Sự nguy hiểm của zona thần kinh (giời leo) và vắc xin phòng bệnh hiệu quả

Zona thần kinh là bệnh hậu bệnh thủy đậu, do virus thủy đậu tái hoạt động sau khi khỏi bệnh gây ra. Zona đặc trưng bởi những cơn đau nhức dữ dội, sốt, mệt mỏi và nổi mụn nước dày đặc theo từng chùm, phân bố dọc theo các đường dẫn thần kinh ngoại biên, thường ở một bên cơ thể và có thể để lại sẹo. Zona không chỉ gây đau đớn về thể xác mà còn có thể biến chứng đau nhức, bỏng rát thần kinh dữ dội kéo dài, mù lòa, điếc, liệt mặt, viêm não, viêm màng não, viêm phổi, rối loạn vận động…

Nhằm cung cấp những thông tin chính xác và cập nhật mới nhất về bệnh zona thần kinh, bệnh thủy đậu và sự nguy hiểm của 2 căn bệnh này. Vào lúc 10h ngày 04/10/2024, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đã tổ chức buổi tư vấn trực tuyến “Sự nguy hiểm của zona thần kinh (giời leo), thuỷ đậu & Giới thiệu vắc xin mới” với sự tham gia của các chuyên gia:

• PGS.TS.BS Hoàng Thị Lâm, Trưởng khoa Khoa Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM
• TS.BS Lê Văn Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khoa học Thần kinh tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM
• BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC

Để xem lại chương trình, Quý vị khán giả có thể theo dõi ngay tại đây:

Mở đầu chương trình, PGS.TS.BS Hoàng Thị Lâm, Trưởng khoa Khoa Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, zona là tình trạng nhiễm trùng cấp tính do virus Varicella Zoster (VZV) tái hoạt động sau khi cơ thể khỏi bệnh thủy đậu gây ra. VZV sau khi gây bệnh xong sẽ trú ngụ ở dạng tiềm ẩn trong các hạch rễ thần kinh, khi cơ thể suy giảm miễn dịch, virus sẽ tái hoạt động và gây ra bệnh zona.

Bệnh zona thường khởi phát với những cơn đau nhói, ngứa rát dữ dội dọc theo các đường dẫn của hệ thống dây thần kinh ngoại biên, kèm theo những mụn nước nhỏ li ti sẽ xuất hiện thành từng chùm, tạo thành những vệt đỏ nổi bật trên da. VZV có khả năng di chuyển dọc theo các dây thần kinh, khiến các vết mụn nước zona biểu hiện thành một dải trên da, thường chỉ ảnh hưởng đến một bên cơ thể. Trong trường hợp hệ miễn dịch bị suy yếu, virus có thể ảnh hưởng đến cả bên còn lại, gây ra hiện tượng "mụn nước lưu vong".

Theo bác sĩ Lâm, có tới 90% trẻ em và người lớn từng tiếp xúc với VZV và cứ 3 người lớn từng nhiễm virus thủy đậu thì có 1 người có nguy cơ phát triển bệnh zona.

Những biến chứng từ bệnh zona có thể rất nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Các mụn nước không chỉ gây khó chịu mà còn có nguy cơ nhiễm trùng, để lại sẹo hoặc loét da vĩnh viễn. Nếu zona xuất hiện trên mặt, bệnh nhân có thể phải đối mặt với nguy cơ liệt mặt; nếu zona xuất hiện ở mắt, có thể dẫn đến mất thị lực và nếu phát triển ở vùng tai, có thể gây điếc. Ngoài ra, biến chứng nặng nề như viêm não, viêm màng não, tai biến mạch máu não, viêm phổi, viêm gan, đột quỵ… cũng có thể xảy ra.

Một trong những biến chứng phổ biến và đau đớn nhất là đau thần kinh sau zona, cơn đau này có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau khi các triệu chứng zona đã biến mất. Tình trạng này thường gặp ở người cao tuổi hoặc những người có bệnh lý nền, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch yếu. Sự xuất hiện của zona ở những bệnh nhân này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý nền, gây khó khăn trong việc điều trị và hồi phục.

Bệnh zona không chỉ giới hạn ở người cao tuổi. Cả người trẻ và người già đều có nguy cơ mắc phải. Ở người cao tuổi, sự suy giảm tự nhiên của hệ miễn dịch do lão hóa, cùng với các bệnh lý mãn tính và việc sử dụng nhiều loại thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Trong khi đó, ở người trẻ, áp lực từ lối sống hiện đại, sự thiếu vận động, và chế độ ăn uống không lành mạnh cũng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho VZV gây bệnh.

Chia sẻ thêm về biến chứng của bệnh zona, TS.BS Lê Văn Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khoa học Thần kinh tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP. HCM cho biết, hội chứng Ramsay Hunt là một biến chứng đặc biệt nghiêm trọng của bệnh zona. Bệnh này xảy ra khi VZV tấn công dây thần kinh số 7, biểu hiện bằng liệt mặt, đau tai, ù tai và nổi mụn nước ở tai. Đặc biệt, virus gây bệnh còn có thể tấn công dây thần kinh số 8, gây giảm thính lực hoặc mất thăng bằng.

So với liệt dây thần kinh số 7 đơn thuần, hội chứng Ramsay Hunt thường gây liệt mặt nặng hơn và khả năng hồi phục kém hơn. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng biến chứng mất thăng bằng có thể gây ra những tai nạn đáng tiếc trong sinh hoạt.

Hội chứng Ramsay Hunt có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn nhưng khá hiếm gặp, tỷ lệ mắc hội chứng này chỉ khoảng 5/100.000 người, đặc biệt hiếm gặp ở trẻ em dưới 6 tuổi và thường gặp ở người lớn tuổi, nhất là những người lớn từ 60 tuổi trở lên. Nữ giới có tỷ lệ mắc Ramsay Hunt cao hơn nhiều so với nam giới.

Hội chứng Ramsay Hunt là nguyên nhân đứng thứ hai trong số các nguyên nhân gây liệt dây thần kinh sọ số 7 không do chấn thương, cũng được xác định là nguyên nhân của khoảng 16% trường hợp liệt mặt ở trẻ em và 18% trường hợp liệt mặt ở người lớn.

Ngoài đau thần kinh sau zona, hội chứng Ramsay Hunt, bệnh zona còn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng khác như viêm não, viêm tủy sống và đột quỵ. Mặc dù tỷ lệ mắc các biến chứng này không cao, nhưng người bệnh zona vẫn có nguy cơ cao hơn so với người bình thường. Các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tăng cholesterol, rối loạn nhịp tim khi kết hợp với bệnh zona có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Một giả thuyết được đưa ra là VZV có thể gây viêm mạch máu, làm yếu thành mạch và tăng nguy cơ vỡ mạch máu não.

Bác sĩ Tuấn cho biết thêm, để giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm của bệnh zona, việc phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Đối với người lớn tuổi, người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc những người có tiền sử bệnh lý nền, việc tiêm phòng vắc xin ngừa zona là một biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa bệnh và các biến chứng của nó. Bên cạnh đó, duy trì một lối sống lành mạnh, ăn uống đủ chất, tập thể dục đều đặn cũng giúp tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh.

Theo BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, để phòng ngừa bệnh zona và các biến chứng cũng như di chứng nghiêm trọng mà bệnh gây ra, việc tiêm chủng vắc xin là giải pháp tối ưu, giúp bảo vệ sức khỏe một cách hiệu quả và an toàn.

Vắc xin zona thần kinh (giời leo) Shingrix được nghiên cứu và sản xuất bởi công ty dược phẩm GSK (Bỉ), đã được chứng minh là một giải pháp hiệu quả trong việc phòng ngừa căn bệnh này. Với khả năng bảo vệ cao, vắc xin Shingrix đã được sử dụng rộng rãi tại hơn 41 quốc gia và được khuyến cáo bởi 26 hiệp hội y tế hàng đầu. Đặc biệt, vắc xin này cũng đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả ở những người có bệnh lý nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch hay bệnh lý tim mạch. Vắc xin zona Shingrix có lịch tiêm như sau:

Đối với người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc Zona thần kinh (người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch hoặc có khả năng bị ức chế miễn dịch do bệnh lý/liệu pháp điều trị …) có lịch tiêm 2 mũi như sau:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1

Đối với người từ 50 tuổi trở lên (hệ miễn dịch bình thường) có lịch tiêm 2 mũi như sau:

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
• Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1

Vắc xin phòng bệnh zona không chỉ giúp ngăn ngừa hiệu quả bệnh zona mà còn giảm đáng kể nguy cơ mắc đau thần kinh sau zona. Theo nghiên cứu và thông tin từ nhà sản xuất, vắc xin Shingrix có hiệu lực phòng bệnh zona trên 97% đối với người trên 50 tuổi, đến 87% với người suy giảm miễn dịch và đến 97% đối với người có bệnh lý nền. Đặc biệt, vắc xin có hiệu lực phòng ngừa biến chứng đau dây thần kinh sau zona lên đến 88,8%.

Bác sĩ Chính chia sẻ thêm, cả bệnh thủy đậu và zona đều do VZV gây ra. Tuy nhiên, vắc xin phòng bệnh thủy đậu và vắc xin phòng bệnh zona có cơ chế hoạt động khác nhau và không được khuyến cáo tiêm cùng lúc. Điều này là do vắc xin zona thường được tiêm cho người đã từng mắc thủy đậu, nhằm ngăn ngừa virus VZV tái hoạt động gây zona.

Để đảm bảo hiệu quả tiêm chủng, hai loại vắc xin này cần được tiêm cách nhau ít nhất 8 tuần. Việc kết hợp tiêm các loại vắc xin cần được bác sĩ tư vấn kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho từng đối tượng.

Tháng 5/2024, vắc xin zona thần kinh của hãng dược phẩm GSK, sản xuất tại Bỉ đã được Bộ Y tế phê duyệt, cấp phép lưu hành tại Việt Nam. Vào ngày 04/10/2024, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đã chính thức ra mắt và triển khai tiêm vắc xin zona thần kinh Shingrix cho người lớn từ 50 tuổi trở lên và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona thần kinh (người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch hoặc có khả năng bị ức chế miễn dịch do bệnh lý/liệu pháp điều trị…) tại hàng trăm trung tâm tiêm chủng VNVC hiện đại trên toàn quốc.

Là đối tác chiến lược, toàn diện của hãng dược phẩm Glaxosmithkline – Bỉ (GSK) cùng nhiều hãng dược phẩm, vắc xin nổi tiếng khác trên thế giới, VNVC được quyền đàm phán trực tiếp, nhập khẩu chính hãng tất cả các loại vắc xin dành cho trẻ em và người lớn, cam kết cung ứng đầy đủ vắc xin Shingrix phòng bệnh zona cho người dân. Hiện tại, VNVC có hơn 50 loại vắc xin phòng gần 50 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trước đó, VNVC cũng đã đưa về và triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết, vắc xin phế cầu 23, vắc xin viêm màng não BC… cho hàng nghìn người dân tại Việt Nam.

Tất cả vắc xin tại VNVC đều được bảo quản trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo bảo quản vắc xin trong nhiệt độ tối ưu từ 2 – 8 độ C theo đúng yêu cầu nghiêm ngặt của nhà sản xuất. Đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên tại VNVC đều là những chuyên gia giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản về tiêm chủng. 100% bác sĩ, điều dưỡng tại VNVC đều có chứng chỉ tiêm chủng an toàn, đảm bảo quy trình tiêm chủng được thực hiện chính xác và an toàn tuyệt đối.

VNVC luôn đặt quyền lợi của khách hàng lên hàng đầu bằng cách cung cấp các dịch vụ tiêm chủng chất lượng với mức giá hợp lý. VNVC cam kết ổn định giá, thường xuyên triển khai các chương trình ưu đãi giá hấp dẫn và cung cấp dịch vụ "Tiêm vắc xin trước, trả chi phí sau" với lãi suất 0%, giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận các loại vắc xin cần thiết. Với những nỗ lực này, VNVC mong muốn góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng và mang đến cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân cả nước.

Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