Lá xông giải cảm cúm gồm những gì? 11 lá dễ kiếm và hiệu quả tại nhà

Cho đến hiện tại, vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh cúm, các phương pháp điều trị bệnh tập trung vào việc làm thuyên giảm triệu chứng, hạn chế biến chứng nguy hiểm. Trong đó có những phương pháp chữa trị tự nhiên có thể làm dịu các triệu chứng cảm lạnh, cúm hiệu quả và rút ngắn thời gian mắc bệnh. Sau đây là danh sách lá xông giải cảm cúm hiệu quả, dễ kiếm, được các chuyên gia khuyến cáo tham khảo trong mùa bệnh hô hấp đang hoành hành.

Lá xông giải cảm cúm có tác dụng gì?

Theo các chuyên gia y tế, lá xông giải cảm cúm góp phần làm giảm triệu chứng gây tắc nghẽn, chảy nước mũi và đau họng ở người bệnh cúm, cảm lạnh thông thường, thậm chí người bị nhiễm trùng xoang, viêm thanh quản, viêm tiểu phế quản, viêm phế quản và dị ứng.

Mặc dù việc hít hơi nóng từ các lá xông giải cảm cúm không thể tiêu diệt được virus gây bệnh, nhưng biện pháp này giúp giảm các triệu chứng hiệu quả và mang giá trị lâm sàng cao. Sau đây là 5 tác dụng của lá xông giảm cảm đối với các vấn đề cảm lạnh, cúm thông thường bao gồm:

• Hỗ trợ giấc ngủ: Các nghiên cứu chỉ ra việc hít hơi ấm từ các lá xông giải cảm cúm có thể giúp người bệnh gặp vấn đề giấc ngủ có thể thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ ngon hơn. Đặc biệt khi ngủ đủ giấc là một trong những nguyên tắc hàng đầu trong điều trị cảm lạnh và cúm để phục hồi bệnh;
• Điều trị khản giọng: Khi bị cảm lạnh và cúm, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng khàn tiếng và dây thanh quản bị kích thích quá mức. Do đó, xông thảo dược có thể khiến hơi nước đi vào các cấu trúc của đường họng dễ dàng và bù nước cho chúng, góp phần cải thiện chức năng của các dây thanh;
• Làm dịu cơn đau họng: Bằng chứng lâm sàng về việc hít hơi nước hoặc lá xông giải cảm cúm có thực sự làm giảm cơn đau họng vẫn chưa rõ ràng. Nhưng đây là một trong những biện pháp lâu đời giúp làm dịu cơn đau và sưng do tình trạng viêm mô ở cổ họng hiệu quả;
• Kiểm soát tình trạng tắc nghẽn: Hơi nóng xông từ thảo dược cũng có thể giúp giảm tình trạng tắc nghẽn và làm loãng chất nhầy trong phổi, cổ họng và xoang (đặc biệt phổ biến trong các trường hợp nhiễm trùng xoang). Mặc dù kết quả còn chưa rõ ràng về mặt hiệu quả nhưng việc loại bỏ chất nhầy giúp giảm áp lực và giúp người bệnh thở dễ dàng hơn;
• Bù nước cho các khoang mũi: Khi bị cảm lạnh và cúm các xoang thường khô và bị kích thích, đặc biệt là các khoang mũi, gây khó chịu, thậm chí có thể dẫn đến chảy máu mũi. Việc hít hơi ấm vào sẽ cung cấp độ ẩm cho các khu vực này, giúp làm giảm các triệu chứng hiệu quả. [2]

Lá xông cảm cúm gồm những gì?

Sau đây là danh sách lá xông giải cảm cúm hiệu quả và an toàn cho người bệnh:

1. Lá tía tô

Lá tía tô có vị cay, ấm, có tác dụng làm giãn mạch máu dưới da và hạ sốt. Các chuyên gia cho biết, dùng lá tía tô rửa sạch, đun sôi với sả và muối trắng để xông hơi có công dụng chữa cảm cúm hiệu quả. Ngoài ra, lá tía tô có thể được dùng để sắc thuốc hoặc thái nhỏ nấu cháo nóng ăn có thể giúp người bệnh ra mồ hôi để giảm mệt mỏi, ho và hạ sốt.

