Nhỏ rota về bé biếng ăn: Hướng dẫn cách chăm sóc bé cho mẹ
20:05 09/08/2025
Quản lý Y khoa
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Nhỏ Rota về bé biếng ăn là trường hợp không hiếm gặp sau khi trẻ được uống vắc xin phòng tiêu chảy cấp do Rotavirus. Nhiều bố mẹ lo lắng khi thấy trẻ có dấu hiệu ăn ít hơn, mệt mỏi hoặc quấy khóc nhẹ sau tiêm, tuy nhiên đây là phản ứng bình thường của cơ thể khi hệ miễn dịch bắt đầu kích hoạt để tạo đáp ứng bảo vệ.
| ThS.BS Ngô Thị Kim Phượng - Quản lý Y khoa vùng khu vực 2 miền Trung - Tây Nguyên, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: “Trước khi có vắc xin, mỗi năm tại Hoa Kỳ có khoảng 55.000 - 70.000 trẻ em phải nhập viện vì nhiễm rotavirus. Từ khi vắc xin Rota được đưa vào sử dụng, số ca nhập viện đã giảm tới 80% cho thấy hiệu quả rõ rệt trong phòng ngừa bệnh. Loại vắc xin này hầu như không gây tác dụng phụ nghiêm trọng, các phản ứng nhẹ như biếng ăn thoáng qua sau khi nhỏ vắc xin thường tự hết nếu trẻ được theo dõi và chăm sóc đúng cách”. (1) |
Vì sao nhỏ rota về bé biếng ăn?
Sau khi nhỏ Rota, một số trẻ có biểu hiện biếng ăn tạm thời khiến bố mẹ không khỏi lo lắng về khả năng tiếp nhận và hấp thu dinh dưỡng của con. Thực tế, việc nhỏ Rota về bé biếng ăn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Có những yếu tố liên quan trực tiếp đến vắc xin, nhưng cũng có những nguyên nhân hoàn toàn độc lập, chỉ tình cờ xảy ra đồng thời với thời điểm tiêm chủng.
Hiểu rõ bản chất từng nguyên nhân sẽ giúp bố mẹ xử lý đúng cách, tránh lo lắng không cần thiết và đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch.
1. Nguyên nhân liên quan đến vắc xin
Ở một số trẻ, sau khi uống vắc xin Rota, hệ tiêu hóa có thể tạm thời bị kích ứng nhẹ do thành phần kháng nguyên virus sống giảm độc lực. Điều này có thể gây cảm giác đầy bụng, khó chịu hoặc đi ngoài phân lỏng, từ đó ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn.
Bên cạnh đó, khi hệ miễn dịch của trẻ bắt đầu hoạt hóa để sinh kháng thể, trẻ có thể xuất hiện trạng thái mệt mỏi, quấy khóc hoặc có cảm giác biếng ăn, bỏ bú. Tuy nhiên, chuyên gia cho biết đây là biểu hiện sinh lý bình thường trong quá trình đáp ứng miễn dịch.
Ngoài ra, vắc xin Rota thường có mùi vị lạ, hơi ngọt và có thể khác hoàn toàn với khẩu vị quen thuộc của trẻ, đây cũng là một trong những yếu tố khiến một số bé tỏ ra khó chịu sau khi uống vắc xin phòng tiêu chảy và có xu hướng ăn ít hơn trong vài bữa kế tiếp.
2. Nguyên nhân không liên quan đến vắc xin
Một nguyên nhân khác khiến nhỏ rota về bé biếng ăn có thể đến từ việc trẻ đang trải qua những thay đổi về tâm lý như thay đổi môi trường sống, người chăm sóc hoặc cảm nhận sự căng thẳng từ bố mẹ khi ép ăn, dẫn đến phản ứng biếng ăn, bỏ bú.
Bên cạnh đó, một số giai đoạn phát triển sinh lý tự nhiên như trẻ bắt đầu học lẫy, học ngồi, mọc răng... tất cả những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến nhịp sinh hoạt, làm trẻ xao nhãng chuyện ăn uống dù không có vấn đề sức khỏe cụ thể.
Ngoài ra, trẻ cũng có thể đang mắc các bệnh lý nhẹ như nhiễm siêu vi, viêm đường hô hấp trên hoặc rối loạn tiêu hóa. Đây là những nguyên nhân phổ biến làm giảm cảm giác thèm ăn, không liên quan đến việc uống vắc xin và thường dễ bị bỏ sót nếu không quan sát kỹ.
Nhỏ rota về bé biếng ăn bao lâu thì hết?
Thông thường, hiện tượng trẻ ăn kém sau khi uống vắc xin Rota chỉ diễn ra trong thời gian rất ngắn và sẽ tự hồi phục. Dưới đây là phân tích chi tiết để bố mẹ có thể yên tâm và theo dõi đúng cách.
1. Thời gian biếng ăn sinh lý tạm thời
Trong các nghiên cứu lâm sàng, có khoảng 20 – 25% trẻ sau khi uống vắc xin Rotarix (vắc xin phòng rotavirus) ghi nhận tình trạng giảm cảm giác thèm ăn, thường kéo dài trong vòng 7 - 8 ngày sau mỗi liều. (2)
Theo Healthline (trang web nổi tiếng chuyên cung cấp thông tin sức khỏe và y tế đáng tin cậy), một số phản ứng nhẹ như mệt mỏi, giảm bú hoặc rối loạn tiêu hóa nhẹ có thể xuất hiện trong giai đoạn đầu sau tiêm, nhưng đa số trường hợp sẽ tự cải thiện chỉ sau vài ngày nếu trẻ được chăm sóc đúng cách. Đây là phản ứng sinh lý phổ biến, không gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, do đó bố mẹ không cần quá lo lắng nếu các biểu hiện ở mức độ nhẹ và không kéo dài bất thường. (3)
2. Dấu hiệu biếng ăn sau uống rota cần đưa trẻ đến bác sĩ
Tuy phần lớn là phản ứng nhẹ và tạm thời, trong một số trường hợp cần lưu ý và đưa trẻ đến bác sĩ nếu xuất hiện:
- Trẻ bỏ bú hoàn toàn hoặc từ chối ăn, uống kéo dài;
- Trẻ có biểu hiện mất nước: môi khô, mắt trũng, tiểu ít, người lờ đờ;
- Sốt cao liên tục, không đáp ứng với hạ sốt thông thường.;
- Đau bụng nhiều, quấy khóc không dứt hoặc nôn ói kéo dài;
- Phân có máu hoặc bất thường rõ rệt. (4)
Nên làm gì khi nếu trẻ biếng ăn sau khi uống rota?
Trẻ biếng ăn sau khi nhỏ Rota, bố mẹ nên chăm sóc nhẹ nhàng và theo dõi sát sao, tránh ép ăn, đảm bảo dinh dưỡng và nước, trẻ sẽ hồi phục tự nhiên mà không ảnh hưởng đến quá trình tiêm đầy đủ.
1. Chế độ ăn nhẹ nhàng, dễ tiêu và đủ nước
Trong vài ngày đầu sau uống Rota, hệ tiêu hóa của trẻ có thể vẫn còn nhạy cảm và có biểu hiện đầy bụng, tiêu chảy rất nhẹ hoặc biếng ăn. Chuyên gia khuyến khích bố mẹ tiếp tục cho trẻ ăn các loại thực phẩm có dạng lỏng, dễ tiêu, chia nhỏ bữa cách 2 - 3 giờ và bổ sung dung dịch điện giải (Oresol) nếu trẻ có tiêu chảy nhẹ. Việc này giúp trẻ duy trì đủ nước, tránh mất cân bằng điện giải mà không gây áp lực lên đường tiêu hóa.
2. Không ép trẻ ăn
Tâm lý ép ăn không chỉ không hiệu quả mà còn có thể gây tác động ngược: làm trẻ lo lắng, phản ứng tiêu cực với thức ăn và tăng nguy cơ biếng ăn kéo dài. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phương pháp ép trẻ ăn thường liên quan đến việc trẻ ăn ít hơn, giảm khẩu vị và xuất hiện các hành vi ăn uống không lành mạnh . Vì vậy, bố mẹ không nên ép ăn, mà nên để trẻ tự điều chỉnh lượng ăn theo nhu cầu, tạo môi trường ăn uống thoải mái.
3. Theo dõi sát tình trạng của trẻ
Biếng ăn sau uống Rota thường chỉ là phản ứng thông thường, sẽ thuyên giảm sau khoảng vài ngày mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, bố mẹ cần chú ý theo dõi sát sao nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường sau:
- Sụt cân rõ rệt, số lần đi tiểu ít, khô miệng hoặc mắt trũng;
- Nôn mửa, tiêu chảy kéo dài hoặc sốt cao không kiểm soát;
- Thờ ơ, lừ đừ hoặc có biểu hiện mất sức.
Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào như trên, bố mẹ hoặc người giám hộ cần nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được thăm khám sớm, ngăn ngừa mất nước cũng như các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng có thể xảy ra.
4. Cho trẻ uống men vi sinh, vitamin theo hướng dẫn của bác sĩ
Men vi sinh như Lactobacillus và Saccharomyces boulardii có thể góp phần phục hồi cân bằng vi sinh đường ruột, giúp tiêu hóa tốt hơn và cải thiện tình trạng biếng ăn nhẹ sau uống Rota. Tuy nhiên, việc sử dụng các chế phẩm này cần tuân theo hướng dẫn chuyên môn, đặc biệt với trẻ trên 6 tháng tuổi hoặc có biểu hiện rối loạn tiêu hóa rõ rệt.
Bên cạnh đó, trong một số trường hợp trẻ ăn uống kém kéo dài, bác sĩ có thể cân nhắc bổ sung thêm vi chất như kẽm hoặc vitamin A nhằm hỗ trợ miễn dịch. Bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ tuyệt đối không tự ý sử dụng nếu không có chỉ định từ bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
⇒ Tham khảo thêm: Trẻ uống rota bao lâu thì được bú?
Tóm lại, khi nhỏ Rota về bé biếng ăn, bố mẹ nên duy trì chế độ ăn nhẹ, cho uống đủ nước, không ép ăn, theo dõi kỹ các dấu hiệu bất thường và bổ sung men vi sinh, vitamin khi có chỉ định. Với cách chăm sóc đúng, trẻ sẽ hồi phục sau khoảng vài ngày mà không ảnh hưởng đến sức khỏe. Nếu có biểu hiện bất thường, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được đánh giá và xử lý kịp thời.
- The. (2015). Rotavirus: The Disease & Vaccines. Chop.edu. https://www.chop.edu/vaccine-education-center/vaccine-details/rotavirus-vaccine
- Buyse, H., Vinals, C., Karkada, N., & Han, H. H. (2013). The human rotavirus vaccine RotarixTM in infants. PMC Home. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4181014/
- Vandergriendt, C. (2023, March 22). What to Expect After Rotavirus Vaccination. Healthline; Healthline Media. https://www.healthline.com/health/rotavirus-after-vaccination
- Rotavirus. (2022, September 13). Nationwidechildrens.org. https://www.nationwidechildrens.org/conditions/rotavirus