Bà bầu bị quai bị có sao không? Nguy hiểm gì cho thai nhi không?

Mặc dù nhiễm trùng quai bị chủ yếu xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng phụ nữ mang thai cũng có nguy cơ mắc bệnh. Vậy bầu bị quai bị có sao không? Bệnh có gây nguy hiểm cho thai nhi không? Chuyên gia sẽ giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây!

Phụ nữ mang thai có dễ bị lây bệnh quai bị không?

Phụ nữ mang thai có thể lây nhiễm quai bị nếu chưa từng được tiêm vắc xin phòng ngừa hoặc chưa có miễn dịch tự nhiên. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, người tiếp xúc gần với người bệnh hoặc sử dụng chung vật dụng cá nhân với bệnh nhân quai bị sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Virus quai bị là loại RNA mạch đơn thuộc chi Paramyxovirus, chỉ có một nhóm huyết thanh nhưng có 13 kiểu gen và có khả năng lây nhiễm cao. Virus này lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp các giọt bắn hô hấp và vật trung gian. Thời gian ủ bệnh là 16 - 18 ngày kể khi từ tiếp xúc với mầm bệnh cho đến khi bùng phát triệu chứng. Một bệnh nhân bị nhiễm bệnh sẽ có khả năng lây truyền từ 1 - 2 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng. (1)

Quai bị thường bắt đầu với các triệu chứng sốt, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi và chán ăn trong vài ngày, sau đó bùng phát triệu chứng sưng tuyến nước bọt trong vòng 48 giờ. Bệnh có thể tự khỏi và hầu hết bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn trong vòng vài tuần. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh lý có thể gây ra các biến chứng bao gồm viêm màng não, mất thính lực thần kinh cảm giác, tổn thương cơ tim, viêm tụy, viêm tinh hoàn và đau khớp.

Bà bầu bị quai bị có sao không?

Theo CDC Hoa Kỳ, nhiễm trùng quai bị ở phụ nữ mang thai thường lành tính và không nghiêm trọng hơn so với phụ nữ bình thường (2). Các nghiên cứu cũng chỉ ra, tình trạng nhiễm virus quai bị ở bất kỳ giai đoạn nào trong thai kỳ đều không làm tăng nguy cơ dị tật thai nhi, nhưng vẫn tồn tại một số rủi ro biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé.

1. Giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ

Một nghiên cứu từ những năm 1960 đã báo cáo về mối liên quan giữa nhiễm trùng quai bị ở mẹ trong 3 tháng đầu của thai kỳ và sự gia tăng tỷ lệ sảy thai tự nhiên hoặc thai chết lưu trong tử cung, nhưng bằng chứng đưa ra còn hạn chế.

Mặc dù virus quai bị có khả năng xâm nhập qua hàng rào nhau thai, nhưng cho đến hiện tại, chưa có bằng chứng rõ ràng loại virus này có thể gây ra dị tật bẩm sinh cho trẻ.

2. Giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ

Không có dữ liệu cụ thể nào cho thấy nguy cơ cao trong giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ, nhưng một số biến chứng toàn thân có thể gây nguy hiểm ở người mẹ, chẳng hạn như viêm tuyến giáp, viêm tụy, viêm màng não vô khuẩn nguy cơ ảnh hưởng gián tiếp đến sự an toàn và phát triển của bào thai trong bụng. Bên cạnh đó, thai nhi cũng có thể bị ảnh hưởng nếu mẹ sốt cao kéo dài hoặc gặp biến chứng nặng, nên cần đặc biệt đề phòng.

3. Giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ

Theo Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (GOV.UK), mẹ bầu nhiễm trùng quai bị trong 3 tháng cuối thai kỳ và thời điểm cận sinh, nguy cơ dẫn đến biến chứng nghiêm trọng thường khá thấp, nhưng vẫn có một số báo cáo ghi nhận trẻ sinh ra có thể gặp phải tình trạng khó thở, giảm tiểu cầu hoặc lách to nếu không may nhiễm virus quanh thời điểm sinh. (3)

⇒ Ngoài ra, mẹ bầu có thể xem thêm bài Mẹ bị quai bị có cho con bú được không? để biết cách chăm trẻ an toàn.

