm tím có sao không?

Làm sao để hạn chế được tác dụng phụ khi tiêm vắc xin?

1. Đảm bảo quy trình tiêm chủng an toàn

Để hạn chế được tác dụng phụ của vắc xin, việc đầu tiên cần làm là đảm bảo quy trình tiêm chủng an toàn bao gồm chất lượng vắc xin (vắc xin còn hạn sử dụng, được bảo quản nghiêm ngặt trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP với nhiệt độ 2-8 độ C), nhân viên y tế thực hiện đúng các bước tiêm chủng (khám sàng lọc trước tiêm, trong quá trình thực hiện tiêm cần tư vấn đầy đủ, tiêm đúng loại vắc xin, đúng liều lượng và đúng đường tiêm) và người tiêm chủng được theo dõi chặt chẽ các phản ứng sau tiêm.

Đây là những yếu tố rất quan trọng để đảm bảo tính an toàn ở mức tối đa, tăng hiệu quả phòng bệnh của vắc xin đồng thời hạn chế các tác dụng phụ của vắc xin và tránh gặp biến cố bất lợi sau tiêm chủng.

2. Chú ý đến tiền sử dị ứng vắc xin

Đối với người tiêm chủng có tiền sử phản ứng nghiêm trọng với vắc xin hoặc sốc phản vệ cần đặc biệt lưu ý khi đi tiêm chủng. Để hạn chế tối đa các tác dụng phụ của vắc xin, người có tiền sử dị ứng với thành phần của vắc xin cần trao đổi cụ thể với bác sĩ về các bất thường từ lần tiêm trước để được khám sàng lọc kỹ lưỡng trước tiêm chủng, từ đó quyết định có tiêm được loại vắc xin đó hay không.

3. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định tiêm

Người đi tiêm chủng, đặc biệt là phụ nữ mang thai & cho con bú, người cao tuổi, người có hệ miễn dịch suy yếu, người có tiền sử phản ứng với vắc xin cần tham vấn ý kiến của bác sĩ để xem xét các yếu tố rủi ro và có lợi, các tác dụng phụ có thể xảy ra trước khi quyết định tiêm vắc xin.

Ví dụ đối với bệnh nhân đang trong quá trình điều trị bằng phương pháp xạ trị, có thể tham vấn ý kiến của bác sĩ để được tư vấn thời gian có thể tiêm ngừa sau đợt điều trị. Hoặc 1 số trường hợp người bệnh có chỉ định cắt lách sẽ được bác sĩ tư vấn các loại vắc xin cần thiết tiêm ngừa trước khi thực hiện phẫu thuật cắt lách để chủ động phòng bệnh và đảm bảo an toàn.

⇒ Xem thêm: Hướng dẫn chăm sóc sau tiêm chủng: Bước quan trọng không nên bỏ qua

Tiêm ngừa ở đâu an toàn?

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC với hàng trăm trung tâm tiêm chủng chất lượng cao trên toàn quốc tự hào là “địa chỉ tiêm chủng vàng” cho hàng triệu gia đình Việt với danh mục vắc xin thế hệ mới đa dạng, đa chủng loại cho trẻ em và người lớn, số lượng lớn, chất lượng cao, an toàn, bình ổn giá, cam kết không tăng giá kể cả trong thời điểm khan hiếm vắc xin, ưu đãi, quà tặng hấp dẫn và nhiều tiện ích miễn ích đi kèm như miễn phí: sổ tiêm chủng, khám sàng lọc, khu vui chơi sinh động, nước uống sạch, quầy sạc điện thoại, tã bỉm, giữ xe miễn phí,...

Đặc biệt, với lợi thế là đối tác uy tín toàn cầu của nhiều hãng vắc xin hàng đầu thế giới như Astrazeneca (Anh), Sanofi Pasteur (Pháp), Pfizer (Mỹ), Glaxosmithkline – Bỉ (GSK), Merck Sharp and Dohme – MSD (Mỹ)…

VNVC tự hào là đơn vị tiêm chủng tại Việt Nam được đàm phán trực tiếp để nhập khẩu chính hãng số lượng vắc xin chính hãng và cam kết cung ứng bền vững, mở ra cơ hội đưa về Việt Nam thêm nhiều loại vắc xin thế hệ mới, vắc xin khan hiếm về cho người dân, đồng thời tiến tới những kế hoạch hợp tác sâu rộng, lâu dài và toàn diện.

VNVC còn là đơn vị tiêm chủng dịch vụ cao cấp chuẩn 5 sao khi tiên phong sở hữu hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP có khả năng lưu trữ và bảo quản lên đến 400 triệu liều vắc xin ở cùng một thời điểm, 4 kho tổng và hơn 100 kho lẻ trên toàn quốc, xe lạnh vận chuyển vắc xin chuyên dụng và hệ thống tủ bảo quản được bố trí tại 100% phòng tiêm nhằm đảm bảo quá trình tiêm chủng luôn được thực hiện nghiêm ngặt và an toàn, giúp hàng triệu trẻ em và người lớn ở mọi miền tổ quốc có cơ hội được tiêm chủng đủ liều, đúng lịch.

hệ thống kho lạnh vnvc
VNVC sở hữu hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP có khả năng lưu trữ và bảo quản lên đến 400 triệu liều vắc xin ở cùng một thời điểm.
hệ thống vận chuyển vắc xin vnvc
Hệ thống xe lạnh vận chuyển vắc xin chuyên dụng và hệ thống tủ bảo quản được bố trí tại 100% phòng tiêm nhằm đảm bảo quá trình tiêm chủng luôn được thực hiện nghiêm ngặt và an toàn.

