Tiêm vắc xin bạch hầu rồi có nguy cơ bị bệnh nữa không? Cần lưu ý gì?

Tiêm vắc xin bạch hầu rồi có nguy cơ bị bệnh nữa không? Bạch hầu là bệnh vừa nhiễm trùng, vừa nhiễm độc, nguy cơ biến chứng nặng và tử vong cao. Các chuyên gia khuyến cáo, để phòng ngừa bệnh bạch hầu hiệu quả, trẻ em và người lớn cần tiêm vắc xin có thành phần bạch hầu đúng lịch, đủ liều, đặc biệt các tiêm nhắc theo đúng độ tuổi để duy trì kháng thể bảo vệ.

Tiêm vắc xin bạch hầu rồi có nguy cơ bị bệnh nữa không? 

Theo các chuyên gia y tế, người đã tiêm vắc xin bạch hầu, vẫn có nguy cơ mắc bệnh NẾU thuộc trong các nhóm đối tượng sau:

• Tiêm không đủ mũi, đúng lịch. Lịch tiêm chủng của vắc xin có thành phần bạch hầu là 4 mũi trong 2 năm đầu đời, nhắc lại khi 4-6 tuổi và 9-15 tuổi. Sau đó, người trưởng thành cần tiêm nhắc mỗi 10 năm/ lần với vắc xin có thành phần bạch hầu. Phụ nữ mang thai cần duy trì tiêm nhắc vắc xin ở thành phần bạch hầu ở mỗi thai kỳ. Mặt khác, hiệu quả vắc xin có thành phần bạch hầu suy giảm theo thời gian, nếu bỏ qua các mũi nhắc lại, vẫn sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh.
• Cuối cùng, bất kỳ loại vắc xin nào cũng không thể bảo vệ tuyệt đối 100% trước nguy cơ mắc bệnh. Hiệu quả bảo vệ của vắc xin có thành phần bạch hầu khoảng 97-99%, tuy nhiên việc tạo kháng thể sau tiêm vắc xin có liên quan đến nhiều yếu tố như quá trình bảo quản vắc xin, nếu vắc xin không đảm bảo chất lượng sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả phòng bệnh, cơ địa của từng người... mà tính sinh kháng thể có thể khác nhau.

Hiện bệnh bạch hầu vẫn chưa được loại trừ ở Việt Nam, tiêm vắc xin phòng bệnh là biện pháp phòng ngừa quan trọng và hiệu quả nhất. Đồng thời, để phòng bệnh trẻ em và người lớn cần thường xuyên rửa tay bằng xà phòng. Che miệng khi ho hoặc hắt hơi. Giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng hàng ngày. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ bệnh. Đảm bảo nhà ở thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng.

Tầm quan trọng của tiêm nhắc lại vắc xin bạch hầu trong ngừa bệnh

Tiêm vắc xin bạch hầu rồi có nguy cơ bị bệnh nữa không? Theo chuyên gia là vẫn có thể bị nếu như không được tiêm đúng lịch. Vậy tầm quan trọng của việc nhắc lại vắc xin bạch hầu như thế nào? Tiêm vắc xin phòng bệnh bạch hầu là hành trình trọn đời, với lịch tiêm được khuyến cáo cho từng mốc  tuổi cụ thể.

Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh bạch hầu và nguồn kháng thể bảo vệ có thể suy giảm theo thời gian, do đó nếu không được tiêm nhắc, khả năng mắc bệnh sẽ tăng cao nếu tiếp xúc với nguồn lây.

Ở giai đoạn đầu đời, trẻ từ 2 tháng tuổi sẽ bắt đầu tiêm vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 có thành phần bạch hầu. Trẻ sẽ tiêm 4 mũi, ở các mốc 2, 3, 4, và 16-18 tháng tuổi. Đến giai đoạn 4-6 tuổi, trẻ cần tiêm nhắc 1 liều vắc xin có thành phần bạch hầu bằng vắc xin 4 trong 1 (bạch hầu - ho gà - uốn ván - bại liệt).

Đến giai đoạn 9-15 tuổi, thanh thiếu niên cần tiêm nhắc 1 mũi 3 trong 1. Sau đó, cứ mỗi 10 năm, người trưởng thành cần tiêm nhắc vắc xin 3 trong 1 phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván. Phụ nữ mang thai cần tiêm bổ sung mũi bạch hầu, ho gà, uốn ván vào 3 tháng giữa hoặc cuối của thai kỳ và duy trì lịch nhắc ở mỗi lần mang thai.

Các loại vắc xin phòng ngừa bệnh bạch hầu được cấp phép lưu hành hiện nay

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC hiện có đầy đủ các loại vắc xin có thành phần bạch hầu cho trẻ em và người lớn từ 2 tháng tuổi trở lên và người lớn. Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin phòng bệnh bạch hầu, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo số Hotline 028 7102 6595, Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc đến trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất.

Vắc xin có thành phần bạch hầu hiện có trong các loại vắc xin phối hợp như:

1. Vắc xin 6 trong 1 phòng Bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, viêm màng não mủ, viêm phổi do Hib.

Hiện Việt Nam lưu hành 2 loại vắc xin 6 trong 1 trong tiêm chủng dịch vụ: Infanrix Hexa (Bỉ) và Hexaxim (Pháp). Đây là loại vắc xin phối  hợp phòng 6 bệnh trong 1 mũi vắc xin giúp hạn chế số mũi tiêm, số lần đau cho trẻ khi phải tiêm nhiều mũi, tiết kiệm nhiều chi phí cho quá trình tiêm phòng. Vắc xin Infanrix Hexa được sản xuất bởi tập đoàn dược phẩm và chế phẩm sinh học GSK (Bỉ). Còn vắc xin Hexaxim được sản xuất bởi tập đoàn dược phẩm và chế phẩm sinh học Sanofi Pasteur (Pháp).

Cả hai loại vắc xin được chỉ định tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi (có thể tiêm sớm từ 6 tuần tuổi) đến 2 tuổi phòng 6 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, thường gặp trong các năm đầu đời trong đó có bệnh bạch hầu.

Lịch tiêm 6 trong 1 cho trẻ gồm 4 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.
• Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2.
• Mũi 4: cách mũi thứ 3 là 12 tháng (khi trẻ 16-18 tháng).

2. Vắc xin 5 trong 1 phòng 5 bệnh Bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và viêm màng não mủ, viêm phổi do Hib

Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học Sanofi Pasteur (Pháp), được chỉ định tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến tròn 2 tuổi phòng 5 bệnh: Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt và các bệnh do Hib.

Lịch tiêm vắc xin 5 trong 1 Pentaxim gồm 4 mũi:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.
• Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2.
• Mũi 4: 1 năm sau mũi 3.

3. Vắc xin 4 trong 1 (Tetraxim) phòng 4 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt

Vắc xin 4 trong 1 Tetraxim (Pháp) do tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học Sanofi Pasteur (Pháp) sản xuất, được chỉ định tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên đến 13 tuổi (tùy thuộc vào khuyến cáo của từng quốc gia).

Vắc xin Tetraxim (Pháp) có lịch tiêm 5 mũi như sau:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1.
• Mũi 3: 1 tháng sau mũi 2.
• Mũi 4: 1 năm sau mũi 3.
• Mũi 5: 3 năm sau mũi 4 (trẻ 4 – 6 tuổi).

4. Vắc xin 3 trong (Adacel/ Boostrix) phòng 3 bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà

Vắc xin 3 trong 1 Adacel (Canada) và Boostrix (Bỉ) có khả năng phòng 3 bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn. Trong đó, vắc xin Adacel (Canada) được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học Sanofi Pasteur – Pháp và được sản xuất tại Canada. Vắc xin Boostrix được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học Glaxosmithkline (GSK) – Bỉ.

Hai loại vắc xin 3 trong 1 có lịch tiêm cơ bản như sau.

5. Vắc xin phòng uốn ván – bạch hầu hấp phụ (Td)

Vắc xin uốn ván – bạch hầu hấp phụ (Td) là vắc xin được sản xuất bởi Viện vắc xin và sinh phẩm y tế Nha Trang IVAC (Việt Nam), được chỉ định chủng ngừa cho người từ 7 tuổi trở lên. Vắc xin không chống chỉ định cho phụ nữ có thai và đang cho con bú. Cân nhắc sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.

Trẻ em từ tròn 7 tuổi trở lên đến dưới 10 tuổi chưa từng tiêm vắc xin có chứa thành phần Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván hoặc chưa rõ tình trạng đã tiêm ngừa hay chưa có lịch tiêm 3 mũi như sau:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mùi 2: cách mũi 1 tối thiểu 1 tháng
• Mũi 3: cách mũi 2 tối thiểu 6 tháng
• Mũi 4: 5 năm sau mũi 3
• Sau đó, mỗi 10 năm tiêm 1 mũi nhắc.

