Trẻ em bị giời leo bôi gì để giảm đau, ngứa và tránh để lại sẹo?

Zona thần kinh, dân gian thường gọi là bệnh giời leo, là bệnh truyền nhiễm cấp tính gây viêm hệ thần kinh với biểu hiện điển hình ngoài da là các mụn nước gây đau mọc thành chùm ở một bên cơ thể. Ở trẻ em, zona không chỉ gây đau đớn, ngứa ngáy, mà nếu không được xử lý đúng cách, có thể dẫn đến viêm nhiễm, lan rộng hoặc để lại sẹo gây mất thẩm mỹ. Việc chăm sóc và lựa chọn sản phẩm bôi ngoài da phù hợp là yếu tố quan trọng để giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Vậy, trẻ em bị giời leo bôi gì?

Bệnh giời leo ở trẻ

Giời leo là tên gọi dân gian của bệnh zona thần kinh – Bệnh truyền nhiễm cấp tính  gây ra bởi virus Varicella Zoster, là virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi khỏi bệnh thủy đậu, virus không bị đào thải hoàn toàn khỏi cơ thể mà sẽ tồn tại ẩn trong các dây thần kinh của cơ thể. Thông thường, virus này không hoạt động nhưng có thể tái kích hoạt khi có các yếu tố thuận lợi, bao gồm hệ miễn dịch suy yếu, căng thẳng, mệt mỏi hoặc các bệnh lý mạn tính làm suy giảm sức đề kháng.

Khi tái hoạt động, virus di chuyển qua dây thần kinh đến da và gây ra bệnh zona thần kinh – biểu hiện dưới dạng mảng tổn thương da đỏ, rát nổi mụn nước theo từng dải hoặc vùng da nhất định.

Ở trẻ em, căn bệnh này không phổ biến như ở người lớn nhưng vẫn có thể xảy ra, đặc biệt khi trẻ từng bị thủy đậu trước đó hoặc có hệ miễn dịch suy yếu.

Zona thần kinh bắt đầu với các triệu chứng tại chỗ, kết hợp với một số dấu hiệu toàn thân, trẻ bị zona có thể xuất hiện tình trạng đau rát, ngứa ngáy hoặc cảm giác nóng tại vùng da bị tổn thương; sau đó, mụn nước nổi lên thành từng cụm trên nền da đỏ, phân bố theo 1 bên cơ thể hoặc dọc dây thần kinh; mụn nước chứa dịch trong, sau vài ngày trở nên đục và khô lại, tạo thành vảy cứng rồi bong đi.

Một số trẻ kèm các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ, mệt mỏi, quấy khóc hoặc biếng ăn. Mặc dù giời leo thường không quá nguy hiểm, nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể gây ra đau đớn thần kinh dai dẳng; mụn nước vỡ ra dễ bị vi khuẩn xâm nhập, gây mưng mủ và viêm loét. Nếu virus lan đến dây thần kinh xung quanh mắt hoặc tai, trẻ có nguy cơ bị suy giảm thị lực hoặc thính lực. Và nếu không chăm sóc đúng cách, da trẻ có thể để lại sẹo lồi, lõm hoặc thâm đen khó phục hồi, ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ của trẻ.

Do đó, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh giời leo là vô cùng quan trọng. Các bậc phụ huynh cần theo dõi triệu chứng của trẻ và đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu bất thường, nhằm hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng và đảm bảo sức khỏe cho trẻ.

