Test sốt xuất huyết tại nhà có chính xác không? Cách thực hiện

Test sốt xuất huyết tại nhà nhằm giúp người bệnh nhận biết sớm cơ thể có kháng thể sốt xuất huyết hay không, từ đó tìm đến bệnh viện gần nhất để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, tránh để bệnh chuyển biến nặng. Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến trái chiều về công dụng, đặt ra câu hỏi test sốt xuất huyết tại nhà có chính xác không? Có an toàn không? Bao lâu thì có kết quả? Mọi thắc mắc này sẽ được chuyên gia của VNVC giải đáp trong bài viết này.

Test sốt xuất huyết tại nhà có chính xác không?

Chuyên gia cho biết người bệnh không nên tự test sốt xuất huyết tại nhà mà cần thực hiện xét nghiệm sốt xuất huyết tại các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để có được kết quả chẩn đoán chính xác nhất.

Lý giải vấn đề này, chuyên gia cho biết test sốt xuất huyết ngay tại nhà hiện nay tuy mang lại sự tiện lợi nhưng độ chính xác chưa cao. Nguyên nhân là vì theo quy trình sử dụng loại kit test (bộ kiểm tra) nhanh tại nhà là lấy huyết thanh (máu) của người bệnh để làm xét nghiệm, không phải lấy dịch tiết từ mũi/ họng như test nhanh Covid-19 nên tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng rất cao. (1)

Bên cạnh đó, độ chính xác của xét nghiệm phụ thuộc nhiều vào giai đoạn nhiễm trùng. Các xét nghiệm nhanh thường hiệu quả hơn khi được thực hiện trong một giai đoạn cụ thể của bệnh, chẳng hạn như giai đoạn sốt. Đồng thời, không phải tất cả các bộ kit đều có chất lượng và mức độ tin cậy như nhau. Sự chênh lệch về quy trình sản xuất, lưu trữ và điều kiện thực hiện có thể ảnh hưởng đến kết quả.

Ngoài ra, kiểm tra sốt xuất huyết tại nhà dễ bị ảnh hưởng bởi sai sót trong quá trình tự thực hiện, chẳng hạn như lấy mẫu máu hoặc thao tác không đúng kỹ thuật dễ cho ra kết quả âm tính giả vì không làm đúng quy trình chuẩn. Do đó, kết quả chỉ nên được xem là thông tin mang tính tham khảo, sau khi thực hiện xong người bệnh cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được lấy máu và làm các xét nghiệm để xác định có kháng thể sốt xuất huyết hay không.

Dù kết quả xét nghiệm tại nhà có ra sao, điều quan trọng là cần tham khảo ý kiến bác sĩ và thực hiện xét nghiệm sốt xuất huyết xác nhận tại cơ sở y tế. Xét nghiệm tại phòng thí nghiệm tiêu chuẩn mới có thể cung cấp kết quả chính xác và đáng tin cậy hơn.

Cách thức hoạt động động của kit test nhanh sốt xuất huyết

1. Phát hiện kháng nguyên Dengue NS1

Kit test nhanh sốt xuất huyết hoạt động dựa trên việc phát hiện kháng nguyên Dengue NS1 - đây là một glycoprotein phi cấu trúc của virus, được tổng hợp ở cả ở dạng màng tế bào của virus và dạng được bài tiết từ virus.

Khi thực hiện xét nghiệm, mẫu máu của người bệnh sẽ được nhỏ vào phần chứa các kháng thể chuyên biệt trên bộ kit test nhanh sốt xuất huyết. Nếu kháng nguyên Dengue NS1 có mặt trong mẫu, nó sẽ kết hợp với các kháng thể này và tạo ra phản ứng màu trên que, vạch màu hiển thị chính là kết quả dương tính. Quá trình này thường diễn ra nhanh chóng, giúp xác định người nhiễm bệnh trong vòng vài phút, đặc biệt trong giai đoạn từ ngày 1 đến ngày 7 của bệnh khi NS1 có nồng độ cao nhất trong máu.

Phương pháp xét nghiệm phát hiện kháng nguyên Dengue huyết thanh NS1 có độ nhạy 92,4% và có độ đặc hiệu là 98,4% (2). Tuy nhiên, độ chính xác của kit test vẫn phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và quá trình thực hiện xét nghiệm có đúng kỹ thuật hay không.

2. Phát hiện kháng thể IgM và IgG trong máu

Ngoài việc phát hiện kháng nguyên Dengue NS1, kit test nhanh sốt xuất huyết còn có khả năng phát hiện kháng thể IgM và IgG trong máu, giúp đánh giá giai đoạn nhiễm bệnh. Khi cơ thể bị nhiễm virus Dengue, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách sản xuất ra các kháng thể để chống lại virus. Hai loại kháng thể quan trọng trong quá trình này là IgM và IgG.

Kháng thể IgM xuất hiện trong giai đoạn sớm của nhiễm trùng, thường từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 10 sau khi có triệu chứng. Kit test nhanh có thể nhận diện kháng thể này bằng cách sử dụng một màng chứa kháng nguyên của virus Dengue. Khi mẫu máu của người bệnh có chứa IgM, kháng thể này sẽ liên kết với kháng nguyên trên màng và tạo ra phản ứng màu trên que, vạch màu hiển thị chính là kết quả dương tính. Sự xuất hiện của IgM cho thấy người bệnh đang ở giai đoạn cấp tính hoặc vừa mới nhiễm virus gây bệnh sốt xuất huyết.

Còn với kháng thể IgG thì chúng thường xuất hiện muộn hơn, từ tuần thứ 2 của bệnh và có thể tồn tại trong máu nhiều năm sau khi hồi phục. Việc phát hiện IgG giúp xác định người bệnh đã từng nhiễm virus Dengue trước đó hoặc đang trong giai đoạn phục hồi. Kit test nhanh tại nhà giúp phát hiện IgG thông qua cơ chế tương tự như với IgM để phát hiện sự hiện diện của kháng thể IgG.

Việc kết hợp phát hiện kháng nguyên Dengue NS1, IgM và IgG giúp phân biệt được giai đoạn bệnh: nhiễm lần đầu (nồng độ IgM cao, IgG thấp) hoặc tái nhiễm (nồng độ IgG cao, IgM thấp), điều này giúp người bệnh nhận biết sớm cơ thể có kháng thể sốt xuất huyết hay không, đồng thời hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán và kiểm soát bệnh một cách chính xác, hiệu quả hơn.

Các bước thực hiện test sốt xuất huyết tại nhà

Chuyên gia cho biết việc chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ các bước thực hiện test sốt xuất huyết tại nhà là rất quan trọng để đảm bảo kết quả chính xác và tránh sai sót. Tuy nhiên, cần lưu ý, kết quả của test nhanh sốt xuất huyết chỉ mang tính chất tham khảo. Để có chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, người bệnh nên đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu hơn, đảm bảo tính chính xác. Các bước thực hiện như sau:

1. Chuẩn bị

• Dụng cụ: Chuẩn bị một bộ kit test nhanh sốt xuất huyết chính hãng mua tại các bệnh viện hoặc nhà thuốc lớn để tránh mua phải sản phẩm kém chất lượng, hàng giả. Một bộ kit test sốt xuất huyết chính hãng sẽ có bao bì đóng gói chất lượng, đầy đủ thông tin về nhà sản xuất, hướng dẫn sử dụng, hạn sử dụng và các chứng nhận chất lượng từ cơ quan y tế có thẩm quyền.
• Vệ sinh tay: Rửa tay sạch sẽ với xà phòng và nước ấm để đảm bảo an toàn và tránh nhiễm khuẩn khi lấy máu.
• Sát trùng vùng lấy máu: Sau khi vệ sinh tay xong, người bệnh sẽ cần sát trùng vùng lấy máu trước khi tiến hành tự kiểm tra sốt xuất huyết tại nhà. Đây là bước rất quan trọng để đảm bảo an toàn và độ chính xác của xét nghiệm. Ngoài ra, việc làm này giúp loại bỏ vi khuẩn, virus và các tạp chất trên bề mặt da, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng và đảm bảo rằng mẫu máu không bị nhiễm tạp chất gây ảnh hưởng đến kết quả test. Dùng bông có thấm dung dịch sát khuẩn chuyên dụng để vệ sinh đầu ngón tay (thường là ngón giữa) nhằm giảm nguy cơ nhiễm trùng trước khi tiến hành lấy máu.

2. Thực hiện

• Lấy mẫu máu: Dùng kim chích nhẹ vào đầu ngón tay, sau đó dùng que hút lấy một giọt máu nhỏ cho vào phần chứa dung dịch trên kit test.
• Thêm dung dịch đệm: Nhỏ vài giọt dung dịch đệm có sẵn trong kit vào chỗ chứa mẫu máu, giúp phản ứng hóa học diễn ra.
• Chờ kết quả: Để kit nằm yên trong khoảng 10 - 15 phút để phản ứng diễn ra và đọc kết quả.

3. Đọc kết quả

• Dấu hiệu dương tính: Nếu xuất hiện hai vạch (vạch chứng và vạch kết quả), kết quả dương tính, có nghĩa là người bệnh có thể đã nhiễm sốt xuất huyết.
• Dấu hiệu âm tính: Nếu chỉ có một vạch chứng xuất hiện, kết quả âm tính, nghĩa là không phát hiện kháng nguyên hoặc kháng thể liên quan đến sốt xuất huyết.
• Kết quả không hợp lệ: Nếu không có vạch nào hoặc chỉ có vạch kết quả mà không có vạch chứng, kết quả test không hợp lệ và cần thực hiện lại.

Ưu và nhược điểm của cách test sốt xuất huyết tại nhà

1. Ưu điểm

Tự test sốt xuất huyết tại nhà trước hết là tính tiện lợi khi giúp người bệnh có thể nhận biết sớm cơ thể có kháng thể sốt xuất huyết trước khi đến bệnh viện thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu, đặc biệt là những trường hợp gặp khó khăn trong việc di chuyển đến bệnh viện. Ngoài ra, chi phí của bộ kit test khá hợp lý phù hợp với điều kiện tài chính của nhiều gia đình, nhất là khi cần theo dõi tình trạng sức khỏe nhiều lần trong thời gian ngắn.

