Những biến chứng nguy hiểm khi phụ nữ mang thai mắc viêm phổi

Viêm phổi là bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp dưới, thường gây hậu quả nghiêm trọng ở phụ nữ mang thai do sự suy giảm miễn dịch trong thai kỳ. Khi mắc viêm phổi, mẹ bầu không chỉ đối mặt với các biến chứng nặng nề mà còn kéo theo nhiều nguy cơ nguy hiểm cho thai nhi, đòi hỏi sự phòng ngừa và can thiệp kịp thời để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Viêm phổi ở mẹ bầu: Hiểm họa từ những thay đổi tự nhiên trong thai kỳ

Trong suốt thai kỳ, những thay đổi toàn diện về hệ tuần hoàn, hô hấp và miễn dịch ở mẹ bầu nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của thai nhi cũng vô tình tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh tấn công, bệnh tật phát triển, đặc biệt là viêm phổi.

Nhịp tim của phụ nữ mang thai tăng 15 - 20 nhịp mỗi phút, phân suất tống máu cũng tăng cao để cung cấp đủ oxy và dinh dưỡng cho thai nhi. Tuy nhiên, khi mắc viêm phổi, khả năng duy trì mức oxy này suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt nguy hiểm ở những tuần cuối thai kỳ khi nhu cầu oxy của thai nhi đạt đỉnh.

Hệ hô hấp cũng chịu áp lực lớn, với dung tích phổi giảm dần do tử cung chèn ép cơ hoành, cùng với giảm thể tích dữ trữ thở ra, khiến phổi khó loại bỏ tác nhân gây bệnh và tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Đồng thời, hệ miễn dịch suy giảm tự nhiên để bảo vệ thai nhi khỏi phản ứng đào thải, khiến mẹ bầu dễ bị vi khuẩn phế cầu tấn công. Điều này làm cho viêm phổi do phế cầu trở thành mối nguy lớn, đặc biệt với những phụ nữ mang thai sống trong môi trường đông đúc hoặc tiếp xúc với nguồn lây nhiễm.

Sự kết hợp giữa những thay đổi sinh lý, nguy cơ lây nhiễm, mức độ phổ biến của phế cầu và viêm phổi tạo ra thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.

Viêm phổi do phế cầu: Nguy cơ hàng đầu đối với phụ nữ mang thai

Vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) là tác nhân hàng đầu gây viêm phổi trên toàn cầu, phổ biến ở hơn 90% dân số dưới dạng mang mầm bệnh không triệu chứng tại hầu họng. Trong khi hệ miễn dịch ở người khỏe mạnh có thể kiểm soát phế cầu, ở phụ nữ mang thai, sự suy giảm miễn dịch tự nhiên tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập sâu vào phổi, gây viêm phổi cấp tính hoặc các biến chứng nguy hiểm hơn như nhiễm trùng huyết và viêm màng não.

Phế cầu lây lan qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hay tiếp xúc gần với người bệnh hoặc người lành mang trùng, trong khi mẹ bầu dễ phơi nhiễm hơn khi miễn dịch bị suy giảm, thường xuyên tiếp xúc với người thân, gia đình – Đây là nhóm đối tượng thường xuyên tiếp xúc với môi trường bên ngoài, nguy cơ mang mầm bệnh về nhà lây cho phụ nữ mang thai là rất cao, ngay cả khi không có triệu chứng. Nguy cơ này càng gia tăng trong mùa đông hoặc khi thời tiết thay đổi thất thường, tạo điều kiện thuận lợi cho phế cầu phát triển.

