Bệnh dại có lây qua đường nước bọt không? Xử lý khi nghi phơi nhiễm

Trong nước bọt có thể chứa nhiều mầm bệnh, có khả năng lây truyền các bệnh truyền nhiễm. Vậy bệnh dại có lây qua đường nước bọt không? Xử lý khi nghi ngờ phơi nhiễm như thế nào là hợp lý. Cùng Chuyên gia VNVC tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

Bệnh dại có lây qua đường nước bọt không?

Bệnh dại có thể lây qua đường nước bọt của động vật bị dại thông qua vết cắn, cào của chúng hoặc khi chúng liếm vào vết thương hở, niêm mạc (ở mắt, mũi, miệng…) và lây truyền virus sang người.

1. Nước bọt có chứa virus dại không?

Theo các chuyên gia, nước bọt của động vật có chứa virus dại. Từ điểm xâm nhập (thường là vết cắn của động vật bị dại), virus dại sẽ di chuyển dọc theo các dây thần kinh đến tủy sống rồi đến hệ thần kinh trung ương (nơi virus bắt đầu nhân lên) (2).

Từ đó, virus tiếp tục di chuyển dọc theo các dây thần kinh ngoại biên, đặc biệt là đến vùng có nhiều dây thần kinh chi phối như tuyến nước bọt. Điều này gây ra tình trạng tăng tiết nước bọt, thậm chí sủi bọt ở miệng và co thắt các cơ hầu (3). Ở người, virus đào thải qua các chất tiết như nước bọt của người bệnh trong suốt thời gian phát bệnh (4).

Do đó, bệnh dại có thể được chẩn đoán bằng cách quan sát huỳnh quang đặc hiệu với virus trong mẫu sinh thiết da và phân lập virus từ nước bọt của bệnh nhân.

2. Trường hợp nào có thể bị lây dại qua nước bọt?

Bệnh dại có lây qua đường nước bọt không và lây truyền như thế nào là thắc mắc của nhiều người trong việc cảnh giác và phòng tránh bệnh. Trường hợp virus dại lây bệnh qua đường nước bọt theo 3 cơ chế bao gồm: Lây truyền vết cắn của động vật bị dại (chủ yếu là vết cắn của chó), lây truyền khi động vật bị dại liếm vào vết thương hở và lây truyền khi nước bọt có virus dại dính vào niêm mạc (mắt, mũi, miệng).

3. Trường hợp không bị lây bệnh dại dù tiếp xúc nước bọt

Theo các chuyên gia y tế, virus dại có trong nước bọt của động vật bị dại nhưng không thể lây truyền qua tiếp xúc da nguyên vẹn. Virus dại chỉ có thể xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở, vết rách trên da hoặc qua niêm mạc (mũi, miệng) hoặc khi hít phải nhiều giọt trong không khí có chứa virus dại (thường xảy ra trong hang động có dơi bị nhiễm bệnh).

• Đối với trường hợp nước bọt tiếp xúc với da lành: Virus dại không thể xâm nhập vào vùng da lành, không có vết rách hay hở, vậy nên dù có tiếp xúc nước bọt cũng không có khả năng lây nhiễm bệnh.
• Tiếp xúc với nước bọt qua đồ vật: Việc lây nhiễm virus dại qua nước bọt ở các đồ vật ở môi trường bên ngoài nhưng không có các yếu tố như tiếp xúc với vết thương hở hay tiếp xúc trực tiếp qua niêm mạc, thì không có khả năng lây nhiễm bệnh.
• Động vật không mắc bệnh dại: Nếu động vật không có dấu hiệu hoặc không bị dại, nguy cơ lây bệnh không tồn tại.

⇒ Tham khảo thêm: Bệnh dại lây qua đường nào? 5 hiểu lầm nguy hiểm bạn cần biết

Cần làm gì khi tiếp xúc nước bọt của động vật nghi bị dại?

Nguyên tắc trong xử lý và điều trị khi bị động vật nghi dại cắn, cào là tiến hành càng sớm càng tốt ngay sau khi bị phơi nhiễm. Các việc cần thực hiện là vệ sinh (khử trùng) vết thương đúng cách và tiêm phòng vắc xin dự phòng dại/huyết thanh kháng dại đủ mũi, đúng lịch và tiêm càng sớm càng tốt theo khuyến cáo của bác sĩ, để hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh dại.

1. Khử trùng vùng nơi tiếp xúc với nước bọt của động vật nghi dại

Theo chuyên gia y tế, việc xử lý vết thương (bao gồm vết cắn, cào) bắt đầu bằng việc xối rửa kỹ với nước và xà phòng trong 15 phút. Sau đó, thực hiện sát khuẩn bằng cồn 45 - 70° hoặc cồn i ốt để làm giảm thiểu tải lượng virus dại tại vết thương. Ngoài ra, người bị thương có thể sử dụng các chất khử trùng thông thường như rượu, cồn, xà phòng các loại (Dầu gội, dầu tắm…) để rửa vết thương ngay sau khi bị cắn.

Lưu ý, tuyệt đối không làm dập nát thêm vết thương hoặc làm tổn thương rộng hơn, tránh khâu kín ngay vết thương. Trường hợp bắt buộc phải khâu thì nên trì hoãn khâu vết thương sau vài giờ đến 3 ngày. Đặc biệt là nên thực hiện khâu bỏ mũi (khâu ngắt quãng) sau khi đã tiêm phòng huyết thanh kháng dại vào tất cả các vết thương.

2. Tiêm vắc xin phòng bệnh dại 

Hiện tại, bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, một khi bùng phát triệu chứng gần như sẽ tử vong trong thời gian ngắn. Hơn hết, virus dại ủ bệnh trong khoảng thời gian rất dài, thường không biểu hiện triệu chứng trong suốt thời gian âm thầm tiến triển, nên thường phát hiện khi đã vào giai đoạn muộn. Do đó, việc tiêm vắc xin phòng dại được cho là biện pháp phòng bệnh duy nhất và mang lại hiệu quả bảo vệ gần như 100%.

Danh mục vắc xin phòng dại cho trẻ em và người lớn

Tên vắc xin	Lịch tiêm sau phơi nhiễm	Đăng ký tiêm!
Verorab	Lịch tiêm phòng vắc xin phòng dại sau phơi nhiễm cho người chưa tiêm phòng dại trước đó hoặc tiêm chưa đủ liều: Đường tiêm bắp (liều lượng: 0,5 ml/1 mũi) Tiêm 3 liều* vào các ngày N0 – N3 – N7 Tiêm 5 liều** vào các ngày N0 – N3 – N7 – N14 – N28 Lịch tiêm đặt biệt: 4 liều theo lịch: 2 mũi N0 (ở 2 bên chi) – N7 – N21 Lịch tiêm đặc biệt áp dụng trong trường hợp: Không có sẵn huyết thanh kháng dại tại điểm tiêm vắc xin và xa nơi tiêm huyết thanh kháng dại mà người bị thương chưa thể tiếp cận ngay. Tiêm trong da (liều lượng: 0,1 ml/1 mũi) Tiêm 2 mũi/1 lần x 3 lần* vào các ngày N0 – N3 – N7 Tiêm 2 mũi/1 lần x 4 lần** vào các ngày N0 – N3 – N7 – N28 Lưu ý: (*) Con vật sống khỏe mạnh sau 10 ngày theo dõi (**) Con vật chết, bệnh, không theo dõi được trong vòng 10 ngày Có thể phải kết hợp tiêm vắc xin dại với huyết thanh kháng dại (tùy thuộc vào vết thương, tình trạng sức khỏe của người bị cắn, tình trạng con vật tại thời điểm cắn và trong vòng 10 ngày theo dõi…) Lịch tiêm phòng vắc xin phòng dại sau phơi nhiễm cho người đã tiêm đủ liều trước phơi nhiễm Tiêm 2 mũi vào các ngày N0 – N3. Có thể tiêm đường bắp (0,5 ml/1 mũi) hoặc tiêm trong da (0,1 ml/1 mũi).
Abhayrab

>> Để đặt lịch tiêm các loại vắc xin phòng dại và uốn ván tại VNVC hiệu quả tại nhà, quý Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage facebook VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được nhân viên chăm sóc Khách hàng hướng dẫn chi tiết.

⇒ Tham khảo thêm: Bệnh dại có lây qua đường ăn uống không? Giải đáp từ chuyên gia y tế

Bệnh dại có lây qua đường nước bọt không? Bệnh dại có thể lây qua đường nước bọt thông qua vết cắn của động vật bị dại hoặc khi chúng liếm vào vết thương hở hay tiếp xúc với niêm mạc của người (mắt, mũi, miệng). Chủ động tiêm vắc xin phòng dại trước và sau phơi nhiễm là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất, đặc biệt với những đối tượng nguy cơ cao có khả năng tiếp xúc với nguồn lây bệnh dại thường xuyên.