Bị zona bôi hồ nước được không? Cách dùng để giảm ngứa, mau lành

22:18 01/06/2025

Quản lý Y khoa Vùng 2 - miền Trung - Tây Nguyên
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Hồ nước là thuốc thường được sử dụng để bôi ngoài da, điều trị tổn thương và kiểm soát tình trạng kích ứng trên da. Vậy bị zona bôi hồ nước có được không?
ThS.BS Ngô Thị Kim Phượng - Quản lý Y khoa vùng 2 miền Trung - Tây Nguyên thuộc Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: "Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật (CDC) Hoa Kỳ ước tính, cứ 3 người sẽ có 1 người mắc zona thần kinh ít nhất một lần trong đời. Bệnh không chỉ gây nhiễm trùng, lở loét da và niêm mạc mà còn gây đau đớn thần kinh nghiêm trọng, biến chứng đau nhức, bỏng rát kéo dài, thậm chí ảnh hưởng đến các cơ quan khác trên khắp cơ thể như thần kinh, vận động, tim mạch, thậm chí hô hấp, có thể dẫn đến tử vong. Bệnh chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, đòi hỏi người dân, đặc biệt là người từ 50 tuổi trở lên và người lớn từ 18 tuổi có nguy cơ cao cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa khoa học như tiêm vắc xin phòng bệnh thủy đậu và vắc xin phòng bệnh zona đầy đủ, đúng lịch." (1) |
Hồ nước là gì?
Hồ nước được bào chế dưới dạng hỗn dịch dùng ngoài da, có công dụng chính là giảm kích ứng da, dịu da, điều trị chàm và các tổn thương trên da khác. Với giá thành rẻ, thành phần lành tính và nhiều công dụng, hồ nước
1. Thành phần
Thành phần trong mỗi lọ hồ nước 20g có chứa:
- Kẽm oxyd (4g)
- Calcium Carbonat (4g):
- Glycerin và nước tinh khiết vừa đủ (20g)
Trong đó, kẽm oxyd là chất rắn màu trắng khi bôi lên da sẽ tạo thành lớp màng mỏng ngăn sự tiếp xúc của các tác nhân bên ngoài như bụi bẩn, vi khuẩn, khói bụi... Nhờ đó, vùng da bị tổn thương được bảo vệ, tránh được tình trạng nhiễm khuẩn và kích ứng da. Ngoài ra, kẽm oxyd còn được biết đến với khả năng chống tia UV từ ánh sáng mặt trời tốt, nên là thành phần quan trọng để sản xuất kem chống nắng.
Calcium Carbonat có tác dụng bảo vệ da do tạo ra các gốc HCO3, có tính acid ngăn sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh. Còn Gycerin trong suốt, không mùi, có nguồn gốc thực vật mang lại tác dụng giữ ẩm cho da nhờ vào cơ chế kéo phân tử nước từ không khí vào da.

2. Công dụng trong điều trị da liễu
Nhờ vào các thành phần được đánh giá là an toàn và lành tính, hồ nước được sử dụng phổ biến với các công dụng sau.
- Làm săn chắc da: Với thành phần kẽm oxyd, hồ nước có tính chất làm săn chắc da, ngăn hình thành dầu trên bề mặt da. Ngoài ra, hồ nước còn có công dụng làm se nhỏ lỗ chân lông, che dấu làn da bị tổn thương.
- Tăng khả năng kháng khuẩn: Kẽm oxyd có khả năng tạo ra lớp mỏng trên bề mặt da. Bên cạnh khả năng làm săn chắc da, hồ nước còn bảo vệ da trước sự xâm nhập của vi sinh vật có hại bên ngoài môi trường thông qua vết thương, ngăn khả năng nhiễm trùng da.
- Thúc đẩy quá trình tái tạo và phục hồi da: Kẽm oxyd là chất chống nắng vô cơ, bảo vệ da bị tổn thương trước tác động của ánh sáng và tia cực tím, giúp tái tạo và phục hồi da nhanh hơn.
