Bệnh ho gà ở trẻ: Nguyên nhân và cách điều trị bệnh

Vào tháng 12/2018, bệnh nhi N.T.H (2 tháng tuổi, Bắc Quang, Hà Giang) nhập viện trong tình trạng cơn ho kéo dài, mặt đỏ chuyển dần sang tím tái, xuất hiện biến chứng viêm phổi nguy kịch vì không được điều trị ho gà kịp thời.

Bố mẹ bệnh nhi N.T.H cho biết, khi bé được 17 ngày tuổi thì xuất hiện triệu chứng ho nhiều, ho không dứt, khò khè. Gia đình đã đưa bé đến bệnh viện ở địa phương để điều trị, nhưng sau 14 ngày bệnh tình không thuyên giảm mà ngày càng trở nặng, gia đình lo lắng nên đã xin chuyển viện cho bé.

Bệnh nhi là trường hợp điển hình của bệnh ho gà với các biểu hiện đặc trưng, có biến chứng viêm phổi do điều trị không đúng phác đồ nên nhập viện trong tình trạng cơn ho kéo dài, mặt đỏ chuyển dần sang tím tái, tình trạng viêm phổi nguy kịch. Sau 5 ngày tiến hành phác đồ điều trị ho gà tích cực, tình trạng của bé H. ổn định hơn, cơn ho ngắn và tình trạng phổi tiến triển tốt.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh ho gà ở trẻ là gì?

Ho gà là một bệnh truyền nhiễm gây ra bởi vi khuẩn Bordetella pertussis xâm nhập vào đường hô hấp. Bệnh có thể lây truyền qua đường hô hấp thông qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết ở họng, niêm mạc mũi của người bệnh khi hắt hơi, ho. Chính vì vậy, bệnh ho gà rất dễ lây lan khi trẻ ở cùng một không gian như trường học, nhà ở,… với người mang mầm bệnh.

Bệnh ho gà ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Giai đoạn đầu, bệnh thường có triệu chứng giống như cảm lạnh thông thường như sốt nhẹ, hắt hơi, ho, sổ mũi,… khiến một số phụ huynh thường nhầm lẫn dẫn đến chủ quan. Sau khoảng 1-2 tuần nếu không được điều trị ho gà kịp thời, triệu chứng bệnh ở trẻ sẽ nặng hơn và dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt ở trẻ sơ sinh, ho gà có thể gây khó thở, suy hô hấp và dẫn đến tử vong.

Bệnh ho gà ở trẻ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như thế nào?

Điều trị ho gà ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nếu không được tiến hành sớm có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm như:

• Suy hô hấp, viêm phổi, thiếu oxy não, viêm não, xuất huyết kết mạc, thậm chí dẫn đến ngừng thở và gây tử vong.
• Biến chứng thần kinh như co giật, liệt nửa người, liệt chi và mất ngôn ngữ do xuất huyết hoặc xung huyết não.
• Ngoài ra, bệnh còn có thể gây ra các biến chứng khác như loét hàm lưỡi, vỡ phế nang, thoát vị rốn, bẹn, sa trực tràng, lồng ruột, tràn khí màng phổi, bầm tím dưới mí mắt và nguy hiểm nhất là chảy máu nội sọ.

Bệnh ho gà ở trẻ có thể điều trị tại nhà không?

Tùy vào mức độ bệnh ho gà ở trẻ mà có những phương pháp điều trị thích hợp. Với những trẻ dưới 1 tuổi xuất hiện các triệu chứng nhẹ, cơn ho ít, ngắn, trẻ vẫn ăn uống bình thường, không bị tím mặt khi ho thì có thể tiến hành điều trị nội trú. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng bệnh trở nên trầm trọng hơn, phụ huynh cần đưa bé đến ngay cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị kịp thời, tránh xảy ra các biến chứng nguy hiểm.

Nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị bệnh ho gà kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm của bệnh ho gà

Ngoài ra, để việc điều trị ho gà ở trẻ được hiệu quả, các bậc phụ huynh cũng cần thực hiện các biện pháp sau:

• Không để trẻ tiếp xúc với khói bụi, thuốc lá.
• Để trẻ nghỉ ngơi yên tĩnh, tránh bị kích thích.
• Nếu trẻ vẫn đang bú sữa mẹ thì để bé bú bình thường. Đối với trẻ ở giai đoạn ăn dặm và trẻ lớn thì cho trẻ ăn những thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa, ăn từng ít một và chia làm nhiều bữa nhỏ trong ngày.
• Chú ý vệ sinh thân thể và vệ sinh mũi miệng cho trẻ.
• Sau mỗi cơn ho dùng khăn mềm sạch thấm nước muối ấm để vệ sinh miệng cho trẻ.
• Cách ly trẻ với những trẻ khác để tránh lây nhiễm bệnh.
• Đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để tiêm phòng (chích ngừa) vắc xin ho gà.

Phòng ngừa bệnh ho gà ở trẻ như thế nào?

Để phòng chống bệnh ho gà, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp sau:

1. Đưa trẻ đi tiêm chủng tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà (vắc xin phối hợp phòng bệnh Bạch hầu, ho gà, uốn ván – DTP hoặc  vắc xin phối hợp phòng bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà, virut viêm gan B và Haemophilus influenzae type b – Quinvaxem) đầy đủ, đúng lịch. 
2. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng; che miệng khi ho hoặc hắt hơi; giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng cho trẻ hàng ngày.
3. Đảm bảo nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng.
4. Khi có dấu hiệu mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh ho gà trẻ phải nghỉ học, cách ly và đưa đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời

Vắc xin nào phòng bệnh ho gà cho trẻ em và người lớn?

Tiêm phòng (chích ngừa) vắc xin ho gà đầy đủ và đúng lịch chính là biện pháp phòng ngừa bệnh ho gà cho trẻ hiệu quả nhất. 

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 2 tháng tuổi chính là thời điểm kháng thể phòng bệnh ho gà mẹ truyền cho bé đã suy giảm mạnh. Việc tiêm vắc xin  cho trẻ vào thời điểm này là tốt nhất, giúp trẻ tạo miễn dịch, sản sinh kháng thể phòng bệnh, đồng thời góp phần giảm thiểu nguồn lây nhiễm, tránh nguy cơ  bùng phát dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Để phòng ngừa bệnh ho gà ở trẻ, Bộ Y tế khuyến cáo các gia đình hãy đưa trẻ đi tiêm phòng (chích ngừa) đầy đủ 3 mũi vắc xin ComBE Five (vắc xin 5 trong 1) phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, Haemophilus influenzae tuýp B thuộc Chương trình Tiêm chủng mở rộng được nhà nước tài trợ miễn phí. 

Hoặc phụ huynh cũng có thể chọn tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà có trong nhiều loại vắc xin phối hợp như vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp) hoặc Infanrix Hexa (Bỉ); vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp); vắc xin 4 trong 1 Tetraxim (Pháp); vắc xin Adacel (Canada), Boostrix (Bỉ) cho trẻ từ 2 tháng tuổi.

Trẻ ở lứa tuổi tiền học đường, mầm non, và cả vị thành niên, thanh niên, người lớn cũng cần tiêm đủ liều để đảm bảo có đủ kháng thể trước tác nhân gây bệnh.

Lịch tiêm vắc xin có thành phần ho gà, dành cho trẻ em và người lớn như sau:

Trẻ tiêm vắc xin phòng ngừa ho gà và nhiều bệnh khác tại Trung tâm tiêm chủng cho Trẻ em và Người lớn VNVC

Tiêm vắc xin cho trẻ đầy đủ và đúng lịch không chỉ giúp trẻ tăng sức đề kháng, phòng ngừa các bệnh nguy hiểm mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và trí não. Trung tâm Tiêm chủng cho Trẻ em và Người lớn VNVC chính là điểm đến cao cấp và lý tưởng cho tất cả các khách hàng có nhu cầu  tiêm chủng (chích ngừa). Tất cả các loại vắc xin đều được VNVC cam kết có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo an toàn từ khâu sản xuất, kiểm nhập, bảo quản đến khi sử dụng. Bên cạnh đó, VNVC còn trang bị thêm nhiều dịch vụ tiện ích miễn phí khác như khu vui chơi cho bé, phòng thay bỉm, tã riêng biệt cho các mẹ bỉm sữa,… hứa hẹn mang đến những trải nghiệm tuyệt vời cho khách hàng.

Để đảm bảo luôn có đủ vắc xin phòng ho gà và các vắc xin cần thiết khác cho trẻ, phụ huynh có thể mua gói vắc xin hoặc đặt trước khi tiêm mũi lẻ tại Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC qua hotline 028 7300 6595, nhắn tin qua Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc đăng ký thông tin tại https://vnvc.vn/dang-ky-tiem-chung/