Trẻ đi tướt mọc răng có tiêm phòng được không? Cha mẹ lưu ý gì?

15:37 03/06/2024

Quản lý Y khoa Vùng 1 - Hồ Chí Minh
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Trẻ đi tướt mọc răng có tiêm phòng được không là vấn đề được rất nhiều phụ huynh quan tâm trong hành trình chăm sóc con trẻ. Mọc răng là một trong những cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện của trẻ về chức năng ngôn ngữ, sinh hoạt, ăn uống và thẩm mỹ khuôn mặt. Trong giai đoạn mọc răng từ 6 tháng đến 3 tuổi, trẻ có thể trải qua một số triệu chứng khó chịu như sốt, nướu sưng to, đỏ, đau nhức, biếng ăn, tiêu chảy, quấy khóc khiến rất nhiều bố mẹ quan tâm, lo lắng.
BS Trần Huỳnh Tấn - Quản lý Y khoa vùng 1 Hồ Chí Minh, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC chia sẻ: “Tình trạng đi tướt mọc răng ở mỗi trẻ là khác nhau. Với những trẻ khỏe mạnh, có sức đề kháng tốt thì số lần đi tướt mọc răng khoảng dưới 3 lần/ngày. Ngược lại với những trẻ có sức khỏe kém, số lần đi tướt có thể lên đến 5-7 lần một ngày. Lúc này, bố mẹ cần hết sức lưu ý để phân biệt giữa việc trẻ đi tướt do mọc răng hay đi tướt do bệnh lý nhiễm trùng khác để được xử lý kịp thời”. |
Trẻ thường mọc răng vào giai đoạn nào?
Mọc răng là một trong những cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện của trẻ về chức năng ngôn ngữ, sinh hoạt, ăn uống và thẩm mỹ khuôn mặt.
Mặc dù hầu hết các đứa trẻ đều mọc hoàn chỉnh 20 chiếc răng sữa trước khi lên 3 tuổi, tuy nhiên tốc độ và thứ tự mọc răng ở mỗi trẻ sẽ khác nhau do phụ thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, dinh dưỡng, lượng vitamin D và canxi mà trẻ nhận được trong những năm tháng đầu đời. Những răng sữa sau khi mọc hoàn chỉnh sẽ dần rụng và được thay thế bằng răng trưởng thành (còn gọi là răng cố định).
Quá trình mọc răng xảy ra theo 5 giai đoạn (1), thường kéo dài từ lúc trẻ 6 tháng tuổi cho đến trước khi lên 3 tuổi. Đây có thể được coi là khoảng thời gian rất khó khăn đối với trẻ và bố mẹ bởi trẻ thường sốt, quấy khóc rất nhiều, đau nhức do nướu sưng to, biếng ăn, thậm chí là tiêu chảy. Chính vì vậy, bố mẹ cần hiểu rõ các giai đoạn mọc răng sữa của trẻ để có cách chăm sóc thật tốt giúp con vượt qua giai đoạn này một cách dễ dàng và phát triển khỏe mạnh.
Quá trình mọc răng của trẻ sẽ diễn ra với các giai đoạn như sau:
- Giai đoạn 1 (0-6 tháng): Khi mới sinh ra, trẻ đã có đầy đủ 20 chiếc răng sữa nằm ở xương hàm dưới nướu. Trong giai đoạn này, thường không có răng nào mọc lên.
- Giai đoạn 2 (6-8 tháng): Lúc này, những chiếc răng cửa đầu tiên bắt đầu mọc lên ở cả hàm trên và hàm dưới. Trong giai đoạn này, các cạnh lởm chởm của răng có thể đè lên đường viền nướu khiến bé ngứa nướu và có xu hướng nhai tay, cắn đồ chơi hoặc bất kỳ vật cứng nào khác. Lúc này bố mẹ có thể dùng khăn mềm nhúng nước lạnh để lau nhẹ nhàng xung quanh nướu cho trẻ, nhiệt độ lạnh có thể giảm các triệu chứng khó chịu, giúp trẻ cảm thấy dễ chịu trong giai đoạn này.
