Cúm B có bị lây không? Bệnh dễ lây qua đường nào?

Cúm B cùng với cúm A là hai loại virus cúm chính gây ra các đợt bùng phát bệnh cúm theo mùa ở người. Kể từ đại dịch Covid-19 xảy ra, các nghiên cứu đã chỉ ra, cúm B là nguyên nhân gây ra khoảng 40% trường hợp nhiễm cúm. Trước tình hình cúm B có xu hướng lan rộng, nhiều người thắc mắc cúm B có bị lây không? Lây lan như thế nào và cách phòng ngừa hiệu quả? Cùng chuyên gia VNVC khám phá ngay trong bài viết dưới đây!

Cúm B có bị lây không?

Cúm B có khả năng lây lan cao và gây ra nhiều triệu chứng không điển hình, dễ nhầm lẫn trong chẩn đoán với các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp thông thường khác như sốt, ho, đau đầu, ớn lạnh... Theo thống kê, cúm B gây ra khoảng 25% trong tổng số trường hợp nhiễm cúm được ghi nhận và xảy ra phổ biến hơn ở trẻ em.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, bệnh cúm gây ra khoảng 650.000 ca tử vong mỗi năm, trong đó virus cúm B chiếm 20 - 30% số ca tử vong này. (1)

Virus cúm B thuộc họ Orthomyxoviridae, có RNA mạch đơn, hướng âm, gồm 8 phân đoạn, được phân lập đầu tiên vào năm 1940. Không giống như cúm A, cúm B không có nhiều phân nhóm mà có hai dòng riêng biệt về mặt kháng nguyên và di truyền bao gồm B/Victoria và B/Yamagata.

Bên cạnh đó, cúm B có được biến thể di truyền chủ yếu thông qua sự trôi dạt di truyền, bao gồm thay thế, chèn và xóa nucleotide. Do đó cúm B có tốc độ tiến hóa phân tử tổ hợp di truyền và lây lan bệnh chậm hơn so với cúm A. (2)

Theo kết quả nghiên cứu, sự lưu hành định kỳ của virus cúm B cho thấy chu kỳ trong 1 - 3 năm, nhằm thay thế chủng đơn ngành trong chủng Victoria do sự trôi dạt kháng nguyên thường xuyên gần vị trí liên kết thụ thể (RBS), trong khi tính ổn định kháng nguyên của virus Yamagata mô tả mô hình tiến hóa bảo thủ hơn.

Lưu hành dịch bệnh do virus cúm B gây ra thường đạt đỉnh vào tháng 8 và tháng 9 tại các quốc gia Nam bán cầu, với tỷ lệ trung bình các trường hợp cúm B được báo cáo trong một mùa thường là do dòng B/Victoria gây ra. Đối với vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, các đợt bùng phát cúm B có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào trong năm (cúm B lưu hành quanh năm).

Đối tượng dễ bị lây nhiễm cúm B

Theo các chuyên gia y tế, bất kỳ ai cũng có thể lây nhiễm cúm B, nhưng có một số yếu tố nhất định cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, chẳng hạn như tình trạng sức khỏe đang không ổn định, hệ thống miễn dịch đang suy yếu, khiến cơ thể không đủ khả năng chống lại bệnh cúm nhanh chóng. Các yếu tố làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm cúm B như:

• Bệnh hen suyễn;
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD);
• Bệnh ung thư;
• Bệnh tiểu đường;
• Bệnh tim;
• HIV/AIDS;
• Mang thai;
• Ngoài ra, tuổi tác cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng mắc bệnh cúm.

Cúm B có bị lây không? Theo ghi nhận cúm B thường phổ biến hơn ở trẻ em, nhưng cũng có thể lây nhiễm ở người lớn và người cao tuổi. Đặc biệt là chủng virus cúm B/Victoria là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh ở trẻ em so với dòng B/Yamagata.

Cúm B lây qua đường nào?

Cúm B có khả năng lây nhiễm rất nhanh với đường lây truyền chủ yếu là qua hệ hô hấp gồm đường mũi, miệng, họng khi tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, giọt bắn hay dịch tiết từ mũi họng của người nhiễm bệnh thông qua hành động ho, hắt hơi, nói chuyện.