- Giảm viêm, giảm ngứa: Kẽm oxyd có tác dụng giảm triệu chứng viêm, kích ứng và ngứa ngáy trên da. Mặt khác glycerin có trong hồ nước có công dụng làm dịu, giảm ngứa khi da bị kích ứng.
- Cung cấp độ ẩm cần thiết cho da: Ngoài các công dụng kể trên, hồ nước còn cung cấp độ ẩm cần thiết cho da nhờ glycerin hút ẩm từ không khí và tạo một lớp màng ẩm trên da, talc hút ẩm, giảm ma sát trên da và nước cất là dung môi hòa hợp các chất trên giúp dung dịch đạt được nồng độ nhất định.

Bị zona bôi hồ nước được không?
Bị zona không được khuyến cáo bôi hồ nước vì hồ nước không có tính kháng virus. Nên dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ để kiểm soát virus và giảm đau. Tránh tự ý bôi các dung dịch không rõ công dụng.
Zona là bệnh do virus Varicella Zoster gây ra, vì vậy hướng điều trị chính của bệnh là kiểm soát virus cùng các triệu chứng liên quan. Hiện nay, các bác sĩ da liễu thường kê đơn thuốc kháng virus (như acyclovir, valacyclovir) kết hợp với thuốc giảm đau hoặc thuốc bôi đặc trị cho vùng tổn thương. Việc bôi ngoài da, nếu không đúng cách hoặc dùng sai loại thuốc, có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng hoặc dẫn đến biến chứng.
Trong trường hợp này, bị zona bôi hồ nước không phải là giải pháp được khuyến cáo bởi y học hiện đại. Mặc dù hồ nước giúp làm dịu da và giảm cảm giác ngứa tạm thời, nhưng nó không có tác dụng kháng virus, đây là yếu tố quan trọng nhất để kiểm soát bệnh zona. Bên cạnh đó, hồ nước không phù hợp với mụn nước bị vỡ, các mụn nước zona dễ vỡ ra do cào gãi hoặc ma sát, dẫn đến nguy cơ nhiễm khuẩn thứ cấp. Hồ nước, nếu không được sử dụng trong môi trường vô khuẩn, có thể làm tăng nguy cơ bội nhiễm do vi khuẩn.
Ngoài ra, việc tự ý bôi các sản phẩm không được kiểm nghiệm hoặc không đúng chỉ định y khoa có thể gây kích ứng da, làm vùng tổn thương lan rộng hơn.
Chính vì vậy, hồ nước không phải là phương pháp điều trị tối ưu đối với bệnh zona. Thậm chí, trong một số trường hợp, việc lạm dụng hoặc sử dụng sai cách có thể khiến tình trạng bệnh trầm trọng hơn.

Cách bôi hồ nước trị zona
Khi bị zona thần kinh, bệnh nhân cần sử dụng thuốc kháng virus hoặc điều trị theo sự chỉ định của bác sĩ. Hồ nước chỉ có thể được sử dụng để làm dịu da trong trường hợp bệnh zona nhẹ, khi mụn nước chưa vỡ, không có dấu hiệu nhiễm trùng (như sưng đỏ, đau, chảy mủ). Hồ nước giúp giảm ngứa và kích ứng bề mặt, nhưng không thay thế được điều trị chính bằng thuốc kháng virus như Acyclovir.
Nếu zona xuất hiện ở vùng nhạy cảm (như gần mắt), mụn nước đã vỡ hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng, tuyệt đối không nên bôi hồ nước mà cần thăm khám bác sĩ để được hướng dẫn điều trị phù hợp.
Nếu được các bác sĩ chuyên khoa đồng ý sử dụng hồ nước trong quá trình điều trị zona ở giai đoạn khởi phát để hỗ trợ điều trị, người bệnh cần áp dụng đúng cách để tránh rủi ro và tối ưu hóa tác dụng của loại chế phẩm này. Quy trình thực hiện nên tuân theo các bước khoa học sau:
- Làm sạch vùng da tổn thương: Trước khi bôi hồ nước, vùng da bị zona nên được vệ sinh sạch bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ nhàng, chẳng hạn như nước muối sinh lý hoặc dung dịch povidone-iodine. Điều này giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và ngăn nguy cơ nhiễm trùng thứ cấp.
- Lau khô da cẩn thận: Sau khi làm sạch, sử dụng khăn mềm hoặc bông sạch để thấm khô vùng da tổn thương. Tránh thao tác chà xát vì điều này có thể làm vỡ mụn nước, khiến tổn thương lan rộng.
- Bôi hồ nước một lớp mỏng: Cho một lượng nhỏ hồ nước ra tay hoặc tăm bông sạch, sau đó nhẹ nhàng thoa lên vùng da bị zona. Lưu ý chỉ bôi một lớp mỏng để da được thông thoáng và hạn chế tình trạng bít tắc bề mặt.
- Không bôi trên mụn nước đã vỡ: Nếu các mụn nước zona đã vỡ, không nên bôi hồ nước trực tiếp lên những vị trí này. Việc này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc gây khó chịu cho người bệnh.
- Theo dõi tình trạng da: Sau khi bôi, người bệnh cần theo dõi để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường như kích ứng, ngứa nặng hơn hoặc nhiễm trùng. Nếu có bất kỳ biểu hiện nào xấu đi, cần ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức.
Lưu ý: Hồ nước chỉ nên bôi 1 - 2 lần mỗi ngày và không được dùng như giải pháp thay thế hoàn toàn cho các phương pháp điều trị y học khác.
Đối với những trường hợp zona nặng, mụn nước nổi chi chít, lan rộng, bệnh nhân nên đến khám tại bệnh viện và sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Chỉ sử dụng hồ nước khi cần thiết và có sự đồng ý của các bác sĩ chuyên khoa.
⇒ Tham khảo thêm: Bị zona bôi thuốc gì nhanh khỏi? Thoa kem gì tốt không để lại sẹo
Một số lưu ý cần biết khi bôi hồ nước trị zona thần kinh
Khi bôi hồ nước, bên cạnh việc nắm rõ các bước thực hiện, bạn cần lưu ý một số điều sau.
- Đầu tiên, tuyệt đối không bôi thuốc nếu dị ứng với một trong những thành phần của sản phẩm.
- Vệ sinh cẩn thận vết thương trước khi bôi thuốc, tránh tình trạng bội nhiễm.
- Lắc nhẹ và đều sản phẩm trước khi bôi, để các thành phần trộn lẫn vào nhau, đồng thời tránh được hiện tượng sa lắng ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc.
- Bảo quản thuốc đúng cách. Chỉ đặt thuốc nơi khô ráo, thoáng mát. Tốt nhất là đặt trong tủ thuốc, tránh hơi ẩm, ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp.
- Sau khi sử dụng xong, đậy kín nắp để hạn chế chất bẩn và vi khuẩn xâm nhập.
- Hồ nước là dạng hỗn dịch dùng ngoài da, không phải thuốc dạng uống. Sử dụng sai cách có thể gây ngộ độc.
- Trong quá trình sử dụng, nếu xuất hiện các tác dụng phụ như ngứa, ửng đỏ... hãy ngưng ngay việc sử dụng sản phẩm đồng thời đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí đúng cách, kịp thời.
- Chỉ bôi hồ nước khi vùng da tổn thương còn nguyên vẹn. Hồ nước có tác dụng làm dịu mát và giảm đau nhẹ ở giai đoạn đầu của zona, khi các mụn nước chưa bị vỡ và chưa có dấu hiệu nhiễm trùng. Tuy nhiên, nếu các mụn nước đã vỡ, việc bôi hồ nước có thể gây nguy cơ nhiễm trùng thứ cấp, tăng tổn thương và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập. Do đó, người bệnh tuyệt đối không nên sử dụng hồ nước khi vết zona đã lở loét, chảy mủ hoặc gây sưng đỏ nghiêm trọng.
- Vệ sinh vùng da sạch trước khi bôi. Trước khi bôi hồ nước, vùng da bị tổn thương cần được làm sạch bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ như nước muối sinh lý hoặc nước sạch. Sau đó, hãy lau khô nhẹ nhàng bằng khăn mềm hoặc bông tiệt trùng. Bôi hồ nước trên vùng da bẩn hoặc không sạch sẽ không chỉ làm giảm hiệu quả điều trị mà còn tăng nguy cơ nhiễm khuẩn và bội nhiễm.
- Chỉ bôi lớp mỏng và hạn chế sử dụng trên diện rộng. Hồ nước nên được bôi một lớp mỏng trên vùng da bị tổn thương thay vì sử dụng với lượng nhiều hoặc lan ra diện rộng. Việc bôi quá dày có thể gây bít tắc bề mặt da, khiến vùng da không "thở" được, từ đó làm tổn thương chậm lành hoặc kích ứng da thêm.
- Không tự ý thay thế phác đồ điều trị chính: Mặc dù hồ nước có thể hỗ trợ điều trị triệu chứng ngứa và viêm trên bề mặt da, nhưng nó không thể thay thế các loại thuốc kháng virus hoặc biện pháp điều trị y khoa. Các loại thuốc kháng virus như acyclovir, valacyclovir hay famciclovir mới là chìa khóa để điều trị tận gốc bệnh zona bằng cách ức chế hoạt động của virus gây bệnh. Do đó, người bệnh tránh chủ quan tự ý sử dụng hồ nước mà không tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Theo dõi cẩn thận các dấu hiệu bất thường: Trong quá trình bôi hồ nước, nếu vùng da tổn thương xuất hiện các dấu hiệu bất thường như mẩn đỏ tăng, ngứa dữ dội hơn, rỉ mủ hoặc có mùi hôi, cần ngừng sử dụng ngay và liên hệ bác sĩ để được kiểm tra. Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng thứ cấp hoặc phản ứng không phù hợp của da đối với hồ nước.
- Tránh bôi hồ nước trên vùng da quá nhạy cảm. Không bôi hồ nước trên các vùng da gần mắt, miệng hoặc các khu vực nhạy cảm khác, bởi nếu không cẩn thận, sản phẩm có thể gây kích ứng hoặc tác động tiêu cực đến vùng da nhạy cảm này.
- Hồ nước là thuốc bôi phổ biến trong điều trị một số bệnh da liễu, hiệu quả thuốc sẽ còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh và cơ địa của từng bệnh nhân. Nếu Sau khi sử dụng sản phẩm theo đúng thời gian chỉ định của bác sĩ nhưng các triệu chứng trên da không có dấu hiệu thuyên giảm, bệnh nhân cần tái khám để được hướng dẫn điều trị.
Bị zona bôi hồ nước được không? Hồ nước có tác dụng mang lại nhiều công dụng tích cực cho vết thương như kháng khuẩn, thúc đẩy quá trình tái tạo và hồi phục da, giảm viêm, ngứa, cung cấp độ ẩm cần thiết cho da. Tuy nhiên, tác dụng kháng khuẩn khá thấp và chỉ phù hợp điều trị những tổn thương ở mức độ nhẹ. Do đó, bệnh nhân zona thần kinh chỉ nên bôi hồ nước khi được bác sĩ chỉ định.



- Seladi-Schulman, J. (2024, February 23). What Are the Possible Complications of Shingles? Healthline; Healthline Media. https://www.healthline.com/health/shingles-complications