Gánh nặng zona thần kinh ở người bệnh tim mạch

Người mắc bệnh tim mạch có nguy cơ mắc zona cao hơn 34% so với người bình thường. Bệnh nhân từng trải qua đợt nhồi máu cơ tim, đột quỵ hay suy tim còn đối mặt với rủi ro lớn hơn, làm tăng nguy cơ biến cố tim mạch, tai biến mạch máu não, các biến chứng nghiêm trọng ở mắt và hệ thần kinh.

Bác sĩ Bùi Thanh Phong - Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: “Sự kết hợp giữa hệ miễn dịch suy yếu, phản ứng viêm kéo dài và áp lực từ các bệnh lý nền khiến người mắc bệnh tim mạch có nguy cơ cao bị zona thần kinh.”

Nguy cơ mắc zona tăng cao ở người có bệnh tim mạch

Các bệnh tim mạch như suy tim, bệnh động mạch vành hay tăng huyết áp thường kèm theo tình trạng viêm mạn tính, khiến cơ thể dễ bị virus Varicella Zoster tái hoạt và gây ra bệnh zona thần kinh. Hệ miễn dịch ở người bệnh tim thường suy giảm do tuổi tác, áp lực tâm lý, chế độ điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch và gánh nặng bệnh lý. Những yếu tố này khiến cơ thể không đủ khả năng kiểm soát sự bùng phát của virus. Hơn nữa, tình trạng stress, mất ngủ, mệt mỏi là những vấn đề điển hình ở người bệnh tim, làm tăng hormone cortisol, càng làm yếu hệ miễn dịch.

Đặc biệt, những người có tiền sử nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc suy tim đối mặt với nguy cơ mắc zona cao hơn nhiều. Một nghiên cứu tại Hàn Quốc trên 413.639 người trên 40 tuổi đã làm rõ: ở nhóm người có tiền sử nhồi máu cơ tim, nguy cơ mắc zona phải nhập viện tăng 1,63 lần. Những người từng bị đột quỵ có nguy cơ tăng 1,52 lần. Đối với bệnh nhân suy tim, nguy cơ này cũng tăng 1,49 lần.

Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí PLOS Medicine với 67.000 người từ 65 tuổi trở lên, trong tuần đầu tiên sau khi chẩn đoán mắc zona, nguy cơ đột quỵ tăng 2,4 lần và nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng 1,7 lần.

Đáng chú ý, mối quan hệ giữa bệnh tim mạch và zona mang tính hai chiều. Không chỉ bệnh tim làm tăng nguy cơ mắc zona, mà chính zona, đặc biệt khi tái phát hoặc nghiêm trọng, cũng làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và các biến cố tim mạch khác.

Zona thần kinh tác động nghiêm trọng đến người có bệnh tim mạch

Bác sĩ Thanh Phong nhấn mạnh, nguy cơ mắc zona không chỉ tăng cao ở những người mắc bệnh tim mạch, những người đã từng mắc bệnh zona cũng có nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch nghiêm trọng về lâu dài cao hơn. Những nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng hoạt động bất thường của hệ miễn dịch khi mắc zona có thể khiến người mắc zona có tỷ lệ sống sót thấp hơn đáng kể sau các biến cố tim mạch nghiêm trọng (chỉ 54,4%) so với người không bị bệnh (74,2%). Nguy cơ đột quỵ tăng cao, đặc biệt trong tuần đầu tiên sau nhiễm bệnh và giảm dần trong năm tiếp theo. Đáng chú ý, nếu zona ảnh hưởng đến nhánh nhãn cầu của dây thần kinh sinh ba, nguy cơ đột quỵ tăng gấp 4,5 lần.

Nghiên cứu từ trường Đại học Y khoa Harvard (Mỹ), được công bố trên Tạp chí Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ ngày 16/11/2022, theo dõi hơn 200.000 người trưởng thành tại Mỹ trong vòng 16 năm. Kết quả cho thấy những người tham gia, không có tiền sử đột quỵ hay bệnh động mạch vành, từng mắc zona, có nguy cơ đột quỵ hoặc bệnh động mạch vành cao hơn so với người khỏe mạnh. Nguy hiểm hơn, nguy cơ đột quỵ kéo dài tới 12 năm sau khi bị zona.

Zona thần kinh làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đặc biệt trong vòng 30 ngày đầu sau phát bệnh, với tỷ lệ tử vong vượt trội ở những người cao tuổi hoặc có tiền sử bệnh lý mạn tính. Ngoài ra, bệnh này có thể gây tổn thương cơ tim trực tiếp, dẫn đến viêm cơ tim hoặc suy tim. Không chỉ vậy, zona còn liên quan đến các rối loạn nhịp tim nguy hiểm, đòi hỏi người bệnh phải được can thiệp như đặt máy tạo nhịp tim.

Theo nghiên cứu đăng trên Neurology, người trẻ tuổi mắc bệnh zona thần kinh có nguy cơ cao đối mặt với các bệnh tim mạch sau này. Cụ thể, nhóm 18 - 40 tuổi mắc zona có nguy cơ bệnh tim mạch cao hơn 50% và nguy cơ đột quỵ cao gấp 2,4 lần so với người không mắc bệnh. Với nhóm trên 40 tuổi, zona thần kinh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch lên tới 10%.

Phòng ngừa Zona thần kinh ở người mắc bệnh tim mạch

Có thể thấy, người mắc bệnh tim mạch là nhóm có nguy cơ cao bị zona thần kinh so với dân số chung. Không chỉ vậy, bệnh nhân mắc zona còn đối mặt với nguy cơ tăng đột quỵ, nhồi máu cơ tim và suy tim, đều là những biến cố mạch máu nghiêm trọng, làm giảm chất lượng sống và gia tăng nguy cơ tử vong. Trong khi đó, zona thần kinh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, việc hỗ trợ điều trị zona hiện nay chỉ tập trung vào sử dụng thuốc kháng virus giai đoạn sớm, kết hợp kháng sinh khi có bội nhiễm và giảm đau cho bệnh nhân gặp đau thần kinh sau zona. Nguy hiểm hơn, ở người có bệnh lý nền như các bệnh lý tim mạch, zona thường đi kèm với biến chứng nặng hơn, gây khó khăn trong điều trị và làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống.

Để phòng tránh zona, kể cả với người đã từng mắc hoặc chưa mắc bệnh, đặc biệt là nhóm có bệnh tim mạch như bệnh động mạch vành, tăng lipid máu, rung nhĩ, bệnh tim phổi, bệnh van tim, bệnh tim thiếu máu cục bộ, suy tim sung huyết, bệnh tim và tăng huyết áp, bác sĩ Thanh Phong khuyến cáo tiêm vắc xin ngừa zona là biện pháp tối ưu. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêm phòng vắc xin ngừa zona không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh zona mà còn mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe tim mạch.

Việt Nam hiện đã triển khai tiêm vắc xin phòng zona thần kinh Shingrix (GSK, Bỉ), là vắc xin tái tổ hợp bất hoạt thế hệ mới, được Hệ thống tiêm chủng VNVC đưa về ra mắt tại Việt Nam và triển khai tiêm ngừa cho người từ 50 tuổi trở lên và người từ 18 tuổi thuộc nhóm nguy cơ cao, gồm những người suy giảm miễn dịch, ức chế miễn dịch, hoặc đang điều trị các bệnh lý đặc thù. Lịch tiêm vắc xin zona thần kinh gồm 2 mũi, người có hệ miễn dịch bình thường tiêm cách nhau 2 tháng, người có nguy cơ cao tiêm cách nhau 1 tháng.

Một nghiên cứu trên 7.657 người tiêm vắc xin zona thần kinh tái tổ hợp trong 3 năm theo dõi cho thấy giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim giảm 27% và tử vong giảm 30%. Dữ liệu từ các nghiên cứu khác như ZOE-50 và ZOE-70 cũng khẳng định hiệu quả dự phòng zona trên 90% ở người trên 50 tuổi, bao gồm cả những bệnh nhân có bệnh tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu và bệnh mạch vành.

Nghiên cứu tại Đại học Victoria (New Zealand) trên gần 280.000 người, chủ yếu trên 70 tuổi, cho thấy vắc xin ngừa zona giúp giảm đến 50% nguy cơ đột quỵ và đau tim trong 42 ngày đầu sau khi mắc bệnh.

Hiện nay, VNVC đang cung ứng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu và zona thần kinh – đều là các bệnh do virus Varicella Zoster gây ra, bao gồm: vắc xin Shingrix (Bỉ), vắc xin Varilrix (Bỉ), Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc), với số lượng lớn tại mỗi trung tâm trên toàn quốc. 100% vắc xin chính hãng, chất lượng cao; bảo quản tiêu chuẩn GSP chất lượng quốc tế; cam kết thực hiện quy trình tiêm chủng an toàn; dịch vụ Khách hàng chuyên nghiệp, tận tâm, thân thiện với mức giá hợp lý, luôn bình ổn, nhiều ưu đãi và đa dạng các hình thức hỗ trợ thanh toán thông minh, linh hoạt như “Tiêm vắc xin trước - Trả chi phí sau”.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm và đăng ký tiêm vắc xin zona thần kinh, Quý khách có thể liên hệ trực tiếp với VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn
• Để tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất, Quý khách tra cứu tại đây.
• Để đặt mua Vắc xin và tham khảo các sản phẩm Vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC.

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• Đối với các hệ điều hành IOS (iPhone, iPad…): CÀI ĐẶT TẠI ĐÂY
• Đối với các hệ điều hành Android (Oppo, Samsung, Sony…): CÀI ĐẶT TẠI ĐÂY