Ngoài ra, virus cúm B có thể lây truyền thông qua tiếp xúc với bề mặt có chứa virus cúm, thường là các vật dụng mà người bệnh thường xuyên sử dụng như khăn mặt, quần áo, bàn chải, ly nước... Khi người khỏe mạnh vô tình chạm vào đồ vật đó, rồi đưa tay lên mặt, mũi, miệng sẽ có nguy cơ cao virus sẽ xâm nhập và tấn công vào cơ thể.

Virus cúm có thể bắt đầu lây truyền bệnh từ 1 ngày trước khi các triệu chứng bắt đầu khởi phát. Khả năng lây nhiễm bệnh có thể lên đến 5 - 7 ngày sau khi bị bệnh. Giai đoạn trong 3 ngày đầu tiên chính là thời điểm dễ bị lây nhiễm bệnh nhất. Một số đối tượng như trẻ nhỏ, người có hệ miễn dịch suy yếu có thể lây nhiễm trong thời gian dài hơn.

Xem thêm: Bệnh cúm B có nguy hiểm không?

Triệu chứng của cúm B khi bị lây bệnh

Cúm B có bị lây không? Triệu chứng khi bị lây như thế nào? Triệu chứng của cúm B gây ra tương tự với nhiễm cúm A. Từ các triệu chứng phổ biến như đau họng, ho, chảy nước mũi, sốt… đến các triệu chứng hiếm gặp khác về thần kinh, hệ cơ, các vấn đề về tim mạch, các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn... cụ thể như sau:

1. Triệu chứng ở đường hô hấp

Một số triệu chứng ở đường hô hấp phổ biến khi nhiễm cúm B có thể kể đến bao gồm:

• Ho (có thể ho dữ dội và kéo dài trong nhiều tuần);
• Khó chịu ở ngực (có thể nghiêm trọng);
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi;
• Hắt hơi;
• Đau họng. (3)

Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng sẽ giảm dần trong vòng một tuần. Nhưng đôi khi, triệu chứng đau họng và ho có thể kéo dài trong vài tuần rồi mới hồi phục.

2. Biểu hiện toàn cơ thể

Mặc dù cúm là bệnh đường hô hấp nhưng có khả năng gây ảnh hưởng đến các bộ phận khác, dẫn đến khởi phát triệu chứng biểu hiện toàn cơ thể, chẳng hạn như:

• Sốt (có thể xuất hiện nhanh và kéo dài trong 3 - 4 ngày);
• Đau nhức cơ thể;
• Đau đầu (có thể nghiêm trọng);
• Ớn lạnh;
• Mệt mỏi

Mặc dù hiếm gặp, nhưng một số người có thể gặp các triệu chứng ở dạ dày, chẳng hạn như:

• Buồn nôn;
• Nôn mửa;
• Tiêu chảy;
• Đau bụng.

3. Các triệu chứng khác

Ngoài các triệu chứng ở đường hô hấp và biểu hiện toàn cơ thể, cúm B có thể gây ra các triệu chứng khác như nhiễm trùng tai, nhiễm trùng xoang hay làm các tình trạng mãn tính trở nên tồi tệ hơn.

Ngoài ra, cúm B có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, nhiễm trùng huyết, viêm cơ hoặc tiêu cơ vân. Theo các chuyên gia y tế, các trường hợp tử vong do cúm B ở trẻ em thường liên quan đến viêm phổi do vi khuẩn và tổn thương tim, trong đó tổn thương tim là nguyên nhân chính gây tử vong liên quan đến cúm B ở nhóm tuổi nào.

Khi nào nên đến gặp bác sĩ khi bị lây nhiễm cúm B?

Trong hầu hết các trường hợp, nhiễm cúm B có thể tự khỏi mà không cần phải can thiệp điều trị y tế. Tuy nhiên, có một số đối tượng khi nhiễm cúm sẽ có nguy cơ cao xuất hiện biến chứng nguy hiểm và bệnh trở nặng, cần khẩn trương thăm khám bác sĩ ngay khi xuất hiện các triệu chứng của cúm, chẳng hạn như:

• Phụ nữ mang thai hoặc đã vượt cạn được 2 tuần;
• Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi;
• Rối loạn thần kinh hoặc thần kinh cơ, hen suyễn hoặc các bệnh phổi mãn tính như COPD, xơ nang, bệnh tim, tiền sử đột quỵ, bệnh gan hoặc thận;
• Người rối loạn máu (như bệnh hồng cầu hình liềm), rối loạn chuyển hóa hoặc nội tiết (như tiểu đường);
• Người béo phì nghiêm trọng;
• Người có hệ thống miễn dịch suy yếu (bao gồm người nhiễm HIV/AIDS, hóa trị hoặc xạ trị ung thư);
• Người dùng steroid trong thời gian dài;
• Người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên).

Đối với trẻ nhỏ và trẻ em, khi nhiễm cúm B có xuất hiện các triệu chứng như sốt trên 39,5 độ C, không thể hạ sốt dù đã dùng thuốc hoặc sốt trên 38,5 độ C trên 3 ngày, thở nhanh và nhịp thở bất thường, xuất hiện các hiện tượng như:

• Khò khè,
• Rút lõm lồng ngực,
• Co thắt cơ hô hấp,
• Mạch nhanh,
• Chân tay lạnh,
• Bỏ ăn,
• Bỏ uống,
• Có dấu hiệu mất nước như khô môi,
• Mắt trũng,
• Niêm mạc miệng/ lưỡi khô,
• Khát nước,
• Đi tiểu ít,
• Quấy khóc nhiều,
• Lờ đờ,
• Kho giật,
• Đau bụng,
• Đau ngực,
• Buồn nôn,
• Cần nhanh chóng thăm khám…

Cách điều trị bệnh cúm B như thế nào hiệu quả?

Trong hầu hết các trường hợp, việc điều trị bệnh cúm B thường là thực hiện các biện pháp điều trị cúm B tại nhà do hệ thống miễn dịch có khả năng chống lại nhiễm trùng cúm, bằng việc thực hiện nghỉ ngơi đầy đủ và giữ đủ nước.

Trong trường hợp, việc khắc phục tại nhà không giúp cải thiện các triệu chứng, người bệnh có thể dùng thuốc không kê đơn theo tham vấn của bác sĩ và nhân viên y tế để làm thuyên giảm như đau đầu, ho và sốt. Các loại thuốc không kê đơn phổ biến bao gồm: tylenol (acetaminophen), thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen.

Đồng thời, có một số loại thuốc kháng virus có tác động chống lại virus cúm, làm giảm mức độ nghiêm trọng các triệu chứng và rút ngắn thời gian mắc bệnh, bao gồm: Peramivir, zanamivir, relenza, oseltamivir phosphat, baloxavir marboxil.

Tuy nhiên, thuốc kháng virus theo toa có thể được sử dụng để điều trị cúm nếu chẩn đoán trong vòng 48 giờ đầu tiên có triệu chứng. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người có nguy cơ cao, bao gồm những người trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai hoặc những người mắc các tình trạng sức khỏe khác.

Cần lưu ý, người đang trong thời gian mắc bệnh, cần hạn chế tiếp xúc với mọi người xung quanh, như nơi công sở, trường học, công viên hay tham gia các hoạt động xã hội và chỉ đi ra ngoài khi cần thiết, đồng thời đeo khẩu trang để tránh lây nhiễm cho người khác. Bên cạnh thắc mắc cúm B có bị lây không và điều trị cúm B như thế nào thì nhiều người cũng muốn tìm hiểu về cách hạn chế lấy nhiễm bệnh. Xem phần dưới để biết thêm.

