Bé tiêm 6 trong 1 không bị sốt: Bình thường hay bất thường?

Sốt là một trong những phản ứng phụ phổ biến sau tiêm vắc xin, bất kể trẻ em hay người lớn. Sốt là dấu hiệu tích cực cho thấy hệ miễn dịch của trẻ đang phản ứng với thành phần kháng nguyên, sản sinh miễn dịch bảo vệ trẻ chống lại nguy cơ mắc bệnh nếu tiếp xúc với tác nhân gây bệnh trong tương lai. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bé tiêm 6 trong 1 không bị sốt, khiến phụ huynh lo lắng vắc xin không hiệu quả, nghi ngờ cơ thể trẻ không đáp ứng với vắc xin.

Bài viết dưới đây, chuyên gia đến từ Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC sẽ giải đáp chi tiết thắc mắc trên của các bậc phụ huynh.

Các phản ứng thường gặp sau khi tiêm 6 trong 1

Sau khi tiêm vắc xin 6 trong 1, các phản ứng tại vị trí tiêm thường gặp là hiện tượng tăng nhạy cảm, bao gồm đau, sưng, đỏ tại chỗ tiêm. Các triệu chứng này thường gặp trong vòng 48 giờ sau khi tiêm vắc xin 6 trong 1 và thường tự hết sau 48 - 72 giờ mà không cần điều trị đặc hiệu.

Bên cạnh các phản ứng tại vị trí tiêm, trẻ cũng có thể gặp phải một số phản ứng toàn thân khác như sốt, tinh thần trẻ dễ kích động, có xu hướng quấy khóc kéo dài, buồn ngủ, ngủ nhiều hơn, chán ăn/bú kém, tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa. Trong số các phản ứng toàn thân, sốt là phổ biến nhất với tần suất xuất hiện khoảng ¼, tức cứ 4 trẻ tiêm vắc xin 6 trong 1 sẽ có 1 trẻ bị sốt. Hiếm gặp hơn là hiện tượng nổi mề đay, phát ban ngoài da và co giật sau tiêm 6 trong 1, có thể xảy ra trong 48 giờ sau khi tiêm.

Ngoài ra, vì chứa thành phần kháng nguyên của vi khuẩn Haemophilus influenzae týp b (HiB) nên sau khi tiêm vắc xin 6 trong 1, trẻ cũng có thể gặp các phản ứng sưng phù chi dưới. Phản ứng này thường xuất hiện trong 24 - 72 giờ sau tiêm, đôi khi đi kèm với sốt, đau nhức và quấy khóc, thường tự khỏi trong 3 - 5 ngày mà không cần điều trị, cũng không gây ảnh hưởng bất lợi đến sức khỏe của trẻ.

Đáng chú ý là các phản ứng sau tiêm của vắc xin 6 trong 1 thường xảy ra sau mũi tiêm thứ 4 hoặc thứ 5 do đáp ứng tăng cường của hệ thống miễn dịch.

Các yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng sau tiêm của trẻ

Phản ứng sau tiêm chủng là bất kỳ sự kiện sức khỏe nào xuất hiện sau quá trình tiêm và không nhất thiết có mối quan hệ nhân quả với việc sử dụng vắc xin. Phản ứng sau tiêm có thể dao động từ mức độ phản ứng nhẹ và thông thường đến những phản ứng hiếm gặp và diễn biến ở mức độ nghiêm trọng, đe dọa tính mạng của người tiêm. Tuy vậy, nguy cơ gây ra phản ứng nặng sau tiêm chủng là rất thấp so với lợi ích to lớn mà vắc xin mang lại.

Yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến phản ứng sau tiêm là chính thành phần của vắc xin. Vắc xin nói chung và vắc xin 6 trong 1 nói riêng là chế phẩm sinh học có chứa kháng nguyên

Các thành phần kháng nguyên có trong vắc xin khi được đưa vào cơ thể sẽ kích hoạt một loạt các phản ứng miễn dịch và sốt là một phản ứng bình thường khi hệ miễn dịch hoạt động, loại thải các thành phần kháng nguyên có trong vắc xin và hình thành miễn dịch đặc hiệu chủ động bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ lây nhiễm và mắc bệnh nếu tiếp xúc với tác nhân gây bệnh trong tương lai.

Ngoài các thành phần kháng nguyên, vắc xin còn chứa các thành phần khác như tá dược, kháng sinh, chất bảo quản và chất ổn định. Tá dược, ví dụ như muối nhôm, được sử dụng để tăng cường mức độ hoặc thời gian đáp ứng miễn dịch. Kháng sinh như neomycin (1) được thêm vào để ngăn ngừa nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất.

Chất bảo quản như thiomersal (2) và formaldehyde (3) giúp bất hoạt virus và giải độc các độc tố vi khuẩn, đồng thời ngăn ngừa nhiễm trùng thứ cấp. Chất ổn định như sorbitol và gelatin kiểm soát nồng độ axit và ổn định kháng nguyên. Các thành phần này mặc dù không gây hại đến sức khỏe nhưng có thể gây ra phản ứng phụ nếu trẻ dị ứng với bất kỳ thành phần nào.

Sai sót trong quá trình tiêm chủng là yếu tố thứ hai. Việc thực hiện không đúng kỹ thuật, bảo quản vắc xin sai cách hoặc sử dụng kim tiêm không vô trùng có thể dẫn đến các phản ứng không mong muốn. Sai sót này có thể được giảm thiểu đáng kể nếu tuân thủ nghiêm ngặt các quy định và quy trình về tiêm chủng an toàn.

Thứ ba, phản ứng lo lắng khi tiêm chủng ở trẻ em cũng là một yếu tố đáng lưu ý. Sau khi tiêm chủng, một số trẻ có thể biểu hiện các triệu chứng lo âu như run rẩy, hồi hộp, khóc thét khiến cơ thể mệt mỏi hay thậm chí ngất xỉu do sợ hãi kim tiêm hoặc quá trình tiêm.

Cuối cùng, các sự kiện trùng hợp ngẫu nhiên có thể gây ra phản ứng sau tiêm. Điều này xảy ra khi trẻ vô tình mắc phải các bệnh lý khác không liên quan đến vắc xin trong khoảng thời gian gần với thời điểm tiêm chủng. Các sự kiện này đôi khi bị nhầm lẫn là phản ứng trực tiếp từ vắc xin.

Bé tiêm 6 trong 1 không bị sốt: Có phải vắc xin không có tác dụng?

Bé tiêm 6 trong 1 không bị sốt không có nghĩa vắc xin không có tác dụng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vắc xin 6 trong 1 vẫn cung cấp sự bảo vệ cao, bất kể trẻ có phản ứng sốt hay không.

Khi trẻ được tiêm phòng vắc xin 6 trong 1 mà không có biểu hiện sốt, nhiều phụ huynh lo lắng rằng vắc xin không phát huy tác dụng hay không. Đây là quan niệm sai lầm.

Mặc dù chích 6 trong 1 bị sốt là một trong những tác dụng phổ biến sau tiêm vắc xin, là biểu hiện cho thấy hệ miễn dịch đang hoạt động, phản ứng lại với các thành phần của kháng nguyên để sản sinh miễn dịch chủ động bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh tương ứng. Tuy nhiên, sự “thiếu vắng” của triệu chứng sốt sau tiêm không phải là dấu hiệu cho thấy vắc xin không có tác dụng.

Phản ứng sốt không xuất hiện sau tiêm phòng 6 trong 1 có thể do nhiều nguyên nhân. Liều lượng vắc xin và các thành phần có trong tất cả các loại vắc xin đều được thiết kế ngoài việc đảm bảo tạo ra hiệu quả miễn dịch tối ưu còn để giảm thiểu tác dụng phụ, do đó sau khi tiêm vắc xin không nhất thiết phải gây sốt mới có hiệu quả.

Bên cạnh đó, mỗi cơ thể sẽ có phản ứng miễn dịch khác nhau, một số trẻ có sức khỏe tốt, hệ thống miễn dịch hoạt động hiệu quả, có thể dễ dàng “đáp trả” lại các thành phần kháng nguyên có trong vắc xin và nhanh chóng đẩy lùi chúng, có thể không bị sốt mà vẫn tạo được kháng thể hiệu quả.

Vì vậy, nếu trẻ không bị sốt sau tiêm 6 trong 1, phụ huynh không cần lo lắng. Miễn là trẻ được tiêm đủ liều, đúng lịch theo đúng khuyến cáo của bác sĩ, vắc xin vẫn phát huy tác dụng tạo miễn dịch tối ưu, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Lợi ích của việc bé không bị sốt sau tiêm

Việc trẻ không bị sốt sau khi tiêm vắc xin 6 trong 1 mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho chính bản thân bé và bố mẹ. Một trong những lo ngại hàng đầu của các bậc phụ huynh khi cho con trẻ tiêm chủng vắc xin là phản ứng phụ sau tiêm, trong đó sốt là triệu chứng phổ biến nhất. Bố mẹ lo lắng sau tiêm trẻ bị sốt, khiến trẻ khó chịu, mệt mỏi, quấy khóc, mất nước, mặc dù là biểu hiện bình thường nhưng ít nhiều cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của bé và tinh thần của bố mẹ.

Trong nhiều trường hợp sốt cao, kéo dài, khó hạ có thể là một trong những biểu hiện của phản ứng phụ nghiêm trọng sau tiêm. Chính vì thế, khi trẻ không bị sốt sau tiêm, có thể giúp giảm bớt căng thẳng và lo lắng cho cha mẹ.

Trẻ không sốt sau tiêm cũng đồng nghĩa với việc giảm nguy cơ mất nước và các biến chứng khác liên quan đến tình trạng sốt như co giật do sốt cao. Điều này giúp trẻ tiếp tục các hoạt động hàng ngày bình thường, ăn uống và nghỉ ngơi đúng giờ, qua đó hỗ trợ tối ưu cho quá trình phát triển và tăng cường hệ miễn dịch sau tiêm.

Ngoài ra, không sốt sau tiêm cũng giúp cha mẹ dễ dàng hơn trong việc theo dõi các triệu chứng khác, nếu có, nhằm đảm bảo việc quản lý các phản ứng sau tiêm của trẻ được diễn ra một cách thuận lợi, an toàn và hiệu quả. Điều này có thể giúp tạo dựng niềm tin và sự yên tâm của các bậc phụ huynh khi đưa trẻ đi tiêm phòng, thúc đẩy việc tuân thủ lịch tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch theo khuyến cáo.

Lưu ý chăm sóc trẻ sau khi tiêm phòng vắc xin 6 trong 1

Sau khi trẻ được tiêm phòng vắc xin 6 trong 1, việc chăm sóc đúng cách là cực kỳ quan trọng để đảm bảo sức khỏe và tối ưu hóa hiệu quả tiêm chủng cho trẻ. Bố mẹ có thể tham khảo một số lưu ý chăm sóc trẻ sau tiêm 6 trong 1 dưới đây:

Cho trẻ ở lại trung tâm tiêm chủng khoảng 30 phút để được các nhân viên y tế theo dõi các phản ứng sau tiêm, nhằm phát hiện sớm và xử trí kịp thời, nhanh chóng, an toàn và hiệu quả các phản ứng dị ứng nghiêm trọng hay sốc phản vệ sau tiêm vắc xin, nếu có.

Tiếp tục theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ sau tiêm tại nhà trong ít nhất 48 tiếng tiếp theo theo hướng dẫn của các nhân viên y tế. Bố mẹ cần chủ động liên hệ với các bác sĩ, nhân viên y tế để được tư vấn về cách theo dõi và chăm sóc sức khỏe trẻ sau tiêm khi gặp vướng mắc để có thể nhanh chóng xử trí các tình huống phát sinh ngoài ý muốn sau tiêm của trẻ.

Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát và thoải mái để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn sau khi tiêm phòng, đồng thời cũng giúp điều hòa thân nhiệt, kiểm soát tốt tình trạng sốt của trẻ sau tiêm. Trẻ cần được duy trì chế độ dinh dưỡng hàng ngày, bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ, nhất là các vitamin và khoáng chất, ưu tiên chế biến các món ăn dễ tiêu hóa, dễ ăn, dễ nuốt như cháo, súp, canh rau củ…

Không cho trẻ ăn những loại thức ăn nhanh, thức ăn chế biến nhiều gia vị, nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn... Cho bú mẹ và uống nước nhiều hơn để hỗ trợ hệ miễn dịch và giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng.

Trong trường hợp trẻ sốt cao hơn 38,5°C hoặc quấy khóc, bố mẹ có thể sử dụng các loại thuốc hạ sốt thông thường như paracetamol hoặc ibuprofen với liều phù hợp theo cân nặng của trẻ. Điều này sẽ giúp giảm sốt và giảm mức độ khó chịu của trẻ, tuy nhiên, phải luôn tuân thủ hướng dẫn liều lượng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu cần thiết. Tuy nhiên, cần lưu ý không dùng aspirin hoặc sử dụng thêm các loại thuốc ho và hạ sốt khác vì chúng có thể làm tăng liều paracetamol ở trẻ, dẫn đến nguy cơ quá liều và gây hại cho sức khỏe của trẻ.

Khi vết tiêm có dấu hiệu đau, nhức, sưng, đỏ, bố mẹ có thể chườm mát nhẹ nhàng lên vết tiêm bằng khăn mát sạch để giảm đau và giảm sưng cho trẻ, giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn. Tuy nhiên, cần tránh chạm mạnh vào vết tiêm khi bế trẻ và không nên xoa dầu, chườm nóng, nặn chanh, đắp khoai tây hay bôi đắp bất cứ thứ gì lên vết tiêm vì điều này có thể gây nhiễm trùng.

Bé tiêm 6 trong 1 không bị sốt là biểu hiện hoàn toàn bình thường. Hệ miễn dịch vẫn hoạt động tốt và sinh miễn dịch đầy đủ ngay cả khi sốt không diễn ra sau tiêm. Sốt không phải là yếu tố quyết định đến việc vắc xin có hiệu quả hay không.

Ngược lại, trẻ không sốt sau tiêm còn mang lại nhiều lợi ích đáng kể như giảm thiểu nguy cơ biến chứng co giật, mất nước, mất điện giải, suy nhược cơ thể do sốt, hạn chế sự lo lắng, căng thẳng của bố mẹ, giúp bố mẹ yên tâm hơn trong việc tiêm chủng của con, từ đó tích cực đưa con đi tiêm chủng vắc xin đầy đủ, đúng lịch. Chính vì thế, bố mẹ có thể hoàn toàn yên tâm nếu bé không sốt sau khi tiêm 6 trong 1.

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề bé tiêm 6 trong 1 không bị sốt hay thắc mắc về các phản ứng sau tiêm ở trẻ em và người lớn, quý Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage facebook VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được nhân viên chăm sóc Khách hàng hướng dẫn chi tiết, được bác sĩ thăm khám sàng lọc, tư vấn sức khỏe và chỉ định tiêm ngừa phù hợp. Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây.