Dễ bị suy hô hấp khi nhiễm virus hợp bào hô hấp RSV ở người cao tuổi

Trong số các ca bệnh RSV ở người lớn, có gần 50% số ca nhập viện và tử vong ở người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên và khoảng 1/3 bệnh nhân tử vong trong vòng 1 năm sau đợt nhiễm RSV nặng. Ở người cao tuổi có bệnh nền mạn tính, nhiễm RSV làm gia tăng nguy cơ nhập viện đến 13,4 lần. Chuyên gia khuyến cáo tiêm vắc xin RSV cho người từ 60 tuổi, quản lý bệnh nền, giữ vệ sinh và tăng cường đề kháng để phòng bệnh hiệu quả.

Bác sĩ Phan Nguyễn Trường Giang, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết như trên và lý giải: “Ở người cao tuổi, hệ miễn dịch đã suy yếu tự nhiên theo thời gian, lại thêm gánh nặng của các bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), tim mạch… nên khi nhiễm RSV, bệnh dễ tiến triển nhanh và nặng hơn nhiều so với người trẻ khỏe mạnh. Các triệu chứng ban đầu như sốt, ho, khó thở có thể nhanh chóng dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp, thậm chí đe dọa tính mạng”.

Ghi nhận tại một bệnh viện chuyên khoa tim mạch ở TP.HCM, bệnh nhân 70 tuổi nhập viện với triệu chứng sốt nhẹ và ho, nhưng chỉ sau vài ngày, người bệnh rơi vào suy hô hấp cấp, viêm phổi nặng và suy đa tạng do nhiễm RSV. Trường hợp này không phải hiếm gặp, Bác sĩ Trường Giang cho biết, ở người cao tuổi, hệ hô hấp vốn đã kém đàn hồi, niêm mạc đường thở yếu, lông chuyển hoạt động kém hiệu quả nên virus dễ nhân lên, gây tổn thương lan rộng, gây viêm, phù nề và tắc nghẽn đường thở. Phản ứng viêm quá mức cộng với sức đề kháng yếu và bệnh nền khiến phổi khó trao đổi oxy, dễ dẫn đến viêm phổi nặng và suy hô hấp. (1)

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, RSV là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp dưới nặng ở người lớn trên 60 tuổi. Mỗi năm, chỉ riêng tại Hoa Kỳ, số ca nhập viện do RSV ở người lớn trên 65 tuổi có thể lên đến 160.000 trường hợp và 10.000 trường hợp tử vong. (2)

Virus này cũng được ghi nhận là yếu tố kích hoạt đợt cấp của các bệnh mạn tính như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), suy tim, đái tháo đường, làm tình trạng bệnh nền có sẵn trở nên khó kiểm soát hơn. Theo thống kê, người cao tuổi có bệnh nền mạn tính khi nhiễm RSV làm gia tăng đáng kể nguy cơ phải nhập viện: người mắc hen suyễn có nguy cơ cao hơn 2,3 - 2,5 lần, đái tháo đường tăng 2,4 - 6,4 lần, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) tăng 3,5 - 13,4 lần, bệnh động mạch vành tăng 3,7 - 6,5 lần và suy tim sung huyết tăng tới 5,8 - 7,6 lần.

RSV lây truyền chủ yếu qua dịch tiết đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc qua việc chạm tay vào các bề mặt nhiễm virus như tay nắm cửa, bàn ghế… rồi đưa lây mắt, mũi, miệng. Virus có thể tồn tại trên bề mặt nhiều giờ, vì vậy môi trường kín, đông người, thiếu thông thoáng như viện dưỡng lão, bệnh viện, phòng khám, phương tiện công cộng là điều kiện lý tưởng để RSV lây lan.

