Trẻ bị giật mình tay chân miệng nguy hiểm không? Có cần đi bệnh viện?

11:44 20/04/2025

Quản lý Y khoa Vùng 2 - Mekong
Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC
Khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng, ngoài các triệu chứng như sốt, nổi mụn nước, trẻ còn có thể gặp phải tình trạng giật mình, hoảng sợ hoặc co giật. Đây là một trong những dấu hiệu khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng về mức độ nghiêm trọng của bệnh. Vậy trẻ bị giật mình tay chân miệng có nguy hiểm không? Liệu tình trạng này có cần phải đưa trẻ đến bệnh viện ngay không? Chuyên gia đến từ Hệ thống tiêm chủng VNVC sẽ giải đáp trong bài viết dưới đây!
BS Hà Mạnh Cường - Quản lý Y khoa Vùng 2 - Mekong, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: “Tỷ lệ nhập viện do triệu chứng của bệnh tay chân miệng là khoảng 6%, trong đó 18,7% bệnh nhân có khả năng phát triển các biến chứng nghiêm trọng. Tử vong chiếm khoảng 5% trong số các ca này, đưa tỷ lệ tử vong chung lên tới 52,3 trên 100.000 ca nhiễm có triệu chứng. Đặc biệt, đối với chủng virus EV-A71, tỷ lệ tử vong ước tính cao hơn nhiều, khoảng 229,7 trên 100.000 ca nhiễm có triệu chứng. Trong khi đó, tỷ lệ bệnh không triệu chứng ở nhóm trẻ từ 1 đến 4 tuổi – độ tuổi có tỷ lệ mắc cao nhất – lên tới 71,4%.” (1) |
Trẻ bị giật mình tay chân miệng có nguy hiểm không?
Trẻ bị giật mình khi bị tay chân miệng rất nguy hiểm, có thể là triệu chứng của tình trạng nhiễm độc thần kinh, nếu không được xử lý kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não, viêm tủy sống hoặc viêm thân não.
Trẻ bị tay chân miệng giật mình như thế nào? Trẻ sẽ không chỉ đơn giản là lăn qua lăn lại khi ngủ mà có thể giật nảy mình, đôi khi chới với khi được đặt nằm xuống. Phụ huynh có thể nhận thấy các dấu hiệu như sau:
Bé giật mình mạnh khi vừa ngủ, nâng hai tay và chân lên, mở mắt rồi nhắm lại một cách thiu thiu. Nếu tình trạng trở nặng, trẻ sẽ giật mình liên tục hoặc giật mình ngay cả khi ngủ sâu. Có nhiều trường hợp, trẻ vừa nằm ngửa đã bị giật mình.
Trẻ có thể giật mình ngay cả khi đang chơi đùa, và phụ huynh cần chú ý nếu số lần giật mình tăng dần theo thời gian. Một số trẻ có thể gặp khó khăn trong việc di chuyển, đi không vững, hoặc có hiện tượng nôn ói liên tục. Bên cạnh đó, trẻ cũng có thể xuất hiện rung nhẹ ở tay hoặc thân người. Ngoài ra, nếu trẻ thở bất thường, thở gấp, ngủ li bì mà không thức dậy chơi hoặc vã mồ hôi lạnh, đó là dấu hiệu phụ huynh cần chú ý, cần phải mang trẻ đến bệnh viện ngay.

