Sốt xuất huyết mấy ngày thì phát ban? Dấu hiệu nhận biết sớm

Phát ban là một trong những triệu chứng rất thường gặp ở bệnh nhân mắc sốt xuất huyết. Dựa vào các triệu chứng lâm sàng như phát ban, sốt cùng các xét nghiệm cận lâm sàng giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết từ đó có phác đồ điều trị phù hợp, kịp thời. Vậy sốt xuất huyết mấy ngày thì phát ban? Đâu là các dấu hiệu nhận biết bệnh sớm?

Sốt xuất huyết mấy ngày thì phát ban?

Thông thường, bệnh nhân sốt xuất huyết phát ban sau 2 - 3 ngày, kể từ khi triệu chứng sốt xuất hiện. Sau khi nhiễm virus sốt xuất huyết, thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 3 - 14 ngày, trung bình là 4 - 10 ngày. Tùy vào sức khỏe của từng cá nhân, tuổi tác, tuýp huyết thanh virus gây bệnh mà thời gian ủ bệnh có thể khác nhau ở mỗi cá nhân.

Sau giai đoạn ủ bệnh, người bệnh sẽ bắt đầu có triệu chứng sốt cao từ 39 - 40 độ C. Cùng với đó các nốt phát ban sẽ xuất hiện đầu tiên ở vùng mặt và cổ, sau đó lan dần khắp cơ thể. Trong một số trường hợp, các nốt ban sốt xuất huyết khiến bệnh nhân cảm thấy ngứa ngáy và xuất hiện dày đặc với tần suất liên tục.

Kèm với triệu chứng sốt và phát ban, người bệnh sốt xuất huyết có thể nhức đầu, chán ăn, buồn nôn, đau nhức cơ thể, nhức hai hố mắt... Sau giai đoạn sốt, từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7, người bệnh có thể giảm sốt và bước vào giai đoạn nguy hiểm.

Sau khi kết thúc giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh, sốt xuất huyết sẽ bước vào giai đoạn hồi phục. Bệnh thường khỏi sau 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, thời gian để cơ thể hoàn toàn hồi phục có thể kéo dài nhiều tuần sau đó, tùy thuộc vào tình trạng bệnh và thể trạng người bệnh.

Nhận biết tình trạng phát ban trong sốt xuất huyết

1. Hình dạng

Bị sốt xuất huyết mấy ngày thì phát ban? Các nốt ban sốt xuất huyết xuất hiện từ 2 - 3 ngày say khi triệu chứng sốt khởi phát. Ban đầu, vùng da xuất huyết ửng đỏ như bị cháy nắng, sau đó các nốt chấm đỏ hoặc mảng đỏ dạng phẳng bắt đầu xuất hiện dưới da. Để phân biệt các nốt ban do sốt xuất huyết có thể dùng ngón cái và ngón trỏ căng vùng da có chấm đỏ hoặc vùng da xung huyết, nếu vẫn thấy chấm li ti hoặc khoảng hai giây say màu đỏ lại xuất hiện thì đó là triệu chứng phát ban của sốt xuất huyết.

2. Vị trí

Phát ban sốt xuất huyết thường bắt đầu xuất hiện ở vị trí mặt, cổ và vùng ngực. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các nốt ban có thể lan rộng hơn đến cánh tay, chân và thân mình. Tùy vào mỗi cá nhân, kiểu phát ban sốt xuất huyết có thể khác nhau. Một số người có thể phát ban lan rộng, trong khi số khác phân bố không đồng đều.

3. Mức độ phát ban

Mức độ phát ban sốt xuất huyết có thể nhiều hoặc ít, tùy thuộc vào tình trạng bệnh và cơ địa của từng cá nhân. Thông thường, sau khi ban khởi phát từ 3 - 4 ngày, các nốt ban sẽ xuất hiện nhiều hơn và ngày càng dày đặc. Trong một số trường hợp, phát ban có thể gây ngứa ngáy và khó chịu cho người bệnh. (1)

Lưu ý khi chăm sóc người bệnh sốt xuất huyết có phát ban

Khi chăm sóc bệnh nhân sốt xuất huyết có phát ban, người thân cần lưu ý các điểm sau:

1. Theo dõi dấu hiệu bệnh

Sốt xuất huyết là căn bệnh diễn biến nhanh và nguy hiểm. Do đó, trong quá trình chăm sóc bệnh nhân, người thân cần quan sát tình trạng phát ban và kiểm tra xem có dấu hiệu sốt xuất huyết xuất huyết dưới da hay các dấu hiệu cảnh báo bệnh trở nặng hay không.

Xuất huyết dưới da thường biểu hiện bằng các nốt hoặc chấm xuất huyết ở mặt trước cẳng chân và mặt trong hai cánh tay, bụng, đùi, mạn sườn hoặc mảng bầm tím. Người bệnh có thể có triệu chứng xuất huyết niêm mạc như chảy máu chân răng, chảy máu mũi, nôn ra máu, đi ngoài phân đen hoặc có lẫn máu, xuất huyết âm đạo bất thường hoặc tiểu ra máu.

Người bệnh có thể chảy máu mũi nặng, xuất huyết âm đạo nặng, xuất huyết trong cơ và phần mềm, xuất huyết nội tạng và đường tiêu hóa. Trường hợp xuất huyết nặng thường kèm tình trạng sốc, giảm tiểu cầu, thiếu oxy mô và toan chuyển hóa, có thể dẫn đến suy đa phủ tạng, đông máu nội mạch.

Ngoài những biểu hiện trên, người thân cần báo ngay cho bác sĩ trong trường hợp bệnh nhân có dấu hiệu:

• Sốt cao đột ngột, liên tục và khó hạ;
• Đau bụng dữ dội và dai dẳng;
• Nôn liên tục (khoảng từ 3 lần trở lên trong 1 giờ);
• Thở nhanh, khó thở;
• Bồn chồn, li bì, vật vã;
• Tiểu ít;
• Phù nề mi mắt, gan to.

2. Kiểm soát nhiệt độ cơ thể

Bệnh nhân sốt xuất huyết thường sốt cao từ 39 - 40 độ C. Lúc này có thể hạ sốt cho người bệnh bằng cách cho uống thuốc hạ nhiệt, nới lỏng quần áo và lau mát các vị trí trán, nách, bẹn bằng nước ấm. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được chỉ định loại thuốc hạ nhiệt phù hợp cho bệnh nhân. Thông thường, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng paracetamol với liều dùng là 10 - 15 mg/kg cân nặng/ lần, cách nhau từ 4 - 6 giờ.

⇒ Tham khảo thêm: Phân biệt sốt xuất huyết và cảm cúm

Lưu ý, tổng liều paracetamol không quá 60 mg/kg cân nặng/24 giờ. Không dùng các loại thuốc như aspirin, analgin, ibuprofen vì có thể gây tình trạng xuất huyết và toan máu.

Cho bệnh nhân uống nhiều nước, gồm nước lọc, oresol hoặc nước trái cây như nước dừa, cam, chanh, nước cháo loãng với muối. Bệnh nhân uống khi thấy khát, khuyến khích uống nhiều. (2)

3. Đảm bảo nghỉ ngơi, dinh dưỡng đầy đủ

Sốt xuất huyết hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy chế độ nghỉ ngơi và dinh dưỡng vẫn là biện pháp hỗ trợ quan trọng, giúp bệnh nhân mau phục hồi.

Người bệnh cần được nghỉ ngơi đầy đủ, tránh các hoạt động thể lực cao. Không gian nghỉ ngơi yên tĩnh, thoáng mát giúp giảm nhiệt độ cơ thể và tạo sự dễ chịu cho người bệnh. Ngoài ra, bệnh nhân cần tránh nằm nơi có ánh nắng trực tiếp hoặc gió mạnh.

Chế độ ăn cho người bệnh sốt xuất huyết cần đảm bảo các vi chất thiết yếu sau:

• Vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa: các loại trái cây rau quả, đặc biệt là các loại giàu vitamin C như cam, quýt, dâu tây, ớt chuông; vitamin K như rau bina, cải xoăn có khả năng thúc đẩy quá trình phục hồi, gián tiếp hỗ trợ chức năng tiểu cầu.
• Protein: có trong thịt gia cầm, cá, trứng, các loại đậu cung cấp axit amin, góp phần phục hồi tế bào, đặc biệt là tế bào thuộc hệ thống miễn dịch và tế bào máu.
• Acid béo giàu Omega-3: như cá hồi, cá thu, cá mồi có đặc tính kháng viêm, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình điều trị, giúp sức khỏe tổng thể của người bệnh tốt hơn.
• Chất sắt: có trong thịt nạc, thịt gia cầm, đậu, rau bina duy trì năng lượng chống lại mầm bệnh. Lượng sắt đầy đủ còn hỗ trợ quá trình vận chuyển oxy trong cơ thể, tăng cường sức đề kháng.

Các thực phẩm người bệnh sốt xuất huyết nên tránh như:

• Thức ăn chế biến sẵn thường không đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cơ thể cần trong quá trình mắc bệnh, thậm chí còn làm trầm trọng hơn tình trạng viêm nhiễm.
• Thực phẩm tối màu như socola, vì có thể gây nhầm lẫn với xuất huyết tiêu hóa khi người bệnh nôn hoặc đi ngoài phân đen;
• Thực phẩm chứa caffeine vì đây là chất lợi tiểu khiến người bệnh tăng nguy cơ mất nước, tăng nặng tình trạng bệnh.
• Thực phẩm cay, nóng vì có thể tăng nguy cơ xuất huyết, chảy máu niêm mạc đặc biệt là dạ dày.
• Thực phẩm giàu chất béo vì khi bị sốt xuất huyết, người bệnh giảm khả năng hấp thu và tiêu hóa thức ăn nhất là thức ăn nhiều dầu, mỡ. Nên cần ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, tránh ăn nhiều thực phẩm béo. (3)

4. Giữ vệ sinh cá nhân, không gãi mạnh làm tổn thương da

Khi bị sốt xuất huyết, người bệnh cần giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống để tránh tình trạng nhiễm trùng. Cụ thể, người bệnh cần tắm gội hằng ngày với nước ấm và hạn chế tắm lâu. Giặt giũ và thay quần áo sạch sẽ.

Ngoài ra, người bệnh sốt xuất huyết cần hạn chế gãi các nốt ban. Nếu gãi quá mạnh có thể khiến da bị tổn thương, lở loét thậm chí là nhiễm trùng. Để giảm bớt các cơn ngứa, bệnh nhân nên áp dụng một số biện pháp sau:

• Ngâm tay, chân (những vùng bị ngứa) trong nước ấm, thêm nước cốt chanh và muối để làm dịu ngứa;
• Lựa chọn quần áo mềm mại, thoáng mát để giảm ma sát giữa da và quần áo, từ đó tránh được việc ngứa do kích ứng. Ở trẻ nhỏ, dùng tã thấm hút tốt, ít gây kích ứng. Khi giặt quần áo nên chọn nước giặt/xả ít hương liệu để da không bị kích ứng bởi thành phần có trong các sản phẩm này;
• Lau người bằng nước sạch 1 - 2 lần mỗi ngày để loại bỏ bã nhờn và bụi bẩn trên da.

Phân biệt phát ban sốt xuất huyết và các dạng phát ban khác

Phát ban do sốt xuất huyết thường bị nhầm lẫn với một số bệnh có triệu chứng tương đồng, như sốt phát ban. Tuy nhiên. mức độ biểu hiện và gây hại của hai căn bệnh là khác nhau.

Khi nào sốt xuất huyết có phát ban cần đến gặp bác sĩ?

Ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ sốt xuất huyết như sốt cao, phát ban, người bệnh nên đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị. Trong quá trình điều trị, nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường về sức khỏe cần báo ngay cho bác sĩ điều trị: người bệnh cảm thấy khó chịu dù sốt giảm hoặc hết sốt, lú lẫn, vật vã, li bì, không ăn uống được, nôn ói và đau bụng nhiều, tay chân lạnh ẩm, mệt, lừ đừ, chảy máu mũi, miệng, xuất huyết âm đạo, không tiểu trên 6 giờ.

⇒ Tham khảo thêm: Sốt xuất huyết phát ban ngứa phải làm sao? Cách xử lý hiệu quả

Thắc mắc sốt xuất huyết mấy ngày thì phát ban đã được giải đáp. Thông thường, sau khi bệnh nhân khởi phát triệu chứng sốt từ 2 - 3 ngày sẽ bắt đầu phát ban. Vùng da nổi ban lúc đầu sẽ ửng đỏ, sau đó nổi các nốt chẩ đỏ hay mảng đỏ dạng phẳng dưới da. Bắt đầu ở vùng mặt, sau đó là cổ và ngực. Mức độ phát ban ít hay nhiều tùy thuộc tình trạng bệnh và cơ đại của từng cá nhân. Ngay khi xuất hiện dấu hiệu sốt xuất huyết, bệnh nhân không tự ý mua thuốc điều trị mà cần đến ngay bệnh viện để được điều trị phù hợp.