Trẻ bị tay chân miệng khi nào cần nhập viện? 10 dấu hiệu cảnh báo

Tay chân miệng là bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi và hầu hết các trường hợp đều nhẹ, có thể chăm sóc tại nhà và phục hồi sau 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, 20% trường hợp bệnh nặng, gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Vậy trẻ bị tay chân miệng khi nào cần nhập viện? Những dấu hiệu nào cảnh báo bệnh đang trở nặng? Bố mẹ cần nhận biết sớm để bảo vệ sức khỏe của con một cách tốt nhất.

Khi nào trẻ bị tay chân miệng có thể điều trị tại nhà?

Tay chân miệng (Tên tiếng anh là Hand, Foot & Mouth Disease – HFMD) là bệnh do virus đường ruột gây ra thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi. Trẻ bị tay chân miệng thông thường sẽ có các triệu chứng điển hình như sốt nhẹ, mụn nước xuất hiện rải rác trên lòng bàn tay, bàn chân, miệng hoặc mông, nhưng không lở loét nghiêm trọng hay lan rộng nhanh.

Trẻ vẫn có thể ăn uống, bú mẹ, không quấy khóc quá mức hay bị giật mình liên tục. Bố mẹ chỉ cần theo dõi sát sao, cho trẻ nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và chăm sóc vết thương đúng cách và có thể tự phục hồi trong vòng 1 tuần.

Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, bệnh có thể diễn tiến nghiêm trọng, dẫn đến các biến chứng tay chân miệng nguy hiểm như viêm màng não, viêm não thân, phù phổi thần kinh, xuất huyết phổi và suy tuần hoàn. Trẻ dưới 2 tuổi thường có biểu hiện lâm sàng không điển hình hơn so với trẻ lớn, điều này có thể gây khó khăn trong việc nhận diện bệnh sớm.

Chính vì vậy, nếu phát hiện trẻ có dấu hiệu sốt cao kéo dài, mệt mỏi nhiều, nôn ói hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường khác, bố mẹ hoặc người giám hộ cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất càng sớm càng tốt để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến tính mạng trẻ.

Trẻ bị tay chân miệng khi nào cần nhập viện?

Hầu hết các trường hợp tay chân miệng ở trẻ đều nhẹ và có thể chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, không phải lúc nào bệnh cũng diễn tiến nhẹ. Một số trẻ có thể gặp biến chứng nguy hiểm nếu không được theo dõi và can thiệp kịp thời. Vậy trẻ bị tay chân miệng khi nào cần nhập viện? Bố mẹ hoặc người chăm sóc cần nhận biết những dấu hiệu cảnh báo sớm để đảm bảo an toàn cho trẻ. Cụ thể:

1. Dấu hiệu cảnh báo mức độ nặng của bệnh

Một số dấu hiệu cảnh báo mức độ nặng của bệnh tay chân miệng cần lưu ý như sau:

1.1. Sốt trên 2 ngày và sốt cao

Sốt là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh tay chân miệng, nhưng nếu trẻ sốt cao liên tục trên 39°C hoặc sốt kéo dài hơn 2 ngày không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Chuyên gia cho biết sốt cao không kiểm soát được có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh đang diễn tiến nặng, đặc biệt khi trẻ đổ mồ hôi nhiều, lừ đừ, mệt mỏi, co giật hoặc quấy khóc liên tục. Đây có thể là dấu hiệu của biến chứng thần kinh hoặc viêm não do virus EV71 gây ra, cần được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời để tránh nguy hiểm đến tính mạng.

1.2. Da nổi bông tím

Da nổi bông tím cũng là một dấu hiệu nguy hiểm cảnh báo trẻ bị tay chân miệng cần được theo dõi sát sao và nhập viện sớm. Bởi đây là dấu hiệu cho thấy hệ tuần hoàn của trẻ đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Khi nhận thấy da trẻ tái nhợt, lạnh, xuất hiện các vệt bông tím, đặc biệt ở tay, chân hoặc toàn thân, bố mẹ cần đưa trẻ nhập viện ngay.

Đây có thể là biểu hiện của sốc, rối loạn vận mạch hoặc suy tuần hoàn, thường gặp trong các trường hợp tay chân miệng nặng do nhiễm virus EV71. Nếu không được can thiệp kịp thời, trẻ có nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm như suy tim, suy hô hấp, thậm chí đe dọa tính mạng.

1.3. Yếu tay, yếu chân

Nếu trẻ bị tay chân miệng có dấu hiệu yếu tay, yếu chân, đi loạng choạng, run rẩy hoặc khó cầm nắm đồ vật, bố mẹ cũng cần hết sức lưu ý và nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy virus đã tấn công hệ thần kinh, gây viêm não, viêm tủy sống hoặc ảnh hưởng đến các dây thần kinh vận động.

Một số trẻ còn có biểu hiện không thể đứng vững, đi xiêu vẹo hoặc mất thăng bằng, cho thấy tình trạng bệnh đang diễn tiến nghiêm trọng. Nếu không được điều trị kịp thời, trẻ có thể đối mặt với các di chứng thần kinh lâu dài, ảnh hưởng đến vận động và sự phát triển sau này.

1.4. Nôn ói nhiều

Trẻ bị tay chân miệng khi nào cần nhập viện? Nôn ói nhiều là một dấu hiệu cảnh báo quan trọng trong bệnh tay chân miệng, đặc biệt khi trẻ nôn ói liên tục, không rõ nguyên nhân, ngay cả khi không ăn uống gì. Nếu trẻ bị nôn nhiều hơn 3 – 5 lần/ngày, kèm theo tình trạng mệt lả, quấy khóc, lơ mơ hoặc ngủ li bì, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện.

Đây có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh đã ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, làm tăng nguy cơ biến chứng như viêm não, viêm màng não hoặc phù não. Nếu không được can thiệp kịp thời, trẻ có thể gặp rối loạn ý thức, co giật và các biến chứng nguy hiểm khác.

2. Dấu hiệu thần kinh nguy hiểm

Một số dấu hiệu thần kinh nguy hiểm cần lưu ý như sau:

2.1. Giật mình 2 lần trở lên trong vòng 30 phút

Giật mình tay chân miệng là một dấu hiệu thần kinh quan trọng khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng, đặc biệt khi trẻ giật mình nhiều lần trong lúc ngủ hoặc khi đang tỉnh táo. Nếu trẻ giật mình từ 2 lần trở lên trong vòng 30 phút, kèm theo quấy khóc dai dẳng, khó dỗ, vã mồ hôi hoặc ngủ không yên giấc, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

Đây có thể là biểu hiện của rối loạn thần kinh tự chủ, cho thấy virus đã tấn công hệ thần kinh trung ương, làm tăng nguy cơ biến chứng viêm não, viêm màng não. Nếu không được can thiệp kịp thời, trẻ có thể xuất hiện thêm các triệu chứng nguy hiểm khác như co giật, lơ mơ, hôn mê, đe dọa đến tính mạng.

2.2. Lừ đừ, bứt rứt

Nếu tình trạng giật mình lặp lại nhiều lần không được can thiệp sớm, trẻ có thể bắt đầu xuất hiện dấu hiệu lừ đừ, bứt rứt, đây cũng là một dấu hiệu thần kinh nguy hiểm. Trẻ có thể trở nên mệt mỏi, ít chơi, ít phản ứng với môi trường xung quanh, thậm chí ngủ li bì hoặc quấy khóc không dứt. Một số trẻ lại tỏ ra bồn chồn, khó chịu, không thể nằm yên, vặn vẹo người liên tục mà không rõ nguyên nhân.

Những biểu hiện này cho thấy bệnh có nguy cơ diễn tiến nặng, có thể liên quan đến tổn thương não hoặc rối loạn thần kinh thực vật. Bố mẹ không nên chần chừ mà cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được theo dõi và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

2.3. Mất thăng bằng, đi đứng loạng choạng

Khi bệnh tiến triển nặng hơn, trẻ có thể gặp phải tình trạng mất thăng bằng, đi đứng loạng choạng, thậm chí không thể tự giữ vững khi ngồi hoặc đứng. Nếu trẻ lớn, bố mẹ có thể nhận thấy con bước đi không vững, dễ té ngã, chân tay yếu hẳn so với bình thường. Với trẻ nhỏ chưa biết đi, dấu hiệu dễ nhận biết là trẻ không còn cử động linh hoạt, khó kiểm soát tay chân, ít phản ứng với kích thích bên ngoài.

Đây là dấu hiệu cho thấy virus tay chân miệng đã ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, gây rối loạn vận động. Nếu không được can thiệp kịp thời, trẻ có nguy cơ suy hô hấp, tổn thương não, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy, ngay khi phát hiện trẻ có biểu hiện này, bố mẹ cần đưa con đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được thăm khám và điều trị kịp thời.

3. Dấu hiệu suy hô hấp

Một số dấu hiệu suy hô hấp khi mắc bệnh tay chân miệng cần lưu ý:

3.1. Thở nhanh, thở gấp

Thở nhanh, thở gấp là một trong những dấu hiệu nguy hiểm cho thấy trẻ bị tay chân miệng đang có nguy cơ suy hô hấp. Bố mẹ có thể nhận thấy nhịp thở của trẻ nhanh bất thường, lồng ngực phập phồng mạnh, cánh mũi nở rộng, có thể kèm theo tiếng rít hoặc khò khè khi thở.

Trẻ nhỏ thường có nhịp thở nhanh hơn người lớn, nhưng nếu tần suất thở tăng cao hơn mức bình thường, đặc biệt là khi trẻ khó thở, mệt lả, môi tái nhợt hoặc tím tái, thì cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức. Tình trạng này có thể báo hiệu virus đã ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, làm rối loạn chức năng hô hấp, nếu không can thiệp kịp thời có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.

3.2. Nhịp tim nhanh bất thường

Nhịp tim nhanh bất thường là một dấu hiệu quan trọng cho thấy trẻ bị tay chân miệng có thể đang tiến triển nặng và cần được đưa đến bệnh viện ngay. Khi nhiễm virus tay chân miệng ở mức độ nặng, hệ thần kinh trung ương bị ảnh hưởng, gây rối loạn hoạt động tim mạch, khiến nhịp tim của trẻ tăng cao bất thường ngay cả khi trẻ đang nghỉ ngơi.

Bố mẹ có thể nhận thấy lòng bàn tay, bàn chân trẻ ấm hoặc đổ mồ hôi nhưng nhịp tim vẫn nhanh, trẻ mệt lả, quấy khóc, bứt rứt không yên hoặc lừ đừ, phản ứng chậm. Nếu không được xử trí kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến sốc tim, suy tuần hoàn và nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Vì vậy, khi thấy trẻ có dấu hiệu tim đập nhanh bất thường kèm theo các triệu chứng khác như thở nhanh, tím tái, lừ đừ, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

3.3. Huyết áp thay đổi

Huyết áp thay đổi là một dấu hiệu nguy hiểm cho thấy trẻ bị tay chân miệng có thể đã tiến triển nặng và cần nhập viện ngay. Khi virus tay chân miệng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, nó có thể gây rối loạn vận mạch, dẫn đến tình trạng huyết áp tăng cao hoặc hạ thấp bất thường. Bố mẹ có thể nhận thấy trẻ có dấu hiệu mệt lả, da xanh tái, tay chân lạnh, vã mồ hôi nhiều, kèm theo thở nhanh, thở gấp.

Một số trường hợp trẻ có thể biểu hiện chóng mặt, mất thăng bằng, quấy khóc liên tục hoặc lừ đừ, phản ứng chậm. Những thay đổi huyết áp này có thể là dấu hiệu của suy tuần hoàn hoặc sốc do bệnh tay chân miệng gây ra, nếu không được can thiệp kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ suy hô hấp và tổn thương cơ quan nghiêm trọng. Vì vậy, nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu bất thường liên quan đến huyết áp, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Một số yếu tố khác cần cân nhắc cho trẻ nhập viện khi mắc tay chân miệng

Một số yếu tố cần cân nhắc cho câu hỏi trẻ bị tay chân miệng khi nào cần nhập viện là trẻ dưới 12 tháng tuổi và trẻ có bệnh lý nền.

1. Trẻ dưới 12 tháng tuổi

Trẻ dưới 12 tháng tuổi mắc tay chân miệng cần được theo dõi sát sao và nhập viện khi cần thiết, vì hệ miễn dịch của trẻ trong giai đoạn này còn non yếu, nguy cơ biến chứng cao hơn so với trẻ lớn. Do chưa thể diễn đạt rõ ràng cảm giác khó chịu hay đau đớn, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 1 tuổi thường chỉ biểu hiện qua quấy khóc nhiều, bỏ bú, ngủ không yên giấc hoặc lừ đừ, mệt mỏi.

Đặc biệt, tay chân miệng ở trẻ nhỏ có thể tiến triển nhanh mà không có dấu hiệu cảnh báo rõ ràng, dễ dẫn đến biến chứng thần kinh, suy hô hấp hoặc tổn thương tim mạch. Vì vậy, nếu trẻ dưới 12 tháng tuổi mắc bệnh, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và có hướng xử trí kịp thời, tránh những rủi ro không mong muốn.

2. Trẻ có bệnh lý nền

Trẻ có bệnh lý nền khi mắc tay chân miệng cần được theo dõi chặt chẽ và cân nhắc nhập viện sớm để hạn chế nguy cơ biến chứng. Những trẻ có sẵn các vấn đề sức khỏe như bệnh tim bẩm sinh, hen suyễn, suy giảm miễn dịch, tiểu đường, bệnh lý gan thận mạn tính… thường có sức đề kháng yếu hơn, khiến cơ thể khó chống chọi với virus gây bệnh.

Ngoài ra, tay chân miệng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý nền, gây suy hô hấp, rối loạn tuần hoàn hoặc các vấn đề thần kinh nguy hiểm. Vì vậy, khi trẻ có bệnh nền mắc tay chân miệng, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm để bác sĩ đánh giá mức độ bệnh và có hướng điều trị phù hợp, tránh chủ quan dẫn đến những diễn tiến nghiêm trọng.

Có thể thấy, bệnh tay chân miệng là một trong những bệnh truyền nhiễm cấp tính phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, do nhóm virus Enterovirus gây ra. Trong đó, Enterovirus 71 (EV71) đặc biệt nguy hiểm vì có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm màng não hoặc suy hô hấp, đe dọa trực tiếp tính mạng trẻ. Hiện nay, bệnh vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy việc kiểm soát triệu chứng và dựa vào sức đề kháng tự nhiên là phương pháp chính trong điều trị.

Trước nguy cơ lây lan cao, phòng ngừa bệnh thông qua vệ sinh cá nhân và cách ly kịp thời là cực kỳ quan trọng. Đặc biệt, vắc xin phòng tay chân miệng được xem là “vũ khí” tối ưu, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, hạn chế biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là nhóm trẻ em.

Hiện nay, trên thế giới đã có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng cho trẻ em - đối tượng có nguy cơ cao nhất lây nhiễm và mắc bệnh tay chân miệng. Vắc xin đang trong quá trình phê duyệt và sớm được Hệ thống tiêm chủng vắc xin VNVC đưa về Việt Nam, ra mắt và triển khai tiêm đầu tiên trên toàn quốc, mang đến cơ hội sớm tiếp cận với một trong những loại vắc xin mới, vắc xin quan trọng cho trẻ em Việt, giúp phòng ngừa căn bệnh cực kỳ phổ biến và nguy hiểm hàng đầu ở nhóm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Tóm lại, việc xác định trẻ bị tay chân miệng khi nào cần nhập viện là vô cùng quan trọng để tránh biến chứng nguy hiểm. Nếu trẻ có dấu hiệu sốt cao kéo dài, giật mình nhiều, lừ đừ, thở nhanh, tim đập nhanh bất thường hoặc gặp các vấn đề về thần kinh, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay. Đặc biệt, trẻ dưới 12 tháng tuổi hoặc có bệnh lý nền cũng cần được theo dõi sát sao. Nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo giúp trẻ được điều trị kịp thời, giảm nguy cơ diễn tiến nặng và phục hồi tốt hơn.