Cúm, viêm phổi và các bệnh hô hấp nguy hiểm cho trẻ em và người lớn

Chỉ mới đầu hè, nhiều địa phương đã ghi nhận sự gia tăng đáng báo động của các ca bệnh lây qua đường hô hấp như cúm, viêm phổi, viêm phế quản, viêm màng não,... đã có người tử vong. Các chuyên gia cảnh báo, rất nhiều mầm bệnh truyền nhiễm đang  tiềm ẩn trong cộng đồng, có thể gây bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng trẻ em và người lớn tuổi.

Với mong muốn mang đến cho cộng đồng những thông tin y khoa chính xác và hữu ích về cách phòng ngừa các bệnh hô hấp nguy hiểm cho trẻ em và người lớn trong mùa hè, vào 20 giờ thứ 6 ngày 21/06/2024 vừa qua, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC phối hợp cùng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome và các đơn vị truyền thông uy tín tổ chức Chương trình Tư vấn trực tuyến “Cúm, viêm phổi và các bệnh hô hấp nguy hiểm cho trẻ em và người lớn vào mùa hè”.

Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia: TS.BS Đặng Thị Mai Khuê, Phó Trưởng khoa hô hấp, Phó Trưởng khoa Nội Tổng hợp, BVĐK Tâm Anh TP HCM; BS.CKI Phạm Thị Ngọc Phú, Bác sĩ Khoa Nhi, BVĐK Tâm Anh TP.HCM; BS Bùi Thanh Phong, Quản lý Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.

Để xem lại chương trình tư vấn trực tuyến, mời Quý khách theo dõi TẠI ĐÂY

Chỉ sau 1 tháng bước vào kỳ nghỉ hè, số ca mắc các bệnh cúm, viêm phổi và các bệnh hô hấp đã gia tăng đáng kể trên cả nước, đặc biệt là tại các khu vực có mật độ dân cư đông đúc. Lý do dẫn đến tình trạng này là do thời tiết nóng ẩm tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus sinh sôi và phát triển mạnh mẽ. Bên cạnh yếu tố thời tiết, sự gia tăng các hoạt động vui chơi giải trí, du lịch trong dịp hè cũng góp phần làm tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp. Việc tập trung đông người tại các khu du lịch, tụ điểm vui chơi giải trí, cùng với thói quen vệ sinh cá nhân chưa tốt, thiếu ý thức che miệng khi ho, hắt hơi... là những nguyên nhân khiến virus, vi khuẩn dễ dàng lây lan.

Trong đó, cúm do virus cúm Influenza gây ra, là một trong những bệnh hô hấp phổ biến nhất và có tỷ lệ mắc ngày càng tăng cao. Trong ba chủng virus cúm A, B, C ảnh hưởng đến người, cúm A thường gặp nhất do khả năng biến đổi và lây nhiễm cao của virus này. Ngoài cúm thì viêm phổi và các bệnh đường hô hấp như sởi, ho gà, viêm màng não,... cũng là những bệnh truyền nhiễm đáng báo động hiện nay. Theo các chuyên gia, viêm phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em trên toàn thế giới.

Mở đầu chương trình, Bác sĩ Đặng Thị Mai Khuê đã mang đến những thông tin hữu ích về các bệnh lý đường hô hấp, đặc biệt trong bối cảnh thời tiết đang có nhiều biến đổi. Theo Bác sĩ Mai Khuê, các bệnh lý đường hô hấp thường có xu hướng gia tăng và thay đổi theo mùa. Bệnh có thể ảnh hưởng đến cả đường hô hấp trên (từ thanh quản trở lên) và đường hô hấp dưới (từ khí phế quản đến phổi). Tùy theo vị trí và nguyên nhân gây bệnh, các tác nhân gây bệnh có thể bao gồm vi khuẩn, vi nấm, siêu vi, dị ứng,... Sự biến đổi thời tiết thất thường giữa mùa hè oi bức và mùa mưa ẩm ướt là “thời điểm vàng” cho các tác nhân gây bệnh đường hô hấp tung hoành. Thời tiết biến đổi đột ngột khiến cơ thể con người không kịp thích nghi, sức đề kháng giảm tạo điều kiện thuận lợi cho virus, vi khuẩn tấn công mạnh mẽ, gây ra các bệnh nguy hiểm về đường hô hấp.

Trong số các bệnh đường hô hấp, cúm mùa hiện là bệnh lý phổ biến nhất, với các chủng virus A, B và C. Trong đó, cúm A được đánh giá là nguy hiểm nhất, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát thành đại dịch và gây ra tỷ lệ tử vong cao.

Theo chia sẻ của Bác sĩ Phạm Thị Ngọc Phú, thời tiết nắng nóng và thay đổi thất thường là nguyên nhân khiến trẻ em dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp. Mức độ bệnh có thể từ nhẹ đến nặng tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh và cơ địa của trẻ. Hiện nay, Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh đang tiếp nhận và điều trị nhiều ca bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như viêm mũi họng, viêm tai giữa, viêm amidan, nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới như viêm phổi, viêm tiểu phế quản, hen suyễn,... Điều này cho thấy tỷ lệ trẻ em mắc bệnh hô hấp đang gia tăng đáng kể.