2. Nhược điểm

Tuy nhiên, độ chính xác của kit test nhanh thường không chính xác bằng các phương pháp xét nghiệm chuyên sâu tại bệnh viện, đặc biệt trong các trường hợp nồng độ virus trong máu thấp hoặc khi người bệnh đã từng nhiễm virus trước đó. Hơn nữa, nếu không tuân thủ đúng quy trình hoặc sử dụng bộ kit không đảm bảo chất lượng, kết quả có thể bị sai lệch dẫn đến chẩn đoán không chính xác. Điều này có thể khiến người bệnh chủ quan không điều trị bệnh kịp thời, khiến bệnh diễn biến nhanh và có nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm.

Do đó, kết quả test sốt xuất huyết tại nhà chỉ nên được xem là thông tin mang tính tham khảo, sau khi thực hiện xong người bệnh cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được lấy máu và làm các xét nghiệm để xác định có kháng thể sốt xuất huyết hay không.

Đặc biệt, đối với những trường hợp xuất hiện triệu chứng sốt xuất huyết nặng như đau bụng dữ dội hoặc đau cơ, nôn ói liên tục, nôn ra máu hoặc có máu trong phân, thở nhanh, khó thở, chảy máu mũi hoặc chảy máu chân răng, cơ thể mệt mỏi nhiều, vật vã, lừ đừ, li bì thì cần khẩn trương đến ngay cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được kiểm tra và điều trị kịp thời, tránh nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

Để chẩn đoán chính xác bệnh sốt xuất huyết cần làm gì?

Để chẩn đoán chính xác bệnh sốt xuất huyết, việc dựa vào các triệu chứng lâm sàng và kết quả test sốt xuất huyết tại nhà là chưa đủ mà cần thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên sâu. Trước hết, khi có triệu chứng nghi ngờ bệnh như sốt cao đột ngột, đau đầu, đau sau hốc mắt, đau cơ, phát ban…, người bệnh nên đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được thăm khám và chỉ định các xét nghiệm cần thiết.

Xét nghiệm máu là phương pháp quan trọng nhất để xác định sự hiện diện của virus Dengue trong cơ thể, thông qua việc phát hiện kháng nguyên Dengue NS1 trong giai đoạn sớm hoặc kháng thể IgM và IgG trong các giai đoạn sau.

Ngoài ra, xét nghiệm công thức máu có thể giúp đánh giá tình trạng tiểu cầu và hematocrit, hai yếu tố quan trọng trong việc theo dõi diễn biến và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Theo dõi số lượng tiểu cầu và hematocrit có thể giúp phát hiện các dấu hiệu giảm tiểu cầu và cô đặc máu, những bất thường điển hình của sốt xuất huyết.

Xét nghiệm máu cũng có thể giúp chẩn đoán chính xác tình trạng nhiễm trùng sốt xuất huyết. Xét nghiệm máu bao gồm: xét nghiệm huyết thanh (nhằm phát hiện kháng thể IgM và IgG, sự có mặt của các kháng thể này có thể chỉ ra nhiễm trùng hiện tại hoặc trong quá khứ, xét nghiệm kháng nguyên NS1 (thường được sử dụng trong giai đoạn đầu của bệnh để phát hiện protein NS1 của virus Dengue), kỹ thuật PCR (Polymerase Chain Reaction - có thể được sử dụng trong giai đoạn sớm của bệnh để phát hiện RNA virus, từ đó xác nhận nhiễm trùng).

Trong trường hợp nghiêm trọng hoặc phức tạp, có thể cần thêm các xét nghiệm khác như xét nghiệm chức năng gan hoặc siêu âm bụng để đánh giá sự ảnh hưởng của virus đến các cơ quan.

Kết hợp các xét nghiệm này cùng với đánh giá triệu chứng lâm sàng sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác, từ đó chỉ định phương pháp điều trị kịp thời và phù hợp, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết.

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề test sốt xuất huyết tại nhà, quý Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được nhân viên chăm sóc Khách hàng hướng dẫn chi tiết, được bác sĩ thăm khám sàng lọc, tư vấn sức khỏe và chỉ định tiêm ngừa phù hợp. Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây.

Bài viết trên đây, chuyên gia VNVC đã giải đáp chi tiết thắc mắc test sốt xuất huyết tại nhà có chính xác không? Test sốt xuất huyết tại nhà mang lại nhiều lợi ích nhờ khả năng thực hiện nhanh chóng và dễ dàng, giúp người bệnh kiểm tra khi có các triệu chứng ban đầu. Tuy nhiên, độ chính xác của các kit test này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau như giai đoạn mắc bệnh, quá trình thực hiện và cách đọc kết quả. Kết quả ghi nhận trên kit test chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế hoàn toàn các xét nghiệm chuyên sâu tại bệnh viện.