Viêm phổi ở phụ nữ mang thai: Nguy cơ cao cho cả mẹ và thai nhi

Phụ nữ mang thai mắc viêm phổi chịu tác động nghiêm trọng hơn so với người bình thường, do dung tích phổi giảm và hệ hô hấp bị hạn chế khả năng thích nghi trong thai kỳ. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

1. Suy giảm chức năng hô hấp và nguy cơ thiếu oxy cho thai nhi

Khi viêm phổi xuất hiện, phổi của người bệnh mất đi một phần chức năng trao đổi khí, dẫn đến tình trạng suy hô hấp. Đối với phụ nữ mang thai, nhu cầu oxy tăng cao để đáp ứng cho cả mẹ và thai nhi. Nếu người mẹ mắc viêm phổi nặng, tình trạng thiếu oxy dễ xảy ra, làm tăng nguy cơ gây suy thai, chậm phát triển trong tử cung hoặc hư thai. Người mẹ thiếu oxy máu còn khiến thai nhi bị thiếu oxy nuôi dưỡng, từ đó nguy cơ sinh non và suy dinh dưỡng bào thai cũng tăng cao.

2. Nguy cơ sinh non và sảy thai

Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của viêm phổi trong thai kỳ là nguy cơ sinh non hoặc sảy thai. Viêm phổi, đặc biệt khi do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra, thường đi kèm với tình trạng sốt cao và mất nước. Việc thân nhiệt tăng vượt ngưỡng bình thường trong thời gian dài không chỉ làm mẹ kiệt sức mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến tử cung, gây cơn gò tử cung hoặc làm bong nhau thai sớm. Nghiên cứu chỉ ra rằng những phụ nữ mắc viêm phổi cấp tính trong nửa đầu thai kỳ có nguy cơ sảy thai cao gấp đôi so với nhóm không mắc bệnh.

3. Tăng nguy cơ tiền sản giật và bệnh lý huyết áp trong thai kỳ

Viêm phổi có thể kích hoạt một loạt các phản ứng viêm trong cơ thể, khiến thai phụ dễ mắc các bệnh lý liên quan đến huyết áp như tiền sản giật hoặc sản giật. Những phản ứng viêm này không chỉ làm ảnh hưởng xấu đến mạch máu của người mẹ mà còn cản trở chức năng của nhau thai, dẫn đến thai nhi bị thiếu hụt lượng máu và dưỡng chất cần thiết. Tiền sản giật là nguyên nhân hàng đầu khiến phụ nữ gặp rủi ro tử vong trong thai kỳ nếu không được điều trị kịp thời.

4. Suy giảm miễn dịch và nguy cơ bội nhiễm

Phụ nữ mang thai vốn đã suy giảm cơ chế miễn dịch tự nhiên để cơ thể "thích nghi" với sự hiện diện của thai nhi. Khi viêm phổi xảy ra, cơ thể mẹ dễ trở thành "môi trường lý tưởng" cho các loại vi khuẩn hoặc virus trong phổi phát triển mạnh hơn. Tình trạng này không chỉ kéo dài bệnh viêm phổi gốc mà còn gây bội nhiễm nặng nề như nhiễm khuẩn huyết – một biến chứng đe dọa tính mạng cả mẹ lẫn thai nhi.

5. Ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình chuyển dạ và sinh nở

Phụ nữ bị viêm phổi nặng có thể gặp khó khăn trong việc sinh nở tự nhiên do cơ thể kiệt sức hoặc suy yếu nghiêm trọng. Khi chuyển dạ, tình trạng thiếu oxy tiếp tục tiềm ẩn rủi ro nguy hiểm như sinh khó hoặc suy thai cấp tính. Với những ca viêm phổi nặng, bác sĩ thường chỉ định sinh mổ, nhưng điều này cũng kèm theo nguy cơ nhiễm trùng sau mổ cao hơn so với người khỏe mạnh.

Giải pháp phòng ngừa và xử lý viêm phổi trong thai kỳ

Để tránh những hệ lụy nguy hiểm kể trên, việc phòng bệnh viêm phổi ở phụ nữ mang thai là hết sức quan trọng. Trước hết, phụ nữ cần chủ động tiêm ngừa vắc xin phế cầu cộng hợp (PCV) phòng bệnh viêm phổi, các bệnh xâm lấn và không xâm lấn do phế cầu trước khi mang thai tốt nhất 3 tháng.