Trong văn hóa Việt Nam, lá tía tô thường được ăn trong cháo khi bị cảm lạnh hoặc cúm. Với đặc tính là một loại thuốc làm ấm và ra mồ hôi, lá có thể được sử dụng khi ai đó bị sốt kèm theo ớn lạnh hoặc sợ lạnh. Trong Y học cổ truyền Trung Quốc, nó thường được kết hợp với các loại thảo mộc khác như gừng để điều trị nghẹt mũi và ho có đờm phế quản. [3]

2. Lá kinh giới

Lá kinh giới là một loài thực vật có hoa thuộc họ bạc hà, oregano có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải nhưng đã được thuần hóa ở nhiều vùng khí hậu phía bắc hơn và mọc ở nhiều vùng trên toàn cầu. Trong những năm gần đây, tinh dầu từ lá kinh giới đã trở thành lựa chọn phổ biến để giúp chống lại virus cảm lạnh và cúm hiệu quả.

Theo nghiên cứu, lá kinh giới có chất chống oxy hóa mạnh mẽ tự nhiên và có đặc tính chống nấm, chống viêm mạnh mẽ với hoạt tính mạnh. Trong Y học cổ truyền Trung Quốc, lá kinh giới được dùng để thanh nhiệt, lưu thông khí, phân tán gió và giải phóng ra bên ngoài. Về mặt trị liệu, lá kinh giới được dùng để điều trị sốt, cảm lạnh, nhiễm trùng phổi và viêm phế quản. [4]

3. Lá sả

Lá sả là một loại cây cao và thân có nguồn gốc từ Ấn Độ và Sri Lanka, mang đến mùi chanh tươi mát và hương cam quýt cho ẩm thực, được sử dụng rộng rãi trong nấu ăn châu Á. Sả là một loại thảo mộc lâu năm, được sử dụng từ xa xưa như một phương thuốc tự nhiên giúp ngủ ngon, giảm đau và kích thích khả năng miễn dịch.

Hợp chất hóa học chính của sả bao gồm Geraniol và Citronellol là những chất khử trùng mạnh và được sử dụng như chất khử trùng tự nhiên và xà phòng. Tinh dầu sả được sử dụng rộng rãi trong liệu pháp hương thơm để giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng.

Tính chất kháng khuẩn và chống nấm mạnh mẽ của sả giúp chữa cảm lạnh, ho và cúm hiệu quả. Các chất có trong sả như vitamin C , A và chất chống oxy hóa kích hoạt hệ thống miễn dịch và ngăn ngừa bệnh tật. Người bệnh có thể xông hơi với lá sả hoặc pha một tách trà sả nóng sẽ giúp làm giảm tình trạng tắc nghẽn và chất nhầy từ ngực và làm dịu cơn đau họng. [5]

4. Lá bạc hà

Lá bạc hà có đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn, kháng virus và chứa chất chống oxy hóa, giúp làm dịu các triệu chứng như nghẹt mũi, ho gây khó chịu ở người bị bệnh cúm và cảm lạnh thông thường. [6]

Trong lá bạc hà có một loại chất giúp thông mũi tự nhiên và phá vỡ chất nhầy, giảm nghẹt mũi. Do đó việc thực hiện xông bằng lá bạc hà có thể làm giảm tình trạng tắc nghẽn đường mũi hiệu quả.

5. Lá ngải cứu

Lá ngải cứu là một loại cây thuốc thuộc loài Artemisia vulgaris giàu flavonoid, sesquiterpene và axit phenolic, mang đặc tính chống viêm, chống oxy hóa, chống co thắt và sát trùng hiệu quả, thường được sử dụng để điều trị các vấn đề như sốt, đau đầu, mất ngủ, khó tiêu hoặc đau dạ dày. Ngoài ra, ngải cứu còn có đặc tính kích thích tử cung, có thể giúp kích thích kinh nguyệt, điều hòa kinh nguyệt hoặc giảm đau bụng kinh. [7]

6. Lá bưởi

Trong Y học cổ truyền, lá bưởi được có tác dụng chống viêm rõ rệt thông qua cơ chế cải thiện mạng lưới vi tuần hoàn tại chỗ, ức chế kết tập tiểu cầu, chống phù nề, tăng cường sức mạnh của mạch máu và sức đề kháng của cơ thể với các tác nhân gây bệnh. [8]

Đặc biệt, lá bưởi có vị cay, tính ấm, dùng để chữa đau đầu do phong, viêm khớp dạng thấp có lạnh ẩm, đau bụng do ứ trệ thức ăn. Cùi bưởi có vị cay, ngọt, đắng, tính ấm, đi vào tam kinh tỳ, thận, bàng quang, có tác dụng làm tan đờm, tiêu hóa thức ăn, hạ khí, làm ngực dễ chịu.

7. Lá chanh

Lá chanh rất giàu đặc tính chống viêm giúp giảm tình trạng đau đầu và khó tiêu hiệu quả, góp phần điều trị các nhiễm trùng họng, mất ngủ, đầy hơi cho người bệnh. Bên cạnh đó, lá chanh chứa rất nhiều vitamin A, C và nhiều loại vitamin B quan trọng, hỗ trợ trao đổi chất và hỗ trợ giảm cân, tăng cường miễn dịch, chống viêm hiệu quả. [9]

8. Gừng

Trong y học cổ truyền, gừng là một trong những loại thảo dược có đặc tính chống viêm, chống oxy hóa và kháng khuẩn, có khả năng chống lại virus cúm và các bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng đến hệ hô hấp. Hợp chất Gingerol trong gừng được tìm thấy có tác dụng ức chế sự phát triển của nhiều loại virus, bao gồm virus cúm. Loại hợp chất này giúp ngăn chặn virus xâm nhập vào tế bào trong cơ thể, ngăn không cho virus sinh sôi và lây lan. Đồng thời, gừng cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, rất cần thiết trong chống lại virus cúm và các loại virus gây bệnh hô hấp khác. [10]

9. Lá tre

Lá trẻ là một loại thực vật có chất chống oxy hóa, flavonoid và polyphenol, có tác dụng giảm căng thẳng và viêm nhiễm hiệu quả. Lá tre cũng chứa một số lượng lớn các loại vitamin và khoáng chất như niacin, vitamin A, vitamin B6 và vitamin E. Tất cả các loại vitamin B đều cần thiết cho năng lượng của tế bào và vitamin E là chất chống oxy hóa mạnh nhất của cơ thể. [11]

Theo các chuyên gia y tế, lá tre có thể được sử dụng để điều trị các vấn đề về hô hấp và rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra, lá tre còn mang công dụng chống lão hóa, nuôi dưỡng làn da và giảm nếp da hiệu quả. [12]

10. Cây hương nhu

Cây hương nhu có tác dụng chống viêm, điều hòa miễn dịch và chống oxy hóa. Loại cây này được sử dụng chủ yếu trong y học cổ truyền để điều trị các rối loạn hô hấp bao gồm hen suyễn, viêm phế quản, ho, cúm và các rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là tác dụng long đờm và chống đầy hơi. [13]

11. Lá húng chanh

Lá húng chanh là loại thực vật có khả năng kháng sinh, tác dụng sát khuẩn và loại bỏ các chất nhầy, đờm cũng như viêm nhiễm trong vòm họng, viêm họng, khàn tiếng. Bên cạnh đó, lá húng chanh còn chứa lượng axit béo omega - 6 trong hỗ trợ điều trị các triệu viêm khớp và viêm ruột.