100% bác sĩ, điều dưỡng viên tại VNVC được đào tạo chính quy và bài bản về quy trình an toàn tiêm chủng, kỹ năng tiêm nhẹ nhàng, tiêm không đau, kỹ năng tâm lý, chăm sóc khách hàng, kỹ năng xử trí các phản ứng sau tiêm chủng và được cấp chứng chỉ An toàn tiêm chủng nhằm đáp ứng tốt nhu cầu tiêm vắc xin phòng bệnh, bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân Việt Nam.

bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm tại vnvc
100% Khách hàng đến VNVC được đội ngũ bác sĩ khám sàng lọc miễn phí trước tiêm và đánh giá tổng trạng. Căn cứ vào kết quả khám sàng lọc và lịch sử tiêm chủng, bác sĩ sẽ chỉ định loại vắc xin phù hợp.

VNVC cam kết cung ứng vắc xin chất lượng tốt, giá bình ổn, chính sách hỗ trợ gói vắc xin trả góp không lãi suất và dịch vụ chăm sóc khách hàng cao cấp, nhiều tiện ích miễn phí đi kèm… đã đáp ứng tốt nhu cầu tiêm vắc xin phòng bệnh, bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống, tiết kiệm chi phí, thời gian và được tận hưởng dịch vụ tiêm chủng cao cấp, trở thành địa chỉ tin cậy cho tất cả người dân Việt Nam.

khách hàng đăng ký tiêm chủng tại vnvc
Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC tự hào là “địa chỉ tiêm chủng vàng” cho hàng triệu gia đình Việt để chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm chủng, đăng ký Gói vắc xin, tiêm vắc xin lẻ, đặc biệt là các chương trình ưu đãi vắc xin cho người lớn, Khách hàng vui lòng liên hệ:

Các câu hỏi thường gặp về tác dụng phụ của vắc xin

1. Tác dụng phụ của vắc xin có tự hết không?

PHẦN LỚN LÀ PHẢN ỨNG NHẸ VÀ TỰ GIỚI HẠN! Hầu hết các tác dụng phụ của vắc xin thông thường như sưng, đau, đỏ, ngứa tại vết tiêm, đau nhức cánh tay, người mệt mỏi, uể oải, sốt nhẹ đến vừa, buồn nôn, tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa,... đều là những tác dụng phụ phổ biến cho thấy hệ thống miễn dịch đã được kích hoạt để bảo vệ cơ thể, không quá nghiêm trọng, sẽ thuyên giảm và biến mất sau 1 đến 2 ngày mà không phải điều trị.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp tác dụng phụ của vắc xin ở mức độ nặng và có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng, người tiêm vắc xin cần nhanh chóng đến bệnh viện và các cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và cấp cứu kịp thời.

2. Tác dụng phụ của vắc xin có gây chết người không?

VẮC XIN LÀ AN TOÀN. Để được cấp phép sử dụng và lưu hành trên toàn thế giới, các loại vắc xin đều phải trải qua quá trình thử nghiệm ngặt để đánh giá tiêu chuẩn của vắc xin bao gồm tính an toàn: vô trùng, thuần khiết, không độc và tính hiệu quả tạo miễn dịch ở mức độ cao và hiệu quả lâu dài.

Tác dụng phụ của vắc xin ở mỗi người là khác nhau, nếu người tiêm có thể trạng sức khỏe tốt, không có tiền sử bệnh tật nghiêm trọng thì các tác dụng phụ của vắc xin sẽ thuyên giảm nhanh chóng hơn và biến mất sau vài ngày hoặc vài giờ.

Trường hợp tác dụng phụ của vắc xin gây chết người rất hiếm gặp, chỉ xảy ra nếu người tiêm vắc xin xuất hiện các biểu hiện bất thường như khó thở, tím tái, sốt cao co giật, quấy khóc kéo dài, ngưng thở, sốc phản vệ,.. nhưng không được theo dõi, không cấp cứu kịp thời, dẫn đến hậu quả đáng tiếc.

⇒ Xem thêm: Vắc xin có gây ra tự kỷ không?

Tiêm vắc xin là không thể tránh tác dụng phụ của vắc xin, phản ứng sau tiêm thậm chí là biểu hiện tốt và nếu được kiểm soát tốt thì rất an toàn. Chủ động tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch theo khuyến cáo của Bộ Y tế để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi các bệnh truyền nhiễm, nâng cao chất lượng cuộc sống.

06:42 24/07/2025
Share Facebook Share Twitter Share Pinterest
Nguồn tham khảo
  1. Một số thắc mắc về Vắc Xin. (n.d.). UNICEF Việt Nam. https://www.unicef.org/vietnam/vi/m%E1%BB%99t-s%E1%BB%91-th%E1%BA%AFc-m%E1%BA%AFc-v%E1%BB%81-v%E1%BA%AFc-xin
  2. Department of Health & Human Services. (n.d.). Immunisation – side effects. Better Health Channel. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/immunisation-side-effects

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