Trước khi tiêm phòng cho trẻ nên làm gì? 9 điều mẹ cần biết

Tiêm phòng là việc quan trọng, cần thiết, hiệu quả và tiết kiệm nhằm bảo vệ sức khỏe cho con, bản thân Ba Mẹ và cả những người xung quanh. Tuy nhiên, với những phụ huynh lần đầu đưa con đi tiêm sẽ còn khá bỡ ngỡ, chưa biết trước khi tiêm phòng cho trẻ nên làm gì, cần chuẩn bị gì để giúp buổi tiêm diễn ra an toàn, hiệu quả.

Tại nhà: Trước khi tiêm phòng cho trẻ nên làm gì?

Việc chuẩn bị tốt trước khi cho trẻ đi tiêm phòng nhằm đảm bảo quá trình tiêm chủng diễn ra hiệu quả và an toàn. Trước khi tiêm phòng cho trẻ nên làm gì? Ba Mẹ cần chuẩn bị những việc sau.

1. Nắm rõ thông tin sức khỏe của trẻ

Nếu trẻ chưa đạt tiêu chuẩn về cân nặng (nhỏ hơn 2kg), đang mắc/ có dấu hiệu của một số bệnh lý, sử dụng thuốc hoặc từng có các phản ứng nặng sau tiêm/ uống vắc xin ở những lần tiêm trước… bác sĩ khám sàng lọc có thể chỉ định hoãn tiêm hoặc chống chỉ định tiêm chủng. Vì vậy, để biết con có được tiêm vắc xin hay không, việc đầu tiên Ba Mẹ cần làm trước khi cho trẻ đi tiêm phòng là nắm rõ tình trạng sức khỏe của trẻ, sau đó khai báo đầy đủ thông tin cho bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm.

Dựa trên các thông tin được cung cấp kết hợp cùng khám sàng lọc, bác sĩ sẽ đánh giá sức khỏe tổng thể của trẻ và đưa ra chỉ định tiêm chủng chính xác, phù hợp.

Một số vấn đề sức khỏe của trẻ có thể ảnh hưởng đến chỉ định tiêm phòng như:

• Sốt trung bình hoặc cao (>37,5 độ C) trong 3 ngày gần nhất, đặc biệt là sốt ngay trước buổi tiêm chủng;
• Trẻ đang có bệnh lý cấp tính với các triệu chứng như sốt cao, tiêu chảy,...
• Trẻ có bệnh mãn tính đang tiến triển như lao phổi, tràn dịch (có nước) màng phổi…, bệnh ở thận (như viêm thận mạn tính…);
• Trẻ có tiền sử dị ứng với vắc xin hoặc phản ứng nặng với những lần tiêm trước.

Trong trường hợp, sức khỏe của trẻ không đảm bảo, bác sĩ khám sàng lọc có thể chỉ định hoãn tiêm cho đến khi sức khỏe ổn định. Ba Mẹ không nên tự ý quyết định trẻ có được tiêm phòng hay không mà cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.

⇒ Tham khảo thêm: Khi nào trẻ không được tiêm phòng? Trường hợp nào cần hoãn tiêm?

2. Mặc quần áo rộng rãi cho trẻ

Tùy vào mỗi loại vắc xin sẽ có vị trí tiêm phòng khác nhau, ví dụ như bắp tay, đùi,... Để quá trình tiêm chủng diễn ra thuận lợi, trước khi cho trẻ đi tiêm phòng Ba Mẹ nên chuẩn bị cho trẻ những bộ quần áo thoáng mát, rộng rãi. Điều này sẽ hỗ trợ việc thăm khám của các bác sĩ khám sàng lọc dễ dàng hơn, việc tiêm chủng của điều dưỡng viên cũng thuận lợi hơn. Ngoài ra, Ba Mẹ nên chuẩn bị đầy đủ các vật dụng cá nhân của trẻ để dự phòng trong trường hợp cần dùng đến.

