Trẻ bị tim bẩm sinh có tiêm phòng được không? Vắc xin nào ưu tiên?
20:49 19/06/2025
Quản lý Y khoa
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh với hệ miễn dịch suy yếu, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, nguy co cao diễn tiến nặng, biến chứng nghiêm trọng và tỷ lệ tử vong cao hơn bình thường. Trước thực trạng này, nhiều phụ huynh băn khoăn liệu trẻ bị tim bẩm sinh có tiêm phòng được không? Những trẻ này có thể tiêm vắc xin nào và nên ưu tiên loại nào? Chuyên gia VNVC sẽ giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây!
| BS Hà Mạnh Cường - Quản lý Y khoa Vùng 2 - Mekong, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: “Tỷ lệ trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh trong dân số nói chung là khoảng 1% và dao động từ 4/1000 - 50/1000 trẻ. Đáng lưu ý, bệnh nhi bị tim bẩm sinh rất dễ gặp phải các vấn đề hô hấp do tình trạng tuần hoàn phổi quá mức gây phù phổi dẫn đến suy tim sung huyết và trở thành ổ nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Điều này khiến trẻ bị tim bẩm sinh dễ nhiễm trùng các loại virus, vi khuẩn từ môi trường ngoài với diễn tiến biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong.” |
Trẻ bị bệnh tim bẩm sinh có nguy cơ sức khỏe gì?
Một trái tim bình thường sẽ có van, động mạch và buồng tim lưu thông máu theo mô hình tuần hoàn như sau: Cơ thể đến tim, tim đến phổi, phổi đến tim và sau đó tim ra cơ thể. Khi tất cả các buồng tim và van tim hoạt động bình thường, máu được bơm qua tim, đến phổi để lấy oxy, sau đó trở lại tim và đi khắp cơ thể để cung cấp oxy (1). Khi van, buồng tim, động mạch và tĩnh mạch bị dị dạng, mô hình lưu thông này sẽ bị suy yếu.
Nền y học tim mạch đã tiến bộ mạnh mẽ trong 60 năm qua, với những cải tiến trong can thiệp thủ thuật đã làm tăng đáng kể tỷ lệ sống sót của trẻ em mắc các khuyết tật tim bẩm sinh, với hơn 90% trường hợp có thể sống đến tuổi trưởng thành. Tuy nhiên, chỉ một số trường hợp được cho là đã chữa khỏi hoàn toàn và hầu như những bệnh nhân mắc bệnh tim bẩm sinh vẫn phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe sau này. (2)
Bệnh tim bẩm sinh ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào sẽ phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của khuyết tật tim mắc phải khi sinh ra, chẳng hạn như lưu thông máu kém, mệt mỏi hoặc thở nhanh, một số trẻ có nguy cơ mắc các tình trạng bệnh lý và nhiễm trùng các bệnh truyền nhiễm cao hơn như cúm, viêm phổi…
Đồng thời, trẻ bị tim bẩm sinh có thể gặp phải tình trạng suy giảm miễn dịch, gây ra nguy cơ tử vong sớm do nhiễm trùng thứ phát hoặc biến chứng nghiêm trọng. Một nghiên cứu cho thấy tỷ lệ trẻ bị nhiễm trùng thứ phát sau phẫu thuật tim cao gấp 3 lần so với trẻ không bị nhiễm trùng (3). Điều này khiến nhiều cha mẹ băn khoăn liệu: “Trẻ bị tim bẩm sinh có tiêm phòng được không?”
Trẻ bị tim bẩm sinh có tiêm phòng được không?
Trẻ bị tim bẩm sinh vẫn có thể tiêm vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, nhằm nâng cao sức đề kháng, củng cố hệ miễn dịch và bảo vệ sức khỏe, nhưng cần có sự đánh giá cẩn thận và hướng dẫn từ bác sĩ, đặc biệt là các bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc tim mạch và bác sĩ tiêm chủng.
