Tiêm phế cầu cho trẻ sơ sinh khi nào? Lịch tiêm cụ thể ra sao?

Nhiễm trùng phế cầu khuẩn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Việc đưa vắc xin liên hợp phế cầu khuẩn vào sử dụng đã góp phần giảm 94% trường hợp mắc bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn ở trẻ em dưới 5 tuổi vào năm 2018, phòng ngừa các bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết... ở cả trẻ em và người lớn. Vậy có tiêm phế cầu cho trẻ sơ sinh được hay không? Khi nào trẻ mới được tiêm vắc xin phế cầu? Tiêm khi nào là tốt nhất? Lịch tiêm phế cầu cụ thể ra sao? 

Tầm quan trọng của việc tiêm phế cầu cho trẻ sơ sinh

Vắc xin phế cầu chỉ định tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi (có thể tiêm sớm từ lúc đạt 6 tuần tuổi), đối với vắc xin Phế cầu 13 - Prevenar 13 (Bỉ) và vắc xin Phế cầu 10 - Synflorix (Bỉ). Theo quy ước, trẻ sơ sinh là trẻ tính từ lúc sinh ra đến khi đạt 28 ngày tuổi (hoặc 1 tháng), trẻ nhũ nhi là mốc từ 1 tháng đến 12 tháng tuổi. Chính vì thế, vắc xin phế cầu không tiêm cho trẻ sơ sinh.

Để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do phế cầu, phụ nữ có dự định mang thai cần chủ động tiêm ngừa đầy đủ các loại vắc xin phế cầu trước thời điểm mang thai tốt nhất 3 tháng. Lượng kháng thể hình thành trước khi bước vào giai đoạn mang thai giúp giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn phế cầu, ngăn chặn các tình trạng nhiễm trùng phế cầu xâm lấn và các biến chứng nặng, gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai thai do mắc phế cầu trong thai kỳ.

Theo nghiên cứu, phế cầu khuẩn là tác nhân gây ra các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm bao gồm: Viêm tai giữa cấp tính, viêm xoang, viêm phổi mắc phải trong cộng đồng, nhiễm trùng huyết, viêm màng não phổ biến ở trẻ em, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 5 tuổi. Theo ghi nhận, phế cầu khuẩn gây khoảng 700 ca viêm não mô cầu, 17.000 ca nhiễm trùng máu, 5 triệu ca nhiễm trùng tai ở trẻ em mỗi năm tại Hoa Kỳ (3).

Hơn hết, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh cơ bản đã hình thành nhưng chưa hoàn thiện và còn khá non nớt, chủ yếu được bảo vệ bởi lượng kháng thể được truyền từ mẹ thông qua nhau thai và sữa mẹ. Tuy nhiên, lượng kháng thể này sẽ giảm dần sau 3 tháng và sẽ cạn kiệt hoàn toàn sau 6 tháng, nếu không bổ sung kháng thể kịp thời, trẻ sẽ trở thành mục tiêu tấn công hàng đầu của phế cầu khuẩn.

Các chuyên gia y tế cho biết, tiêm vắc xin là cách phòng bệnh duy nhất, mang hiệu quả tối ưu trước sự tấn công của phế cầu khuẩn. Số liệu thống kê cho thấy, có khoảng 86% trẻ được tiêm đầy đủ 3 mũi vắc xin phế cầu khuẩn đều sản sinh số lượng lớn kháng thể chống lại nhiễm trùng từ các chủng phế cầu nguy hiểm.

Đặc biệt, việc tiêm vắc xin liên hợp phế cầu khuẩn (PCV) được ghi nhận có thể cứu sống gần 700.000 trẻ em mỗi năm trên toàn thế giới (4), mang khả năng bảo vệ chống lại 75 - 90% các huyết thanh gây bệnh xâm lấn (5), bao gồm số lượng đáng kể các chủng kháng penicillin.

Đặc biệt, nhiều nghiên cứu đã chứng minh, vắc xin phế cầu còn có khả năng tạo ra “miễn dịch chéo” không đặc hiệu với Covid-19. Do đó, việc tiêm vắc xin phế cầu khuẩn sẽ góp phần bảo vệ lá phổi và củng cố miễn dịch của trẻ đối với cả Covid 19, trước khi trẻ đến độ tuổi có thể tiêm vắc xin phòng bệnh.

Lịch tiêm phế cầu cho trẻ sơ sinh

Hiện tại, Việt Nam có 3 loại vắc xin phòng phế cầu khuẩn cho trẻ bao gồm: Vắc xin Synflorix (Bỉ) phòng 10 chủng phế cầu khuẩn, vắc xin Prevenar 13 phòng 13 chủng vi khuẩn phế cầu và vắc xin Pneumovax 23 cung cấp khả năng phòng ngừa 23 tuýp huyết thanh của vi khuẩn phế cầu. Lịch tiêm phế cầu cho trẻ cụ thể như sau:

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC đang cung ứng đầy đủ vắc xin phòng phế cầu khuẩn cho trẻ em, bao gồm: vắc xin Prevenar 13, vắc xin Synflorix và vắc xin Pneumovax 23 với số lượng lớn, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu phòng bệnh tăng cao cho trẻ.

VNVC cam kết 100% vắc xin được nhập khẩu chính hãng từ các tập tập đoàn sinh phẩm y tế uy tín hàng đầu thế giới, được bảo quản trong điều kiện tối ưu, đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế, với hệ thống dây chuyền lạnh hiện đại và hệ thống kho lạnh quy mô lớn, xe lạnh vận chuyển và tủ bảo quản chuyên dụng, mang đến những liều vắc xin chất lượng, an toàn tối ưu cho người tiêm.