- Giai đoạn 3 (10-14 tháng): Răng hàm sữa ở hàm trên và hàm dưới bắt đầu mọc với các triệu chứng tương tự giai đoạn 2, tuy nhiên trẻ sẽ thường xuyên quấy khóc, mất ngủ vào ban đêm, biếng ăn, chảy nước dãi và muốn nhai đồ cứng nhiều hơn. Trong giai đoạn này, nếu quá trình mọc răng khiến trẻ sốt cao và đau nhức khó chịu, bố mẹ có thể trao đổi với bác sĩ nha khoa về việc cho trẻ sử dụng một số loại thuốc giảm đau, giảm sốt được chỉ định. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc và sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
- Giai đoạn 4 (16-22 tháng): Các răng giữa, răng cửa, răng nanh còn lại ở hàm trên và hàm dưới lần lượt mọc lên khiến trẻ trải qua cảm giác sốt, nướu sưng to, đỏ, đau nhức khiến trẻ luôn quấy khóc, một số trẻ có biểu hiện rối loạn tiêu hóa và đi tướt mọc răng (tiêu chảy). Vì vậy, bên cạnh các biện pháp chăm sóc giúp trẻ giảm cơn đau nhức, khó chịu, bố mẹ cũng cần lưu ý đến chế độ dinh dưỡng của trẻ trong giai đoạn này để hạn chế tình trạng đi ngoài của trẻ.
- Giai đoạn 5 (25-33 tháng): Đây có thể là giai đoạn mọc răng khó chịu nhất đối với trẻ em. Những chiếc răng hàm lớn và quan trọng nhất sẽ mọc trong giai đoạn này. Do đó, bên cạnh các cách chăm sóc nhằm giúp trẻ giảm đau, bố mẹ cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho trẻ như lysine, các vitamin và khoáng chất thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B vừa tốt cho quá trình mọc răng vừa hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, cải thiện tình trạng biếng ăn.
Trẻ cần tiêm vắc xin gì trong giai đoạn mọc răng?
Dưới đây là những loại vắc xin cũng như lịch tiêm chủng dành cho trẻ trong giai đoạn mọc răng được Bộ Y tế khuyến cáo bố mẹ cần biết:
Vắc xin phòng bệnh | Tháng | Tuổi | ||||||
6 | 7 | 8 | 9 | 12 | 15 | 18 | 2 - 3 | |
Bạch hầu, ho gà, uốn ván | Mũi 4 | |||||||
Bại liệt | Mũi 4 | |||||||
Viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib | Mũi 4 | |||||||
Tiêu chảy do Rotavirus (Uống) | ||||||||
Viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa do phế cầu khuẩn | Mũi 4 | |||||||
Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu khuẩn nhóm B | Mũi 3 | Nếu chưa tiêm ở giai đoạn trước, trẻ cần tiêm 2 mũi:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên - Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 1 tháng |
||||||
Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu khuẩn nhóm B, C | Mũi 1 | Mũi 2 | ||||||
Cúm mùa | Mũi 1 | Mũi 2 | Tiêm nhắc 1 mũi mỗi năm | |||||
Viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi do não mô cầu khuẩn nhóm A,C,Y,W-135 | 2 Mũi | 1 Mũi | ||||||
Viêm não Nhật Bản (Vắc xin bất hoạt) | Mũi 1 + Mũi 2 | Mũi 3 | ||||||
Viêm não Nhật Bản (Vắc xin sống giảm độc lực tái tổ hợp) | Mũi 1 | Tiêm nhắc 1 mũi cách Mũi 1 tối thiểu 12 tháng | ||||||
Sởi, quai bị, rubella (Vắc xin Priorix) | Mũi 1 | Mũi 2 | ||||||
Sởi, quai bị, rubella (Vắc xin MMR II) | Mũi 1 | Mũi 2 | ||||||
Thủy đậu (Vắc xin Varilrix) | Mũi 1 | Mũi 2 | ||||||
Thủy đậu (Vắc xin Varivax/ Varicella) | Mũi 1 | Mũi 2 | ||||||
Viêm gan A | Mũi 1 | Mũi 2 | ||||||
Viêm gan A + B | Mũi 1 | Mũi 2 | ||||||
Thương hàn | 1 Mũi, tiêm nhắc mỗi 3 năm | |||||||
Tả | Uống 2 liều cách nhau tối thiểu 2 tuần | |||||||
Dại | Tiêm dự phòng trước phơi nhiễm 3 mũi và các mũi nhắc đối với người có nguy cơ cao. Tiêm bắt buộc khi phơi nhiễm (5 Mũi nếu chưa từng tiêm dự phòng, 2 Mũi nếu đã tiêm dự phòng) |
Trẻ đi tướt mọc răng có tiêm phòng được không?
