Trẻ bị viêm da cơ địa có tiêm phòng được không? Lưu ý những gì?

Viêm da cơ địa là bệnh ngoài da rất phổ biến ở trẻ em, xuất hiện quanh năm nhưng tần suất mắc bệnh nhiều nhất là khi thời tiết giao mùa, thường gây ra nhiều lo lắng cho bố mẹ trong quá trình chăm sóc trẻ và một trong số đó là thắc mắc trẻ bị viêm da cơ địa có tiêm phòng được không? Cần lưu ý những gì khi tiêm vắc xin cho trẻ bị viêm da cơ địa? Để có câu trả lời về vấn đề này, mời bạn đọc tìm hiểu thông tin trong bài viết dưới đây với sự tư vấn chuyên môn đến từ BS. Phan Nguyễn Trường Giang, Quản lý Y khoa Khu vực Mekong, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.

Thế nào là viêm da cơ địa?

Viêm da cơ địa (tên tiếng anh là Eczema) còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như bệnh chàm thể tạng, bệnh chàm ở trẻ sơ sinh, bệnh chàm nội sinh hay viêm da thần kinh. Đây là bệnh viêm da tái phát mạn tính rất phổ biến ở trẻ em, xuất hiện quanh năm nhưng tần suất mắc nhiều nhất là khi thời tiết giao mùa. Khi mắc bệnh trẻ sẽ có các triệu chứng như ngứa (điển hình nhất), da đỏ, dày sừng, nứt nẻ, tróc vảy, chảy dịch, ngứa râm ran thậm chí là ngứa dữ dội. Tuy nhiên, tùy vào từng giai đoạn bệnh trẻ có thể xuất hiện các triệu chứng khác nhau.

Tại Việt Nam, các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ viêm da cơ địa ở trẻ nhũ nhi chiếm khoảng 26,6% và trẻ dưới 5 tuổi chiếm khoảng 16% (1). Nguyên nhân sinh bệnh viêm da cơ địa được cho là khá phức tạp, trong đó di truyền và rối loạn miễn dịch là hai yếu tố quan trọng gây bệnh. Thống kê cho thấy có đến 80% trẻ sinh ra có nguy cơ mắc viêm da cơ địa nếu cả bố và mẹ đều mắc căn bệnh này. Bên cạnh đó, cũng có nhiều yếu tố khiến bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em khởi phát hoặc là trầm trọng hơn. Đơn cử như vào thời tiết lạnh, hanh khô, các triệu chứng viêm da cơ địa ở trẻ sẽ nặng hơn và vào mùa hè sẽ thuyên giảm dần.

Vì vậy, bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ cần tuân thủ các phương pháp điều trị từ bác sĩ, tuyệt đối không tự ý mua thuốc và sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc để điều trị cho bé vì có thể gây ra nhiều biến chứng như nhiễm trùng và có nguy cơ hình thành sẹo xấu vĩnh viễn. Viêm da cơ địa cũng được cho là có những ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa khiến trẻ có nguy cơ bị suy dinh dưỡng.

Làm sao nhận biết trẻ bị viêm da cơ địa?

Trẻ mắc bệnh viêm da cơ địa thường có triệu chứng như ngứa (điển hình nhất), da đỏ, dày sừng, nứt nẻ, tróc vảy, chảy dịch, ngứa râm ran thậm chí là ngứa dữ dội. Tuy nhiên, tùy vào từng giai đoạn bệnh trẻ có thể xuất hiện các triệu chứng khác nhau. Cụ thể:

Trẻ bị viêm da cơ địa có tiêm phòng được không?

TÙY TRƯỜNG HỢP! Viêm da cơ địa không thuộc trường hợp chống chỉ định tiêm chủng vắc xin. Nếu trẻ bị viêm da cơ địa nhưng triệu chứng ngoài da nhẹ, không dùng thuốc gì hoặc chỉ sử dụng các loại thuốc bôi làm dịu da thì có thể đưa bé đi chủng ngừa theo đúng lịch hẹn của bác sĩ.

Tuy nhiên, với những trường hợp bị chàm nặng hoặc bội nhiễm phải dùng kháng sinh hoặc thuốc điều trị bôi ngoài da hay uống corticoid, thuốc ức chế miễn dịch, bác sĩ cần khai thác tiền sử dùng thuốc, loại thuốc để có thể tư vấn và chỉ định vắc xin phù hợp cũng như hoãn tiêm nếu cần thiết cho đến khi sức khỏe của trẻ ổn định. Ngoài ra, khi tiến hành tiêm chủng, cán bộ y tế cần tránh tiêm vào những vị trí bị chàm. Phụ huynh hoặc người chăm sóc trẻ cần lưu ý cung cấp đầy đủ thông tin cho bác sĩ để được tư vấn và chỉ định vắc xin phù hợp. Nếu chàm chỉ nổi ở mặt hoặc một vài chỗ khác thì đường tiêm vắc xin cho bé sẽ được các điều dưỡng viên thực hiện ở vị trí đùi.

=> Xem thêm: Trẻ sốt mọc răng có tiêm phòng được không?

Chính vì vậy, việc quyết định tiêm vắc xin cho trẻ bị viêm da cơ địa cần có chỉ định của bác sĩ có chuyên môn sau khi tiến hành khám sàng lọc và đánh giá sức khỏe tổng quát để đảm bảo sức khỏe của trẻ trong quá trình tiêm chủng.

Trẻ bị viêm da cơ địa có nên tiêm vắc xin 6in1 không?

Trường hợp nào bé bị viêm da cơ địa không nên tiêm ngừa vaccine?

Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, nếu trẻ thuộc một số các trường hợp sau đây thì cần hoãn tiêm vắc xin:

• Trẻ mắc bệnh viêm da cơ địa trong tình trạng nổi mẩn đỏ khắp người.
• Trẻ mắc bệnh viêm da cơ địa và sử dụng thuốc ức chế miễn dịch bôi ngoài da hoặc uống như corticoid cần hoãn tiêm chủng cho đến khi khỏi bệnh. Bởi lúc này hệ miễn dịch của trẻ bị yếu nên khó đáp ứng tốt với vắc xin.
• Trẻ mắc bệnh viêm da cơ địa kèm triệu chứng nhiễm khuẩn và sốt cao vì hệ miễn dịch đang yếu, khó đáp ứng tốt với vắc xin.
• Trẻ có tiền sử phản ứng nghiêm trọng với vắc xin từ lần tiêm trước. Bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ cần trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ về lợi ích cũng như sự cố bất lợi trước khi quyết định tiếp tục tiêm vắc xin cho trẻ.
• Trẻ mắc các bệnh mạn tính chưa ổn định ở tim, phổi, hệ tiêu hóa; hoặc đang sử dụng các phương pháp điều trị bệnh vì có thể gây nguy hiểm khi sức đề kháng của trẻ yếu..
• Trẻ dưới 2kg có sức đề kháng yếu cần hoãn tiêm vắc xin. Đặc biệt, nếu mắc viêm da cơ địa thì càng cần phải hoãn tiêm vắc xin trong trường hợp này.

Một số lưu ý trước, trong và sau khi tiêm vắc xin để trẻ được an toàn

Nhằm đảm bảo an toàn trong tiêm chủng, theo Quy định về hoạt động tiêm chủng tại Khoản 1 Điều 5 của Nghị định 104/2016/NĐ-CP (2), Bộ Y tế quy định quy trình tiêm chủng cần được thực hiện đúng và đủ theo 3 giai đoạn: trước, trong và sau khi tiêm vắc xin. Trong đó, nhấn mạnh vai trò của các bác sĩ, điều dưỡng viên cần phải tư vấn và thông báo đầy đủ với người tiêm chủng hoặc người giám hộ trẻ (nếu người tiêm là trẻ em) những thông tin cần thiết về vắc xin trước khi tiêm cũng như tác dụng, lợi ích và những phản ứng, rủi ro sau tiêm có thể gặp. Cụ thể:

1. Trước khi tiêm

• Khám sàng lọc trước tiêm. Bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ cần thông báo chính xác tình trạng sức khỏe (bệnh lý, dị ứng…) của trẻ cho bác sĩ trong quá trình khám sàng lọc này.
• Dựa vào kết quả khám sàng lọc, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm chủng phù hợp cũng như tư vấn chi tiết về thông tin vắc xin cho bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ nắm các thông tin cần thiết.

2. Trong khi tiêm

• Cần thực hiện tiêm chủng theo đúng chỉ định của Bộ Y tế và đảm bảo an toàn tiêm chủng ở mức cao nhất. Bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ cần đối chiếu chéo với điều dưỡng viên để kiểm tra các thông tin quan trọng bao gồm: tên vắc xin, nước sản xuất, tác dụng phòng bệnh, ngày sản xuất, hạn sử dụng cũng như tính toàn vẹn của vắc xin (quan sát vỏ hộp và lọ, xilanh chứa vắc xin, dung môi vẫn còn niêm phong), liều dùng, đường dùng, tác dụng phụ sau tiêm và những rủi ro có thể gặp khi tiêm chủng.
• Điều dưỡng viên cần thực hiện đủ 8 bước gồm: rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn, kiểm tra vắc xin về hạn sử dụng và nhiệt độ, mở lọ vắc xin, kiểm tra và sử dụng nước hồi chỉnh cùng loại, hút nước hồi chỉnh vào kim tiêm, pha với vắc xin sau đó sát trùng da và tiêm chủng.

3. Sau khi tiêm

• Theo dõi trẻ tại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút sau tiêm.
• Hướng dẫn bố mẹ hoặc người tiêm chủng cách chăm sóc sức khỏe trẻ và theo dõi phản ứng sau tiêm tại nhà ít nhất 48 giờ tiếp theo. Nếu phát hiện bất cứ các biểu hiện bất thường như trẻ mệt mỏi, khó thở, thở nhanh, thở khò khè, thở ngắt quãng, nôn trớ, da mẩn ngứa hoặc chuyển màu (hồng, đỏ, xanh hoặc tím tái), chóng mặt, sốt thì cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời, tránh các sự cố bất lợi có thể xảy ra.

Với những thông tin trên, bố mẹ đã có câu trả lời “trẻ bị viêm da cơ địa có tiêm phòng được không”. Việc tìm hiểu và hiểu biết đúng đắn về quy trình tiêm chủng an toàn đủ theo 3 giai đoạn: trước, trong và sau khi tiêm vắc xin sẽ giúp các bố mẹ đưa ra những quyết định đúng đắn và kịp thời, tránh các sự cố bất lợi xảy ra, bảo vệ sức khỏe, tính mạng cũng như sự phát triển toàn diện của trẻ trong tương lai.