Các biểu hiện quai bị ở bà bầu

Quai bị trong thai kỳ cần được phát hiện và chăm sóc y tế kịp thời để ngăn ngừa nguy cơ bệnh tiến triển nặng thành các biến chứng nguy hiểm. Một số dấu hiệu mắc bệnh quai bị ở bà bầu cần đặc biệt lưu ý:

• Tiếp xúc gần với người nhiễm trùng quai bị;
• Tuyến nước bọt sưng, đặc biệt là khi sốt hoặc đau;
• Đau đầu dữ dội, cứng cổ hoặc buồn ngủ;
• Đau bụng hoặc co thắt;
• Sốt cao (trên 101°F/38,3°C);
• Dấu hiệu mất nước hoặc không thể ăn/ uống do sưng đau bên hàm.

Cách điều trị bệnh quai bị cho bà bầu

Nhiễm trùng quai bị thường biểu hiện nhẹ, không cần điều trị đặc hiệu và chỉ cần điều trị hỗ trợ bằng một số phương pháp giảm đau, khó chịu và hạ sốt, cụ thể như sau:

• Chườm mát: Túi chườm mát có thể làm giảm cơn đau ở tuyến bị sưng và đau;
• Sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau theo chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng virus khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Việc lạm dụng thuốc và sử dụng bừa bãi có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thai kỳ;
• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh vận động mạnh, bổ sung đầy đủ nước và chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng;
• Theo dõi thai kỳ định kỳ để theo dõi sự phát triển của thai nhi và phát hiện sớm các bất thường;
• Thăm khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu bất thường như sốt cao không hạ, đau đầu, sưng đau tuyến mang tai, mệt mỏi kéo dài…

Quai bị ở bà bầu có biến chứng nguy hiểm gì không?

Mặc dù mắc bệnh quai bị trong thời kỳ mang thai thường lành tính và không gây nguy hiểm đến sức khỏe của mẹ và bé. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, bệnh có thể diễn tiến nặng và gây ra biến chứng nghiêm trọng, cụ thể như sau:

1. Biến chứng ở mẹ

Theo các nghiên cứu, trong giai đoạn thai kỳ, phụ nữ bị quai bị có nguy cơ bị sưng buồng trứng, các vùng khác của tuyến vú, viêm tụy. mất thính lực, viêm màng não và viêm não. Mức độ nguy cơ của các biến chứng ở mẹ bầu cũng giống như bất kỳ người bình thường nào khác.

Ngoài ra, các biến chứng viêm thận, viêm cơ tim và các di chứng khác như liệt, co giật, liệt dây thần kinh sọ não và não úng thủy cũng đã được báo cáo ở bệnh nhân quai bị nhưng không phổ biến. Nguy cơ tử vong do căn bệnh này cực kỳ hiếm gặp.

2. Biến chứng ở thai nhi

Việc mắc bệnh quai bị trong 12 tuần đầu của thai kỳ được cho là làm tăng nguy cơ sảy thai cho thai nhi. Tuy nhiên, không có mối liên hệ nào giữa bệnh quai bị và dị tật bẩm sinh vì bệnh hiếm khi ảnh hưởng đến bào thai ngay cả khi đã xâm nhập vào nhau thai.

Như đã đề cập, trường hợp mắc phải virus quai bị trong những tháng cận sinh có thể tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến suy hô hấp, giảm tiểu cầu và lách to ở trẻ sơ sinh cũng được báo cáo sau nhiễm trùng chu sinh.

Cách phòng ngừa quai bị khi mang thai hiệu quả nhất

Nhiễm trùng quai bị trong thai kỳ tiềm ẩn nguy hiểm cho cả mẹ và bé, vì vậy việc phòng ngừa đóng vai trò quan trọng góp phần đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh và an toàn. Một trong những cách phòng

1. Tiêm phòng vắc xin

Vắc xin phòng quai bị không được khuyến cáo sử dụng trong thai kỳ. Vậy nên, phụ nữ có kế hoạch mang thai nên tiêm vắc xin phòng quai bị ít nhất 1 tháng trước khi thụ thai, tốt nhất là 3 tháng trước để cơ thể có đủ thời gian tạo kháng thể và tránh ảnh hưởng đến thai nhi.

Danh mục vắc xin phòng quai bị cho phụ nữ trước mang thai

Tên vắc xin	Phòng bệnh	Lịch tiêm	Đăng ký tiêm ngay
MMR II (Mỹ)	Quai bị - Sởi - Rubella	Lịch tiêm 2 mũi: Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên; Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1. Cần tiêm trước mang thai 1 tháng (tốt nhất là 3 tháng)
Priorix (Bỉ)

Đối với trường hợp đã tiêm vắc xin phòng quai bị và phát hiện có thai trong vòng 1 tháng sau tiêm, không cần phải chấm dứt thai kỳ mà nên thăm khám để được bác sĩ sản khoa theo dõi sát trong suốt thai kỳ.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm và giải đáp các thắc mắc liên quan đến vắc xin, Quý khách có thể liên hệ trực tiếp với VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok: https://www.tiktok.com/@vnvc.vn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine;
• Đặt mua các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng chính hãng, chất lượng cao từ các thương hiệu uy tín hàng đầu quốc tế như Nestlé Health Science (Thụy Sĩ), Asahi - Wakodo (Nhật Bản), ECO Green (sản xuất tại Mỹ) với giá ưu đãi tại VNVC SHOP TẠI ĐÂY.

Quý Khách hàng có thể cài đặt ứng dụng “Trợ lý tiêm chủng toàn năng” – app VNVC dễ dàng thông qua 2 đường dẫn sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

2. Các biện pháp phòng ngừa khác

Bên cạnh tiêm vắc xin, mỗi người cần kết hợp các biện pháp phòng ngừa khác để mang lại hiệu quả bảo vệ toàn diện, bao gồm:

• Tránh tiếp xúc với người đang mắc bệnh: Virus quai bị có khả năng lây qua giọt bắn hô hấp khi ho, hắt hơi hoặc dùng chung đồ cá nhân. Do đó, mẹ bầu nên tránh tiếp xúc gần với người có triệu chứng nghi ngờ hoặc đang mắc chứng quai bị;
• Tăng cường miễn dịch tự nhiên: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung vitamin C, kẽm và các vi chất giúp tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể;
• Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, vệ sinh đồ dùng cá nhân, tránh dùng chung khăn mặt, ly uống nước
• Khám thai định kỳ và tầm soát sớm: Việc khám thai đúng lịch giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường nếu mẹ bầu vô tình nhiễm virus;
• Giữ trạng thái tinh thần vui vẻ: Lo lắng quá mức có thể ảnh hưởng đến miễn dịch và sức khỏe thai kỳ. Mẹ bầu nên giữ tinh thần thoải mái, chủ động theo dõi sức khỏe và trao đổi với bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.

Bài viết trên đây đã giải đáp cho thắc mắc “Bầu bị quai bị có sao không?” nhằm giải tỏa những lo lắng cho mẹ bầu. Mặc dù bệnh lý không đe dọa tính mạng trong thai kỳ, nhưng mẹ bầu mắc bệnh trong 3 tháng đầu có nguy cơ gặp một số biến chứng nhất định, tiềm ẩn rủi ro nguy hiểm. Chình vì vậy, việc tiêm chủng dự phòng trước mang thai đóng vai trò quan trọng trong quá trình phòng ngừa.