Vắc xin phế cầu cộng hợp đang được cấp phép lưu hành tại Việt Nam là vắc xin phế cầu phòng 13 tuýp huyết thanh bao gồm phế cầu khuẩn tuýp 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F. Vắc xin có tên Prevenar 13, sản xuất tại Bỉ, hiệu quả bao phủ lên tới 81% tổng số chủng vi khuẩn phế cầu gây bệnh xâm lấn đang lưu hành ở trẻ em Việt Nam, tính sinh miễn dịch tốt, bền vững. Trong đó, tuýp 23F, 19A, 6B, 11A/11D, 14, 6A/6B là các tuýp phế cầu lưu hành phổ biến tại Việt Nam, là tác nhân chính gây ra các bệnh xâm lấn (invasive pneumococcal diseases - IPD) – những bệnh lý có khả năng gây tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Theo các chuyên gia y tế, lượng kháng thể hình thành từ vắc xin trước thai kỳ không chỉ giúp người mẹ giảm nguy cơ mắc phải các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do phế cầu, như viêm phổi, viêm màng não hay nhiễm trùng huyết, mà còn gián tiếp bảo vệ thai nhi và trẻ sơ sinh khỏi các tác động nguy hiểm của phế cầu trong thai kỳ.

Hiện nay, hệ thống tiêm chủng VNVC đang cung ứng đầy đủ với số lượng lớn vắc xin phế cầu cộng hợp cho trẻ em, người lớn và phụ nữ mang thai tại hàng trăm trung tâm hiện đại, cao cấp trên toàn quốc, đáp ứng tối đa nhu cầu tiêm vắc xin phòng bệnh của người dân Việt Nam. 100% vắc xin tại VNVC được nhập khẩu chính hãng, đảm bảo chất lượng cao, bảo quản trong hệ thống kho lạnh GSP tiêu chuẩn quốc tế, cam kết thực hiện quy trình tiêm chủng an toàn nghiêm ngặt, kiểm soát nhiễm khuẩn chặt chẽ; mang đến dịch vụ Khách hàng thân thiện, tận tâm chuyên nghiệp với mức giá hợp lý, luôn bình ổn và nhiều ưu đãi.

Ngoài tiêm phòng, mẹ bầu có thể áp dụng thêm các biện pháp đơn giản để tăng cường sức khỏe. Vệ sinh cá nhân là yếu tố quan trọng, trong đó cần rửa tay thường xuyên với xà phòng ít nhất 20 giây, tránh chạm tay vào mắt, mũi, miệng và hạn chế tiếp xúc với người có dấu hiệu bệnh hô hấp.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng đóng vai trò lớn trong việc hỗ trợ hệ miễn dịch. Mẹ bầu nên uống đủ nước, bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C (cam, ổi), vitamin D (cá hồi, trứng) và kẽm (hạt óc chó, hải sản). Đồng thời, cần tránh các tác nhân gây hại như khói bụi, khói thuốc lá và môi trường ô nhiễm để bảo vệ đường hô hấp.

Thói quen vận động nhẹ nhàng như yoga hoặc đi bộ sẽ cải thiện lưu thông máu, hỗ trợ chức năng hô hấp và mang lại lợi ích cho cả mẹ và thai nhi. Bên cạnh đó, khám thai và kiểm tra hô hấp định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như ho kéo dài, khó thở hay sốt, nhằm có giải pháp xử lý kịp thời.

Để được tư vấn các thông tin vắc xin phòng bệnh viêm phổi do phế cầu cho trẻ em, người lớn và phụ nữ mang thai hoặc đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất Tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Đối với các hệ điều hành Android (Oppo, Samsung, Sony…): CÀI ĐẶT TẠI ĐÂY

Chủ động tiêm vắc xin cùng lối sống khoa học sẽ giúp mẹ bầu trải qua một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn!