Mụn thủy đậu mọc ở mắt có gây khó chịu và cần làm gì?

Thủy đậu mọc ở mắt là trường hợp hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, có thể gây viêm kết mạc, viêm giác mạc, thậm chí tổn thương thị lực nếu không xử trí kịp thời. Nhận biết sớm và điều trị đúng là yếu tố quan trọng để bảo vệ chức năng mắt.

Thủy đậu có mọc ở mắt không?

Thủy đậu có thể mọc ở mắt. Trong nhiều trường hợp, tổn thương do virus Varicella Zoster gây ra không chỉ xuất hiện trên da mà còn có thể lan đến vùng quanh niêm mạc mắt và thậm chí ảnh hưởng trực tiếp đến bề mặt nhãn cầu. Các mụn nước có thể mọc ở mí mắt, kết mạc hoặc thậm chí giác mạc, gây đau rát, đỏ mắt, chảy nước mắt, người bệnh sợ ánh sáng và suy giảm thị lực. Đây là tình trạng cần được thăm khám và điều trị chuyên sâu bởi có nguy cơ để lại biến chứng thị giác nếu không xử trí kịp thời. (3)

Thực tế ghi nhận trường hợp một bé gái 5 tuổi người New Zealand được ghi nhận mắc biến chứng nghiêm trọng ở mắt sau khi nhiễm thủy đậu. Khoảng một tuần sau phát ban, trẻ có biểu hiện sợ ánh sáng, đỏ và kích ứng mắt trái. Khám lâm sàng cho thấy các tổn thương giả nhánh ở giác mạc, phản ứng tiền phòng độ 1 và viêm mô đệm giác mạc.

Dù được điều trị bằng corticosteroid tại chỗ theo phác đồ giảm dần, bệnh tiến triển thành viêm màng bồ đào mạn tính và tăng nhãn áp kéo dài, không kiểm soát được dù đã dùng tối đa liệu pháp nội khoa kết hợp Methotrexate đường toàn thân. Hậu quả là trẻ bị đục thủy tinh thể thứ phát và phải phẫu thuật thay thủy tinh thể kết hợp đặt ống dẫn lưu glaucoma (Molteno) khi lên 8 tuổi. Sau phẫu thuật, thị lực có cải thiện nhưng vẫn rất hạn chế do sẹo giác mạc và tổn thương giác mạc hình vòng. Cuối cùng, thị lực mắt trái của trẻ chỉ còn ở mức đếm ngón tay.

Có bao giờ thủy đậu mọc trong mắt không?

Thủy đậu hiếm khi gây mọc mụn trong mắt. Thông thường, bệnh gây mụn nước trên da và niêm mạc, bao gồm cả vùng quanh mắt, mi mắt và kết mạc. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, sau khi đã khỏi bệnh, virus Varicella Zoster có thể tái hoạt và gây zona mắt, một thể nặng của bệnh lý khi virus xâm nhập sâu vào các cấu trúc nội nhãn như giác mạc, màng bồ đào, thậm chí võng mạc. Tình trạng này có thể dẫn đến viêm giác mạc, viêm màng bồ đào, tăng nhãn áp, sẹo giác mạc và mất thị lực nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Dù rất hiếm gặp ở người nhiễm thủy đậu lần đầu, biến chứng tại mắt, đặc biệt ở người suy giảm miễn dịch hoặc người lớn tuổi, vẫn cần được cảnh giác. Khi có dấu hiệu đỏ mắt, sợ ánh sáng, đau nhức mắt sau phát ban thủy đậu, cần đi khám chuyên khoa mắt ngay để tránh biến chứng nặng. (4)

Thủy đậu mọc ở mắt có sao không?

Thủy đậu mọc ở mắt dù hiếm gặp hơn so với tổn thương ngoài da, nhưng khi virus Varicella Zoster gây thủy đậu ảnh hưởng đến vùng mắt, người bệnh có nguy cơ đối mặt với hàng loạt biến chứng nghiêm trọng về nhãn khoa.

1. Viêm kết mạc dịch từ mụn nước

Khi thủy đậu mọc ở vùng quanh mắt, dịch từ các mụn nước có thể lan vào kết mạc gây viêm, đỏ mắt, cộm mắt, chảy nước mắt liên tục. Viêm kết mạc do thủy đậu thường không đặc hiệu nhưng nếu không kiểm soát tốt, có thể làm tăng nguy cơ lan sang các cấu trúc sâu hơn của mắt.

2. Viêm mí mắt

Tổn thương mụn nước ở vùng mi dễ dẫn đến viêm mí mắt, đặc biệt ở trẻ em hay người có miễn dịch yếu. Mi mắt trở nên sưng đỏ, đau nhức, gây khó khăn khi mở mắt và làm giảm khả năng tự vệ tự nhiên của mắt với vi khuẩn, bụi bẩn.

3. Dính 2 bờ mi

Trong một số trường hợp nặng, lớp dịch rỉ từ mụn nước kết hợp với phản ứng viêm có thể khiến hai bờ mi dính lại, đặc biệt khi ngủ dậy. Tình trạng này gây khó chịu rõ rệt, dễ dẫn đến viêm giác mạc nếu không được làm sạch và chăm sóc đúng cách.

4. Viêm giác mạc

Nếu virus lan tới giác mạc, người bệnh có thể bị viêm giác mạc, biểu hiện qua đau mắt, nhìn mờ, sợ ánh sáng và chảy nước mắt liên tục. Đây là biến chứng nghiêm trọng vì giác mạc là lớp trong suốt đảm bảo khả năng nhìn rõ. Nếu không điều trị đúng, viêm giác mạc có thể để lại sẹo vĩnh viễn gây giảm thị lực.

5. Zona mắt

Một biến thể phức tạp hơn là zona mắt (herpes zoster ophthalmicus), xảy ra khi virus varicella-zoster tái hoạt động và lan theo dây thần kinh mắt. Tình trạng này có thể gây viêm kết mạc, giác mạc, màng bồ đào hoặc cả võng mạc. Biến chứng nặng có thể dẫn đến sẹo giác mạc, mất thị lực vĩnh viễn nếu không được điều trị kháng virus đúng phác đồ và kịp thời.

6. Các biến chứng khác

Ngoài những biến chứng đã nêu, thủy đậu mọc trong mắt có thể gây viêm màng bồ đào, viêm thần kinh thị giác, tăng nhãn áp hoặc loét giác mạc do mất cảm giác. Một số trường hợp ghi nhận loét giác mạc thể thần kinh (neurotrophic keratitis). Đây là tình trạng khó hồi phục và có nguy cơ tổn thương thị lực lâu dài.

⇒ Tìm hiểu thêm: Thủy đậu nổi nhiều ở mặt có gây sẹo không? Làm sao để giảm?

Điều trị thủy đậu mọc ở mắt

Điều trị thủy đậu mọc ở mắt cần được thực hiện nghiêm túc và dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Virus Varicella Zoster nếu ảnh hưởng đến vùng mắt có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm giác mạc, viêm màng bồ đào, thậm chí mất thị lực nếu không can thiệp đúng cách và kịp thời. Việc sử dụng thuốc điều trị phù hợp đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tổn thương lâu dài.

1. Điều trị bằng thuốc

Một số loại thuốc giúp điều trị thủy đậu mọc ở mắt:

• Thuốc kháng virus đường uống

Đây là nền tảng chính trong điều trị thủy đậu có tổn thương ở mắt. Thuốc giúp ức chế sự nhân lên của virus, làm giảm mức độ nghiêm trọng và rút ngắn thời gian bệnh.

Các loại kháng virus thường dùng gồm Acyclovir, Valacyclovir hoặc Famciclovir, được kê đơn tùy theo mức độ tổn thương và thời điểm khởi phát. Tác dụng tốt nhất đạt được khi điều trị kháng virus được bắt đầu trong vòng 72 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Những thuốc này không chỉ kiểm soát virus tại chỗ mà còn giảm nguy cơ biến chứng ở giác mạc hoặc thần kinh thị giác.

• Thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ tra mắt

Bổ sung điều trị tại chỗ bằng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ là cần thiết khi virus gây tổn thương trực tiếp đến các cấu trúc nhãn khoa như kết mạc, giác mạc.

Thuốc mỡ chứa Acyclovir hoặc gel nhỏ mắt Ganciclovir thường được chỉ định trong trường hợp có dấu hiệu viêm giác mạc do virus. Việc dùng thuốc đúng cách giúp hạn chế tổn thương lớp biểu mô giác mạc, giảm đau, chống viêm và phòng ngừa sẹo giác mạc. Ngoài ra, các dung dịch nhỏ mắt có tác dụng làm ẩm và rửa sạch kết mạc cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ phục hồi.

• Thuốc giảm đau, hạ sốt toàn thân

Khi người bệnh bị đau mắt, sốt hoặc khó chịu toàn thân, thuốc giảm đau và hạ sốt là cần thiết để cải thiện chất lượng sống và giúp cơ thể phục hồi tốt hơn. Thông thường, bác sĩ sẽ kê các thuốc như Paracetamol hoặc Ibuprofen với liều phù hợp theo tuổi và cân nặng. Tuyệt đối không dùng aspirin cho trẻ nhỏ do nguy cơ gây hội chứng Reye. Ngoài thuốc uống, các biện pháp hỗ trợ như chườm mát vùng quanh mắt cũng giúp giảm sưng, giảm cảm giác đau và khó chịu cho người bệnh.

2. Hướng dẫn chăm sóc tại nhà

Hướng dẫn chăm sóc tại nhà khi bị thủy đậu ở mắt cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, bảo vệ mắt đúng cách và có chế độ dinh dưỡng hợp lý để hỗ trợ quá trình điều trị và phục hồi.

• Vệ sinh

Để phòng ngừa biến chứng ở mắt do thủy đậu, người chăm sóc cần chủ động vệ sinh mắt và hỗ trợ mở mi cho trẻ mỗi sáng sau khi ngủ dậy (nếu người bệnh là trẻ nhỏ). Có thể sử dụng dung dịch rửa mắt phù hợp như natri clorid 0,9% hoặc cloroxit 0,4%, nhỏ 2 lần mỗi ngày, giúp làm sạch dịch viêm và hạn chế dính bờ mi. Việc chăm sóc mắt cần được thực hiện đều đặn trong suốt giai đoạn thủy đậu bùng phát mụn vùng mặt và quanh mi mắt.

• Bảo vệ mắt

Bảo vệ mắt cũng là yếu tố quan trọng để ngăn ngừa tổn thương sâu và biến chứng nghiêm trọng. Người bệnh nên dùng khăn ấm sạch để làm dịu vùng quanh mắt, tránh ánh sáng mạnh và không dụi mắt. Khi cần ra đường, nên đeo kính mát để che chắn bụi bẩn và ánh sáng trực tiếp chiếu vào mắt. Nếu có sử dụng thuốc nhỏ mắt hoặc nước mắt nhân tạo theo chỉ định bác sĩ, cần tuân thủ đúng liều lượng và vệ sinh đầu pipet trước và sau khi tra để giữ môi trường an toàn cho mắt.

• Chế độ dinh dưỡng

Dinh dưỡng hợp lý giúp tăng cường miễn dịch và thúc đẩy quá trình hồi phục niêm mạc mắt bị tổn thương. Người bệnh nên ăn thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa, giàu đạm và vitamin như cháo thịt, súp rau củ, trái cây chín mềm. Uống nhiều nước, đặc biệt là nước lọc và nước trái cây ít đường để bù dịch và hỗ trợ cơ thể đào thải độc tố. Hạn chế thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ hoặc có tính kích thích vì có thể làm tổn thương da lâu lành hơn và khiến người bệnh mệt mỏi hơn trong quá trình điều trị.

Tóm lại, thủy đậu mọc ở mắt rất hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, nếu xuất hiện biến chứng zona mắt, virus có thể xâm nhập sâu vào giác mạc, màng bồ đào hoặc võng mạc, dẫn tới tổn thương nghiêm trọng và đe dọa thị lực. Khi có dấu hiệu đỏ mắt, đau hoặc sợ ánh sáng sau phát ban thủy đậu, cần đi khám chuyên khoa mắt càng sớm càng tốt.