Phòng bệnh thủy đậu trước diễn biến tăng ca biến chứng nặng

Quý I/2024 chưa kết thúc nhưng cả nước đã xuất hiện rất nhiều ổ dịch thủy đậu, nhiều người lớn mắc bệnh tưởng nhẹ nhưng nhập viện với biến chứng cực kỳ nguy hiểm. Kết quả thống kê từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố (CDC) Hà Nội cho thấy, đến ngày 15/3 toàn Thủ đô đã ghi nhận gần 150 ca thủy đậu, trung bình mỗi tuần có thêm 20 - 30 ca thủy đậu mắc mới. Các chuyên gia cảnh báo, nếu không có biện pháp ngăn ngừa kịp thời, dự báo số ca mắc thủy đậu sẽ vẫn còn tiếp tục gia tăng, đặc biệt bệnh nặng hơn ở người chưa tiêm vắc xin.

Lý giải cho tình trạng  gia tăng ca mắc thuỷ đậu trong những ngày qua, THS.BSNT Nguyễn Thị Thúy Hậu - Bác sĩ khoa Nội tổng hợp, BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết, cả nước đang ở trong giai đoạn cao điểm của bệnh thủy đậu, hay còn gọi là mùa thủy đậu (từ tháng 3 tới tháng 5). Nguyên nhân là do tình hình thời tiết đang diễn biến vô cùng phức tạp, miền Bắc đang phải trải qua những ngày nồm ẩm khó chịu, trong khi đó miền Nam bước vào giai đoạn cao điểm nắng nóng kéo dài. Hai thái cực thời tiết đối nghịch này vô tình tạo nên môi trường vô cùng thuận lợi cho sự sinh sôi, phát triển và lây lan của bệnh dịch, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát thành dịch, bao gồm cả thủy đậu.

Ngoài ra, thủy đậu là bệnh lý rất dễ lây, tốc độ lây truyền cực kỳ nhanh qua đường hô hấp, hệ số lây nhiễm của thủy đậu là 6, tức là 1 người mắc bệnh thủy đậu thì có thể lây cho 6 - 7 người tiếp xúc gần xung quanh. Bên cạnh đó, một người chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa từng tiêm vắc xin thủy đậu trước đây có đến 90% nguy cơ mắc bệnh khi tiếp xúc trực tiếp với người bệnh thủy đậu. Trong khi đó, nhiều người vẫn còn thái độ thờ ơ trước sự nguy hiểm của bệnh, nghi ngờ về hiệu quả của vắc xin và tâm lý chủ quan khi nghĩ rằng: “thủy đậu chỉ bị một lần trong đời, để trẻ mắc bệnh và hình thành kháng thể tự nhiên sẽ tốt hơn”, “có thể hồi nhỏ đã mắc thủy đậu rồi nên lớn lên không cần tiêm vắc xin nữa”, “bệnh thủy đậu ở người lớn thường nhẹ hơn trẻ em”...

“Đây chính là những nguyên nhân khiến số ca thủy đậu tăng lên rất nhanh, thậm chí có nguy cơ bùng phát thành dịch, nhiều ca biến chứng viêm phổi, suy hô hấp, suy đa cơ quan và tử vong.” Bác sĩ Thúy Hậu nhấn mạnh.

Chia sẻ trong buổi tư vấn, các chuyên gia cho biết, trẻ em là nhóm rất dễ mắc thuỷ đậu do tiêm chủng chưa đầy đủ trong khi đó người lớn có xu hướng mắc bệnh nặng hơn do tâm lý chủ quan, nghĩ rằng sức đề kháng của người trưởng thành đã đủ “dày dặn” để chống lại những căn bệnh ngoài da như bệnh thủy đậu, đặc biệt là phụ nữ trước khi mang thai thường rất ít người chủ động tiêm vắc xin thuỷ đậu tạo kháng thể bảo vệ thai kỳ trước 3 tháng.

Phụ nữ mang thai nếu chẳng may nhiễm thủy đậu trong nửa đầu thai kỳ (20 tuần đầu) sẽ ảnh hưởng cực kỳ nghiêm trọng đến thai nhi thông qua tình trạng nhiễm trùng thủy đậu qua hàng rào nhau thai. Trẻ sinh ra có nguy cơ mắc hội chứng thủy đậu bẩm sinh với tỷ lệ 0,4 - 2%, gây ra biến chứng  trẻ sinh nhẹ cân, sẹo da, teo cơ tay chân, đục thủy tinh thể, viêm não, teo vỏ não, động kinh chậm phát triển tâm thần… Bên cạnh hội chứng thủy đậu bẩm sinh, có đến 23% trẻ sinh ra từ bà mẹ mắc thủy đậu trong giai đoạn từ 5 ngày trước sinh đến 2 ngày sau sinh, có thể mắc bệnh thủy đậu sơ sinh. Đây là tình trạng nhiễm trùng thủy đậu sơ sinh nặng với tỉ lệ tử vong đến 30% chỉ trong vài tháng đầu sau sinh nếu trẻ không được điều trị kịp thời.

BS Nguyễn Minh Luân - Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, lượng kháng thể trẻ nhận được từ mẹ trong giai đoạn thai nhi sẽ giảm dần, đến một thời điểm nhất định trẻ sẽ không được được bảo vệ từ kháng thể thụ động của mẹ, nguy cơ rất cao bị phơi nhiễm với thủy đậu. Khi đến độ tuổi đi học, trẻ lại tiếp tục sinh hoạt và học tập trong môi trường phức tạp, mật độ tiếp xúc bạn bè cao, trẻ lại tham gia nhiều hoạt động học tập và sinh hoạt chung, tạo điều kiện lý tưởng cho mầm bệnh thủy đậu lây lan theo “cấp số nhân”.

Đặc biệt ở người lớn, tỷ lệ mắc mới và mức độ nghiêm trọng của bệnh thủy đậu sẽ tăng dần đều theo độ tuổi. Rất nhiều nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ mắc và mắc bệnh nặng có sự gia tăng rõ rệt ở những người ngoài 50 tuổi, tương quan với sự suy giảm miễn dịch trung gian tế bào do lão hóa. Với người có bệnh lý nền như bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp và tiểu đường, khi mắc thủy đậu có thể gặp phải biến chứng nặng và tiên lượng điều trị xấu, làm tăng tỷ lệ và thời gian nhập viện điều trị, tăng chi phí điều trị thậm chí có những biến chứng gây tử vong. Các nghiên cứu lâm sàng ghi nhận, đối với nhóm bệnh nhân có bệnh tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp, sau nhiễm thủy đậu có thể để lại tổn thương viêm mạch máu, làm tăng 1,39 lần nguy cơ đột quỵ, nhiều lần nguy cơ nhồi máu cơ tim, thiếu máu não thoáng qua, trầm trọng hóa tình trạng suy tim trong vòng 1 năm tiếp theo sau nhiễm.

Hơn nữa, sau nhiễm thủy đậu, virus vẫn tồn tại tiềm ẩn ở dạng thể ngủ trong các hạch thần kinh cảm giác. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus tái hoạt và gây ra bệnh zona thần kinh (hay còn gọi là giời leo) cấp tính điển hình bởi tình trạng tổn thương da cùng cảm giác đau đớn dữ dội và đặc biệt là biến chứng đau thần kinh sau zona. Với các bệnh nhân suy tim, tỷ lệ đau thần kinh sau zona sau do nhiễm thủy đậu nguyên phát tăng gấp đôi so với những người bình thường.

Chính vì thế, tất cả các đối tượng chưa có miễn dịch với thủy đậu do chưa từng mắc bệnh hoặc/và chưa tiêm vắc xin hoặc thậm chí không rõ lịch sử tiêm chủng vắc xin thủy đậu của mình nên chủ động tiêm ngừa vắc xin phòng thủy đậu nhằm hình thành kháng thể chủ động chống lại sự tấn công của virus thủy đậu, chặn đứng các biến chứng nguy hiểm và nguy cơ tử vong do bệnh thủy đậu gây ra.

