11 thói quen dẫn đến ung thư cổ tử cung bạn cần nắm để phòng tránh

Ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ trên toàn cầu với khoảng 660.000 ca mới và khoảng 350.000 ca tử vong vào năm 2022. Mặc dù bệnh có thể phòng ngừa, nhiều thói quen sinh hoạt không lành mạnh lại làm gia tăng nguy cơ mắc phải. Việc nhận thức rõ ràng về những thói quen dẫn đến ung thư cổ tử cung là bước quan trọng để chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân. (1)

Vì sao thói quen làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung?

Những thói quen không lành mạnh có thể làm gia tăng nguy cơ nhiễm virus gây u nhú ở người HPV (Human Papillomavirus) – nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung. Đồng thời, các thói quen này còn làm suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, tạo điều kiện cho virus phát triển, gây tổn thương tế bào cổ tử cung và dẫn đến các biến đổi tiền ung thư.

Các thói quen dẫn đến ung thư cổ tử cung

Dưới đây là 10 thói quen phổ biến làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung mà mọi người cần chú ý để tránh:

1. Quan hệ tình dục không an toàn

Quan hệ tình dục không an toàn là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến ung thư cổ tử cung. Việc không sử dụng các biện pháp bảo vệ như bao cao su làm tăng khả năng lây nhiễm HPV. Quan hệ với nhiều bạn tình cũng làm gia tăng nguy cơ tiếp xúc với các chủng virus nguy hiểm. Ngoài ra, quan hệ tình dục quá sớm, đặc biệt ở độ tuổi vị thành niên, khiến cổ tử cung chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị tổn thương và nhiễm virus hơn. (3)

2. Chưa tiêm vắc xin HPV

Vắc xin HPV là phương pháp hiệu quả để ngăn ngừa các chủng virus gây ung thư ác tính vùng cổ tử cung, đặc biệt là HPV 16 và HPV 18. Tuy nhiên, nhiều người từ chối tiêm vắc xin do thiếu thông tin, định kiến hoặc lo ngại về tác dụng phụ. Theo các nghiên cứu, tiêm vắc xin trước khi tiếp xúc với virus mang lại hiệu quả phòng ngừa cao nhất, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 9 đến 45.

3. Không tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ

Tầm soát định kỳ thông qua xét nghiệm Pap smear và xét nghiệm HPV giúp phát hiện sớm các bất thường ở cổ tử cung, bao gồm các tổn thương tiền ung thư. Việc bỏ qua các buổi kiểm tra này khiến bệnh có thể tiến triển âm thầm mà không được phát hiện kịp thời. Phụ nữ từ 21 tuổi trở lên nên thực hiện tầm soát theo khuyến cáo của bác sĩ, thường là mỗi 3 - 5 năm tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe.

4. Hút thuốc lá

Hút thuốc lá không chỉ gây hại cho phổi mà còn làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung. Các chất độc trong thuốc lá, như nicotine và benzopyrene, làm suy yếu hệ miễn dịch và thúc đẩy sự phát triển của các tế bào bất thường ở cổ tử cung. Phụ nữ hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2 lần so với những người không hút, đặc biệt khi kết hợp với nhiễm HPV. Vì vậy, đây là một trong các thói quen dẫn đến ung thư cổ tử cung.

5. Chế độ ăn uống kém lành mạnh

Chế độ ăn uống thiếu chất xơ, vitamin A, C, E và các khoáng chất thiết yếu làm suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể. Thói quen tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn, giàu đường, chất béo bão hòa và ít rau xanh khiến cơ thể khó chống lại các tác nhân gây bệnh, bao gồm virus HPV. Một chế độ ăn thiếu cân bằng còn làm tăng viêm nhiễm, tạo điều kiện cho các tổn thương ở cổ tử cung phát triển.

6. Béo phì và ít hoạt động thể chất

Béo phì gây rối loạn nội tiết tố, làm tăng nồng độ estrogen và suy giảm chức năng miễn dịch, tạo điều kiện cho virus HPV hoạt động mạnh hơn. Ngoài ra, ít vận động thể chất khiến cơ thể kém linh hoạt trong việc sửa chữa các tổn thương tế bào. Duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) ở mức hợp lý và tập thể dục thường xuyên là yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung.

7. Sử dụng thuốc tránh thai lâu dài

Sử dụng thuốc tránh thai đường uống trong thời gian dài, đặc biệt trên 5 năm, có thể làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung. Nguyên nhân là do sự thay đổi nội tiết tố kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào cổ tử cung, đặc biệt ở những người đã nhiễm HPV. Phụ nữ cần tham khảo ý kiến bác sĩ để cân nhắc các phương pháp tránh thai an toàn và phù hợp với sức khỏe. (4)

8. Vệ sinh cá nhân kém

Vệ sinh vùng kín không đúng cách hoặc không thường xuyên tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và virus phát triển, bao gồm cả HPV. Thói quen này đặc biệt nguy hiểm khi kết hợp với các yếu tố khác như quan hệ tình dục không an toàn. Sử dụng dung dịch vệ sinh phù hợp, tránh thụt rửa sâu và giữ vùng kín khô thoáng là những biện pháp cần thiết để giảm nguy cơ nhiễm trùng.

9. Suy giảm miễn dịch do stress

Stress mãn tính làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể khó chống lại các tác nhân gây bệnh, bao gồm virus HPV. Phụ nữ thường xuyên căng thẳng có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển các tổn thương tiền ung thư ở cổ tử cung. Quản lý stress thông qua thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể.

