Tiêm HPV có ngừa được sùi mào gà không? Tỷ lệ phòng ngừa ra sao?
09:19 07/05/2025
Quản lý Y khoa Vùng 3 - Đông Nam Bộ
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Vắc xin HPV cung cấp khả năng phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm các tuýp HPV phổ biến và nguy hiểm hàng đầu hiện nay ở cả nam và nữ giới. Trong khi đó sùi mào gà là một bệnh xã hội phổ biến và có tác động lớn đến sức khỏe cũng như tâm lý người bệnh. Vậy tiêm HPV có ngừa được sùi mào gà không? Tỷ lệ phòng ngừa đạt bao nhiêu? Cần lưu ý gì trước và sau khi tiêm? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
| BS Phạm Văn Phú - Quản lý Y khoa, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC chia sẻ: “HPV có tỷ lệ lây nhiễm từ 10 - 20%, trong đó chỉ 1% có biểu hiện lâm sàng. Tỷ lệ nhiễm đang gia tăng, với khoảng 80% người mắc nằm trong độ tuổi 17 - 33, cao nhất ở nhóm từ 20 - 24 tuổi. Ước tính 2,9% nam giới Hoa Kỳ mang DNA HPV sinh dục. HPV là nguyên nhân chính trong hầu hết các trường hợp ung thư hậu môn (90%) và gần như 100% trường hợp ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, trong đó HPV tuýp 16 chiếm đến 50%. Đây là loại ung thư phổ biến thứ tư ở phụ nữ. Nhiễm HPV cũng liên quan đến 29 - 43% ung thư âm hộ và khoảng 70% ung thư âm đạo, chủ yếu do tuýp 16 và 18”. (1) |
Nguyên nhân sùi mào gà
Sùi mào gà, hay còn gọi là mụn cóc sinh dục, là bệnh do virus Human Papillomavirus (HPV) gây ra. HPV là một loại virus lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp giữa da với da, đặc biệt trong quá trình quan hệ tình dục không an toàn bao gồm cả quan hệ đường âm đạo, hậu môn hoặc đường miệng. Khi tiếp xúc với người bị nhiễm virus, HPV có thể xâm nhập qua các vết xước nhỏ trên da hoặc niêm mạc của cơ thể để gây bệnh.
Hiện nay, các nhà khoa học đã phát hiện hơn 200 chủng HPV khác nhau, trong đó một số chủng liên quan trực tiếp đến sùi mào gà và nguy hiểm hơn là có liên quan đến các tình trạng ung thư. Các chủng HPV phổ biến gây sùi mào gà bao gồm HPV 6 và HPV 11, chiếm khoảng 90% trường hợp mắc bệnh.
Đây là 2 tuýp HPV nguy cơ thấp, chúng không trực tiếp gây ung thư nhưng lại là tác nhân chính gây ra các tổn thương dạng mụn cóc sinh dục ở vùng kín, hậu môn và một số khu vực khác trên cơ thể. Ngoài ra, các chủng nguy cơ cao như HPV 16 và HPV 18 thường liên quan đến ung thư cổ tử cung, âm đạo hoặc hậu môn.
Nguyên nhân chính gây sùi mào gà là lây nhiễm qua quan hệ tình dục không an toàn (bao gồm cả đường miệng, hậu môn), tiếp xúc da với vùng nhiễm virus hoặc dùng chung đồ cá nhân với người bệnh. HPV dễ lây lan trong môi trường ẩm ướt, đặc biệt khi hệ miễn dịch suy yếu. Các thói quen vệ sinh không tốt, sử dụng dụng cụ hoặc đồ dùng cá nhân chung với người bệnh cũng có thể gây lây nhiễm.
Ngoài ra, nhóm người trẻ tuổi, đặc biệt là trong độ tuổi từ 18 - 35, thường có nguy cơ nhiễm cao hơn do đây là giai đoạn có hoạt động tình dục mạnh mẽ. Ngoài ra, các thói quen như hút thuốc hoặc sử dụng chất kích thích cũng làm suy giảm khả năng miễn dịch, khiến cơ thể dễ nhiễm virus.
Tiêm HPV có ngừa được sùi mào gà không?
Tiêm HPV có thể ngừa được sùi mào gà. Vắc xin HPV được thiết kế để bảo vệ cơ thể khỏi các chủng HPV phổ biến và nguy hiểm hàng đầu hiện nay ở cả nam và nữ giới, bao gồm cả HPV 6 và HPV 11 – hai thủ phạm chính gây sùi mào gà. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, vắc xin HPV có hiệu quả phòng ngừa sùi mào gà lên đến 99% khi được tiêm đúng lịch và trước khi tiếp xúc với virus. (2)
Hiệu quả của vắc xin HPV cao nhất khi được tiêm trước khi phơi nhiễm, tức là trước khi bắt đầu quan hệ tình dục. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị tiêm vắc xin cho trẻ em gái và trai từ 9 - 14 tuổi. Độ tuổi này được lựa chọn bởi cơ thể tạo ra đáp ứng miễn dịch tốt hơn, và việc phòng ngừa trước khi tiếp xúc với virus sẽ giảm nguy cơ lây nhiễm một cách tối ưu.
Tuy nhiên, những người đã có hoạt động tình dục vẫn nên tiêm vắc xin. Dù vắc xin không có tác dụng điều trị đối với các tổn thương sẵn có do HPV gây ra (như sùi mào gà), vắc xin HPV vẫn giúp giảm nguy cơ nhiễm mới từ các chủng khác.
Ngoài sùi mào gà, vắc xin HPV còn cung cấp khả năng phòng ngừa các chủng virus nguy cơ cao, đặc biệt là HPV 16 và HPV 18, hai tác nhân liên quan đến hơn 70% các ca ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư họng và các khu vực khác.
Tiêm ngừa HPV có bị sùi mào gà không?
Tiêm ngừa HPV giúp cơ thể phát triển kháng thể chống lại virus, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc sùi mào gà do các chủng virus mà vắc xin phòng ngừa. Việc tiêm chủng không chỉ giúp bảo vệ cá nhân mà còn góp phần tạo miễn dịch cộng đồng.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng vắc xin không thể bảo vệ hoàn toàn khỏi tất cả các chủng HPV, nếu người tiêm nhiễm phải một chủng HPV khác không thuộc phạm vi bảo vệ của vắc xin, nguy cơ mắc sùi mào gà vẫn tồn tại. Do đó, vắc xin không phải là "lá chắn" tuyệt đối với mọi trường hợp mà chỉ bảo vệ hiệu quả đối với các type virus mục tiêu. Vì vậy việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa khác nhau vẫn là rất quan trọng.
Bên cạnh đó, không phải ai tiêm ngừa cũng hoàn toàn tránh được sùi mào gà. Có một số lý do giải thích cho trường hợp này:
- Đã nhiễm HPV trước khi tiêm: Vắc xin không có tác dụng chữa trị mà chỉ phòng ngừa. Nếu đã nhiễm HPV 6 hoặc HPV 11 trước khi tiêm, nguy cơ mắc sùi mào gà vẫn tồn tại.
- Tiếp xúc với các chủng không nằm trong vắc xin: Mặc dù HPV 6 và HPV 11 gây phần lớn ca sùi mào gà, một số chủng hiếm khác (như HPV 40, HPV 42) cũng có thể là nguyên nhân, nhưng không được vắc xin bảo vệ.
- Không tuân thủ lịch tiêm: Để đạt hiệu quả tối ưu, cần tiêm đủ liều (thường là 2 3 mũi tùy độ tuổi) theo đúng thời gian quy định.
Vắc xin HPV nào phòng được nhiều chủng gây sùi mào gà?
Sau khi đã rõ tiêm HPV có ngừa được sùi mào gà không, hãy tìm hiểu thêm về vắc xin. Hiện nay, tại Việt Nam đang cấp phép lưu hành tiêm chủng cho người dân toàn quốc 2 loại vắc xin HPV, bao gồm vắc xin Gardasil và Gardasil 9. Trong đó:
- Gardasil: Bảo vệ khỏi 4 chủng HPV (6, 11, 16, 18). Đây là loại vắc xin đầu tiên được phê duyệt, có khả năng ngừa sùi mào gà và một số bệnh ung thư liên quan đến HPV.
- Gardasil 9: Là phiên bản nâng cấp, bảo vệ khỏi 9 chủng HPV (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58). Loại này không chỉ ngừa sùi mào gà mà còn giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung, âm đạo, hậu môn với hiệu quả lên đến 90% khi tiêm đúng độ tuổi.
| Vắc xin HPV | Đối tượng | Lịch tiêm | Đăng ký tiêm |
| Gardasil (Mỹ) | Bé gái và phụ nữ từ 9 - 26 tuổi |
Bé gái từ 9 tuổi đến dưới 14 tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên:
Phác đồ 3 mũi:
Phác đồ tiêm nhanh:
Bé gái từ 14 tuổi và phụ nữ đến 26 tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên:
Phác đồ tiêm nhanh:
|
 |
| Gardasil 9 (Mỹ) | Trẻ em và người lớn, bất kể nam nữ từ 9 - 45 tuổi | Trẻ từ 9 tuổi - < 15 tuổi tiêm lần đầu tiên:
Phác đồ 2 mũi
Nếu tiêm mũi 2 cách mũi 1 dưới 5 tháng, cần tiêm mũi 3 cách mũi 2 ít nhất 3 tháng. Phác đồ 3 mũi (0 - 2 - 6)
Người từ 15 tuổi - 26 tuổi tiêm lần đầu tiên:
|
|
Phương pháp phòng ngừa sùi mào gà cùng với vắc xin
Ngoài việc tiêm vắc xin HPV, có một số biện pháp phòng ngừa khác mà mọi người nên thực hiện để giảm thiểu nguy cơ mắc sùi mào gà:
1. Tình dục an toàn
Quan hệ tình dục an toàn là yếu tố then chốt để giảm nguy cơ lây nhiễm HPV. Sử dụng bao cao su đúng cách giúp hạn chế tiếp xúc trực tiếp với virus, dù không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ (vì HPV có thể lây qua da). Hạn chế số lượng bạn tình và duy trì mối quan hệ một vợ một chồng cũng là cách giảm thiểu rủi ro.
2. Thăm khám sức khỏe định kỳ
Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm HPV hoặc tầm soát ung thư cổ tử cung (đối với phụ nữ), giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Đối với nam giới, nếu xuất hiện mụn lạ ở vùng sinh dục, cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
3. Vệ sinh cá nhân đúng cách
Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, khô thoáng là cách ngăn ngừa virus HPV phát triển. Rửa sạch bằng nước ấm và xà phòng dịu nhẹ sau khi quan hệ, lau khô kỹ lưỡng và thay quần lót thường xuyên là thói quen cần duy trì. Tránh dùng chung đồ cá nhân như khăn tắm, quần áo hoặc dao cạo với người khác, đặc biệt trong gia đình có người nghi ngờ nhiễm bệnh.
Phụ nữ không nên thụt rửa âm đạo quá mức vì có thể làm mất cân bằng môi trường tự nhiên, tạo điều kiện cho virus xâm nhập. Nam giới cần chú ý vệ sinh vùng bao quy đầu để tránh tích tụ vi khuẩn và virus.
4. Chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh
Hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại HPV hiệu quả hơn. Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như trái cây họ cam quýt (cam, chanh, bưởi), rau xanh (bông cải, cải bó xôi), và các loại hạt (hạnh nhân, óc chó) để tăng sức đề kháng. Uống đủ nước, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ và thực phẩm chế biến sẵn cũng hỗ trợ cơ thể duy trì trạng thái tốt nhất.
Tập thể dục đều đặn như đi bộ, chạy bộ, hoặc yoga giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng – yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch. Tránh hút thuốc lá và uống rượu bia quá mức vì những thói quen này làm suy yếu cơ thể, khiến HPV dễ tấn công cơ thể.
Vậy, tiêm HPV có ngừa được sùi mào gà không? Câu trả lời là có, nhưng không phải 100% tuyệt đối. Tuy vậy, nguy cơ mắc bệnh giảm đáng kể ở những người đã được tiêm chủng đúng cách và đúng lịch trình. Vắc xin HPV không chỉ đơn thuần là một biện pháp y tế cá nhân, mà còn là yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát sự lây lan của HPV trong cộng đồng, giảm nguy cơ bệnh tật và tử vong do các bệnh lý mà virus này gây ra. Hãy chủ động tiêm vắc xin HPV để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho chính bạn và những người xung quanh ngay hôm nay.
- Leslie, S. W., Sajjad, H., & Kumar, S. (2023, May 30). Genital warts. StatPearls – NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441884/
- HPV Vaccine | CDC. (n.d.). https://www.cdc.gov/vaccines/vpd/hpv/hcp/vaccines.html
BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỀ
Viêm màng não ở trẻ em có lây không? Phòng nhiễm bệnh thế nào?
Viêm màng não ở trẻ em có lây không phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và loại viêm màng não mà trẻ mắc phải, vì viêm...
Virus HPV có trong nước bọt không? Có bị lây khi tiếp xúc không?
HPV là virus gây u nhú ở người, tác nhân hàng đầu gây ra sùi mào gà, ung thư cổ tử cung, âm đạo, âm hộ, hậu...
Cách vệ sinh cho trẻ bị tay chân miệng nhanh khỏi và tránh bội nhiễm
Bệnh tay chân miệng thường gây ra các tổn thương da và niêm mạc, khiến trẻ cảm thấy khó chịu và dễ bị vi khuẩn tấn công...
Chọc tủy xét nghiệm viêm màng não thực hiện thế nào? Có rủi ro gì không?
Hiện nay, chọc tủy xét nghiệm viêm màng não là phương pháp chính để chẩn đoán viêm màng não, góp phần phát hiện chính xác tổn thương...
Sốt xuất huyết hồng cầu bao nhiêu là nguy hiểm? Nhận biết và cách xử lý
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong nếu...
Dấu hiệu khi bị muỗi sốt xuất huyết đốt: Nhận biết sớm để phòng tránh
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti mang virus. Việc nhận biết sớm các...