Cách hạn chế bị lây nhiễm cúm B

1. Tiêm phòng

Các chuyên gia y tế khuyến cáo mạnh mẽ về việc tiêm vắc xin cúm hàng năm để bảo vệ bản thân và mọi người xung quanh. Vắc xin cúm là biện pháp phòng ngừa cúm hiệu quả nhất, được chứng minh về tính an toàn khi được sử dụng trong hơn 60 năm qua. (4)

Tại Việt Nam, có 4 loại vắc xin cúm được cấp phép sử dụng và triển khai tiêm phòng bao gồm: Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan), GC Flu Quadrivalent (Hàn Quốc) và Ivacflu-S (Việt Nam). Các loại vắc xin cúm đều được sản xuất theo cơ chế bất hoạt, có khả năng phòng ngừa cả 4 chủng virus cúm A (H1N1, H3N2) và cúm B (Yamagata, Victoria). Theo ghi nhận, vắc xin cúm thường có hiệu quả khoảng 40 - 60% ngăn ngừa nguy cơ nhiễm cúm.

Vaxigrip Tetra	Influvac Tetra	GC Flu Quadrivalent	Ivacflu-S
Pháp	Hà Lan	Hàn Quốc	Việt Nam
- Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi chưa tiêm cúm: tiêm 2 mũi, cách nhau ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc hằng năm; - Trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn: Tiêm duy nhất 1 mũi và nhắc lại hằng năm.			– Trẻ từ 6 tháng đến 35 tháng tuổi chưa từng tiêm vắc xin cúm: Tiêm 2 mũi (liều 0,25ml) cách nhau  ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc 01 mũi hằng năm. – Trẻ từ 36 tháng đến 8 tuổi chưa tiêm vắc xin cúm: Tiêm 2 mũi (liều 0,5ml) cách nhau  ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc 01 mũi hằng năm. –  Trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn: Tiêm 01 mũi (liều 0,5 ml) và tiêm nhắc  01 mũi hàng năm.

Để tham khảo chi tiết về vắc xin phòng bệnh cúm và các loại vắc xin phòng bệnh khác, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage facebook VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được nhân viên chăm sóc Khách hàng hướng dẫn chi tiết, được bác sĩ thăm khám sàng lọc, tư vấn sức khỏe và chỉ định tiêm ngừa phù hợp.

2. Thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống khoa học

Bên cạnh việc tiêm vắc xin phòng ngừa mỗi năm, cần kết hợp với việc duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và chế độ ăn uống khoa học để nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ chống lại virus cúm xâm nhập vào cơ thể, chẳng hạn như sau:

• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, chất khử trùng (có cồn ít nhất 60%) hoặc nước sạch: Rửa sạch sẽ từng kẽ tay, khoét móng để loại bỏ virus, vi khuẩn và mầm bệnh;
• Vệ sinh môi trường sinh sống, vệ sinh cá nhân sạch sẽ;
• Luôn che mũi và miệng bằng tay hoặc khăn giấy sạch khi ho hoặc hắt hơi;
• Hạn chế chạm tay lên mặt, mắt, mũi và miệng, để ngăn ngừa tối thiểu nguy cơ vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể;
• Vệ sinh các bề mặt thường xuyên chạm vào để hạn chế sự lây lan của virus cúm;
• Tránh những nơi đông người và đeo khẩu trang khi đi ra ngoài, đặc biệt ở những nơi có nhiều khói bụi, ô nhiễm…
• Tránh tiếp xúc gần với những người mắc bệnh cúm hoặc có dấu hiệu mắc bệnh;
• Tránh đi đến những vùng, khu vực đang có cảnh báo nguy cơ bùng dịch cúm hoặc các bệnh hô hấp khác…

Trên đây là thông tin giải đáp về thắc mắc “Cúm B có bị lây không?” Cúm B lây theo đường nào? Tương tự với cúm A, cúm B có nguy cơ lây nhiễm cao và lây lan nhanh chóng. Theo ghi nhận, cúm B ảnh hưởng mạnh mẽ đến trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi và những người có tiền đề sức khỏe yếu như người mắc bệnh mãn tính, phụ nữ mang thai, người có hệ miễn dịch suy yếu. Chính vì vậy, việc tiêm vắc xin cúm là vô cùng quan trọng để phòng ngừa nguy cơ nhiễm cúm và tiêm nhắc lại định kỳ hàng năm, góp phần bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng động hiệu quả.