Tiêu chí lựa chọn thuốc bôi cho trẻ bị giời leo

Trẻ em bị giời leo bôi gì? Việc điều trị bệnh giời leo ở trẻ, ngoài các loại thuốc uống theo chỉ định của bác sĩ, thuốc bôi ngoài da đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng đau rát, ngứa ngáy và ngăn ngừa nhiễm trùng. Tuy nhiên, với làn da nhạy cảm của trẻ, lựa chọn thuốc bôi không đúng cách có thể làm tổn thương da nghiêm trọng hơn, gây đau đớn kéo dài và để lại sẹo. Dưới đây là các tiêu chí cha mẹ cần lưu ý khi chọn thuốc bôi cho trẻ bị giời leo:

• An toàn: Đầu tiên và quan trọng nhất, thuốc bôi phải an toàn cho trẻ, không gây kích ứng da hoặc tác dụng phụ nghiêm trọng. Các thành phần trong thuốc cần được kiểm định và có nguồn gốc rõ ràng. Tránh các loại thuốc có chứa hóa chất độc hại hoặc các thành phần dễ gây dị ứng cho làn da nhạy cảm của trẻ. Phụ huynh nên đọc kỹ nhãn sản phẩm, đảm bảo rằng thuốc bôi dành riêng cho trẻ nhỏ, không chứa các thành phần gây kích ứng mạnh như corticoid liều cao (dùng lâu ngày có thể gây mỏng da) hoặc các hóa chất độc hại.
• Hiệu quả cao: Zona thần kinh là bệnh do virus Varicella Zoster gây ra, vì vậy thuốc bôi cần có tác dụng ức chế sự phát triển của virus. Các loại thuốc bôi chứa acyclovir là lựa chọn phổ biến, được kê đơn trong điều trị zona, nhờ khả năng chống lại sự nhân lên của virus. Ngoài ra, các sản phẩm có tác dụng kháng khuẩn như povidone iodine, nước muối sinh lý hoặc các dung dịch sát khuẩn nhẹ có thể được sử dụng để vệ sinh vùng tổn thương, phòng ngừa nhiễm trùng từ mụn nước bị vỡ.
• Giảm đau rát và làm dịu da: Trẻ bị zona thường cảm thấy đau rát và ngứa ngáy tại vùng da bị tổn thương. Các loại kem bôi có thành phần làm dịu da, chống viêm nhẹ như calamine lotion, kẽm oxit hoặc lô hội (nha đam) rất phù hợp. Chúng không chỉ giúp giảm cảm giác khó chịu mà còn bảo vệ làn da non nớt của trẻ khỏi tác nhân gây kích ứng bên ngoài.
• Không gây bít tắc vùng da tổn thương: Khi chọn thuốc bôi, cần lưu ý đến tính chất thoáng khí của sản phẩm để mụn nước dễ khô và tổn thương nhanh lành. Các sản phẩm có kết cấu nhẹ, không chứa dầu hoặc gây bít lỗ chân lông sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và lan rộng tổn thương. Tránh dùng các loại thuốc bôi có tính chất bịt kín thường được sử dụng cho các bệnh khác (ví dụ mỡ kháng sinh không hợp lý) trừ khi có chỉ định từ bác sĩ.
• Khuyến cáo từ chuyên gia: Tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi lựa chọn thuốc là vô cùng cần thiết. Các chuyên gia y tế có thể cung cấp thông tin về những sản phẩm đã được nghiên cứu và chứng minh là an toàn và hiệu quả cho trẻ em. Họ cũng có thể chỉ định liều lượng và thời gian sử dụng phù hợp, giúp tối ưu hóa kết quả điều trị.
• Tính dễ sử dụng và phù hợp với độ tuổi của trẻ: Thuốc bôi cũng cần phải dễ sử dụng, không gây khó khăn cho trẻ trong quá trình thoa thuốc. Sản phẩm nên có kết cấu nhẹ, dễ thoa đều, thẩm thấu nhanh và không gây cảm giác nhờn rít hay bỏng rát sau khi bôi. Điều này không chỉ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu mà còn giảm thiểu nguy cơ trẻ quấy khóc, tự ý gãi làm tổn thương lan rộng. Cha mẹ cần lưu ý chọn sản phẩm đúng theo lứa tuổi của trẻ vì một số thuốc bôi dùng cho người lớn có thể có nồng độ hoạt chất không phù hợp cho làn da nhạy cảm của trẻ em.
• Chú ý đến các trường hợp đặc biệt: Với trẻ bị zona ở những vùng da nhạy cảm như mặt, mắt hoặc gần tai, việc lựa chọn thuốc bôi cần đặc biệt cẩn trọng. Những vùng này có nguy cơ cao bị tổn thương thần kinh hoặc nhiễm trùng nặng. Thuốc bôi phải được bác sĩ chuyên khoa kê đơn để tránh biến chứng. Ngoài ra, trong các trường hợp tổn thương nghiêm trọng hoặc không phản ứng với thuốc điều trị thông thường, trẻ có thể cần kết hợp điều trị toàn diện hơn với thuốc dạng uống.

Trẻ em bị giời leo bôi gì nhanh khỏi?

Việc lựa chọn thuốc bôi zona thần kinh cho bé rất quan trọng. Lựa chọn thuốc bôi phù hợp không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn hỗ trợ tổn thương da mau lành, ngăn ngừa nhiễm trùng và phát sinh các vấn đề khác. Vậy, trẻ em bị giời leo bôi gì để nhanh khỏi? Dưới đây là một số loại thuốc bôi để điều trị giời leo hiệu quả:

1. Thuốc bôi kháng virus

Đối với bệnh zona thần kinh, nguyên nhân chính là sự tái hoạt động của virus, nên ưu tiên đầu tiên là các loại thuốc bôi có tác dụng kháng virus.

• Acyclovir: Đây là loại thuốc kháng virus phổ biến, được sử dụng để điều trị nhiễm virus Herpes, bao gồm cả bệnh giời leo (zona) do virus Varicella Zoster gây ra. Acyclovir hoạt động bằng cách ức chế sự tái tạo của virus bằng cách gắn vào DNA của virus, ngăn chặn sự phát triển và nhân lên của nó. Điều này giúp giảm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và thời gian mắc bệnh. Acyclovir có nhiều dạng bào chế như viên nén, viên nang, kem bôi, thuốc mỡ,...
• Penciclovir: là một loại thuốc kháng virus thường được sử dụng để điều trị bệnh giời leo (zona) ở trẻ em và người lớn. Penciclovir hoạt động bằng cách ức chế sự tái tạo của virus Varicella Zoster, virus gây ra giời leo. Khi được bôi lên vùng da bị tổn thương, penciclovir thẩm thấu vào tế bào nhiễm virus và ngăn chặn quá trình sao chép của virus, từ đó giúp giảm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và rút ngắn thời gian mắc bệnh. Để đạt hiệu quả cao nhất, Penciclovir nên được sử dụng càng sớm càng tốt, ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của bệnh như ngứa, đau hoặc nổi mụn nước. (3)

2. Thuốc giảm đau dạng bôi

Cảm giác đau rát, ngứa ngáy khiến trẻ bị giời leo thường quấy khóc, khó chịu. Để làm dịu da, cha mẹ có thể sử dụng các loại kem bôi chứa kẽm oxit hoặc calamine lotion – những sản phẩm có tác dụng làm mát và giảm ngứa nhanh chóng. Bên cạnh đó, các loại gel từ nha đam (lô hội) tự nhiên cũng thường được khuyến khích để giảm cảm giác bỏng rát và sưng đỏ.

• Lidocaine: Lidocaine là một loại thuốc gây tê tại chỗ, có thể giúp giảm đau và ngứa ở vùng da bị giời leo. Tuy nhiên, cần thận trọng khi sử dụng lidocaine cho trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, vì có thể gây ra tác dụng phụ.
• Calamine lotion: Ngoài công dụng làm dịu da, sản phẩm này còn có tác dụng bảo vệ da bị tổn thương, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Kem chứa kẽm oxit: Kẽm oxit nổi tiếng với khả năng làm dịu viêm, làm mát và hỗ trợ tái tạo da nhanh chóng.
• Gel lô hội (nha đam): Làm mát tự nhiên, phục hồi da mềm mại và giảm ngứa. Các sản phẩm bôi ngoài từ nha đam cần được lựa chọn từ thương hiệu uy tín để tránh nguy cơ kích ứng làn da nhạy cảm của trẻ.
• Ngoài thuốc kháng virus, các loại thuốc giảm đau dạng bôi cũng rất cần thiết. Những sản phẩm chứa capsaicin hoặc lidocaine có thể giúp giảm cảm giác đau rát và khó chịu cho trẻ, giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn trong quá trình điều trị. (4)

3. Thuốc bôi từ thảo dược

• Nha đam: loại cây này có tác dụng làm dịu da, giảm viêm và ngứa. Nha đam có thể được sử dụng để bôi lên vùng da bị giời leo, giúp giảm các triệu chứng khó chịu.
• Mật ong: Mật ong có tính kháng khuẩn, kháng viêm và giúp làm lành vết thương. Mật ong có thể được sử dụng để bôi lên vùng da bị giời leo, giúp giảm đau, ngứa và ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Các thành phần như tinh dầu tràm trà, hay chiết xuất từ calendula có tác dụng làm dịu da, giảm ngứa và viêm. Những sản phẩm này thường an toàn và phù hợp với làn da nhạy cảm của trẻ.

4. Thuốc bôi sát khuẩn để ngăn ngừa nhiễm trùng

Để tránh tình trạng nhiễm trùng do mụn nước bị vỡ khi trẻ gãi, vùng da tổn thương nên được vệ sinh sạch sẽ trước khi bôi thuốc. Các loại dung dịch sát khuẩn như nước muối sinh lý (NaCl 0,9%), povidone iodine 10% hoặc chlorhexidine có thể được sử dụng để làm sạch vùng da bị giời leo nhẹ nhàng mà không gây đau rát. Sau khi vệ sinh, tiếp tục sử dụng thuốc bôi kháng virus hoặc kem làm dịu da để tăng hiệu quả điều trị.

5. Kem dưỡng da phục hồi và ngăn sẹo

Sau khi các mụn nước liền lại và vùng da bị tổn thương dần khô, cha mẹ nên quan tâm đến việc phục hồi và ngăn ngừa sẹo cho trẻ. Các sản phẩm chứa panthenol, vitamin E, hoặc các loại kem dưỡng ẩm cho da nhạy cảm sẽ giúp làm mềm da, giảm nguy cơ để lại sẹo thâm hoặc sẹo lồi. Một số sản phẩm chuyên trị sẹo có thể được bôi lên da nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn loại phù hợp cho làn da non nớt của trẻ.

Trong các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, ví dụ tổn thương xuất hiện trên mặt, gần mắt hoặc tai, bác sĩ có thể kê thêm các loại thuốc kháng viêm hoặc kháng sinh dạng bôi nếu có dấu hiệu nhiễm khuẩn. Thuốc chống viêm nhẹ chứa hydrocortisone có thể được bác sĩ chỉ định để giảm sưng đỏ vùng tổn thương, nhưng không nên tự ý sử dụng vì nguy cơ làm mỏng da hoặc gây kích ứng.

Lưu ý:

• Việc sử dụng thuốc bôi giời leo cho bé cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.
• Không tự ý dùng thuốc hoặc áp dụng các phương pháp dân gian chưa được khoa học chứng minh.
• Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi sử dụng thuốc, cần ngừng sử dụng và đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.

Hướng dẫn cách vệ sinh và bôi thuốc khi trẻ bị giời leo

Việc vệ sinh và bôi thuốc giời leo cho bé đúng cách là rất quan trọng để tránh nhiễm trùng và giảm thiểu sẹo. Dưới đây là một số bước vệ sinh phụ huynh có thể tham khảo:

• Rửa tay sạch sẽ: Trước khi chạm vào vùng da bị tổn thương, hãy rửa tay sạch bằng xà phòng và nước.
• Vệ sinh vùng da bị giời leo: Dùng nước muối sinh lý hoặc xà phòng nhẹ để vệ sinh nhẹ nhàng vùng da bị tổn thương. Không chà xát mạnh để tránh làm tổn thương thêm cho da. Tránh làm vỡ mụn nước: Không làm vỡ mụn nước vì có thể gây nhiễm trùng.
• Bôi thuốc: Sau khi làm sạch, dùng bông gòn hoặc đầu ngón tay để thoa thuốc một cách nhẹ nhàng theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Theo dõi triệu chứng: Kiểm tra thường xuyên để đảm bảo vùng tổn thương không bị nhiễm trùng. Nếu có dấu hiệu bất thường như sưng tấy, mủ, hay sốt, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
• Tránh gãi: Khuyến khích trẻ không gãi để tránh làm vỡ mụn nước và gây nhiễm trùng.

Phụ huynh và người chăm sóc trẻ cần lưu ý: Việc bôi thuốc không đúng cách khi trẻ bị zona thần kinh có thể gây ra nhiều nguy cơ nghiêm trọng, bao gồm kích ứng da, làm tổn thương lan rộng, tăng nguy cơ nhiễm trùng và để lại sẹo khó phục hồi. Lựa chọn thuốc không phù hợp, đặc biệt là các sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc chứa hoạt chất mạnh như corticoid, có thể khiến tổn thương nặng hơn, làm chậm quá trình hồi phục hoặc thậm chí gây biến chứng ở các vùng nhạy cảm như mắt và tai, ảnh hưởng đến thị lực và thính lực.

Ngoài ra, sử dụng sai thuốc còn gây đau rát, khó chịu cho trẻ, kéo dài thời gian điều trị và làm giảm hiệu quả chăm sóc. Để đảm bảo an toàn, cha mẹ cần sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, vệ sinh sạch vùng tổn thương, tránh dùng các bài thuốc dân gian thiếu kiểm chứng khoa học và ngăn trẻ gãi làm vỡ mụn nước, giúp ngăn ngừa các hậu quả nghiêm trọng và bảo vệ làn da nhạy cảm của trẻ.

Quan trọng nhất, zona thần kinh có thể tái phát nhiều lần trong đời, phòng ngừa bệnh zona thần kinh ở trẻ em là nhiệm vụ quan trọng để bảo vệ sức khỏe và hạn chế nguy cơ mắc bệnh do virus Varicella Zoster gây ra. Tiêm phòng vắc xin thủy đậu đầy đủ là biện pháp hiệu quả nhất, giúp ngăn ngừa nguy cơ tái hoạt động của virus sau này. Trẻ em cần tiêm đủ hai mũi vắc xin, đảm bảo khả năng bảo vệ lên đến 97%.

Tại Việt Nam, hiện có ba loại vắc xin phòng thủy đậu được cấp phép lưu hành với hiệu quả cao, bao gồm: Varilrix (Bỉ), tiêm được cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn; Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc), đều chỉ định tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn.

Đăng ký tiêm vắc xin thủy đậu, ngăn ngừa mắc bệnh và nguy cơ virus tái hoạt
Vắc xin Varilrix (Bỉ)	Vắc xin Varivax (Mỹ)	Vắc xin Varicella (Hàn Quốc)	Vắc xin ProQuad (Mỹ)

Bên cạnh đó, việc tăng cường sức đề kháng bằng chế độ ăn giàu vitamin, đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc, vận động hợp lý, và vệ sinh cá nhân sạch sẽ góp phần bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh. Cha mẹ cần hạn chế để trẻ tiếp xúc với người đang bị thủy đậu hoặc zona, đồng thời thường xuyên theo dõi sức khỏe để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Tóm lại, việc điều trị giời leo ở trẻ em cần được thực hiện sớm và đúng cách để tránh các biến chứng nguy hiểm. Cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ và đưa trẻ đến bác sĩ ngay khi có dấu hiệu bất thường. Vậy, khi trẻ em bị giời leo bôi gì? Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để có lựa chọn tốt nhất, giúp trẻ nhanh chóng khỏi bệnh và hạn chế tối đa nguy cơ để lại sẹo.