3. Tắm rửa, vệ sinh cho bé

Khi kim tiêm vắc xin tác động lên bề mặt da sẽ khiến hàng rào bảo vệ da bị phá vỡ. Nếu chăm sóc sau tiêm không cẩn thận hoặc chăm sóc sai cách như đắp lá cây, vắt chanh, đắp khoai tây hay áp dụng một số bài thuốc dân gian khác có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tại vết tiêm. Vì lý do đó, tắm rửa và vệ sinh sạch sẽ trước khi cho trẻ đi tiêm phòng bằng xà phòng giúp tẩy sạch các vết bẩn và vi khuẩn bám trên bề mặt da, góp phần giảm nguy cơ nhiễm trùng tại vết tiêm.

4. Cho trẻ ăn vừa đủ

Ăn uống trước tiêm không làm ảnh hưởng gì đến hiệu quả của vắc xin. Tuy nhiên, cho trẻ ăn vừa đủ trước tiêm giúp cung cấp nguồn năng lượng cần thiết cho cơ thể, tránh trường hợp trẻ bị ngất xỉu hoặc chóng mặt, đặc biệt là ở những trẻ sợ kim tiêm. Trước tiêm, Ba Mẹ có thể chuẩn bị cho trẻ một bữa ăn nhẹ hoặc bữa chính giàu dinh dưỡng bao gồm protein, chất béo lành mạnh, nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt,...

Ngoài ra, trước khi cho trẻ đi tiêm phòng, Ba Mẹ nên hạn chế cho trẻ ăn các thực phẩm chế biến sẵn như thức ăn nhanh, xúc xích, thịt nguội, thịt xông khói,... có chứa nhiều gia vị như đường, muối vì có thể thúc đẩy phản ứng viêm trong cơ thể. Các loại thực phẩm này không mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng mà thậm chí còn khiến quá trình phản ứng tự nhiên của cơ thể khó khăn hơn.

Ngoài ra, cung cấp đủ nước cho cơ thể đặc biệt quan trọng trong ngày tiêm vắc xin, giúp cơ thể chống lại sự mệt mỏi và đau nhức cơ bắp. Ba Mẹ có thể bổ sung cho bé nước lọc, nước trái cây, sinh tố, nước dừa,...

5. Mang đầy đủ giấy tờ và sổ tiêm chủng cho trẻ

Các giấy tờ Ba Mẹ cần mang theo khi đưa trẻ đi tiêm phòng bao gồm: Sổ tiêm chủng/phiếu tiêm chủng; Sổ khám bệnh/ thuốc đang dùng trong trường hợp đang có bệnh lý cấp tính/mãn tính đang điều trị. Kết hợp thông tin và giấy tờ mà ba mẹ cung cấp, bác sĩ sẽ tiến hành khám sàng lọc và đánh giá tổng thể tình trạng sức khỏe của bé. Kết quả này sẽ giúp bác sĩ lựa chọn mũi tiêm phù hợp.

6. Ghi nhớ lịch tiêm chủng của con

Nhiều gia đình chưa hiểu rõ về tiêm chủng, không nắm được lịch tiêm của con. Đây là nguyên nhân chính khiến trẻ không được tiêm vắc xin đầy đủ hoặc tiêm trễ mũi; từ đó gia tăng nguy cơ mắc bệnh, biến chứng, tử vong ở trẻ.

Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) đã chỉ ra những hậu quả khi trẻ không được tiêm chủng đầy đủ (1). Trẻ dễ mắc bệnh hiểm nghèo do biến chứng viêm gan, lao, ho gà, bạch hầu, sởi. Ví dụ, sởi có thể dẫn đến biến chứng viêm phổi, mù, suy dinh dưỡng. Những người có tiếp xúc gần với trẻ cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, góp phần làm bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng.

Trẻ mắc bệnh đặc biệt là các trường hợp bệnh nặng, biến chứng cần phải được điều trị tích cực, tốn kém nhiều chi phí. Ví dụ, theo một báo cáo Gánh nặng kinh tế - Chi phí bệnh tật ở Đức từ năm 2001-2015, trung bình chi phí điều trị trực tiếp và lâu dài của mỗi ca viêm màng não do não mô cầu mất từ 57.000 euro (hơn 1 tỷ đồng) đến 171.000 euro (hơn 4,5 tỷ đồng).