BS.CKI Lê Thị Trúc Phương - Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, hiện nay có 4 loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu cho cả trẻ em và người lớn, bao gồm: Varilrix (Bỉ), Varicella (Hàn Quốc), Varivax (Mỹ) và ProQuad (Mỹ). Trong đó, độ tuổi sớm nhất có thể tiêm vắc xin thủy đậu là từ 9 tháng tuổi (vắc xin Varilrix) hoặc có những loại vắc xin có thể tiêm từ lúc 12 tháng tuổi (vắc xin Varivax, Varicella và ProQuad). Lịch tiêm ở cả trẻ em và người lớn tổng cộng là 02 liều, cụ thể:

• Đối với trẻ em từ 9 tháng đến 13 tuổi hoặc từ 12 tháng đến 13 tuổi (tùy loại vắc xin): Tiêm 02 mũi cách nhau 3 tháng.
• Đối với người lớn chưa được tiêm vắc xin hoặc/và chưa mắc thủy đậu trước đây: Tiêm 02 mũi cách nhau 1 tháng.
• Đối với phụ nữ có dự định mang thai cần tiêm vắc xin thủy đậu tốt nhất trước 3 tháng so với thai kỳ.

“Hiệu quả bảo vệ sau khi tiêm 1 mũi vắc xin thủy đậu chỉ đạt đến 82% và sau khi tiêm 2 mũi, hiệu quả này tăng vọt lên đến 98% và 100% trong việc ngăn ngừa bệnh thủy đậu nặng. Việc tiêm mũi 2 với khoảng cách tối thiểu từ 1 - 3 tháng tùy thuộc vào độ tuổi nhằm nâng cao hiệu quả bảo vệ sau lần tiêm đầu. Đồng thời, các nghiên cứu cũng ghi nhận rằng, có 15 – 20% người không tạo đáp ứng miễn dịch sau tiêm mũi 1, do đó các chuyên gia khuyến cáo cần tiêm thêm mũi 2 thủy đậu để tạo được miễn dịch bảo vệ hoàn chỉnh. Trong 1 nghiên cứu khác cũng đã ghi nhận, việc tiêm ngừa thủy đậu giúp giảm đến 51,3% nguy cơ nhiễm thủy đậu và hiệu quả đến 66,5% trong việc ngăn ngừa biến chứng đau thần kinh sau zona sau đó ở những người trên 60 tuổi mắc các bệnh lý nền.” Bác sĩ Trúc Phước chia sẻ.

Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đang cung ứng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu cho trẻ em và người lớn với số lượng lớn, có sẵn tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng trên cả nước, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu phòng bệnh của hàng chục triệu người dân Việt Nam. Tất cả vắc xin tại VNVC được bảo quản trong điều kiện tối ưu của hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) đạt chuẩn GSP, gồm có hệ thống hàng trăm kho lạnh hiện đại, quy mô lớn, đạt chuẩn quốc tế tại mỗi trung tâm cùng hệ thống xe lạnh và trang thiết bị lạnh chuyên dụng vận chuyển vắc xin trên cả nước, đảm bảo vắc xin luôn được bảo quản trong nhiệt độ 2 - 8 độ C trên suốt hành trình từ nơi lưu kho đến phòng tiêm và tiêm cho Khách hàng, đảm bảo an toàn và hiệu quả tiêm chủng ở mức tối ưu.

Đặc biệt, giá vắc xin tại VNVC luôn ở mức hợp lý, thậm chí rẻ nhất thị trường so với những tiện ích tiêm chủng và dịch vụ cao cấp, tận tâm dành cho Khách hàng. VNVC cam kết luôn bình ổn giá, không tăng giá ngay cả đối với các loại vắc xin ”hot”, vắc xin khan hiếm, thậm chí thường xuyên mang đến cho Khách hàng trên toàn hệ thống những ưu đãi giá hấp dẫn cùng nhiều quà tặng giá trị. VNVC cũng là đơn vị triển khai hình thức mua trả góp Gói vắc xin không lãi suất - “Tiêm vắc xin trước, trả chi phí sau”, chia nhỏ thanh toán Gói vắc xin trong nhiều lần, tạo điều kiện cho nhiều người dân Việt Nam, đặc biệt là các bạn trẻ, học sinh, sinh viên có thể vượt qua rào cản tài chính, dễ dàng tiếp cận được với nhiều loại vắc xin phòng bệnh quan trọng.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin, đăng ký gói vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;

Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