Bên cạnh trẻ em, người lớn tuổi và người mắc bệnh nền cũng là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương bởi các bệnh hô hấp như cúm, viêm phổi. Theo chia sẻ của Bác sĩ Đặng Thị Mai Khuê, nguyên nhân chính nằm ở hệ miễn dịch suy yếu và các bệnh lý nền tiềm ẩn ở nhóm đối tượng này.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Lancet năm 2018 chỉ ra rằng, tỷ lệ tử vong do viêm phổi ở người lớn tuổi có bệnh nền cao hơn đáng kể so với người không mắc bệnh nền và người trẻ tuổi. Mặc dù y học hiện đại đã có nhiều phương pháp điều trị như kháng sinh, kháng thể đơn dòng, nhưng tỷ lệ tử vong do viêm phổi vẫn ở mức cao với hơn 1 triệu ca tử vong mỗi năm, trong đó trẻ em chiếm hơn 500.000 ca. Di chứng hậu Covid-19 cũng góp phần gia tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp. Theo các nghiên cứu, hệ miễn dịch của những người từng mắc Covid-19 có thể bị suy yếu hơn so với người bình thường, khiến họ dễ bị tấn công bởi virus và vi khuẩn.

Không chỉ cúm và viêm phổi gia tăng, tình trạng bệnh ho gà, sởi cũng đang diễn biến phức tạp với tốc độ báo động. Theo thống kê, từ đầu năm đến nay, cả nước có 130 ca mắc bệnh sởi và Hà Nội đã ghi nhận hơn 100 ca mắc ho gà, TPHCM ghi nhận 30 ca mắc ho gà. Sởi và ho gà đều là bệnh truyền nhiễm vô cùng nguy hiểm, có khả năng lây lan cao qua đường hô hấp do người bệnh ho, hắt hơi, sổ mũi. Tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là trẻ sơ sinh do hệ miễn dịch còn non yếu và người lớn tuổi có sức đề kháng kém. Hậu quả của ho gà vô cùng nghiêm trọng, có tỷ lệ gây tử vong cao.

Bác sĩ Bùi Thanh Phong khuyến cáo, tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em khỏi ho gà, sởi và các bệnh hô hấp nguy hiểm khác. Hiện nay, chương trình tiêm chủng mở rộng đã cung cấp vắc xin phòng ho gà cho trẻ từ 2 tháng tuổi. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêm chủng nhắc lại và tiêm bù còn thấp, dẫn đến gia tăng số ca mắc bệnh. Lịch tiêm phòng ho gà như sau:

• Trẻ 0 đến dưới 2 tháng chưa đủ tuổi tiêm phòng vắc xin 5in1, 6in1, nếu muốn phòng ho gà cho trẻ, khi mẹ mang thai sẽ tiêm các vắc xin phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván. Khi tiêm trong thời điểm mang thai, kháng thể phòng bệnh từ mẹ sẽ truyền sang em bé từ 2-3 tháng đầu đời.
• Trẻ tròn 2 tháng: Tiêm đầy đủ 4 mũi vắc xin 5in1, 6in1 cho trẻ lúc 2, 3, 4 tháng tuổi. Tiêm nhắc lại khi trẻ đi học mẫu giáo và 9-15 tuổi.
• Người lớn chưa từng tiêm vắc xin ho gà cần tiêm 3 mũi cơ bản cách nhau 7 tháng, sau đó tiêm nhắc lại 1 mũi sau 10 năm.

Ngoài ra, bác sĩ Ngọc Phú cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhận biết dấu hiệu thở nhanh ở trẻ em, đây có thể là biểu hiện cảnh báo bệnh viêm phổi. Theo bác sĩ, nhịp thở của trẻ là một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe. Khi trẻ có triệu chứng hô hấp kèm theo thở nhanh (nhịp thở cao hơn mức bình thường theo độ tuổi), cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Kết thúc chương trình, Bác sĩ Bùi Thanh Phong đã đưa ra lời khuyến cáo quan trọng: Việc tiêm chủng vắc xin đầy đủ và đúng lịch là vô cùng cần thiết cho tất cả mọi người, từ trẻ em, người lớn, phụ nữ mang thai đến người cao tuổi. Đối với những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh như trẻ em dưới 5 tuổi, phụ nữ mang thai, người cao tuổi mắc bệnh nền, tiêm chủng vắc xin đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe, hạn chế biến chứng nguy hiểm và giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.

Ngoài ra, người trưởng thành cũng cần tiêm chủng đầy đủ để bảo vệ bản thân, giảm nguy cơ lây nhiễm cho gia đình và cộng đồng. Việc tiêm chủng không chỉ giúp phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mà còn tạo “lá chắn” bảo vệ những người xung quanh, đặc biệt là trẻ em và người già - những đối tượng dễ bị tổn thương bởi bệnh tật.

Tuy nhiên, từng đối tượng sẽ phù hợp với từng loại vắc xin khác nhau. Do đó, Bác sĩ Thanh Phong khuyến cáo:

• Đối với trẻ em: Cha mẹ nên đưa bé đến trung tâm tiêm chủng uy tín để được bác sĩ kiểm tra lịch sử tiêm chủng và tư vấn cụ thể về các loại vắc xin cần thiết cho bé, thường bắt đầu từ 2 tháng tuổi.
• Đối với phụ nữ mang thai: Nên tiêm các vắc xin như cúm, bạch hầu, uốn ván, ho gà,... theo hướng dẫn của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.
• Đối với người lớn tuổi và người có bệnh nền: Tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về các loại vắc xin phù hợp và lịch tiêm chủng cụ thể, các loại vắc xin quan trọng cho người lớn có thể được chỉ định là vắc xin cúm, vắc xin phế cầu, vắc xin ho gà - bạch hầu - uốn ván.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm chủng vắc xin cho bé và gia đình, Ba Mẹ có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;

Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Ba Mẹ vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