Cho đến hiện tại, chưa có nghiên cứu nào chỉ ra trẻ bị tim bẩm sinh không được tiêm phòng hay vắc xin gây ảnh hưởng đến sức khỏe của những đứa trẻ này. Theo các chuyên gia, trẻ bị tim bẩm sinh dễ mắc các bệnh truyền nhiễm và diễn tiến nghiêm trọng hơn bình thường. Do đó, việc tiêm chủng cho trẻ bị tim bẩm sinh cần được đặc biệt lưu tâm và thực hiện nghiêm túc.
1. Tăng cường sức đề kháng
Trẻ bị tim bẩm sinh khi tiêm vắc xin giúp tăng cường sức đề kháng bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm. Đặc biệt là khi trẻ bị tim bẩm sinh thường có hệ miễn dịch suy yếu, dễ bị nhiễm khuẩn hơn trẻ bình thường, nên việc tiêm các loại vắc xin quan trọng đầy đủ và đúng lịch là vô cùng cần thiết trong việc chống lại các tác nhân có hại cho trẻ.
2. Giảm nguy cơ biến chứng nếu trẻ mắc bệnh
Một nghiên cứu năm 2018 đăng trên Tạp chí của Học viện Tim mạch Hoa Kỳ chỉ ra rằng, các vấn đề về tim như đau tim và suy tim xảy ra ở khoảng 20% người lớn nhập viện vì nhiễm RSV. Một nghiên cứu công bố vào năm 2021 trên tạp chí The Lancet cho thấy, Covid-19 có liên quan đến việc tăng biến chứng đau tim từ 3 - 8 lần phải nhập viện. Đồng thời, nghiên cứu được công bố năm 2018 trên Tạp chí Y học New England cho thấy nguy cơ đau tim có thể cao gấp 6 lần trong tuần sau khi chẩn đoán mắc cúm.
Có thể thấy, các tác nhân có hại như virus, vi khuẩn không nhất thiết phải tấn công trực tiếp vào tim mới gây nguy hiểm, mà có thể tác động đến những cơ quan khác, làm trầm trọng thêm bệnh tình vốn đã rất “mỏng manh” của người bệnh. Do đó. các chuyên gia y tế khuyến cáo những bệnh nhân có bệnh tim nên chủ động tiêm vắc xin phòng bệnh để bảo vệ chống lại các tác nhân gây bệnh.
3. Giảm số lần nhập viện, tránh nguy cơ phẫu thuật sớm
Theo nghiên cứu, tiêm vắc xin cúm mang hiệu quả giảm 37% nguy cơ nhập viện vì cúm và giảm 50% nguy cơ bị ngừng tim ngoài bệnh viện trong vòng 12 tháng sau tiêm (4). Đồng thời, vắc xin cúm giúp ngăn ngừa các biến cố tim mạch bất lợi nghiêm trọng như đột quỵ, đau tim và tử vong liên quan đến tim mạch. Đây là minh chứng cho thấy tiêm vắc xin không chỉ bảo vệ trẻ có bệnh nền về tim khỏi nguy cơ mắc bệnh mà còn có khả năng giảm nguy cơ biến chứng nhập viện và các biến cố tim mạch nghiêm trọng sau này cho trẻ.
Trường hợp nào không nên tiêm vắc xin cho trẻ bị bệnh tim bẩm sinh?
Theo các chuyên gia y tế, một số trẻ em mắc bệnh tim bẩm sinh có kèm theo suy giảm miễn dịch nặng có thể không được tiêm một số loại vắc xin sống (tức virus/vi khuẩn trong vắc xin đã bị suy yếu không còn khả năng gây bệnh khi được đưa vào cơ thể nhưng vẫn còn sống và chưa bị bất hoạt hoàn toàn). Bên cạnh đó, những trẻ đang trong tình trạng cấp tính của bệnh, sức khỏe tim mạch không ổn định hoặc có tiền sử dị ứng với liều tiêm trước không được chỉ định tiêm phòng vắc xin.
Đồng thời, vắc xin không được khuyến khích tiêm trong vòng 3 - 4 tuần ngay trước hoặc sau thủ thuật hoặc phẫu thuật tim cho bệnh nhân bị tim mạch. Tốt hơn hết, trẻ bị tim bẩm sinh cần tham vấn từ bác sĩ chuyên khoa và bác sĩ tiêm chủng để được chỉ định phù hợp nhất.
Các loại vắc xin cần thiết tiêm cho trẻ bị tim bẩm sinh
Trẻ bị tim bẩm sinh cũng giống như những trẻ bình thường khác, cũng cần tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin quan trọng trong những tháng đầu đời để bảo vệ sức khỏe trước những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Các loại vắc xin cần thiết tiêm cho trẻ bị tim bẩm sinh bao gồm:
| STT | Phòng bệnh | Tên vắc xin | Đối tượng | Đăng ký tiêm vắc xin |
| 1 | Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, bại liệt, bệnh do vi khuẩn Hib | Infanrix Hexa (Bỉ) | Trẻ từ 6 tuần tuổi đến trước 2 tuổi | TẠI ĐÂY |
| 2 | Hexaxim (Pháp) | TẠI ĐÂY | ||
| 3 | Viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết do 10 chủng phế cầu khuẩn | Synflorix (Bỉ) | Trẻ từ 6 tuần tuổi đến dưới 7 tuổi | TẠI ĐÂY |
| 4 | Viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết do 13 chủng phế cầu khuẩn | Prevenar 13 (Bỉ) | Trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên | TẠI ĐÂY |
| 5 | Viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết do 15 chủng phế cầu khuẩn | Vaxneuvance (Ireland) | Trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên | TẠI ĐÂY |
| 6 | Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu nhóm B | Bexsero (Ý) | Trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên và người lớn dưới 50 tuổi | TẠI ĐÂY |
| 7 | Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu nhóm B, C | VA-Mengoc-BC (Cuba) | Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn | TẠI ĐÂY |
| 8 | Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu nhóm A,C,Y,W-135 gây ra | Menactra (Mỹ) | Trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người lớn đến 55 tuổi | TẠI ĐÂY |
| 9 | Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu nhóm A,C,Y,W-135 gây ra | Nimenrix (Bỉ) | Trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên và người lớn (không có giới hạn trên). | TẠI ĐÂY |
| 10 | Cúm | Vaxigrip Tetra (Pháp) | Trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn | TẠI ĐÂY |
| 11 | Influvac Tetra (Hà Lan) | TẠI ĐÂY | ||
| 12 | GCFlu Quadrivalent (Hàn Quốc) | TẠI ĐÂY | ||
| 13 | Phòng bệnh Thủy đậu do virus Varicella Zoster gây ra. | Varilrix (Bỉ) | Trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn | TẠI ĐÂY |
| Varivax (Mỹ) | Trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn | TẠI ĐÂY | ||
| Varicella (Hàn Quốc) | TẠI ĐÂY | |||
| 14 | Viêm não Nhật Bản | Imojev (Thái Lan) | Trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn | TẠI ĐÂY |
| Jevax (Việt Nam | Trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn | TẠI ĐÂY | ||
| Jeev (Ấn Độ) | Trẻ từ tròn 12 tháng tuổi và người lớn đến 49 tuổi | TẠI ĐÂY | ||
| 15 | Rotavirus | Rotarix (Bỉ) | Trẻ từ 6 tuần tuổi (hoàn thành phác đồ muộn nhất 6 tháng tuổi) | TẠI ĐÂY |
| Rotateq (Mỹ) | Trẻ từ 6 tuần tuổi (hoàn thành phác đồ muộn nhất trước 32 tuần) | TẠI ĐÂY | ||
| 16 | Sởi đơn | MVVac (Việt Nam) | Trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn | TẠI ĐÂY |
| Sởi – Quai bị – Rubella | Priorix (Ý) | Trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn | TẠI ĐÂY | |
| MMR-II (Mỹ) | Trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn | TẠI ĐÂY | ||
| 17 | Thương hàn | TYPHIM VI (Pháp) | Trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn | TẠI ĐÂY |
| Typhoid Vi (Việt Nam) | ||||
| 18 | Tả | mOrcvax (Việt Nam) | Trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn | TẠI ĐÂY |
| 19 | Sốt xuất huyết do 4 nhóm huyết thanh của virus Dengue gây ra | Qdenga (Nhật Bản) | Trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn | TẠI ĐÂY |
Cách đảm bảo an toàn khi tiêm phòng cho trẻ bị tim bẩm sinh
Bên cạnh thắc mắc “Trẻ bị tim bẩm sinh có tiêm phòng được không?”, nhiều phụ huynh băn khoăn khi tiêm chủng cần phải lưu ý đến những điều gì hơn những trẻ bình thường để đảm bảo an toàn không?
Theo các chuyên gia y tế, trẻ bị tim bẩm sinh có tình trạng sức khỏe ổn định, tim hoạt động tốt vẫn có thể tiêm vắc xin để tạo miễn dịch bảo vệ trước những tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, cơ bản trẻ bị tim bẩm tim vẫn có tình trạng sức khỏe đặc biệt nên khi tiêm chủng cần đặc biệt chú ý đến những vấn đề sau:
1. Khám sàng lọc kỹ càng trước tiêm
Không chỉ trẻ bị tim bẩm sinh mà bất cứ ai đi tiêm phòng cũng cần thực hiện khám sàng lọc trước khi tiêm. Tại đây, bác sĩ sẽ thực hiện khám tổng quan để đánh giá thể trạng tổng thể của người tiêm như nghe nhịp tim, nhịp thở, kiểm tra tình trạng cấp tính (có sốt hay không…) để đưa ra chỉ định tiêm phòng phù hợp nhất.
Tuy nhiên, đối với trẻ bị tim bẩm sinh, phụ huynh cần đặc biệt lưu ý khai báo chi tiết và rõ ràng về tiền sử bệnh lý và tình trạng sức khỏe tim mạch của trẻ hiện tại, để bác sĩ có thể xem xét đưa ra chỉ định phù hợp nhất cho trẻ.
Nếu trẻ từng có dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin hoặc xuất hiện phản ứng nặng sau khi tiêm vắc xin trước đây, cần báo cho bác sĩ trước khi tiêm. Vì mỗi người có cơ địa khác nhau, cũng như có một số vắc xin không phù hợp để tim cho người có bệnh tim nên cần tuân thủ hướng dẫn khám sàng lọc và không được tự ý quyết định mà không qua thảo luận với bác sĩ.
2. Tiêm tại cơ sở có khả năng xử trí cấp cứu
Trẻ bị tim mạch bẩm sinh cần được tiêm vắc xin tại các cơ sở tiêm chủng có đầy đủ phương tiện hiện đại và đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, đội ngũ điều dưỡng và nhân viên y tế có khả năng xử trí cấp cứu chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
Theo khuyến cáo, trẻ bị tim bẩm sinh cần được tiêm tại bệnh viện lớn hoặc các trung tâm y tế có chuyên khoa tim mạch. Điều này giúp đảm bảo nếu trẻ có phản ứng bất lợi như sốc phản vệ hoặc rối loạn nhịp tim, bác sĩ có thể can thiệp và xử trí ngay lập tức.
3. Theo dõi sau tiêm cẩn trọng hơn trẻ bình thường
Trẻ bị tim bẩm sinh cần được theo dõi sau tiêm cẩn thận và theo sát kỹ lưỡng hơn bình thường để kịp thời phát hiện những tác dụng phụ sau tiêm không mong muốn. Trẻ cần được theo dõi tại cơ sở y tế ít nhất 30 phút và tiếp tục theo dõi tại nhà trong 24 - 48 giờ.
Một số tiêu chí quan sát dấu hiệu bất thường ở trẻ gồm: Quan sát màu da và môi của trẻ (nếu thấy nhợt nhạt và xuất hiện tím tái cần đưa đến cơ sở y tế), kiểm tra nhịp thở (nếu trẻ có dấu hiệu thở nhanh, thở rít cần báo ngay) và theo dõi nhiệt độ (xuất hiện dấu hiệu sốt cao liên tục cần được can thiệp y tế).
Bài viết trên đây đã giải đáp được thắc mắc “Trẻ bị tim bẩm sinh có tiêm phòng được không?” cho phụ huynh bớt lo lắng và chủ động cho trẻ tiêm phòng. Thực tế, trẻ bị tim bẩm sinh có thể tiêm phòng các loại vắc xin quan trọng để phòng các bệnh nguy hiểm như cúm, viêm phổi do phế cầu, vắc xin 6 trong 1 phòng 6 bệnh, viêm màng não do não mô cầu… như những trẻ bình thường khác. Tuy nhiên, trẻ cần được khám trước tiêm phòng để đảm bảo thể trạng ổn định, sức khỏe tim mạch hoạt động tốt, nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho trẻ.
- The Impact of Congenital Heart Defects. (2018, February 22). Www.heart.org. https://www.heart.org/en/health-topics/congenital-heart-defects/the-impact-of-congenital-heart-defects
- Deadly Danger: Immune Deficiency in Congenital Heart Defects. (2023). Kompetenznetz-Ahf.de. https://www.kompetenznetz-ahf.de/en/researchers/research/results/immunschwaeche-bei-angeborenen-herzfehlern/
- Li, M., Nie, Y., Qiu, G., Jiang, Y., Muthialu, N., & Yang, Z. (2025). Risk factors for early secondary infections after cardiopulmonary bypass in children with congenital heart disease: a single-center analysis of 265 cases. PMC Home. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11811590/
- The connection between heart disease and flu. (2021, December 16). Uclahealth.org. https://www.uclahealth.org/news/article/the-connection-between-heart-disease-and-flu
BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ
Trẻ sơ sinh bỏ bú sau khi tiêm ngừa có đáng lo không? Mẹ nên làm gì?
Mặc dù tương đối phổ biến nhưng việc trẻ sơ sinh bỏ bú sau khi tiêm ngừa khiến không ít bậc cha mẹ lo lắng. Đâu là...
8 dấu hiệu khỏi bệnh tay chân miệng và cách chăm sóc trẻ sau hồi phục
Bệnh tay chân miệng nếu được phát hiện sớm, theo dõi và điều trị kịp thời có thể khỏi bệnh trong vòng 1 - 2 tuần. Vậy,...
Bé bị tay chân miệng uống thuốc gì mau khỏi? Cần lưu ý gì?
Tay chân miệng uống thuốc gì cho nhanh khỏi? Cho đến nay, bệnh tay chân miệng vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Thế nhưng khi...
Đã tiêm 6 trong 1 có cần tiêm phế cầu không? Có vấn đề gì?
Vắc xin 6 trong 1 và vắc xin phế cầu đều đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ trước nhiều bệnh...
Trẻ bị tay chân miệng nên ăn trái cây gì? Loại hoa quả nào tốt?
Khi trẻ mắc tay chân miệng, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý là yếu tố then chốt để hỗ trợ trẻ phục hồi nhanh...
11+ cách hạ sốt cho trẻ sau khi tiêm phòng tại nhà hiệu quả, an toàn
Sau khi tiêm phòng, sốt nhẹ là phản ứng thường gặp ở nhiều trẻ nhỏ, đặc biệt là trong vài giờ đến 1 – 2 ngày đầu...