Theo thông tin được đăng tải trên Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, nguy cơ mắc RSV tại các viện dưỡng lão rơi vào khoảng 5 - 10% mỗi năm, với tỷ lệ tiến triển thành viêm phổi có thể lên đến 10 - 20% và tử vong đến 2 - 5%. (3)

Ở người cao tuổi, các dấu hiệu ban đầu của RSV thường dễ nhầm lẫn với cảm lạnh hoặc các bệnh đường hô hấp trên thông thường như ho khan, sổ mũi, nghẹt mũi, đau họng, mệt mỏi, sốt nhẹ trong 3 - 5 ngày. Tuy nhiên, do phản ứng miễn dịch ở người cao tuổi thường bị suy yếu, bệnh do RSV có thể tiến triển nhanh, gây tắc nghẽn đường thở, viêm phổi, suy hô hấp hoặc nhiễm khuẩn huyết. Bên cạnh đó, RSV cũng có thể khiến người bệnh bội nhiễm vi khuẩn như phế cầu hoặc tụ cầu vàng, làm tình trạng nặng thêm, kéo dài thời gian điều trị và gia tăng nguy cơ tử vong.

Ngoài ra, ở những người cao tuổi thường có mắc kèm bệnh nền, nhiễm RSV có thể làm trầm trọng thêm các bệnh lý về tim mạch, dẫn đến suy tim, loạn nhịp tim, đau tim, đe dọa tính mạng người bệnh. Tỷ lệ tử vong chung của bệnh là dưới 1%, nhưng ở người trên 65 tuổi con số này có thể lên đến 7,2/100.000 người mỗi năm. Ngoài ra, tỷ lệ suy hô hấp, thở máy, tử vong cao hơn 1,39 lần so với COVID-19 và cao hơn 2,08 lần so với cúm.

Tại Việt Nam, theo Tổng cục Thống kê năm 2024, cả nước có hơn 14,2 triệu người trên 60 tuổi, trong đó trên 70% đang sống chung với ít nhất một bệnh nền mạn tính như tăng huyết áp, tim mạch, COPD, đái tháo đường…

Để phòng bệnh chủ động và hiệu quả, Bác sĩ Trường Giang khuyến cáo người lớn từ 60 tuổi trở lên cần tiêm vắc xin phòng virus hợp bào hô hấp RSV càng sớm càng tốt theo khuyến cáo của bác sĩ. Vắc xin giúp giảm đến 88,9% nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp dưới do RSV trong năm đầu tiên, đồng thời duy trì hiệu quả bảo vệ kéo dài. Tại Việt Nam, vắc xin RSV đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành, chỉ định tiêm một liều duy nhất cho người từ 60 tuổi trở lên và cho phụ nữ mang thai từ tuần 24 - 36 nhằm truyền kháng thể bảo vệ trẻ trong ít nhất 6 tháng đầu đời.

Ngoài RSV, người cao tuổi cũng được khuyến nghị chủ động tiêm phòng cúm, phế cầu, thủy đậu, sởi… nhằm ngăn ngừa các bệnh có thể gây viêm phổi, viêm phế quản hoặc suy hô hấp nặng. Hệ thống Tiêm chủng VNVC hiện đã cung cấp đầy đủ các loại vắc xin dành cho người lớn và người cao tuổi, cùng đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tư vấn giúp cá nhân hóa lịch tiêm, đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin phòng RSV, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC  -  Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tìm trung tâm VNVC gần nhất TẠI ĐÂY;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, quý Khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn;
• Đặt mua các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng chính hãng, chất lượng cao từ các thương hiệu uy tín hàng đầu quốc tế như Nestlé Health Science (Thụy Sĩ), Asahi - Wakodo (Nhật Bản), ECO Green (sản xuất tại Mỹ) với giá ưu đãi tại VNVC SHOP tại đây.

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…) TẠI ĐÂY.
• Android (Oppo, Samsung, Sony…) TẠI ĐÂY.

Bác sĩ Trường Giang khuyến cáo thêm: “Người cao tuổi nên ăn uống đầy đủ, tăng cường rau xanh, hoa quả, ngủ đủ giấc, vận động nhẹ nhàng mỗi ngày, giữ ấm cơ thể, tránh tiếp xúc với người đang mắc bệnh hô hấp và mang khẩu trang nơi đông người. Đây là những biện pháp đơn giản nhưng rất quan trọng giúp ngăn ngừa RSV cũng như nhiều bệnh hô hấp khác”.

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