Trẻ đi tướt mọc răng vẫn có thể tiêm phòng trong hầu hết các trường hợp vì đây là tình trạng thường gặp ở trẻ. Đi tướt do mọc răng không ảnh hưởng để tác dụng của vắc xin.
Các chuyên gia cho biết một trong số những vấn đề cần hết sức cẩn trọng khi đưa trẻ đi tiêm chủng hiện nay là trẻ đang có biểu hiện sốt cấp tính, còn những bệnh lý khác ở mức độ nhẹ như ho, sổ mũi, tiêu chảy, trẻ không sốt, bú tốt, ăn tốt, sinh hoạt tốt thì vẫn có thể thực hiện tiêm chủng như bình thường.
Tuy nhiên, trước khi trẻ được tiêm chủng, bác sĩ sẽ khám sàng lọc kỹ lưỡng lại một lần nữa để đảm bảo trẻ có đủ sức khỏe tiến hành tiêm chủng, hạn chế tối đa những phản ứng sau tiêm.
=> Xem thêm: Trẻ sốt mọc răng có tiêm phòng được không?

Trường hợp nào trẻ đi tướt mọc răng không được tiêm phòng?
Theo các chuyên gia, khi trẻ mọc răng, cơ thể sẽ sản sinh ra một loại enzyme kích thích tuyến nước bọt tiết ra nhiều, khiến trẻ nuốt liên tục. Điều này làm xáo trộn sự cân bằng ở dạ dày, dẫn đến trẻ đi tướt mọc răng.
Bên cạnh đó, cũng có một số nguyên nhân cho rằng trong giai đoạn mọc răng, nướu răng ngứa khiến trẻ luôn thích đưa đồ vật vào miệng cắn, nhai. Thế nhưng, những đồ vật này có thể chứa nhiều mầm bệnh gây hại, khi trẻ vô tình đưa vào miệng sẽ tạo điều kiện cho chúng xâm nhập cơ thể. Đồng thời, hệ miễn dịch của trẻ cũng chưa hoàn thiện, cơ thể chưa đủ khả năng chống chọi lại các tác nhân gây hại, vì vậy, trẻ rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường ruột trong giai đoạn này.
Đi tướt có thể được coi là một triệu chứng thường gặp trong giai đoạn mọc răng nhưng cũng có thể là triệu chứng cảnh báo trẻ đang mắc bệnh lý nhiễm trùng khác nguy hiểm hơn. Do đó, bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ cần phân biệt được khi nào trẻ đi tướt do mọc răng hay đi tướt do mắc phải bệnh nhiễm trùng khác để có cách xử trí kịp thời. Cụ thể:
- Nếu trẻ đi tướt ra phân đặc và tần suất trẻ đại tiện ít hơn 3 lần/ ngày, trẻ không sốt, vẫn bú tốt, ăn tốt, sinh hoạt tốt thì bố mẹ có thể đưa trẻ đi tiêm chủng theo lịch hẹn của bác sĩ. Bởi dấu hiệu này cho thấy trẻ có thể mắc rối loạn tiêu hóa tạm thời và việc tiêm chủng trong giai đoạn này về cơ bản không gây ảnh hưởng cũng như làm cho rối loạn tiêu hóa trở nên trầm trọng hơn. Tuy nhiên, trước khi trẻ được tiêm, bác sĩ sẽ khám sàng lọc kỹ lưỡng lại một lần nữa để đảm bảo trẻ có đủ sức khỏe tiến hành tiêm chủng, hạn chế tối đa những phản ứng sau tiêm.
- Nếu trẻ đi tướt ra phân lỏng và tần suất trẻ đại tiện trên 3 lần/ ngày kèm theo các triệu chứng sốt, nôn ói, đau bụng dữ dội thì có thể trẻ đã mắc bệnh tiêu chảy cấp. Trong trường hợp này, bố mẹ không nên cho trẻ tiêm chủng theo lịch đã hẹn mà cần hoãn tiêm cho đến khi sức khỏe trẻ bình thường thì mới cho trẻ đi tiêm trở lại.
Cách chăm sóc trẻ đi tướt mọc răng sau tiêm phòng
Trẻ đi tướt mọc răng (trường hợp trẻ đi tướt nhẹ, không sốt, vẫn bú tốt, ăn tốt, sinh hoạt tốt) thì sau khi tiêm vắc xin về, bố mẹ cần lưu ý một số vấn đề sau để chăm sóc trẻ tốt hơn, giúp trẻ mau bình phục sức khỏe:
- Túc trực cạnh trẻ 24/24, đặc biệt là vào ban đêm, quan sát các dấu hiệu toàn trạng, thở, ăn ngủ, phát ban trên da và các triệu chứng tại vị trí tiêm.
- Ưu tiên các loại quần áo rộng rãi, làm từ chất liệu mỏng nhẹ, thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt để hạn chế việc bề mặt vải cọ xát vào vết tiêm khiến trẻ đau.
- Nếu vết tiêm sưng đau, bố mẹ có thể áp dụng phương pháp chườm lạnh bằng cách bọc viên đá vào khăn mềm sạch và áp nhẹ nhàng lên vết tiêm để giúp giảm bớt cảm giác sưng đau khó chịu cho trẻ. Tuyệt đối không chường nóng, xoa dầu gió hoặc bất cứ thứ gì lên vết tiêm vì có nguy cơ gây nhiễm trùng cho trẻ.
- Nếu trẻ bị sốt dưới 38.5 độ C, bố mẹ có thể chườm khăn mát lên trán, nách, bẹn hoặc dùng miếng dán hạ sốt. Nếu trẻ sốt trên 38.5 độ C, bố mẹ cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo đúng liều lượng mà bác sĩ chỉ định.
- Khi trẻ đang đi tướt, bố mẹ tuyệt đối tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm có mùi tanh như ốc, cá, tôm, cua. Thay vào đó nên tăng cường thực phẩm giàu chất xơ như rau, củ, quả, vitamin, khoáng chất thiết yếu. Ngoài ra, bố mẹ cũng cần cho trẻ tăng cường uống nước lọc, nước ép hoa quả hoặc nước pha ít đường và muối để tránh tình trạng trẻ bị mất nước do đi tướt.
- Vệ sinh cơ thể trẻ sạch sẽ mỗi ngày để ngăn chặn virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng ẩn náu trên da gây bệnh cho trẻ.
Tóm lại, thắc mắc trẻ đi tướt mọc răng có tiêm phòng được không đã được giải đáp. Đi tướt trong giai đoạn mọc răng là một tình trạng thường gặp, tuy nhiên tình trạng này sẽ thuyên giảm sau vài ngày khi trẻ được chăm sóc tốt và dùng thuốc đúng cách. Với những chia sẻ trên, hy vọng sẽ giúp bố mẹ an tâm hơn khi đưa trẻ đi tiêm chủng, đồng thời chăm sóc trẻ tốt hơn trong giai đoạn này.



- Stages of teething in babies and children – Pediatric dental specialist. (2015, May 1). Pediatric Dental Specialist. https://www.pediatricdentalspecialist.com/pediatric-dental-topics/stages-of-teething-in-babies-and-children/