Trẻ tiêm phế cầu về quấy khóc nguyên nhân do đâu? Cách xử lý ra sao?

Sau khi tiêm vắc xin phế cầu, một số trẻ có thể gặp phải tình trạng quấy khóc hoặc khó chịu. Đây là phản ứng thường gặp và có thể khiến các bậc phụ huynh lo lắng. Việc trẻ tiêm phế cầu về quấy khóc có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như tác dụng phụ của vắc xin, phản ứng với vị trí tiêm, hoặc sự thay đổi trong cơ thể trẻ sau khi tiêm.

Các phản ứng sau khi tiêm phế cầu trẻ có thể gặp phải

Tiêm vắc xin phế cầu là biện pháp an toàn và hiệu quả để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết... Tuy nhiên, như bất kỳ loại vắc xin nào khác, trẻ có thể gặp một số phản ứng phụ sau khi tiêm. Những phản ứng này thường là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch của trẻ đang hoạt động để bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Các phản ứng sau tiêm vắc xin phế cầu có thể bao gồm:

• Phản ứng tại chỗ: Tại vị trí tiêm có thể xuất hiện các dấu hiệu như ban đỏ, sưng đau, chai cứng hoặc tăng độ nhạy cảm.
• Phản ứng toàn thân: Trẻ có thể bị sốt nhẹ, đau đầu, cảm giác khó chịu, buồn ngủ, mất cảm giác thèm ăn, nôn mửa hoặc tiêu chảy.

Hầu hết các phản ứng này là nhẹ và tạm thời, sẽ tự biến mất trong vòng 1 – 2 ngày mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài, không thuyên giảm hoặc ngày càng nghiêm trọng, cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý kịp thời, tránh các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra.

Phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) rất hiếm nhưng có thể xảy ra trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi tiêm. Các triệu chứng của phản ứng này có thể bao gồm sưng mặt, mắt, môi, lưỡi, khó thở, phát ban ngứa toàn thân (3). Nếu gặp tình trạng này, cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra và điều trị kịp thời.

Tại sao trẻ tiêm phế cầu về quấy khóc?

Trẻ tiêm phế cầu về quấy khóc có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Cụ thể:

• Tác dụng phụ của vắc xin: Quá trình tiêm vắc xin có thể kích thích hệ miễn dịch của trẻ, dẫn đến các phản ứng tạm thời như sốt nhẹ, sưng, đau hoặc đỏ tại vị trí tiêm, gây khó chịu cho trẻ. Điều này có thể làm trẻ quấy khóc vì cảm giác không thoải mái.
• Đau tại chỗ tiêm: Khi tiêm vắc xin, vị trí tiêm (thường là ở cơ bắp) có thể bị đau hoặc sưng tấy, khiến trẻ cảm thấy khó chịu và quấy khóc. Đây là phản ứng bình thường của cơ thể khi có sự can thiệp y tế.
• Tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch: Sau khi tiêm, hệ miễn dịch của trẻ sẽ bắt đầu phản ứng để xây dựng khả năng miễn dịch đối với các mầm bệnh, điều này có thể khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi hoặc khó chịu trong một khoảng thời gian ngắn.
• Sự lo lắng hoặc sợ hãi: Trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ lần đầu tiên được tiêm, có thể cảm thấy sợ hãi, lo lắng hoặc không quen với cảm giác bị tiêm, dẫn đến quấy khóc.
• Mệt mỏi sau tiêm: Sau khi tiêm, trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi hơn bình thường do cơ thể đang làm quen với vắc xin và bắt đầu tạo ra phản ứng miễn dịch. Điều này có thể khiến trẻ quấy khóc hoặc trở nên bứt rứt.

Có thể bạn quan tâm: Tiêm phế cầu có sốt không? Chăm sóc trẻ để giảm sốt.

Trẻ tiêm phế cầu về quấy khóc có sao không?

Trẻ quấy khóc sau khi tiêm phế cầu là hiện tượng khá thường gặp và thường không đáng lo ngại. Sau khi tiêm, cơ thể trẻ có thể cảm thấy khó chịu, đặc biệt là tại vị trí tiêm do đau nhẹ hoặc sưng, mệt mỏi vì cơ thể đang phản ứng với vắc xin, hoặc sốt nhẹ. Những phản ứng thông thường sẽ giảm dần trong vòng 1 – 2 ngày mà không cần can thiệp y tế.

Tuy nhiên, nếu tình trạng quấy khóc kéo dài, hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như sốt cao, khó thở, nổi mề đay, hoặc không có sự thuyên giảm sau vài ngày, nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để bác sĩ kiểm tra và có hướng xử lý kịp thời.

Mặc dù quấy khóc sau tiêm là phản ứng tự nhiên và thường không gây nguy hiểm, nhưng để đảm bảo an toàn cho trẻ, nên giữ trẻ lại tại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút sau khi tiêm để bác sĩ có thể theo dõi tình trạng của trẻ. Khi về nhà, hãy tiếp tục theo dõi sức khỏe của trẻ trong 24 – 48 giờ sau tiêm để phát hiện kịp thời bất kỳ dấu hiệu bất thường nào và đảm bảo rằng trẻ phục hồi tốt.

Cách xử lý tại nhà khi trẻ quấy khóc sau khi tiêm phế cầu

Khi tiêm phế cầu trẻ quấy khóc, bố mẹ có thể thực hiện một số biện pháp xử lý tại nhà để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn và giảm các triệu chứng khó chịu. Cách xử lý tại nhà khi trẻ quấy khóc sau khi tiêm phế cầu như sau:

• Giảm đau và sưng tại vị trí tiêm: Nếu trẻ bị đỏ, đau, sưng tại vị trí tiêm, có thể sử dụng khăn mềm hoặc túi chườm lạnh để chườm nhẹ lên vùng da quanh vị trí tiêm.
• Giảm sốt: Nếu trẻ bị sốt nhẹ sau tiêm, có thể cho trẻ uống nước ấm và mặc quần áo thoáng mát để giúp hạ sốt. Trong trường hợp trẻ sốt trên 38 độ C, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc cho trẻ uống thuốc hạ sốt (paracetamol) phù hợp với độ tuổi của trẻ.
• Giúp trẻ thư giãn và nghỉ ngơi: Sau tiêm, trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc buồn ngủ, nên cần đảm bảo trẻ có không gian yên tĩnh và thoải mái để nghỉ ngơi. Điều này giúp trẻ nhanh chóng phục hồi và giảm căng thẳng.
• Vỗ về trẻ: Hãy ôm ấp hoặc ru trẻ ngủ nếu trẻ cảm thấy lo lắng hoặc khó chịu.
• Cung cấp nước và thức ăn nhẹ: Sau tiêm, nếu trẻ cảm thấy buồn ngủ hoặc không thèm ăn, đừng ép trẻ ăn ngay. Tuy nhiên, hãy cho trẻ uống đủ nước để tránh mất nước. Nếu trẻ có thể ăn, cung cấp các bữa ăn nhẹ và dễ tiêu để trẻ cảm thấy thoải mái.
• Theo dõi tình trạng của trẻ: Quan sát các dấu hiệu bất thường như sốt cao, khó thở, hoặc các phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Nếu các triệu chứng này xuất hiện hoặc nếu trẻ quấy khóc kéo dài và không giảm sau 24 – 48 giờ, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra.
• Lưu ý: Không nên tự ý cho trẻ sử dụng thuốc hạ sốt hay thuốc giảm đau khi chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ. Khi bế trẻ, cần tránh chạm vào vùng tiêm để không làm tăng tình trạng đau. Đồng thời, không nên xoa dầu, chườm nóng, nặn chanh, đắp khoai tây hay bôi bất kỳ loại thuốc hoặc vật liệu nào lên vết tiêm, vì điều này có thể gây nhiễm trùng và làm tình trạng trở nên nặng hơn.

Trẻ quấy khóc sau khi tiêm phế cầu thường là phản ứng tạm thời và sẽ giảm dần sau vài giờ hoặc một ngày. Tuy nhiên, nếu bố mẹ cảm thấy lo lắng hoặc triệu chứng của trẻ không thuyên giảm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn thêm.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?

Nếu trẻ tiêm phế cầu về quấy khóc và xuất hiện các dấu hiệu sau, bố mẹ cần ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra và điều trị kịp thời:

• Miệng và cổ họng của trẻ bị sưng.
• Trẻ thở khò khè hoặc gặp khó khăn trong việc thở.
• Trẻ cảm thấy đau ngực hoặc tim đập nhanh bất thường.
• Trẻ bị ngất hoặc mất ý thức.
• Khuôn mặt của trẻ bị đỏ hoặc sưng.
• Trẻ nổi mề đay hoặc phát ban lan rộng trên cơ thể.
• Trẻ cảm thấy yếu, chóng mặt hoặc mất thăng bằng. (4)

Các dấu hiệu trên có thể là triệu chứng gợi ý của phản ứng dị ứng nghiêm trọng và cần được xử lý nhanh chóng để đảm bảo an toàn cho trẻ.

Lưu ý khi tiêm phế cầu ở trẻ để giảm nguy cơ các phản ứng sau tiêm

Để giảm nguy cơ các phản ứng sau tiêm vắc xin phế cầu ở trẻ, bố mẹ cần lưu ý một số điều quan trọng sau:

• Khám sàng lọc trước khi tiêm: Đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được khám sàng lọc trước tiêm. Thông báo cho bác sĩ về tiền sử bệnh tật của trẻ, tiền sử dị ứng với các dị nguyên  hoặc các loại thuốc trẻ đang sử dụng. Điều này giúp bác sĩ xác định trẻ đủ điều kiện sức khỏe tiêm vắc xin hay không.
• Chuẩn bị tâm lý cho trẻ: Giải thích cho trẻ về việc tiêm phòng một cách nhẹ nhàng, tránh tạo tâm lý sợ hãi. Mang theo đồ chơi hoặc vật dụng yêu thích của trẻ để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn.
• Chọn thời điểm tiêm thích hợp: Tránh tiêm phòng khi trẻ đang ốm hoặc có các triệu chứng bệnh. Nên chọn thời điểm tiêm phòng khi trẻ khỏe mạnh và vui vẻ.
• Đảm bảo trẻ được chăm sóc đúng cách sau tiêm: Sau tiêm, hãy cho trẻ nghỉ ngơi ở một nơi yên tĩnh và thoải mái. Đảm bảo trẻ uống đủ nước và cung cấp các bữa ăn nhẹ dễ tiêu hóa. Theo dõi nhiệt độ của trẻ và nếu cần thiết, cho trẻ uống thuốc hạ sốt hoặc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.
• Giảm đau và khó chịu tại vị trí tiêm: Có thể dùng khăn lạnh hoặc túi chườm lạnh để giảm sưng và đau tại vị trí tiêm. Hạn chế động chạm và xoa bóp khu vực tiêm để tránh gây tổn thương.
• Không tự ý sử dụng thuốc: Tránh tự ý cho trẻ sử dụng các loại thuốc giảm đau hoặc hạ sốt khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ. Việc làm này có thể gây ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc xin hoặc gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
• Lưu ý về các dấu hiệu bất thường: Sau tiêm, nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường như sốt cao, khó thở, nổi mề đay, sưng mặt, hoặc các triệu chứng dị ứng nghiêm trọng, cần ngay lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý kịp thời.
• Tạo môi trường thoải mái cho trẻ: Trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc lo lắng sau tiêm, do đó, hãy tạo cho trẻ một không gian yên tĩnh, an toàn và thoải mái để giúp trẻ dễ dàng phục hồi.

Trong hầu hết các trường hợp, việc trẻ tiêm phế cầu về quấy khóc là phản ứng tạm thời và không đáng lo ngại. Nguyên nhân có thể là do đau nhẹ tại vị trí tiêm, mệt mỏi hoặc phản ứng tự nhiên của cơ thể với vắc xin. Tuy nhiên, nếu trẻ xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sốt cao, khó thở, nổi mề đay, bố mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để bác sĩ thăm khám và có phương án xử lý kịp thời, nhằm đảm bảo sức khỏe và an toàn cho trẻ.