So sánh viêm màng não mô cầu ACYW và BC: Nên tiêm vắc xin nào?

13:23 05/07/2024

Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Hiện nay, có nhiều loại vắc xin phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn gây ra, bao gồm vắc xin viêm màng não mô cầu ACYW, vắc xin viêm màng não mô cầu BC và vắc xin phòng não mô cầu nhóm B thế hệ mới.
Vậy nên tiêm loại nào là hiệu quả? Viêm màng não mô cầu ACYW và BC loại nào tốt hơn? Đã tiêm ACYW và BC rồi có cần tiêm thêm vắc xin não mô cầu B thế hệ mới hay không? Và có những lưu ý gì khi tiêm vắc xin phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn gây ra? Hãy cùng bác sĩ của VNVC giải đáp các thắc mắc thường gặp trên.
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm- Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: “Các loại vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu hiện nay chỉ mang lại hiệu quả phòng ngừa đặc hiệu với những thành phần kháng nguyên có trong vắc xin đó, không gây miễn dịch bảo vệ chéo với các nhóm huyết thanh khác. Tức là khi tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu ACYW chỉ giúp người tiêm hình thành miễn dịch chủ động, đặc hiệu với 4 nhóm huyết thanh tương ứng của vi khuẩn não mô cầu là A, C, Y và W-135. Hoặc khi tiêm vắc xin viêm màng não do não mô cầu BC chỉ giúp người tiêm sinh kháng thể với não mô cầu khuẩn nhóm B và nhóm C. Trong khi đó, tại Việt Nam có đến 6 nhóm huyết thanh nguy hiểm và lưu hành phổ biến của vi khuẩn não mô cầu là A, B, C, Y, X, W-135. Chính vì thế, cần chủ động tiêm ngừa đầy đủ các loại vắc xin não mô cầu đang có để phòng bệnh hiệu quả". |
Các chủng não mô cầu nguy hiểm nhất hiện nay
Hiện nay, trên thế giới có 13 nhóm huyết thanh khác nhau của vi khuẩn não mô cầu Neisseria meningitidis, bao gồm: Não mô cầu khuẩn nhóm A, B, C, D, X, Y, Z, W-135, E-29, H, I, K và L. Trong đó, có 6 nhóm huyết thanh, bao gồm não mô cầu khuẩn nhóm A, B, C, X, Y và W-135 là tác nhân chính chịu trách nhiệm cho hầu hết (trên 90%) các ca bệnh nhiễm trùng não mô cầu khuẩn xâm lấn trên toàn thế giới. (1)
Căn cứ theo dữ liệu giám sát từ năm 2012 đến năm 2021 về vấn đề chủng ngừa não mô cầu tại Việt Nam do Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thực hiện, tại Việt Nam lưu hành cả 5 nhóm huyết thanh A, B, C, Y, X và W-135 nhưng chủ yếu là 2 nhóm huyết thanh B và C. Trong đó, nhóm B chiếm ưu thế, được xác định là “thủ phạm” gây ra khoảng 82% ca bệnh nhiễm trùng não mô cầu xâm lấn tại Việt Nam trong giai đoạn 2012 - 2021 và não mô cầu khuẩn nhóm C chiếm 18% còn lại. (2)
Mặc dù kém phổ biến hơn nhưng nhóm A, Y và W-135 vẫn đang lưu hành tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên toàn thế giới, đặc biệt trong giai đoạn hội nhập kinh tế mở, giao thương du lịch phát triển như hiện nay, bất cứ lúc nào bệnh dịch do các nhóm não mô cầu A, Y và W-135 cũng có thể bùng phát và gây khó khăn cho hệ thống y tế quốc gia.
Chính vì thế, người dẫn tuyệt đối không được chủ quan, lơ là, luôn trong tình trạng cảnh giác và chủ động tiêm ngừa đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu đang có tại Việt Nam.
⇒ Tìm hiểu thêm: Viêm màng não mô cầu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa.

5 loại vắc xin phòng viêm màng não mô cầu hiện có
Hiện có 5 loại vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu, cung cấp khả năng phòng ngừa các nhóm huyết thanh khác nhau của vi khuẩn não mô cầu, bao gồm: Vắc xin phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm B thế hệ mới Bexsero (Ý), vắc xin VA-Mengoc-BC (Cuba) phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm B, C và vắc xin Menactra (Mỹ), MenQuadfi (Mỹ), Nimenrix (Bỉ) phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm A, C, Y, W-135.
1. Vắc xin viêm não mô cầu ACYW
Menactra (Mỹ) là vắc xin Polysaccharide cộng hợp phòng ngừa nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng não mô cầu xâm lấn cực kỳ nguy hiểm như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết… và các bệnh nhiễm trùng não mô cầu không xâm lấn khác như viêm họng, viêm tai giữa, viêm phổi do 4 nhóm huyết thanh A, C, Y và W-135 của vi khuẩn não mô cầu gây ra.
Vắc xin Menactra (Mỹ) là vắc xin thế hệ mới, ra đời thay thế cho vắc xin ngừa não mô cầu nhóm A, C thế hệ cũ, được cải tiến về phạm vi bảo vệ và hiệu quả phòng ngừa. Vắc xin được chỉ định chủng ngừa cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người lớn đến 55 tuổi với lịch tiêm cơ bản như sau:
- Đối với trẻ từ 9 tháng tuổi đến dưới 24 tháng tuổi: Tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng
- Đối với trẻ từ tròn 24 tháng tuổi và người lớn đến 55 tuổi: Tiêm 1 mũi duy nhất
- Liều nhắc lại có thể được áp dụng cho nhóm tuổi từ 15 – 55 tuổi tiếp tục có nguy cơ mắc bệnh do vi khuẩn não mô cầu, mũi tiêm nhắc lại cách mũi trước đó ít nhất 4 năm.
Vắc xin MenQuadfi là vắc xin cộng hợp polysaccharide sử dụng protein mang là giải độc tố uốn ván (TT), được chỉ định phòng ngừa bệnh do vi khuẩn não mô cầu Neisseria meningitidis các nhóm huyết thanh A, C, Y và W-135. Phạm vi bảo vệ bao gồm cả các thể bệnh não mô cầu xâm lấn như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi kèm nhiễm khuẩn huyết, cũng như các thể không xâm lấn như viêm phổi, viêm khớp, viêm màng niệu đạo, viêm kết mạc…
Vắc xin MenQuadfi được phát triển trên nền tảng công nghệ hiện đại, có khả năng kích hoạt đồng thời tế bào lympho T và B, tạo đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ, hình thành trí nhớ miễn dịch và duy trì hiệu quả bảo vệ lâu dài. Việc sử dụng giải độc tố uốn ván làm protein mang giúp tối ưu hóa hiệu lực và độ bền vững của miễn dịch.
Vắc xin MenQuadfi có lịch tiêm như sau:
Lịch tiêm vắc xin MenQuadfi được khuyến nghị dựa trên độ tuổi và tình trạng sức khoẻ như sau:
Đối với người có sức khoẻ bình thường (trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn):
- Tiêm 1 mũi.
- Tiêm nhắc lại khi 15 tuổi, cách mũi trước đó 4 năm
Nimenrix là vắc xin não mô cầu ứng dụng công nghệ cộng hợp hiện đại, phòng ngừa bệnh não mô cầu xâm lấn do 4 nhóm huyết thanh A, C, Y và W-135 của vi khuẩn Neisseria meningitidis. Vắc xin này kết hợp kháng nguyên polysaccharide với giải độc tố uốn ván (Tetanus Toxoid – TT) đóng vai trò protein mang, giúp gia tăng hiệu lực bảo vệ, kéo dài thời gian miễn dịch và hình thành trí nhớ miễn dịch rõ rệt, vượt trội so với vắc xin polysaccharide đơn thuần.
Vắc xin Nimenrix có lịch tiêm như sau:
Trẻ từ tròn 6 tuần tuổi đến dưới 6 tháng tuổi, chỉ định:
- Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
- Mũi 2: Cách mũi đầu tiên ít nhất 2 tháng
- Mũi 3: khi trẻ ≥ 12 tháng tuổi và cách mũi 2 ≥ 2 tháng
Trẻ từ tròn 6 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi, chỉ định:
- 1 mũi cơ bản
- Mũi 2: Khi trẻ ≥ 12 tháng tuổi và cách mũi 1 ≥ 2 tháng
Trẻ từ tròn 1 tuổi trở lên, chỉ định:
- 1 mũi cơ bản
Tiêm nhắc lại từ lúc trẻ đạt 15 tuổi (nếu tiếp tục có nguy cơ), cách mũi trước ít nhất 4 năm.
2. Vắc xin viêm màng não mô cầu BC
VA-Mengoc-BC (Cuba) là vắc xin Protein màng ngoài não mô cầu nhóm B và polysaccharide vỏ não mô cầu nhóm C, cung cấp cho người tiêm khả năng phòng ngừa các bệnh lý nhiễm trùng xâm lấn và không xâm lấn no não mô cầu khuẩn nhóm B và C gây ra, được chỉ định tiêm ngừa cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn đến 45 tuổi với lịch tiêm 2 mũi:
- Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên
- Mũi 2: 6 - 8 tuần sau mũi 1
⇒ Tìm hiểu thêm: Bệnh viêm màng não mô cầu BC là gì? Cách phòng bệnh hiệu quả đến 95%

3. Vắc xin phòng viêm màng não mô cầu B - Bexsero
Bexsero (Ý) là vắc xin thế hệ mới, phòng các bệnh do vi khuẩn não mô cầu nhóm B gây ra, được sản xuất theo công nghệ mới, tiếp cận nghiên cứu và phát triển dựa trên hệ gen của vi khuẩn não mô cầu (reverse vaccinology). Bexsero có chứa bốn thành phần kháng nguyên (4CMenB) của vi khuẩn não mô cầu nhóm B, cung cấp khả năng tiêu diệt hiệp đồng cao và bao phủ nhiều chủng vi khuẩn não mô cầu nhóm B hơn, có hiệu quả 95% phòng các bệnh lý não mô cầu xâm lấn nhóm B gây ra như viêm màng não, nhiễm trùng máu, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết…
Tại Việt Nam, vắc xin Bexsero đã được Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đưa về Việt Nam và triển khai tiêm chủng vắc xin cho người dân trên cả nước từ tháng 2/2024. Tính đến thời điểm hiện tại, VNVC là đơn vị tiêm chủng cung ứng đầy đủ vắc xin Bexsero phòng các bệnh do não mô cầu nhóm B thế hệ mới, đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêm chủng vắc xin phòng bệnh của trẻ em và người lớn Việt Nam.
Vắc xin Bexsero được chỉ định tiêm ngừa cho trẻ em và người lớn từ 2 tháng tuổi đến 50 tuổi (chưa đến sinh nhật 51 tuổi) với lịch tiêm:
Đối với trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 6 tháng tuổi:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên;
- Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 2 tháng;
- Mũi nhắc được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và cách mũi 2 tối thiểu 6 tháng.
Đối với trẻ từ tròn 6 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên;
- Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 2 tháng;
- Mũi nhắc được khuyến cáo tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và cách mũi 2 tối thiểu 2 tháng.
Đối với trẻ từ tròn 1 tuổi đến dưới 2 tuổi:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên;
- Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 2 tháng;
- Mũi nhắc được khuyến cáo cách mũi 2 tối thiểu 12 tháng.
Đối với trẻ từ tròn 2 tuổi đến 50 tuổi:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
- Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 1 tháng
⇒ Xem thêm: Viêm màng não do não mô cầu nhóm B

So sánh viêm màng não mô cầu ACYW và BC
Cả hai loại vắc xin đều phòng ngừa các bệnh do vi khuẩn não mô cầu gây ra như viêm màng não, nhiễm trùng máu, viêm họng, viêm tai giữa, viêm phổi… Tuy nhiên, mỗi loại vắc xin chỉ cung cấp khả năng phòng ngừa một số chủng vắc xin nhất định, trong khi vắc xin VA-Mengoc-BC phòng ngừa 2 nhóm huyết thanh của vi khuẩn não mô cầu là B và C thì vắc xin Menactra lại cung cấp cho người tiêm khả năng phòng ngừa 4 nhóm huyết thanh của vi khuẩn não mô cầu là A, C, Y, W-135.