Nguyên nhân trẻ bị giật mình tay chân miệng
Trẻ bị giật mình tay chân miệng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những ảnh hưởng nhẹ đến các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
1. Do ảnh hưởng của virus lên hệ thần kinh
Khi trẻ bị tay chân miệng, việc giật mình có thể xảy ra do ảnh hưởng của virus tay chân miệng lên hệ thần kinh. Tay chân miệng chủ yếu do các loại virus như Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 gây ra. Những virus này không chỉ tấn công các cơ quan ngoài da mà còn có thể xâm nhập vào hệ thần kinh của trẻ, đặc biệt là não và tủy sống.
Khi virus ảnh hưởng đến hệ thần kinh, trẻ có thể gặp phải các triệu chứng như giật mình, co giật, và mất kiểm soát cơ thể. Điều này có thể là dấu hiệu của việc virus gây viêm não hoặc các rối loạn thần kinh khác, đặc biệt là nếu tình trạng giật mình trở nên nghiêm trọng và kéo dài.
Việc giật mình liên tục hoặc giật mình ngay cả khi trẻ đang ngủ có thể là một biểu hiện của sự tổn thương thần kinh. Đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo mà phụ huynh cần lưu ý và đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được kiểm tra và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.
2. Sốt cao, mất nước
Khi trẻ bị tay chân miệng, sốt cao và mất nước có thể là nguyên nhân dẫn đến triệu chứng giật mình. Sốt cao kéo dài làm cơ thể trẻ bị căng thẳng, dẫn đến rối loạn các chức năng cơ thể, trong đó có hệ thần kinh, khiến trẻ có thể bị giật mình hoặc co giật. Đồng thời, khi trẻ bị sốt cao, cơ thể sẽ mất nước nhanh chóng, đặc biệt là khi không được bổ sung nước đầy đủ. Mất nước nghiêm trọng có thể gây ra tình trạng rối loạn điện giải và ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ, dẫn đến các dấu hiệu như giật mình hoặc co giật.
⇒ Tham khảo thêm: Bé bị tay chân miệng sốt đi sốt lại có sao không? Cách xử lý
Ngoài ra, khi trẻ mất nước, các cơ quan trong cơ thể cũng không thể hoạt động bình thường, khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn. Giật mình do sốt cao và mất nước là dấu hiệu cho thấy cơ thể trẻ đang trong tình trạng căng thẳng, và cần được cấp cứu kịp thời. Nếu gặp tình trạng này, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được điều trị, giúp kiểm soát sốt và bù nước đầy đủ cho trẻ, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
3. Biến chứng thần kinh nghiêm trọng
Khi trẻ bị giật mình trong tay chân miệng, một trong những nguyên nhân nghiêm trọng có thể là biến chứng thần kinh. Bệnh tay chân miệng, đặc biệt là do virus Enterovirus 71 gây ra, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm tủy sống hoặc viêm màng não. Những biến chứng này có thể gây tổn thương cho não bộ và hệ thần kinh, khiến trẻ có các biểu hiện như giật mình, co giật, hoặc rối loạn ý thức.
Virus có thể gây viêm mô não, làm suy giảm hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Các triệu chứng nặng kèm theo giật mình có thể là lơ mơ, sốt cao liên tục và rối loạn vận động. Viêm màng não cũng là biến chứng nguy hiểm do Enterovirus gây ra, với biểu hiện như giật mình, sốt, đau đầu, nôn mửa và cổ cứng. Khi áp lực nội sọ tăng cao do tình trạng viêm và tích tụ dịch, trẻ có thể bị phù não, khiến trẻ hay giật mình, khóc thét hoặc li bì.
Bên cạnh đó, trẻ bị giật mình kèm theo da tím tái, thở khó, tim đập nhanh hoặc đổ mồ hôi nhiều có thể là dấu hiệu của rối loạn thần kinh tự chủ – một biến chứng nghiêm trọng đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Biến chứng thần kinh có thể làm tăng nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng lâu dài, như rối loạn vận động, khó khăn trong việc đi lại, hoặc giảm khả năng nhận thức. Vì vậy, khi trẻ có dấu hiệu giật mình, đặc biệt là kèm theo các triệu chứng như co giật, hôn mê, khó thở, hay nôn mửa liên tục, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để được đánh giá và điều trị kịp thời.
Một nghiên cứu được thực hiện ở 6 quốc gia bao gồm Trung Quốc, Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc, Đài Loan và Úc, đã tổng hợp dữ liệu từ 15 nghiên cứu với 1043 bệnh nhân. Kết quả cho thấy phần lớn các trường hợp bệnh tay chân miệng có biến chứng thần kinh xảy ra tại Trung Quốc, chủ yếu ở trẻ trai và chiếm 97% trong số các trường hợp dưới 15 tuổi. Các biến chứng thần kinh nghiêm trọng như viêm màng não và viêm não thân não, chiếm 70% tổng số ca. (2)