10. Không tuân thủ lối sống lành mạnh

Một lối sống thiếu khoa học, bao gồm thức khuya, lạm dụng rượu bia và không kiểm soát các bệnh lý nền như tiểu đường hoặc viêm nhiễm mãn tính, đây là các thói quen dẫn đến ung thư cổ tử cung. Việc duy trì thói quen ngủ đủ giấc, hạn chế chất kích thích và kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp cơ thể khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc bệnh.

11. Sinh con nhiều lần hoặc sử dụng hormone lâu dài

Phụ nữ mang thai nhiều lần có nguy cơ ung thư cổ tử cung cao hơn do các hormone thai kỳ làm tăng độ nhạy cảm của cổ tử cung với sự tấn công của HPV. Ngoài ra, sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài cũng được cho là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Phòng tránh ung thư cổ tử cung bằng cách nào?

Để giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung, cần thay đổi thói quen sinh hoạt và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả như sau:

1. Tiêm vắc xin HPV

Tiêm vắc xin HPV được khuyến cáo cho trẻ em và người lớn từ 9 - 45 tuổi, lý tưởng nhất là trước khi bắt đầu hoạt động tình dục. Vắc xin giúp bảo vệ cơ thể khỏi các chủng HPV nguy cơ cao, giảm đáng kể khả năng mắc ung thư cổ tử cung. Các loại vắc xin như Gardasil và Gardasil 9 đã được chứng minh hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HPV.

Trong đó, vắc xin Gardasil 9 cung cấp khả năng phòng ngừa vượt trội với phổ bảo vệ đến 9 tuýp HPV (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58) gây các bệnh nguy hiểm như ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, mụn cóc sinh dục… hiệu quả lên đến trên 90%.

VNVC là Hệ thống tiêm chủng An toàn - Uy tín - Chất lượng hàng đầu Việt Nam hiện đang cung ứng đầy đủ các loại vắc xin HPV thế hệ mới với số lượng lớn tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng hiện đại, quy mô lớn trên toàn quốc.

100% vắc xin tại VNVC được nhập khẩu chính hãng, trực tiếp từ các hãng vắc xin và tập đoàn dược phẩm hàng đầu trên toàn cầu, đảm bảo chất lượng cao. Vắc xin được bảo quản trong hệ thống kho lạnh và dây chuyền lạnh (Cold Chain) đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn Quốc tế; thực hiện quy trình tiêm chủng an toàn; dịch vụ Khách hàng cao cấp, tận tâm, thân thiện cùng mức giá hợp lý, luôn bình ổn, nhiều ưu đãi và đa dạng các hình thức hỗ trợ thanh toán thông minh như “Tiêm vắc xin trước - Trả chi phí sau” không lãi suất.

Danh mục vắc xin phòng HPV tại VNVC:

Vắc xin HPV	Phòng bệnh	Đối tượng	Lịch tiêm	Đăng ký tiêm
Gardasil (Mỹ)	Phòng ngừa 4 tuýp HPV bao gồm 6, 11, 16 và 18 – là các tác nhân hàng đầu gây ra tình trạng ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, các tổn thương tiền ung thư và loạn sản, mụn cóc sinh dục	Bé gái và phụ nữ từ 9 - 26 tuổi	Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1 Mũi 3: 4 tháng sau mũi 2
Gardasil 9 (Mỹ)	Phòng ngừa 9 tuýp HPV phổ biến và nguy hiểm hàng đầu hiện nay, bao gồm: HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58 gây bệnh ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, mụn cóc sinh dục, các tổn thương tiền ung thư hoặc loạn sản…	Trẻ em và người lớn, bất kể nam nữ từ 9 - 45 tuổi	Trẻ từ 9 tuổi - < 15 tuổi tiêm lần đầu tiên: Phác đồ 2 mũi Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên Mũi 2: 6 - 12 tháng sau mũi 1 Nếu tiêm mũi 2 cách mũi 1 dưới 5 tháng, cần tiêm mũi 3 cách mũi 2 ít nhất 3 tháng. Phác đồ 3 mũi: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1 Mũi 3: 4 tháng sau mũi 2 Người từ 15 tuổi - 26 tuổi tiêm lần đầu tiên: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1 Mũi 3: 4 tháng sau mũi 2

2. Tầm soát định kỳ

Thực hiện xét nghiệm Pap smear và xét nghiệm HPV định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ là cách phát hiện sớm các bất thường ở cổ tử cung. Phụ nữ từ 21 - 65 tuổi nên duy trì lịch tầm soát, thường là mỗi 3 năm đối với xét nghiệm Pap smear hoặc 5 năm đối với xét nghiệm kết hợp HPV, tùy thuộc vào kết quả và khuyến nghị y tế.

3. Duy trì lối sống lành mạnh

Chế độ ăn uống cân bằng, giàu rau xanh, trái cây, thực phẩm chứa chất chống oxy hóa và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn giúp tăng cường miễn dịch. Kết hợp với tập thể dục đều đặn, kiểm soát cân nặng và tránh các thói quen có hại như hút thuốc hoặc uống rượu bia, lối sống lành mạnh là nền tảng để phòng ngừa ung thư ở cổ tử cung.

4. Tình dục an toàn

Sử dụng bao cao su, duy trì mối quan hệ một vợ một chồng và tránh quan hệ tình dục quá sớm là những biện pháp hiệu quả để giảm nguy cơ nhiễm HPV. Giáo dục giới tính đúng cách, đặc biệt ở thanh thiếu niên, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản và phòng tránh ung thư cổ tử cung.

Nhận thức rõ ràng và tích cực thay đổi các thói quen dẫn đến ung thư cổ tử cung là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe phụ nữ. Bằng cách tiêm vắc xin HPV, tầm soát định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và thực hành tình dục an toàn, nguy cơ mắc bệnh có thể được giảm thiểu đáng kể. Hãy hành động ngay hôm nay để xây dựng một tương lai khỏe mạnh và an toàn.