Đây chính là điểm khác biệt chính của hai loại vắc xin này. Bên cạnh đó, giữa vắc xin viêm màng não mô cầu ACYW và BC cũng có nhiều điểm khác biệt về một số tiêu chí như:
Tiêu chí | VA-MENGOC-BC | MENACTRA | MENQUADFI | NIMENRIX |
Nước sản xuất | Được nghiên cứu, phát triển và sản xuất bởi viện vắc xin Finlay tại Cuba | Được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn sinh dược phẩm hàng đầu thế giới Sanofi Pasteur (Pháp), vắc xin được sản xuất tại Mỹ | Được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn sinh dược phẩm hàng đầu thế giới Sanofi Pasteur (Pháp), sản xuất tại Mỹ. | Được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn sinh dược phẩm hàng đầu thế giới Pfizer (Mỹ), sản xuất tại Bỉ. |
Thành phần kháng nguyên | Chỉ chứa 1 thành phần kháng nguyên nhóm B (OMV) và polysaccharide nhóm C. | Chứa 4 thành phần polysaccharide nhóm kháng nguyên A, C, Y, W-135 cộng hợp với protein giải độc tố bạch hầu. | Chứa 4 thành phần polysaccharide nhóm kháng nguyên A, C, Y, W-135 cộng hợp với protein giải độc tố uốn ván. | |
Công nghệ sản xuất | Công nghệ túi màng ngoài Polysaccharide ra đời từ những năm 80. | Công nghệ polysaccharide cộng hợp, là vắc xin chứa polysaccharide có cộng hợp với phân tử protein (chất mang) | Polysaccharide cộng hợp với protein giải độc tố uốn ván (TT), 10 µg mỗi nhóm A, C, W, Y + 55 µg giải độc tố uốn ván | Polysaccharide cộng hợp với protein giải độc tố uốn ván (TT), 5 µg mỗi nhóm A, C, W, Y + 44 µg giải độc tố uốn ván |
Hiệu quả bảo vệ | Phổ bảo vệ hẹp do chỉ chứa 1 thành phần kháng nguyên của vi khuẩn não mô cầu nhóm B là OMV | Hiệu quả cao trong việc phòng ngừa và giảm đến 90% số ca mắc các bệnh do não mô cầu khuẩn nhóm A, C, Y, W-135 | Vắc xin Não mô cầu sử dụng chất mang giải độc tố uốn ván kích thích trí nhớ miễn dịch vượt trội ở trẻ mới biết đi, nhờ vào khả năng mồi tế bào T tốt hơn của thành phần giải độc tố uốn ván so với vắc xin não mô cầu dùng chất mang từ độc tố bạch hầu được biến đổi - CRM197. | |
Đối tượng tiêm phòng | Trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn đến 45 tuổi | Trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn đến 55 tuổi | Trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn. | Trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên và người lớn |
Độ tin cậy | Đã được sử dụng tại hơn 17 quốc gia trên toàn thế giới | Đã được sử dụng tại hơn 70 quốc gia trên toàn thế giới | Đã được sử dụng tại hơn 50 quốc gia trên toàn thế giới | Đã được sử dụng tại hơn 80 quốc gia trên toàn thế giới |
⇒ Xem thêm: Nên tiêm viêm não mô cầu AC hay BC? Cần tiêm Bexsero không?
Có cần tiêm thêm Bexsero khi đã tiêm ACYW và BC không?
CÓ, THẬM CHÍ VÔ CÙNG CẦN THIẾT! Như trên đã đề cập, tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên toàn thế giới đang lưu hành phổ biến 5 nhóm huyết thanh của vi khuẩn não mô cầu, bao gồm: não mô cầu nhóm A, B, C, Y, W-135. Trong đó, tại Việt Nam, não mô cầu khuẩn nhóm B là tác nhân gây ra 82% các ca bệnh do não mô cầu khuẩn, cũng là nhóm huyết thanh đặc biệt, sở hữu hơn 8.000 chủng B khác nhau về mặt di truyền.
Trong khi đó, vắc xin VA-Mengoc-BC (Cuba) chỉ chứa duy nhất 1 thành phần kháng nguyên của não mô cầu khuẩn nhóm B là OMV nên phạm vi bảo vệ hẹp, không bao phủ được hết số lượng chủng huyết thanh “khổng lồ” của nhóm B.
Tuy nhiên, hạn chế này đã có thể khắc phục bởi vắc xin thế hệ mới Bexsero (Ý) chứa 4 thành phần kháng nguyên với khả năng diệt khuẩn hiệp đồng, hiệu quả cao với các biến chủng não mô cầu nhóm B tại Việt Nam, hiệu quả với cả các dị chủng não mô cầu nhóm B, cung cấp phạm vi bao phủ các chủng B rộng hơn và tốt hơn so với vắc xin VA-Mengoc-BC.
Chính vì thế, nếu đã tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu ACYW và BC, vẫn cần tiêm thêm Bexsero để tối ưu hóa hiệu quả phòng ngừa, bảo vệ trẻ em và người lớn khỏi nguy cơ bệnh tật nguy hiểm do vi khuẩn não mô cầu gây ra.
Ngoài ra, nếu đang tiêm dở phác đồ của vắc xin VA-Mengoc-BC, người tiêm hoàn toàn vẫn có thể tiêm được Bexsero do khác thành phần kháng nguyên của não mô cầu nhóm B nên cần khởi động lại 1 liệu trình tiêm mới với loại vắc xin mới, đầy đủ liều theo lịch tiêm được khuyến cáo.

Chích ngừa viêm màng não mô cầu ở đâu?
Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC là địa chỉ “vàng” để tiêm ngừa vắc xin viêm màng não mô cầu. VNVC cung ứng đầy đủ tất cả các loại vắc xin, kể cả các loại vắc xin thế hệ mới như Bexsero và Menactra, vắc xin thường xuyên khan hiếm như VA-Mengoc-BC và nhiều loại vắc xin quan trọng khác cho cả trẻ em và người lớn.
Tất cả vắc xin tại VNVC được nhập khẩu trực tiếp, chính hãng với số lượng lớn, có đặc quyền đặc giữ vắc xin trước trong nhiều năm từ các hãng vắc xin và tập đoàn dược phẩm uy tín hàng đầu trong và ngoài nước như Glaxosmithkline – Bỉ (GSK), Sanofi Pasteur (Pháp), Pfizer (Mỹ), Merck Sharp and Dohme (Mỹ), AstraZeneca (Anh), Sanofi (Pháp), Abbott (Hà Lan), Takeda (Nhật Bản)…
VNVC đầu tư hệ thống hàng trăm kho lạnh bảo quản vắc xin đạt chuẩn GSP trên toàn quốc. Toàn bộ vắc xin được bảo quản trong điều kiện tối ưu của hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) cùng hệ thống hơn 30 xe lạnh, thiết bị vận chuyển lạnh, thùng lạnh điều phối vắc xin trên toàn quốc và tủ lạnh chuyên dụng bảo quản vắc xin tại mỗi phòng tiêm, cam kết duy trì nhiệt độ bảo quản ổn định ở mức 2 - 8 độ C theo yêu cầu của nhà sản xuất tại mọi điểm trên suốt hành trình của vắc xin từ điểm lưu trữ, vận chuyển đến điểm sử dụng tại các phòng tiêm.

Song song với chất lượng vắc xin, VNVC xây dựng, đào tạo và phát triển đội ngũ nhân sự chất lượng cao, quy mô lớn với gần 10.000 Bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn. 100% cán bộ, nhân viên y tế tại VNVC sở hữu đầy đủ chứng chỉ thức hành An toàn tiêm chủng theo quy định của Bộ Y tế, thực hiện và giám sát thực hiện quy trình tiêm chủng vắc xin an toàn nghiêm ngặt, khép kín, khoa học và tinh giản.
100% Khách hàng khi đến với VNVC được Bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm nhằm chỉ định tiêm chủng chính xác, phù hợp với nhu cầu, tình trạng sức khỏe và lịch sử chủng ngừa riêng biệt của mỗi người. 100% nhân viên y tế tại VNVC thường xuyên được tham gia vào các khóa đào tạo, huấn luyện nâng cao kiến thức chuyên môn, cập nhập thông tin về tiêm chủng, vắc xin, dịch tễ, cải thiện kỹ năng tiêm ít đau, chăm sóc Khách hàng và khả năng nhận biết, xử lý nhanh chóng, hiệu quả và an toàn các phản ứng phụ sau tiêm.
VNVC là Hệ thống trung tâm tiêm chủng vắc xin cho trẻ em và người lớn An toàn - Uy tín - Chất lượng tại Việt Nam với hàng trăm trung tâm trên toàn quốc, được thiết kế và trang bị cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất cao cấp, hiện đại, khang trang với sảnh chờ rộng rãi, thoáng mát, hương thơm không gian dịu nhẹ, thanh lịch, mát mẻ.
Toàn bộ trung tâm VNVC trên toàn hệ thống được đầu tư xây dựng hệ thống các phòng và khu vực chức năng đa dạng, đáp ứng đầy đủ nhu cầu phát sinh của mọi Khách hàng khi đến tiêm chủng tại trung tâm như phòng tiêm, phòng khám, khu vực chăm sóc sức khỏe sau tiêm, phòng xử trí phản ứng sau tiêm, khu vui chơi trẻ em sinh động, phòng cho mẹ và bé, khu vực pha sữa, thay bỉm/tã cho bé… cùng nhiều tiện ích cao cấp hoàn toàn miễn phí như nước uống thanh trùng, khăn giấy khô/ướt, bỉm/tã các loại đủ size, hỗ trợ hoặc miễn phí gửi xe…
Đặc biệt, VNVC mang đến chi phí tiêm chủng vô cùng hợp lý, giá tốt trên thị trường với cam kết bình ổn giá, tuyệt đối không tăng giá bất thường, ngay cả khi vắc xin khan hiếm, thậm chí còn thường xuyên “bùng nổ” nhiều ưu đãi và quà tặng giá trị cho tất cả Khách hàng đến thăm quan và tiêm chủng vắc xin tại các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn hệ thống.
Bên cạnh đó, trước sự khó khăn của nền kinh tế, VNVC mang đến giải pháp tài chính thông minh nhằm giải tỏa gánh nặng tài chính dành cho việc tiêm chủng, tạo điều kiện cho trẻ em và người lớn, nhất là các bạn trẻ, học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng được tiêm chủng vắc xin đầy đủ, đúng lịch, không lo khan hiếm thông qua chương trình “Tiêm vắc xin trước, trả chi phí sau” - mua trả góp Gói vắc xin không lãi suất với 100% lãi suất do VNVC chi trả cho đơn vị tài chính thay cho Khách hàng.
Ngoài ra, VNVC cũng hỗ trợ chia nhỏ chi phí mua Gói vắc xin thành nhiều lần thanh toán.
Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin, đăng ký gói vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:
- Hotline: 028 7102 6595;
- Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
- Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.

Những lưu ý khi đi tiêm các loại vắc xin viêm màng não mô cầu
1. Cần chuẩn bị gì?
- Chuẩn bị phiếu hoặc sổ tiêm chủng để bác sĩ có thể xác định lịch sử tiêm chủng nhằm ra quyết định có nên tiêm ngừa vắc xin viêm màng não mô cầu cho người tiêm hay không và chỉ định phác đồ phù hợp. Nếu không còn giữ phiếu tiêm hoặc sổ tiêm hoặc không còn nhớ chính xác về lịch sử tiêm chủng của người tiêm, cần trao đổi với Bác sĩ tại cơ sở tiêm chủng để được tư vấn tiêm chủng phù hợp.
- Nếu người tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu là trẻ em, bố mẹ cần theo dõi tình trạng sức khỏe của bé để thông báo cho bác sĩ trong quá trình khám sàng lọc trước khi tiêm như:
- Trẻ có ăn, uống, ngủ, chơi bình thường trong những ngày gần đây không;
- Trẻ có đang sốt hay mắc bệnh gì không; trẻ có bệnh lý bẩm sinh hoặc mắc phải bệnh nào khiến phải nhập viện điều trị từ khi sinh đến nay;
- Trẻ có đang dùng thuốc hoặc sử dụng phương pháp điều trị nào trong 3 tháng gần đây không;
- Trẻ có tiêm vắc xin nào trong 4 tuần gần đây không;
- Trẻ có tiền sử dị ứng với thuốc hay thức ăn nào không;
- Trẻ có tiền sử dị ứng với vắc xin hoặc có phản ứng nặng (sốt cao, quấy khóc kéo dài, phát ban, sưng nề vùng tiêm...) ở những lần tiêm trước hay không.
- Nếu tiêm vắc xin là người lớn, người tiêm cũng cần cung cấp đầy đủ thông tin cá nhân và sức khỏe hiện tại, gồm:
- Các bệnh đã, đang mắc;
- Những loại thuốc, các liệu pháp điều trị đang dùng;
- Các loại thuốc, vắc xin đã tiêm trong vòng 4 tuần gần nhất và phản ứng của cơ thể ở những lần tiêm thuốc, vắc xin trước đây hoặc các phản ứng, dị ứng đã gặp do các nguyên nhân khác;
- Nếu là phụ nữ, cần thông báo cho bác sĩ biết về tình trạng mang thai của bản thân (mình có thai hay không hoặc thời gian dự định có thai).
- Nên có người đi cùng nếu người tiêm vắc xin có sức khỏe kém.
- Nếu người tiêm xuất hiện một trong các biểu hiện bệnh lý thì phải trì hoãn lịch tiêm cho đến khi người tiêm khỏi bệnh.
- Nếu người tiêm gặp phải các phản ứng nặng sau tiêm ở các lần tiêm trước, cần ngừng tiêm các mũi tiếp theo (nếu có).
- Người tiêm cần tuân thủ lịch tiêm chủng theo lứa tuổi đã được Bộ Y tế và các chuyên gia khuyến cáo nhằm đảm bảo hệ thống miễn dịch tạo miễn dịch hiệu quả sau khi tiêm vắc xin, tránh trường hợp mắc bệnh có thể xảy ra nếu chưa kịp tiêm chủng.

2. Các phản ứng sau tiêm thông thường và cách xử lý
Tương tự như tất cả các loại vắc xin/thuốc khi được đưa vào cơ thể để sinh ra các phản ứng miễn dịch cần thiết nhằm kiến tạo nên cơ chế chủ động chống lại virus/vi khuẩn nếu chẳng may tiếp xúc trong tương lai, người được tiêm chủng vắc xin phòng các bệnh do não mô cầu khuẩn gây ra có khả năng gặp phải các phản ứng sau tiêm tại chỗ hoặc toàn thân.
Tuy nhiên, do tất cả các vắc xin trước khi được thương mại hoá hoặc triển khai tiêm chủng rộng rãi trong dân chúng đều phải trải qua rất nhiều nghiên cứu, đánh giá và kiểm định về chất lượng, hiệu quả và tính an toàn vô cùng nghiêm ngặt, nên những phản ứng phụ sau tiêm có thể xảy ra thường nhẹ, không đáng lo và sẽ nhanh khỏi như:
- Phản ứng tại chỗ: đau, sưng, nổi cục cứng, phát ban tại nơi tiêm...
- Phản ứng toàn thân: sốt, khó chịu, cáu kỉnh, nhức đầu, mệt mỏi, chán ăn. Các triệu chứng thường nhẹ, thoáng qua.
- Ngoài ra, trong một số rất ít các trường hợp hy hữu người tiêm đối mặt với các phản ứng dị ứng nặng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Theo các chuyên gia, phản ứng nhẹ hay nặng sau khi tiêm vắc xin tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: đáp ứng miễn dịch của cơ thể, thành phần có trong của vắc xin... Nếu người tiêm có dấu hiệu sốt, người chăm sóc có thể dùng thuốc hạ sốt, bù dịch, mặc thoáng, không ủ ấm hay đắp quá nhiều chăn cho trẻ. Nếu xuất hiện các biểu hiện bất thường, nghi ngờ có thể xảy ra các phản ứng dị ứng nặng, ngay lập tức đưa người tiêm đến các cơ sở y tế địa phương hoặc bệnh viện gần nhất để được xử trí kịp thời.
Về nguyên tắc chung đối với tất cả các vắc xin (không chỉ riêng vắc xin Bexsero) là người được tiêm chủng cần tuân thủ nguyên tắc theo dõi các phản ứng sau tiêm tại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút và tiếp tục theo dõi tại nhà trong vòng 24 - 48 giờ.
Các phản ứng nặng rất hiếm gặp nhưng có thể xảy ra như phản ứng phản vệ, co giật do sốt cao. Lúc này, bệnh nhân cần được xử trí tại chỗ đúng cách và đưa đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
Điều quan trọng là trước và trong quá trình tiêm chủng, các cán bộ y tế luôn dặn dò người được tiêm chủng cách phát hiện và xử trí đối với những phản ứng sau tiêm thông thường và những dấu hiệu nghiêm trọng cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế, phụ huynh/người chăm sóc trẻ cần quan tâm và thực hiện theo đúng hướng dẫn của cán bộ y tế.
3. Trường hợp cần đến bác sĩ sau tiêm chủng
Sau khi tiêm vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu, người chăm sóc cần chua ý theo dõi, quan sát tình trạng sức khỏe của người tiêm về toàn trạng, tinh thần, phản ứng, nhiệt độ và chăm sóc người tiêm cẩn thận trong ít nhất 48 tiếng sau tiêm. Đưa người tiêm tới ngay các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất nếu để bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và xử trí khi người tiêm xuất hiện các dấu hiệu bất thường sau tiêm chủng như:
- Sốt cao (>39 độ C) hoặc sốt trên 38,5 độ C, không đáp ứng với các loại thuốc hạ sốt thông thường;
- Co giật hay mệt lả, lừ đừ, không có phản ứng khi được gọi;
- Tím tái, khó thở, thở rít, rút lõm lồng ngực khi thở;
- Quấy khóc dữ dội hoặc kéo dài. Nôn trớ hoặc chảy nước mũi, chảy dãi/ nước miếng/nước mắt;
- Ăn/bú kém cùng các phản ứng thường gặp như: sốt nhẹ, quấy khóc, phát ban… kéo dài trên 1 ngày.

Cần tiêm ngừa đầy đủ cả vắc xin viêm màng não mô cầu ACYW và BC để “trang bị” cho cơ thể đầy đủ kháng thể chủ động, đặc hiệu, bảo vệ cơ thể chống lại cả 5 nhóm huyết thanh não mô cầu khuẩn nguy hiểm và lưu hành phổ biến tại Việt Nam và nhiều quốc gia trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, nếu đã tiêm vắc xin phòng não mô cầu nhóm ACYW và BC, vẫn nên tiêm thêm vắc xin Bexsero phòng não mô cầu khuẩn nhóm B thế hệ mới với 4 thành phần kháng nguyên cùng khả năng diệt khuẩn hiệp đồng.. Trong trường hợp trẻ chưa tiêm vắc xin não mô cầu, có thể cân nhắc ưu tiêm tiêm ngừa vắc xin não mô cầu ACYW và vắc xin não mô cầu nhóm B thế hệ mới để tối ưu hoá hiệu quả chủng ngừa các bệnh do cả 5 nhóm huyết thanh của vi khuẩn não mô cầu gây ra.



- Thẻ ghi nhớ: CẦU KHUẨN MÀNG NÃO (Neisseria meningitidis. (n.d.). Quizlet. https://quizlet.com/vn/739636098/cau-khuan-mang-nao-neisseria-meningitidis-flash-cards/
- Nguyen, P. N., Thai, P. Q., Dien, T. M., Hai, D. T., Dai, V. T. T., Luan, N. H., Mathur, G., Badur, S., Truyen, D. M., & Minh, N. H. L. (2024). 4CMENB vaccination to prevent meningococcal B disease in Vietnam: expert review and opinion. Infectious Diseases and Therapy, 13(3), 423–437. https://doi.org/10.1007/s40121-023-00905-y