Trẻ bị giật mình tay chân miệng khi nào cần đưa đến bệnh viện?
Khi trẻ có dấu hiệu giật mình trong tay chân miệng và xuất hiện các dấu hiệu dưới đây, cần lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra và điều trị kịp thời:
- Giật mình liên tục: Nếu trẻ bị giật mình nhiều lần trong một khoảng thời gian ngắn (ví dụ: 2 lần trong vòng 30 phút) hoặc giật mình ngay cả khi ngủ sâu, đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề thần kinh nghiêm trọng như viêm não hoặc viêm màng não.
- Đi không vững và mất thăng bằng: Khi trẻ không thể đi vững, hoặc có dấu hiệu mất thăng bằng trong khi di chuyển, điều này có thể là dấu hiệu của sự tổn thương hệ thần kinh trung ương và cần được kiểm tra ngay lập tức.
- Trẻ khóc liên tục: Trẻ có thể khóc liên tục trong thời gian dài, thậm chí khóc suốt đêm, thức dậy sau mỗi 15 – 20 phút và không ngừng khóc.
- Nôn và ói liên tục: Nếu trẻ có dấu hiệu nôn, ói liên tục hoặc không thể giữ nước, điều này có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng và cần được điều trị y tế.
- Thở bất thường và mệt mỏi: Trẻ thở khò khè, thở yếu hoặc có biểu hiện mệt mỏi, không thể thức dậy chơi như bình thường, có thể là dấu hiệu của các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến hệ hô hấp hoặc thần kinh.
- Mồ hôi lạnh và biểu hiện khó chịu khác: Nếu trẻ có mồ hôi lạnh, biểu hiện run rẩy hoặc không muốn thức dậy và chơi, đây có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh nghiêm trọng cần can thiệp y tế kịp thời. (3)
Các dấu hiệu nguy hiểm khác khi bị tay chân miệng cần được lưu tâm
Ngoài các dấu hiệu giật mình, trẻ mắc tay chân miệng còn có thể gặp phải những dấu hiệu nguy hiểm khác mà phụ huynh cần lưu tâm và đưa trẻ đi khám ngay lập tức:
1. Trẻ quấy khóc liên tục, mạch nhanh, da nổi bông tím
- Trẻ quấy khóc liên tục: Khi trẻ khóc không ngừng, không thể dỗ được và có vẻ rất khó chịu, điều này có thể là dấu hiệu của cơn đau hoặc một biến chứng thần kinh. Đây là tình trạng cần được lưu ý và theo dõi kỹ lưỡng.
- Mạch nhanh và da nổi bông tím: Nếu trẻ có mạch đập nhanh kèm theo hiện tượng da nổi bông tím, đây có thể là triệu chứng của tình trạng thiếu oxy hoặc rối loạn tuần hoàn, cần được đưa đi kiểm tra ngay để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
2. Sốt trên 2 ngày và sốt cao
Khi trẻ bị sốt cao trên 38 độ C kéo dài hơn 48 giờ và không đáp ứng với thuốc hạ sốt, đó là dấu hiệu cần cảnh giác. Trẻ có thể sốt từ 39 – 40 độ C mà không hạ, ngay cả khi đã dùng thuốc. Nếu tình trạng này kéo dài, hoặc sốt có hạ nhưng vẫn duy trì trên 48 giờ, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được kiểm tra và can thiệp y tế kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Trẻ bị giật mình tay chân miệng là dấu hiệu cảnh báo tình trạng bệnh đang diễn tiến nặng, có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm màng não hay tổn thương thần kinh. Nếu trẻ xuất hiện triệu chứng giật mình, kèm theo các dấu hiệu bất thường như khó thở, sốt cao kéo dài hoặc co giật, phụ huynh cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để được chăm sóc và điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe cho trẻ.



- Koh, W. M., Hishamuddin Badaruddin, La, H., Chen, M. I-Cheng., & Cook, A. R. (2018). Severity and burden of hand, foot and mouth disease in Asia: a modelling study. BMJ Global Health. https://gh.bmj.com/content/3/1/e000442
- Shah. (2020). Neurological Complications Of Hand, Foot And Mouth Disease In Children: A Review. PubMed. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33225664/
- Signs a Child Has Hand, Foot, and Mouth Disease and Needs Immediate Medical Attention | Travel the world. (2024). Hfh.com.vn. https://www.hfh.com.vn/en/news/signs-child-has-hand-foot-and-mouth-disease-and-needs-immediate-medical-attention.html