Tại Việt Nam, việc điều trị mỗi ca viêm màng não do não mô cầu cũng tốn chi phí hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng, chưa kể các chi phí nuôi dưỡng, chăm sóc cho người có các di chứng sức khoẻ nặng sau này cũng vô cùng tốn kém. Ngoài ra, khi mắc bệnh truyền nhiễm, trẻ phải nghỉ học dài ngày, người lớn cũng phải nghỉ làm để ở nhà chăm sóc trẻ. Có nhiều căn bệnh trẻ phải điều trị suốt đời với mức chi phí cao, điển hình như bệnh rubella bẩm sinh.

Qua đó, càng thấy được tầm quan trọng của việc Ba Mẹ ghi nhớ lịch tiêm chủng của trẻ. Được chủng ngừa đúng lịch, đủ mũi là điều kiện tối ưu để trẻ phát triển thể chất và tinh thần, tiết kiệm nhiều chi phí cho gia đình, đồng thời tránh nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng.

7. Chuẩn bị tâm lý cho trẻ

Để việc tiêm chủng diễn ra an toàn, trước khi tiêm phòng cho trẻ nên làm gì? Lo lắng quá mức khi tiêm chủng có thể dẫn đến nhiều biểu hiện như: chóng mặt, choáng váng, vã mồ hôi, thở nhanh, co giật, ngất,... Để giúp trẻ vượt qua rào cản tâm lý, trước khi cho trẻ đi tiêm phòng Ba Mẹ có thể hỗ trợ trẻ bằng nhiều cách:

• Trấn an và giải thích rõ ràng cho bé về tiêm phòng: Ba Mẹ cần trấn an bé bằng việc so sánh cơn đau khi tiêm chủng với việc trẻ vấp ngã khi vui chơi, giải thích rằng tiêm phòng ít đau hơn nhiều. Ngoài ra, Ba Mẹ hãy cho trẻ biết quá trình tiêm phòng diễn ra thế nào, giúp trẻ yên tâm hơn khi các cô/ chú điều dưỡng có phương pháp tiêm không đau, đồng thời luôn có đội ngũ nhân viên y tế hỗ trợ kịp thời khi có các phản ứng xảy ra sau tiêm chủng.
• Đánh lạc hướng trẻ: Bằng cách thu hút sự chú ý có thể giúp trẻ tạm thời quên đi nỗi sợ kim tiêm. Khi chuẩn bị đưa trẻ đi tiêm, Ba Mẹ có thể cho con mang theo món đồ chơi con thích. Trong lúc con tiêm, Ba Mẹ phối hợp cùng điều dưỡng trò chuyện, chơi đùa cùng con.
• Ba Mẹ giữ tâm trạng thoải mái, bình tĩnh: Bên cạnh trấn an tâm lý của con, Ba Mẹ cũng cần kiểm soát tâm trạng của bản thân. Vì Ba Mẹ quá lo lắng và mất bình tĩnh cũng có thể khiến trẻ càng sợ hơn. Hãy giữ tâm trạng thoải mái, tích cực cho bản thân, không ngừng động viên trẻ để buổi tiêm chủng diễn ra hiệu quả hơn.
• Cho trẻ tiêm vắc xin kết hợp: Các loại vắc xin phòng nhiều bệnh trong cùng 1 mũi tiêm như vắc xin 6 trong 1 phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, Hib và viêm gan B; vắc xin 3 trong 1 phòng Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà,... là lựa chọn tuyệt vời giúp giảm số lần tiêm chủng cho trẻ cũng như những cơn đau do tiêm chủng mang lại.

8. Lựa chọn địa điểm tiêm uy tín

Ra đời từ năm 2017, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC hiện đã có hàng trăm trung tâm tiêm chủng vắc xin chất lượng cao trên khắp cả nước, trở thành điểm tiêm chủng uy tín, an toàn hàng đầu Việt Nam.

Vậy nên tiêm ngừa cho bé ở đâu? VNVC luôn nỗ lực phục vụ nhu cầu tiêm chủng vắc xin của hàng chục triệu trẻ em và người lớn, kể cả vùng sâu vùng xa, giúp người dân được bình đẳng về cơ hội tiêm chủng vắc xin phòng bệnh, dễ dàng tiếp cận các loại vắc xin chất lượng cao, bảo quản theo tiêu chuẩn quốc tế, quy trình tiêm chủng an toàn, giá thành hợp lý, dịch vụ khách hàng chuyên nghiệp với nhiều ưu đãi hấp dẫn.