Xem thêm: 15 cách chữa cúm tại nhà hiệu quả giúp bạn nhanh khỏi bệnh

Cách xông lá giải cảm cúm hiệu quả, dễ thực hiện

Cách xông lá giải cảm cúm thường không cần sử dụng các dụng cụ cầu kỳ. Người bệnh có thể tiến hành thực hiện xông theo các bước như sau:

1. Chuẩn bị nguyên liệu

Bước đầu tiên trong phương pháp xông lá giải cảm cúm là chuẩn bị những nguyên liệu và dụng cụ cần thiết, bao gồm:

Nguyên liệu

• Nước sạch;
• Một ít thảo mộc đã được rửa sạch (chọn một vài loại từ danh sách trên và sử dụng 1 hoặc 2 thìa mỗi loại như: Lá khuynh diệp, bạc hà, hương thảo, húng tây và hoa oải hương);
• Nhỏ 2 - 3 giọt tinh dầu (nếu có);
• Một cái bát chịu nhiệt lớn hoặc máy xông;
• Một chiếc khăn;
• Có thể cho thêm: Muối biển và vỏ chanh

Phương pháp:

• Đun sôi nước đã chuẩn bị (đủ để đổ đầy bát);
• Sau khi đun sôi, đổ cẩn thận vào bát chịu nhiệt lớn;
• Trộn tất cả các loại thảo mộc đã chuẩn bị lại với nhau và cho vào bát. Đồng thời, thêm tinh dầu và các thành phần tùy chọn;
• Đậy nắp bát và ngâm trong 10 phút.

2. Thực hiện xông lá giải cảm cúm

Các bước tiến hành xông lá giải cảm cúm được tiến hành như sau:

• Mở nắp bát lá xông giải cảm cúm ra;
• Trùm khăn lên đầu và đặt đầu cách mặt nước xông khoảng 8 – 12 inch (20 - 30 cm), đồng thời nhắm mắt lại. Lưu ý, đặt khăn sao cho tạo ra một không gian kín;
• Hít hơi ấm thật chậm và sâu trong ít nhất 2 - 5 phút. Thực hiện 10 lần hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng và 10 lần hít vào bằng miệng và thở ra bằng mũi. Lặp lại.
• Giới hạn thời gian của mỗi đợt xông trong khoảng 10 – 15 phút;
• Lặp lại liệu trình từ 2 - 3 lần một ngày (nếu thực sự cần thiết).

Trong trường hợp hơi nước quá nóng, người bệnh có thể nhấc đầu ra khỏi khăn một lát rồi sau đó tiếp tục tiến hành.

Khi nào nên xông lá và không nên xông?

Xông lá trị cảm cúm là phương pháp hỗ trợ thuyên giảm các triệu chứng do cúm và cảm lạnh gây ra một cách hiệu quả. Đối với người mắc bệnh nhẹ, khởi phát với các triệu chứng như đau đầu, ngạt mũi, đau họng, mệt mỏi… có thể áp dụng các phương pháp dùng lá xông giải cảm cúm để hỗ trợ mở rộng lỗ chân lông, giảm mao mạch, đào thải virus và vi khuẩn, góp phần thúc đẩy quá trình hồi phục bệnh.

Tuy nhiên, một số trường hợp người bệnh không nên thực hiện xông lá vì có thể gây phản tác dụng, khiến bệnh nặng hơn như người đang bị sốt cao và ra rất nhiều mồ hôi. Đặc biệt, người đang suy nhược cơ thể, người cao tuổi già yếu, người đang bị tiêu chảy, sốt xuất huyết, người say rượu và phụ nữ mang thai hoặc mới sinh không nên thực hiện xông lá để giải cảm cúm. Cần tuyệt đối lưu ý, xông hơi thảo dược không được khuyến khích cho trẻ em từ 12 tuổi trở xuống.

Lưu ý khi sử dụng phương pháp xông giải cảm cúm nhanh bằng lá

Mặc dù phương pháp dùng lá xông giải cảm cúm mang lại hiệu quả đáng kể nhưng vẫn tồn tại một số bất lợi và rủi ro mà người bệnh cần đặc biệt lưu ý, nhất là tình trạng vô tình bị bỏng do không cẩn thận đổ nước sôi lên cơ thể. Bỏng có thể gây tổn thương rất lớn cho da, mức độ nghiêm trọng có thể từ những vết bỏng chỉ ảnh hưởng đến lớp ngoài của da (loại 1), biểu hiện như cháy nắng, đến những vết bỏng gây tổn thương sâu hơn (loại 3).

Trong trường hợp vết bỏng quá nghiêm trọng, có tình trạng sưng tấy quá mức và liên tục, khu vực bị ảnh hưởng tiết ra mủ hoặc chất dịch có mùi hôi, nổi bọng nước có chất lỏng màu vàng hoặc xanh lá, vết bỏng không lành sau 10 - 14 ngày, người bệnh cần cấp cứu y tế ngay lập tức để được can thiệp điều trị đúng cách.

Đồng thời, người bệnh cần đặc biệt cẩn thận không thêm quá nhiều tinh dầu (chỉ cần 1 - 2 giọt tinh dầu) vì nồng độ quá cao có thể gây kích ứng đường hô hấp. Sử dụng nguyên liệu thảo mộc dạng tươi hoặc khô, nhưng nếu sử dụng thảo mộc khô, nên sử dụng ít liều lượng hơn bình thường so với công thức yêu cầu nếu người bệnh có làn da nhạy cảm.

Trong trường hợp sử dụng các phương pháp xông giải cảm cúm nhưng tình trạng bệnh không thuyên giảm và xuất hiện các dấu hiệu trở nặng như sốt trên 38,9 độ C hoặc sốt dai dẳng, triệu chứng kéo dài trong 5 ngày (đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao), đau họng dữ dội, đau tai và chảy dịch, áp lực xoang, cảm lạnh tái phát… cần thăm khám bác sĩ để được can thiệp điều trị đúng cách.

Cần lưu ý, cúm là bệnh truyền nhiễm cấp tính đường hô hấp nguy hiểm, có thể lây lan nhanh chóng qua dịch tiết đường hô hấp khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp. Mặc dù thường bị xem nhẹ, nhưng cúm có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai và những người có bệnh nền mạn tính như tim mạch hoặc tiểu đường.

Biến chứng nguy hiểm của cúm bao gồm viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim và thậm chí tử vong. Các đại dịch cúm trong lịch sử đã cướp đi hàng triệu sinh mạng, cho thấy mức độ nguy hiểm tiềm tàng của bệnh.

Chính vì thế, các phương pháp giải cảm chỉ là cách đối phó tạm thời với bệnh, không thể điều trị đặc hiệu và dứt điểm bệnh, trong khi bệnh có thể dễ dàng trở nặng, biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng của người bệnh nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, kịp thời. Do đó, việc tiêm phòng vắc xin hàng năm và thực hiện các biện pháp phòng ngừa như giữ vệ sinh, đeo khẩu trang và cách ly khi bệnh là rất cần thiết để giảm nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Hơi nước chứa tinh dầu từ các lá xông giải cảm cúm giúp làm ấm và làm ẩm nhẹ nhàng thấm vào niêm mạc của cơ thể. Hơi nóng hoài trộn cùng các dưỡng chất và tinh dầu đi vào cơ thể nhẹ nhàng để làm dịu đi những khó chịu, tác động tích cực đến hệ hô hấp của người bệnh. Tuy nhiên, việc xông thảo dược cũng cần lưu ý lựa chọn những loại thực phẩm chất lượng, đồng thời xin lời khuyên của bác sĩ trước khi xông để đảm bảo an toàn.