Bên cạnh đó, VNVC còn sở hữu đội ngũ nhân sự chất lượng cao, quy mô lớn, gồm các bác sĩ, điều dưỡng viên, nhân viên y tế, đội ngũ chăm sóc khách hàng, giàu kinh nghiệm và chuyên môn cao. 100% bác sĩ và điều dưỡng viên tại VNVC đều có chứng chỉ thực hành an toàn tiêm chủng theo quy định của Bộ Y tế, với kỹ năng tiêm chuyên nghiệp, nhẹ nhàng, tận tâm.

Đồng thời, giá vắc xin tại VNVC luôn ở mức hợp lý, cam kết bình ổn ngay cả trong thời gian khan hiếm, đi kèm nhiều ưu đãi và quà tặng hấp dẫn. Ngoài ra, VNVC còn triển khai nhiều chính sách hỗ trợ tài chính, giúp người dân có thể nhẹ gánh chi phí, yên tâm tiêm chủng cho con yêu, bảo vệ sức khỏe.

Trẻ sơ sinh tiêm vắc xin phế cầu có an toàn không?

Trẻ tiêm vắc xin phế cầu rất an toàn và có thể tiêm liều vắc xin liên hợp phế cầu khuẩn sớm nhất là 6 tuần tuổi. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, hầu hết những người tiêm vắc xin phế cầu khuẩn đều không gặp bất kỳ vấn đề nghiêm trọng nào. Cũng giống như các loại vắc xin hay dược phẩm khác, vắc xin phế cầu cũng có khả năng gây ra tác dụng phụ, nhưng thường rất nhẹ và có thể tự khỏi trong vài ngày. Một số tác dụng phụ của vắc xin phế cầu bao gồm:

• Đỏ, sưng, đau hoặc nhạy cảm ở nơi tiêm vắc xin;
• Sốt hoặc ớn lạnh;
• Mất cảm giác thèm ăn;
• Trẻ sẽ hơi cáu kỉnh và khó chịu.

Các trường hợp chống chỉ định tiêm phế cầu cho trẻ sơ sinh

Theo các chuyên gia y tế, tất cả mọi đối tượng đều có nguy cơ lây nhiễm và mắc bệnh do phế cầu khuẩn gây ra, đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ và tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm, nên rất cần phải tiêm vắc xin phế cầu khuẩn. Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt trẻ bị chống chỉ định tiêm vắc xin phế cầu để bảo đảm an toàn cho trẻ, cụ thể như sau:

Một số lưu ý trước và sau tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ sơ sinh

Khi tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ, cần lưu ý một số điều quan trọng sau:

1. Trước tiêm

Trước khi tiêm phòng phế cầu cho bé, bố mẹ cần chủ động thông báo cho bác sĩ các thông tin quan trọng về tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh của trẻ như:

• Tình hình dị ứng vắc xin liều trước hoặc dị ứng bất kỳ thành phần nào khác của vắc xin;
• Tình trạng bệnh lý đã hoặc đang mắc phải của trẻ;
• Trẻ có thuộc diện sinh non hay không;
• Trẻ có đang sử dụng thuốc điều trị nào không;
• Thể trạng trẻ có đang khỏe không? Trẻ có sốt không?
• Đồng thời, bố mẹ cần đảm bảo trẻ được khám sức khỏe đầy đủ trước khi được tiêm phòng.

Đồng thời, việc chuẩn bị tâm lý cho trẻ trước khi tiêm cũng cần được chú trọng. Bố mẹ nên cho trẻ dặm nhẹ sữa trước khi tiêm, tránh tình trạng trẻ đói, quấy khóc, ảnh hưởng đến quá trình tiêm chủng.

2. Sau tiêm

Sau khi tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ, bố mẹ cần giữ trẻ ở lại địa điểm tiêm chủng trong tối thiểu 30 phút để được theo dõi phản ứng sau tiêm kỹ lưỡng. Trong khoảng thời gian này, nếu trẻ có dấu hiệu bất thường như tím tái, ngất xỉu, lờ đờ... cần báo ngay cho nhân viên y tế gần nhất để được can thiệp kịp thời. Nếu sau 30 phút thể trạng trẻ vẫn bình thường, có thể về nhà và tiếp tục theo dõi 24 - 48 giờ sau đó.

Bên cạnh đó, một số phản ứng phụ sau tiêm có thể xuất hiện như sưng, đau, rát tại vị trí tiêm. Đây là phản ứng bình thường cho thấy hệ miễn dịch của trẻ đang hoạt động chống lại mầm bệnh. Tuy nhiên, hầu hết các phản ứng phụ này có thể biến mất trong thời gian ngắn. Trong trường hợp trẻ sốt nhẹ, bỏ bú, bỏ ăn, tiêu chảy, nôn mửa và quấy khóc, bố mẹ cần đặc biệt theo dõi hơn để kịp thời xử lý, nếu cần thiết nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám.

⇒ Tham khảo thêm: Phản ứng sau tiêm phế cầu và cách xử lý hiệu quả

Tóm lại, đối với thắc mắc: “Tiêm phế cầu cho trẻ sơ sinh khi nào?”, các chuyên gia lưu ý, không tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ sơ sinh. Phụ huynh cần đưa trẻ đến các trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhà để bắt đầu tiêm mũi phế cầu đầu tiêm đầu tiên vào lúc trẻ đạt 2 tháng tuổi hoặc sớm hơn vào 6 tuần tuổi, với phác đồ tiêm gồm 3 mũi cơ bản và 1 mũi nhắc lại khi trẻ 11 - 15 tháng tuổi.