Vắc xin sởi cho bé có mấy loại? Nên tiêm khi nào cho hiệu quả?

Sởi là bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây nhiễm nhanh nhất trên thế giới, có thể bùng phát thành dịch, tỷ lệ tử vong cao ở trẻ em dưới 5 tuổi. Bệnh sởi có thể gây biến chứng nặng, đe dọa đến sức khỏe trẻ như viêm não, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tai, viêm phổi, thậm chí là tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Vắc xin sởi được khuyến cáo tiêm cho trẻ em ngay từ 9 tháng tuổi để chặn đứng nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nguy hiểm.

Vắc xin sởi là gì?

Vắc xin sởi là vắc xin phòng ngừa bệnh sởi được nghiên cứu và điều chế dưới dạng vắc xin sống, giảm độc lực được chỉ định tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên với hiệu quả bảo vệ cao. Vắc xin phòng bệnh sởi là một trong những loại vắc xin bắt buộc phải tiêm cho trẻ trong “Chương trình tiêm chủng mở rộng” ở nước ta hiện nay, chứng tỏ mức độ cần thiết và quan trọng của loại vắc xin này đối với trẻ nhỏ.

Hiện nay, vắc xin sởi được lưu hành tại Việt Nam bao gồm vắc xin sởi đơn và vắc xin phối hợp dành cho mọi lứa tuổi. Trong đó, vắc xin phối hợp gồm vắc xin Sởi - Rubella (MR) và 3 loại vắc xin 3 trong 1 Sởi – Quai bị – Rubella là MMR II (Mỹ), MMR (Ấn Độ) và Sởi - Quai bị - Rubella (Bỉ) cùng vắc xin sởi đơn MVVac (Việt Nam).

Vì sao nên tiêm phòng sởi?

Sởi là bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây nhiễm nhanh nhất trên thế giới, đỉnh điểm thường gặp vào mùa Đông - Xuân và có thể bùng phát thành dịch. Đây là một trong những căn bệnh đặc biệt nguy hiểm ở trẻ em dưới 5 tuổi với tỷ lệ tử vong hàng đầu. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính có khoảng 128.000 trường hợp chết vì bệnh sởi vào năm 2021 – chủ yếu là trẻ em dưới 5 tuổi, mặc dù đã có vắc xin an toàn và tiết kiệm chi phí (1).

Sởi là bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây nhiễm nhanh nhất trên thế giới. Người nhiễm virus sởi (Polinosa morbillarum) có thể lây nhiễm cho người lành thông qua giọt bắn, dịch tiết từ niêm mạc mũi họng khi ho, hắt hơi, khạc nhổ hoặc giao tiếp. Chính vì vậy, bệnh sởi rất dễ lây lan ở những địa điểm có mật độ dân cư đông đúc như nhà ở, trường học, ký túc xá, xí nghiệp, khu công nghiệp, bệnh viện,...

Trẻ em đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, là đối tượng rất dễ bị mắc bệnh sởi bởi sức đề kháng yếu. Hơn nữa, đây là độ tuổi trẻ rơi vào “khoảng trống miễn dịch” do miễn dịch thụ động nhận được từ mẹ giảm dần theo thời gian, trong khi miễn dịch tự thân chưa hoàn thiện để chống lại các tác nhân gây bệnh.

Sởi vốn là bệnh lành tính và có thể điều trị được, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ em phải đối mặt với nhiều biến chứng đặc biệt nguy hiểm như viêm não, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tai, viêm phổi thậm chí là tử vong. Chính vì vậy, tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh sởi là biện pháp an toàn và hiệu quả giúp trẻ phòng tránh được bệnh sởi cũng như hạn chế nguy cơ gặp biến chứng nguy hiểm.

Vắc xin phòng ngừa sởi được đánh giá là an toàn, ngay cả đối với những người bị suy giảm hệ miễn dịch như mắc bệnh HIV/ AIDS. Hầu hết các trường hợp trẻ em sau chích ngừa không gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, một số ít trường hợp xảy ra thường ở mức độ nhẹ, chẳng hạn như sốt, phát ban, đau tại chỗ tiêm và các tác dụng phụ thường sẽ khỏi sau một thời gian ngắn mà không cần điều trị.

Bên cạnh đó, không chỉ trẻ em mà người trưởng thành, người cao tuổi, phụ nữ trước khi mang thai, phụ nữ cho con bú, nhân viên y tế, nhân viên trong phòng Lab thường xuyên tiếp xúc với mầm bệnh cũng cần tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh sởi, đặc biệt là những người thường xuyên đi công tác, du lịch đến những quốc gia có dịch sởi.

Đối tượng nên tiêm phòng vaccine sởi

Bệnh sởi có tỷ lệ lây nhiễm cao nên ngưỡng bảo vệ cộng đồng cũng rất cao, cần ít nhất 95% khả năng miễn dịch trong cộng đồng để ngăn chặn dịch bệnh. Việc tiêm chủng không đầy đủ có thể khiến dịch sởi bùng phát bất cứ lúc nào. Hầu hết mọi lứa tuổi nếu chưa có miễn dịch với bệnh sởi đều là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh và rất cần được tiêm vắc xin đầy đủ, đúng lịch. Tại Việt Nam, những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh sởi nên tiêm phòng sởi là:

• Trẻ nhỏ không còn miễn dịch thụ động từ mẹ truyền sang nhưng chưa được tiêm vắc xin.
• Trẻ đã tiêm vắc xin phòng sởi nhưng chưa có đáp ứng miễn dịch.
• Thanh niên, người trưởng thành chưa từng mắc bệnh sởi hoặc chưa tiêm vắc xin trước đây.
• Người lớn tuổi có bệnh nền mạn tính như tim mạch, cao huyết áp, phổi, đái tháo đường,...

Các trường hợp chống chỉ định tiêm vacxin sởi

• Những người suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc suy giảm miễn dịch do mắc các bệnh HIV/AIDS, uống thuốc ức chế hệ miễn dịch, bệnh nhân ung thư đang điều trị bằng các phương pháp hóa trị, xạ trị, dùng thuốc kháng thể đơn dòng,...
• Những người mắc chứng rối loạn tế bào máu, người có những ung thư ảnh hưởng đến xương tủy hoặc hệ bạch huyết, người mắc bệnh lao đang được điều trị cũng chống chỉ định tiêm vắc xin phòng sởi.
• Những người dị ứng hoặc có phản ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) với các thành phần trong vắc xin sởi (gelatin hoặc neomycin).
• Không nên tiêm vắc xin phòng ngừa sởi cho phụ nữ có thai bởi đây là loại vắc xin sống giảm động lực, mặc dù bằng chứng không cho thấy nguy cơ tác dụng phụ tăng lên ở trẻ sơ sinh được sinh ra từ những người mẹ vô tình tiêm vắc xin sởi trong giai đoạn mang thai. Tuy nhiên, trong trường hợp sau khi tiêm vắc xin sởi mới phát hiện mang thai, thai phụ cần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị để được kiểm tra và theo dõi chặt chẽ.

Tiêm vắc xin sởi có tác dụng trong bao lâu?

Tương tự các loại vắc xin khác, để vắc xin sởi đạt hiệu quả cao cần phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi tiêm chủng, loại vắc xin, tình trạng sức khỏe của người tiêm vắc xin, chất lượng vắc xin, chất lượng bảo quản cũng như kỹ thuật thực hành tiêm chủng an toàn. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết những trường hợp cơ thể đã hình thành miễn dịch với bệnh sởi sau khi hoàn thành phác đồ tiêm phòng bệnh sởi hoặc sau mắc bệnh thì miễn dịch này bền vững suốt đời (2).

Tiêm vắc xin sởi mấy mũi là an toàn?

Các Tổ chức uy tín trên thế giới cho biết chỉ có khoảng 85% trẻ được tiêm vắc xin sởi vào lúc 9 tháng tuổi có đáp ứng miễn dịch. 15% còn lại là những trường hợp trẻ không đáp ứng miễn dịch bởi nhiều yếu tố như loại vắc xin, tình trạng sức khỏe, chất lượng vắc xin cũng như kỹ thuật thực hành tiêm chủng an toàn.

Những trường hợp chưa có tạo được miễn dịch sau tiêm mũi đầu tiên hoặc chưa được tiêm vắc xin sởi thì sẽ có cơ hội tiếp tục tạo miễn dịch ở mũi tiêm thứ hai vào lúc 18 tháng tuổi (trong chương trình TCMR), từ đó giúp tăng tỷ lệ trẻ có miễn dịch trong cộng đồng lên 95%. Theo đó, các chuyên gia nhấn mạnh, những trường hợp đã có miễn dịch với bệnh sởi, mũi tiêm thứ hai không nhằm mục đích làm tăng hiệu quả bảo vệ.

⇒ Bạn có thể xem giải đáp chi tiết hơn ở: Vắc xin sởi tiêm mấy mũi là đủ? Có cần tiêm nhắc lại không?

6 loại vắc xin phòng bệnh sởi

Vắc xin Sởi đơn

Vắc xin sởi MVVAC (Việt Nam) phòng ngừa bệnh sởi

Vắc xin MVVAC được nghiên cứu và sản xuất bởi Polyvac – Việt Nam được chỉ định tiêm 9 tháng tuổi trở lên và người chưa có kháng thể sởi với phác đồ tiêm như sau:

Vắc xin Sởi - Rubella

Vắc xin MR (Việt Nam)

Vắc xin MR được nghiên cứu và phát triển bởi Trung tâm nghiên cứu sản xuất vắc xin và sinh phẩm y tế, Bộ Y tế (Việt Nam) được chỉ định tiêm cho trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên, thanh thiếu niên và người lớn giúp phòng bệnh Sởi – Rubella với phác đồ tiêm như sau:

Vắc xin Sởi - Quai bị - Rubella

Vắc xin Priorix (Ý) phòng bệnh Sởi – Quai bị – Rubella

Vắc xin Priorix được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn Glaxosmithkline (GSK) – Bỉ được chỉ định tiêm cho trẻ em từ 9 tháng tuổi và người lớn giúp phòng bệnh Sởi – Quai bị – Rubella với phác đồ tiêm như sau:

Vắc xin MMR (Ấn Độ) phòng bệnh Sởi – Quai bị – Rubella

Vắc xin MMR được nghiên cứu và phát triển bởi công ty Serum Institute of India Ltd được chỉ định tiêm cho trẻ em từ 12 tháng tuổi đến 10 tuổi giúp phòng bệnh Sởi – Quai bị – Rubella với phác đồ tiêm như sau:

Vắc xin MMR II (Mỹ) phòng bệnh Sởi – Quai bị – Rubella

Vắc xin MMR-II được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn Merck Sharp and Dohm (Mỹ) được chỉ định tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn với phác đồ tiêm như sau:

Vắc xin ProQuad (Mỹ) phòng sởi, quai bị, rubella, thủy đậu

Vắc xin ProQuad được nghiên cứu, sản xuất và phát triển bởi Tập đoàn Dược phẩm hàng đầu thế giới tại Mỹ - Merck Sharp & Dohme (MSD), được chỉ định chủng ngừa cho trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn.

⇒ Nếu bạn đang quan tâm về giá tiền cho những loại vắc xin này, hãy xem ngay bài viết: Mũi sởi bao nhiêu tiền? Chi tiết cho từng loại vắc xin.

⇒ Bạn cũng nên xem thêm bài viết: Nên tiêm sởi đơn hay 3 trong 1: Lựa chọn nào tốt cho bé?

Một số tác dụng phụ khi tiêm vacxin sởi

Sau khi tiêm vắc xin sởi, trẻ có thể xuất hiện một số tác dụng phụ trong khoảng 1 - 2 ngày như sau:

Những phản ứng như sốt nhẹ, quấy khóc, khó chịu, chán ăn, bỏ bú, sưng đau tại chỗ tiêm đều là những phản ứng hoàn toàn bình thường báo hiệu cơ thể đáp ứng miễn dịch phòng bệnh và sẽ tự hết sau vài ngày mà không cần điều trị.

Nếu trẻ có cơ địa quá mẫn hoặc dị ứng với bất cứ thành phần nào trong vắc xin sởi thì phản ứng có thể nghiêm trọng hơn, tuy nhiên là rất hiếm. Các trường hợp này, bố mẹ cần khẩn trương đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được theo dõi, kiểm tra kịp thời, tránh các tình huống không mong muốn có thể xảy ra.

Nên tiêm vaccine sởi ở đâu?

Tại Việt Nam, Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC là hệ thống trung tâm tiêm chủng cao cấp hàng đầu, với hàng trăm trung tâm tiêm chủng quy mô lớn từ Nam ra Bắc là địa chỉ địa chỉ chích ngừa vắc xin sởi an toàn, uy tín và chất lượng cho người dân trên toàn quốc.

Các trung tâm tiêm chủng VNVC đều được trang bị kho vắc xin quy mô lớn đạt chuẩn GSP quốc tế, đảm bảo có đầy đủ các loại vắc xin cần thiết cho trẻ em và người lớn với chất lượng cao, số lượng lớn được nhập khẩu chính hãng và cấp phép lưu hành tại Việt Nam, kể cả những loại vắc xin mới nhất trên thế giới, vắc xin thường xuyên khan hiếm trên thị trường.

Đặc biệt, VNVC luôn sẵn các loại vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác được các tổ chức y tế uy tín trên thế giới khuyến cáo cần cấp thiết tiêm cho mọi lứa tuổi như: vắc xin Sởi - Quai bị - Rubella, vắc xin 5 trong 1, vắc xin 6 trong 1, vắc xin phòng bệnh cúm mùa, vắc xin phòng bệnh viêm phổi do phế cầu khuẩn, vắc xin viêm màng não, vắc xin phòng bệnh thủy đậu, vắc xin phòng bệnh Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván,... đáp ứng tốt nhu cầu tiêm chủng phòng bệnh, nâng cao sức khỏe cho hàng triệu gia đình Việt.

Để đặt lịch tiêm phòng vắc xin sởi, Quý Khách hàng có thể điền thông tin tại đây hoặc gọi đến hotline: 028 7102 6595 để được tư vấn và hỗ trợ.