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC không ngừng tiếp cận với các hãng vắc xin hàng đầu thế giới nhằm tìm kiếm các nguồn vắc xin chất lượng cao, nỗ lực đưa về Việt Nam nhiều loại vắc xin thế hệ mới như Bexsero (Ý) - vắc xin thế hệ mới phòng viêm màng não mô cầu nhóm B, Imojev phòng viêm não Nhật Bản, vắc xin Prevenar-13 (Bỉ) phòng các bệnh do phế cầu khuẩn, vắc xin Menactra (Mỹ), MenQuadfi (Mỹ), Nimenrix (Bỉ) phòng viêm màng não mô cầu ACYW, vắc xin Boostrix (Bỉ) phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván,...

100% các trung tâm toàn quốc được xây dựng kho lạnh tại chỗ và hệ thống tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng tại các phòng tiêm, đảm bảo vắc xin được bảo quản tốt nhất theo đúng tiêu chuẩn nhiệt độ từ 2-8 độ C.

100% bác sĩ, điều dưỡng viên tại VNVC có chứng chỉ an toàn tiêm chủng, được đào tạo đầy đủ kiến thức và thực hành an toàn tiêm chủng. Các quy trình thao tác trước, trong và sau tiêm được thực hiện và giám sát chặt chẽ bởi hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn cao.

Đặc biệt, để giảm cảm giác đau trong quá trình tiêm chủng cho trẻ, đội ngũ nhân viên y tế của VNVC được đào tạo “Tuyệt chiêu tiêm ít đau” với kỹ năng tiêm chuyên nghiệp và sử dụng kim tiêm kích thước lớn để rút vắc xin từ trong lọ vắc xin, việc này giúp thao tác rút vắc xin vào xi lanh diễn ra nhanh và chính xác, tiết kiệm thời gian cho Khách hàng.

Sau khi thực hiện rút vắc xin từ lọ vào xi lanh, điều dưỡng viên sẽ thay kim tiêm có kích thước nhỏ để thực hiện thao tác tiêm cho trẻ, giúp sự xâm lấn vào da ít nhất, do vậy trẻ sẽ cảm thấy ít đau hơn.

Toàn bộ bác sĩ, nhân viên được đào tạo bài bản về các quy trình, kiến thức xử trí phản ứng sau tiêm, nhằm đảm bảo an toàn cho khách hàng. Mỗi trung tâm VNVC đều có phòng xử trí phản ứng sau tiêm với đầy đủ trang thiết bị theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế.

VNVC còn có “Trợ lý tiêm chủng vắc xin” - Mobile App VNVC. Chỉ với vài thao tác đơn giản, người dùng có thể hoàn tất việc đăng ký để trải nghiệm các tính năng trên App như: tra cứu lịch sử tiêm chủng, xem danh mục vắc xin cần thiết, đặt mua vắc xin, xem các mũi vắc xin đề xuất cho bản thân, đọc tin tức mới về vắc xin, nhận thông báo ưu đãi vắc xin… Ba Mẹ cũng có thể nắm được hành trình tiêm chủng của bé, tránh bỏ sót các mũi tiêm quan trọng.

Tại cơ sở tiêm chủng: Nên làm gì trước khi tiêm phòng cho trẻ?

Tại cơ sở tiêm chủng, trước tiêm, các bác sĩ sẽ khám sàng lọc nhằm đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ, phát hiện những bất thường cần lưu ý để quyết định trẻ được tiêm chủng, hoãn tiêm, hay không được tiêm một loại vắc xin nào đó. Việc khám sàng lọc trước tiêm chủng được thực hiện theo đúng quy định nghiêm ngặt của Bộ Y Tế, tập trung vào việc đánh giá tình trạng sức khỏe chung của cơ thể bao gồm: Đo thân nhiệt, đánh giá tri giác, quan sát nhịp thở, nghe phổi, nghe tim, phát hiện các bất thường khác.

Ba Mẹ nên hợp tác với bác sĩ để đảm bảo việc khám sàng lọc trước tiêm diễn ra hiệu quả hơn. Với trẻ nhỏ, Ba Mẹ cần thông báo cho bác sĩ các vấn đề về sức khỏe của trẻ và lịch sử tiêm chủng, bao gồm:

• Trẻ đã đủ cân nặng 2kg chưa? (Nếu là trẻ sơ sinh)
• Trẻ có bú (ăn), uống, ngủ, chơi bình thường không?
• Trẻ có đang sốt hay mắc bệnh gì không? Trẻ có bệnh lý bẩm sinh hoặc bệnh lý mắc phải khiến trẻ phải nhập viện điều trị từ khi sinh đến nay.
• Trẻ có đang dùng thuốc hoặc sử dụng phương pháp điều trị nào không?
• Trẻ có tiền sử dị ứng với thuốc, thức ăn hoặc yếu tố nào khác không?
• Trẻ có tiền sử dị ứng với vắc xin hoặc có phản ứng nặng ở các lần tiêm trước hay không?

Sau khi đánh giá đầy đủ tình trạng sức khỏe của trẻ, các bác sĩ sẽ đưa ra kết luận tiêm chủng, chỉ định tiêm chủng vắc xin phù hợp với độ tuổi, lịch sử tiêm chủng,... cho trẻ và hẹn lịch tiêm tiếp theo.

Quy trình tiêm chủng tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC được xây dựng dựa trên các quy định của Bộ Y tế, các khuyến cáo của tổ chức y tế, các chuyên gia y học dự phòng trong và ngoài nước, mang đến sự tiện lợi và tiết kiệm nhiều thời gian đi tiêm cho Khách hàng.

Quy trình tiêm chủng đầy đủ tại VNVC gồm 8 bước:

Bước 1: Đăng ký thông tin Khách hàng tại quầy lễ tân

• Khách hàng mua Gói vắc xin: Được ưu tiên phục vụ tại các khu vực/ vị trí riêng, vui lòng thông báo với nhân viên Lễ tân để được ưu tiên phục vụ
• Khách hàng mới chưa có thông tin tại VNVC: lấy số thứ tự hoặc theo hướng dẫn tới quầy đăng ký thông tin để lập hồ sơ tiêm chủng, mã số Khách hàng
• Khách hàng đã có thông tin tiêm chủng tại VNVC: lấy số thứ tự hoặc theo hướng dẫn để tới quầy đăng ký khám trước tiêm

Bước 2: Khám sàng lọc tại phòng khám, theo thứ tự trên màn hình hiển thị.

Bước 3: Bác sĩ khám, tư vấn và chỉ định tiêm vắc xin và hẹn lịch tiêm chủng lần sau.

Bước 4: Khách hàng nộp tiền tại quầy thu ngân (đối với Khách hàng chưa nộp tiền). Khách hàng mua Gói vắc xin không cần thực hiện Bước này, được ưu tiên mời đến phòng tiêm.

Bước 5: Tiêm vắc xin tại Phòng tiêm, theo thứ tự trên màn hình hiển thị.

Bước 6: Nghỉ ngơi tại khu vực Theo dõi sau tiêm trong khoảng 30 phút.

Bước 7: Nhân viên y tế kiểm tra sức khỏe cho người được tiêm và hướng dẫn theo dõi sau tiêm tại nhà trước khi về.

Bước 8: Hỗ trợ, tư vấn khách hàng về các phản ứng sau tiêm hoặc các nhu cầu khác về tiêm chủng vắc xin tại trung tâm hoặc qua Tổng đài điện thoại.

Để được tư vấn thêm về vắc xin và đặt lịch tiêm tại VNVC, Ba Mẹ có thể liên hệ đến số Hotline 028 7102 6595 hoặc fanpage trungtamtiemchungvnvc. Hãy đưa bé đến trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất để được các bác sĩ khám sàng lọc, tư vấn các mũi tiêm phòng phù hợp cho độ tuổi của bé.

Tiêm chủng không chỉ bảo vệ trẻ trước nguy cơ mắc bệnh, biến chứng, tử vong mà còn giúp gia đình tiết kiệm chi phí điều trị và góp phần ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho Ba Mẹ đầy đủ thông tin cần thiết cho vấn đề “Trước khi tiêm phòng cho trẻ nên làm gì?”, từ đó giúp việc chuẩn bị trước tiêm đầy đủ hơn, quy trình tiêm chủng cũng diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn.