Tay chân miệng bao lâu thì khỏi? Cách chăm sóc giúp trẻ mau hồi phục

Nhiều bậc phụ huynh lo lắng không biết tay chân miệng bao lâu thì khỏi, bởi nó liên quan mật thiết đến thời gian chăm sóc, theo dõi, cũng như dự phòng biến chứng nguy hiểm của bệnh. Cùng chuyên gia tìm hiểu chi tiết về thời gian khỏi bệnh của tay chân miệng và các phương pháp khoa học để rút ngắn thời gian hồi phục trong bài viết dưới đây.

Trẻ bị tay chân miệng bao lâu thì khỏi?

Thời gian khỏi bệnh tay chân miệng thường kéo dài từ 7 - 10 ngày, nhưng có thể dao động tùy vào mức độ bệnh và sức khỏe của từng trẻ. Đặc biệt, những trẻ có sức đề kháng kém có thể mất nhiều thời gian hơn để khỏi bệnh.

1. Trường hợp nhẹ

Phần lớn trẻ mắc tay chân miệng thể nhẹ sẽ có thời gian hồi phục từ 7 - 10 ngày mà không cần điều trị đặc biệt. Trong khoảng 1 - 2 ngày đầu, trẻ thường sốt nhẹ (dưới 38,5°C), quấy khóc và biếng ăn do loét miệng. Đến ngày thứ 3 - 5, các nốt mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân, miệng và mông xuất hiện rõ rệt nhưng không gây ngứa hay đau đớn nhiều. Sau 5 - 7 ngày, mụn nước khô dần, vảy bong ra và trẻ bắt đầu ăn uống tốt hơn. Khi chăm sóc đúng cách, trẻ sẽ khỏi hoàn toàn trong 10 ngày, không để lại sẹo hay biến chứng.

2. Trường hợp nặng

Những trẻ bị tay chân miệng mức độ nặng có thể mất 2 tuần hoặc hơn để hồi phục. Đây thường là các trường hợp có biến chứng như viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim hoặc suy hô hấp, đòi hỏi nhập viện theo dõi và điều trị. Dấu hiệu cảnh báo bệnh trở nặng gồm:

• Sốt cao liên tục trên 39°C không đáp ứng thuốc hạ sốt
• Giật mình nhiều, quấy khóc không dỗ được
• Run tay chân, đi đứng loạng choạng hoặc yếu liệt
• Thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực.

Nếu không điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp biến chứng tay chân miệng nguy hiểm. Các nghiên cứu cho thấy, biến chứng thần kinh và tim mạch có thể kéo dài thời gian điều trị lên đến 3 - 4 tuần hoặc hơn. Do đó, phụ huynh cần theo dõi sát và đưa trẻ đến bệnh viện nếu có dấu hiệu bất thường.

3. Trường hợp trẻ có sức đề kháng yếu

Những trẻ có hệ miễn dịch yếu như trẻ suy dinh dưỡng, sinh non, trẻ dưới 1 tuổi hoặc mắc bệnh nền (hen suyễn, bệnh tim bẩm sinh, thiếu máu…), thường có thời gian hồi phục lâu hơn. Hệ miễn dịch kém khiến virus nhân lên nhanh hơn, làm cho các triệu chứng nghiêm trọng hơn và kéo dài hơn 10 ngày. Một số trẻ có thể bị loét miệng nặng, mất nước do không ăn uống được, dẫn đến thời gian hồi phục chậm. Những trường hợp này cần chế độ chăm sóc đặc biệt, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và theo dõi y tế sát sao để tránh biến chứng.

⇒ Tham khảo thêm: Phân biệt loét miệng và tay chân miệng

Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian khỏi bệnh tay chân miệng

1. Độ tuổi

Độ tuổi là một trong những yếu tố quan trọng quyết định thời gian hồi phục của trẻ khi mắc bệnh tay chân miệng. Trẻ càng nhỏ, đặc biệt là dưới 3 tuổi, thời gian khỏi bệnh thường kéo dài hơn so với trẻ lớn. Nguyên nhân là do hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa phát triển hoàn thiện, khả năng chống lại virus Enterovirus (EV71, Coxsackie A16…) – tác nhân gây bệnh tay chân miệng còn yếu.

Chuyên gia cho biết trẻ dưới 1 tuổi mắc tay chân miệng có nguy cơ diễn tiến nặng cao hơn, với thời gian hồi phục trung bình có thể kéo dài trên 10 ngày, thậm chí lâu hơn nếu có biến chứng.

Ở nhóm trẻ từ 3 - 5 tuổi, hệ miễn dịch đã dần hoàn thiện hơn, khả năng đề kháng tốt hơn, giúp bệnh diễn tiến nhẹ hơn và thời gian hồi phục thường dao động trong khoảng 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, do đây là độ tuổi trẻ đi học mẫu giáo, tiếp xúc gần với nhiều bạn bè nên dễ bị lây nhiễm hoặc tái nhiễm, ảnh hưởng đến quá trình khỏi bệnh.

Trong khi đó, trẻ trên 5 tuổi thường có khả năng hồi phục nhanh do hệ miễn dịch đã phát triển đầy đủ hơn. Nếu mắc bệnh, thời gian khỏi thường chỉ mất 5 - 7 ngày, triệu chứng cũng nhẹ hơn so với trẻ nhỏ. Tuy nhiên, dù ở độ tuổi nào, việc theo dõi sát và chăm sóc đúng cách vẫn là yếu tố quyết định giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và tránh biến chứng nguy hiểm.

2. Tình trạng sức khỏe

Bên cạnh độ tuổi, tình trạng sức khỏe tổng thể của trẻ cũng ảnh hưởng đáng kể đến thời gian hồi phục khi mắc tay chân miệng. Những trẻ có sức đề kháng tốt, được nuôi dưỡng đầy đủ, không mắc các bệnh lý nền thường hồi phục nhanh hơn, trung bình trong khoảng 7 - 10 ngày. Cơ thể khỏe mạnh giúp trẻ chống chọi tốt với virus, giảm nguy cơ biến chứng và rút ngắn thời gian bệnh.

Ngược lại, những trẻ có sức khỏe yếu, suy dinh dưỡng, thiếu vi chất như vitamin A, D, kẽm, sắt… thường có hệ miễn dịch kém, khiến virus gây bệnh tay chân miệng dễ tấn công và phát triển mạnh hơn. Những trường hợp này, thời gian khỏi bệnh có thể kéo dài trên 10 ngày, thậm chí lâu hơn nếu xuất hiện biến chứng.

Đặc biệt, trẻ mắc bệnh lý nền như hen suyễn, tim bẩm sinh, bệnh lý hô hấp mãn tính hoặc suy giảm miễn dịch bẩm sinh có nguy cơ diễn tiến nặng, phải nhập viện điều trị và cần thời gian hồi phục dài hơn bình thường.

Do đó, việc nâng cao thể trạng cho trẻ, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, duy trì chế độ ăn uống hợp lý ngay từ khi chưa mắc bệnh đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ nhanh hồi phục nếu chẳng may bị tay chân miệng.

⇒ Tham khảo thêm: Cách nhanh hết tay chân miệng cho trẻ

3. Chế độ chăm sóc

Bên cạnh độ tuổi và tình trạng sức khỏe, chế độ chăm sóc trẻ bị tay chân miệng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định thời gian hồi phục của trẻ mắc tay chân miệng. Nếu trẻ được chăm sóc đúng cách, giữ vệ sinh tốt và bổ sung dinh dưỡng hợp lý, bệnh có thể thuyên giảm nhanh chóng, thường trong vòng 7 - 10 ngày. Việc cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước và ăn các thực phẩm mềm, dễ nuốt giúp giảm đau họng, hạn chế loét miệng, từ đó hỗ trợ quá trình hồi phục.

Ngược lại, nếu trẻ không được chăm sóc đúng cách, chẳng hạn như không giữ vệ sinh cá nhân tốt, để vết loét miệng và phát ban bị nhiễm trùng, hoặc chế độ dinh dưỡng không đảm bảo, bệnh có thể kéo dài và diễn tiến nặng hơn. Đặc biệt, việc không cách ly trẻ bị bệnh có thể dẫn đến lây nhiễm chéo, khiến trẻ tái nhiễm hoặc lây lan cho người khác, làm ảnh hưởng đến quá trình điều trị.

Ngoài ra, khi trẻ có dấu hiệu nặng như sốt cao liên tục, quấy khóc, giật mình nhiều, bố mẹ hoặc người giám hộ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện để được thăm khám kịp thời. Điều trị đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng và rút ngắn thời gian khỏi bệnh, đảm bảo trẻ phục hồi an toàn.

4. Mức độ nghiêm trọng của bệnh

Ngoài các yếu tố như độ tuổi, tình trạng sức khỏe và chế độ chăm sóc, mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng là một trong những yếu tố quyết định thời gian khỏi bệnh tay chân miệng. Trong phần lớn các trường hợp, bệnh diễn tiến ở mức độ nhẹ với triệu chứng chủ yếu là sốt, loét miệng, nổi ban ở tay, chân, mông… Trẻ mắc thể nhẹ thường hồi phục sau 7 - 10 ngày, miễn là được chăm sóc đúng cách.

Tuy nhiên, nếu bệnh chuyển biến nặng với các dấu hiệu như sốt cao kéo dài, giật mình liên tục, lơ mơ, run tay chân hoặc nôn nhiều, nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm cơ tim hoặc phù phổi có thể xảy ra. Những trường hợp này cần được nhập viện điều trị, và thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn 2 tuần, thậm chí lâu hơn nếu trẻ gặp biến chứng nặng.

Bên cạnh đó, bệnh tay chân miệng do virus Enterovirus 71 (EV71) gây ra thường có diễn biến phức tạp hơn so với chủng Coxsackie A16, nếu trẻ chẳng may nhiễm phải loại virus này sẽ tiềm ẩn khả năng gây các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, dẫn đến kéo dài thời gian điều trị và hồi phục. Chính vì vậy, việc theo dõi sát sao các dấu hiệu của trẻ trong quá trình mắc bệnh là rất quan trọng để kịp thời xử lý, giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Hướng dẫn cách chăm sóc rút ngắn thời gian khỏi bệnh tay chân miệng

1. Chăm sóc tại nhà

Chăm sóc đúng cách tại nhà giúp trẻ mắc tay chân miệng hồi phục nhanh hơn, giảm triệu chứng khó chịu và hạn chế nguy cơ biến chứng. Khi trẻ bị bệnh, bố mẹ hoặc người chăm sóc cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe và áp dụng các biện pháp hỗ trợ phù hợp.

Đầu tiên, trẻ thường sốt trong giai đoạn đầu của bệnh, vì vậy bố mẹ có thể dùng thuốc hạ sốt paracetamol theo đúng liều lượng khuyến cáo khi trẻ sốt trên 38,5°C. Kết hợp với lau mát bằng nước ấm ở các vị trí như trán, nách, bẹn để giúp trẻ hạ nhiệt nhanh hơn. Nếu trẻ quấy khóc, đau miệng nhiều do loét miệng, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc giảm đau hoặc dung dịch súc miệng phù hợp.

Mụn nước trên da có thể khiến trẻ ngứa ngáy và khó chịu, do đó cần hạn chế để trẻ chạm hoặc gãi vào vết loét, tránh làm vỡ mụn nước gây nhiễm trùng. Bố mẹ có thể mặc cho trẻ quần áo rộng rãi, thấm hút mồ hôi tốt để giảm ma sát lên vùng da bị tổn thương. Nếu cần thiết, có thể dùng dung dịch sát khuẩn ngoài da theo hướng dẫn của bác sĩ để giúp vết thương mau lành.

Bên cạnh đó, đảm bảo cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ cũng là yếu tố quan trọng giúp rút ngắn thời gian khỏi bệnh. Khi bị tay chân miệng, trẻ thường mệt mỏi, chán ăn và dễ cáu kỉnh, vì vậy bố mẹ nên tạo không gian yên tĩnh, thoải mái để trẻ có thể nghỉ ngơi tốt hơn. Hạn chế để trẻ tiếp xúc với những người xung quanh trong thời gian mắc bệnh để tránh lây nhiễm.

Cuối cùng, nếu trẻ xuất hiện các dấu hiệu nguy hiểm như sốt cao không hạ, giật mình liên tục, lơ mơ, khó thở hoặc nôn nhiều, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Việc theo dõi sát sao và chăm sóc đúng cách sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục, rút ngắn thời gian mắc bệnh và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

2. Dinh dưỡng hợp lý

Khi mắc tay chân miệng, trẻ thường đau miệng, loét họng, khiến việc ăn uống trở nên khó khăn. Để đảm bảo dinh dưỡng và giúp trẻ nhanh hồi phục, bố mẹ nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ nuốt, chẳng hạn như cháo loãng, súp, sữa hoặc sinh tố. Tránh các món cay, nóng, chua hoặc cứng vì có thể làm vết loét nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh đó, bổ sung đủ nước là điều cần thiết để tránh tình trạng mất nước do sốt cao hoặc tổn thương miệng. Trẻ có thể uống nước lọc, nước trái cây hoặc sữa, tránh đồ uống có gas hay quá lạnh. Ngoài ra, thực đơn hàng ngày cần đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là vitamin A, C, kẽm và protein để tăng cường sức đề kháng, giúp trẻ mau lành bệnh. Nếu trẻ biếng ăn, bố mẹ có thể chia nhỏ bữa ăn để tránh ép trẻ ăn quá nhiều cùng lúc, gây khó chịu.

3. Giữ vệ sinh môi trường sống

Môi trường sạch sẽ cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị tay chân miệng, giúp hạn chế nguy cơ bội nhiễm và lây lan bệnh. Bố mẹ nên thường xuyên vệ sinh, khử khuẩn đồ chơi, vật dụng cá nhân của trẻ bằng dung dịch Cloramin B hoặc nước sôi. Chăn gối, quần áo cũng cần được giặt sạch, phơi dưới nắng để tiêu diệt vi khuẩn, virus.

Ngoài ra, không gian sống cần thông thoáng, sạch sẽ, tránh ẩm mốc để tạo môi trường tốt cho trẻ nghỉ ngơi và hồi phục. Người chăm sóc trẻ cũng cần rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi tiếp xúc với trẻ để hạn chế lây nhiễm chéo. Việc duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống sẽ giúp trẻ nhanh khỏi bệnh và hạn chế nguy cơ lây lan cho những người xung quanh.

Hiện nay, trên thế giới đã có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng cho trẻ em - đối tượng có nguy cơ cao nhất lây nhiễm và mắc bệnh tay chân miệng. Vắc xin đang trong quá trình phê duyệt và sớm được Hệ thống tiêm chủng vắc xin VNVC đưa về Việt Nam, ra mắt và triển khai tiêm đầu tiên trên toàn quốc, mang đến cơ hội sớm tiếp cận với một trong những loại vắc xin mới, vắc xin quan trọng cho trẻ em Việt, giúp phòng ngừa căn bệnh cực kỳ phổ biến và nguy hiểm hàng đầu ở nhóm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Ngoài tiêm vắc xin, các biện pháp vệ sinh cũng cần được chú trọng, như rửa tay thường xuyên, vệ sinh đồ chơi, khử trùng bề mặt tiếp xúc, cách ly trẻ bệnh và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ. Kết hợp vắc xin với các biện pháp phòng ngừa này chính là cách hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em khỏi bệnh tay chân miệng.

⇒ Tham khảo thêm: Bé bị tay chân miệng lần 2: Nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa

Tay chân miệng bao lâu thì khỏi? Thông thường, nếu trẻ bị thể nhẹ, bệnh sẽ tự khỏi sau 7 - 10 ngày với chế độ chăm sóc phù hợp. Tuy nhiên, những trường hợp nặng hoặc có biến chứng có thể kéo dài hơn 2 tuần và cần can thiệp y tế. Thời gian hồi phục còn phụ thuộc vào độ tuổi, sức khỏe của trẻ, mức độ bệnh và cách chăm sóc. Việc theo dõi sát sao và xử lý kịp thời sẽ giúp trẻ nhanh khỏi, hạn chế nguy cơ biến chứng nguy hiểm.