Trẻ từ 10 tuổi trở lên chưa từng tiêm vắc xin Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván hoặc không rõ tình trạng tiêm ngừa:

• Mũi 1: lần đầu tiên
• Mũi 2: Cách mũi 1 tối thiểu 1 tháng
• Mũi 3: Cách mũi 2 tối thiểu 6 tháng
• Sau đó, tiêm 01 mũi nhắc mỗi 10 năm.

Trẻ em từ tròn 7 tuổi trở lên đến dưới 10 tuổi đã tiêm đủ 4 mũi cơ bản vắc xin 6 trong 1/ 5 trong 1/ 4 trong 1 (trước 4 tuổi) có lịch tiêm như sau:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên (cách mũi thứ 4 ít nhất 3 năm)
• Liều tiêm nhắc: tiêm 1 mũi sau 05 năm
• Sau đó, các mũi nhắc 01 mũi nhắc mỗi 10 năm.

Người từ 10 tuổi trở lên đã tiêm đủ 4 mũi vắc xin 6 trong 1/ 5 trong 1/ 4 trong 1 (trước 10 tuổi):

• Tiêm 1 mũi ( cách mũi thứ 4 ít nhất 1 năm)
• Sau đó, tiêm mũi nhắc mỗi 10 năm.

Tác dụng phụ có thể gặp khi tiêm vắc xin bạch hầu

Theo các chuyên gia, phản ứng nhẹ hay nặng sau khi tiêm vắc xin tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: đáp ứng miễn dịch của cơ thể, thành phần có trong của vắc xin, quy trình vận chuyển, nhiệt độ bảo quản, cách tiêm, chăm sóc sau tiêm (tại cơ sở y tế và tại nhà)... Những triệu chứng sau tiêm dưới đây là bình thường và sẽ tự hết sau 1 - 2 ngày hoặc một vài ngày nhưng vẫn cần chú ý diễn biến và xử trí sớm, đúng cách nếu có dấu hiệu bất thường xảy ra:

• Sốt nhẹ (38 - 38.5 độ C).
• Quấy khóc và ăn uống kém hơn bình thường (ở trẻ em).
• Vết tiêm đỏ, sưng nhẹ. (2)
• Phát ban nhẹ (sau khi tiêm phòng vắc xin sởi hoặc vắc xin sởi, quai bị, rubella).

Những triệu chứng trên là bình thường và sẽ tự hết sau 1 - 2 ngày hoặc một vài ngày nhưng vẫn cần chú ý diễn biến và xử trí sớm, đúng cách nếu có dấu hiệu bất thường xảy ra. Ngoài ra, những phản ứng nặng (phản ứng phản vệ) sau tiêm là rất hiếm và không gây nguy hiểm nếu được phát hiện và xử trí kịp thời.

Lưu ý sau khi tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh bạch hầu

Người được tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh bạch hầu nói riêng và các loại vắc xin nói chung cần được theo dõi ít nhất 30 phút tại cơ sở tiêm chủng. Nếu phát hiện các biểu hiện bất thường như mệt mỏi, nôn trớ, khó thở, thở nhanh, thở ngắt quãng, thở khò khè, ngứa họng, da mẩn ngứa hoặc đổi màu (hồng, đỏ, xanh, tím tái...), chóng mặt, sốt... cần báo ngay cho nhân viên y tế ở gần nhất.

Trẻ em/ người được tiêm vắc xin cần tiếp tục được theo dõi tình trạng sức khỏe tại nhà ít nhất 48 giờ tiếp theo sau khi tiêm (2 ngày sau khi tiêm), đặc biệt cần theo dõi vào ban đêm. Người theo dõi phản ứng sau tiêm cho trẻ em/ người được tiêm phải là người lớn có tình trạng sức khoẻ tốt (cả về thể chất và tinh thần, trí tuệ), có kiến thức đầy đủ để có thể phát hiện sớm, xử trí kịp thời và có phương tiện để liên lạc nhanh chóng với người khác, đưa người bị phản ứng sau tiêm đến cơ sở y tế gần nhất khi có tình huống tiêm khẩn cấp.

Tiêm vắc xin bạch hầu rồi có nguy cơ bị bệnh nữa không? Vắc xin là phương pháp phòng ngừa bệnh chủ động, hiệu quả và an toàn. Khi tiêm bất cứ loại vắc xin nào, đối tượng tiêm chủng cần tuân thủ nguyên tắc tiêm đúng lịch, đủ mũi và tiêm nhắc theo lịch tiêm chủng được khuyến cáo. Song song đó, người bệnh cần nâng cao ý thức phòng bệnh bằng các biện pháp như giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, vệ sinh mũi họng… để loại bỏ nguy cơ mắc bệnh.