Vì sao người khỏe mạnh vẫn có thể suy đa tạng do thủy đậu?

Khi mụn nước thủy đậu bị vỡ, vi khuẩn có cơ hội xâm nhập vào tổn thương da và tiết ra độc tố mạnh, dẫn đến tình trạng sốc nhiễm khuẩn. Hệ quả có thể tiến triển nhanh thành suy đa tạng với nguy cơ tử vong cao nếu không được xử trí kịp thời.

BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, khuyến cáo như trên khi Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương ghi nhận hai trường hợp người lớn khỏe mạnh, không bệnh nền mắc thủy đậu. Cả hai gặp biến chứng nhiễm trùng da dẫn đến sốc nhiễm khuẩn nặng, suy đa tạng, rối loạn đông máu. Dù được can thiệp hệ thống tim phổi nhân tạo ECMO, lọc máu liên tục song tiên lượng sinh tồn dè dặt, một người tiên lượng tử vong.

“Bệnh thủy đậu dù lành tính, song có thể quật ngã cả người khỏe mạnh, không mắc bệnh nền”, bác sĩ Chính chia sẻ.

Bội nhiễm sau thủy đậu tiềm ẩn nguy cơ sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng dù người trẻ, khỏe mạnh

Theo Bác sĩ Chính, hiện bệnh thủy đậu đang vào mùa. Bệnh thường mắc ở trẻ em, vì trẻ chưa có hệ miễn dịch với bệnh. Song người lớn cũng có nguy cơ cao mắc bệnh, nếu chưa có miễn dịch từ việc mắc lúc nhỏ hoặc chưa chủng ngừa vắc xin. Theo Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), 70 - 90% người sống trong cùng gia đình với người bệnh bị lây nhiễm.

Tương tự trẻ em, người lớn mắc thủy đậu cũng có triệu chứng sốt nhưng cao hơn, kèm đau đầu, phát ban mụn nước gây ngứa rát, nôn, đau cơ, biếng ăn. Các triệu chứng lâm sàng này giống cảm lạnh, sốt phát ban, thêm suy nghĩ thủy đậu là bệnh lành tính… dễ khiến người lớn chủ quan, tự mua thuốc uống.

Các mụn nước gây ngứa, rát nên nhiều người gãi, chà xát hoặc tắm nước lá, đắp thuốc lá, bôi các loại thuốc không rõ nguồn gốc lên mụn, mong muốn cải thiện tình hình. Điều này làm các mụn nước vỡ ra, khiến da bị tổn thương, hàng rào bảo vệ tự nhiên trên da bị phá vỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sống trên da và niêm mạc như tụ cầu vàng, liên cầu nhóm A hoặc các loại vi khuẩn ở ngoài môi trường… xâm nhập dẫn đến viêm mô tế bào, áp xe hoặc nhiễm trùng, dễ dẫn đến tình trạng thủy đậu bội nhiễm.

Theo bác sĩ Chính, thủy đậu bội nhiễm là biến chứng phổ biến của bệnh. Một nghiên cứu trên 42 bệnh nhân thuỷ đậu điều trị tại Cần Thơ năm 2023 - 2025 cho thấy, biến chứng thủy đậu thường gặp nhất là bội nhiễm với 16,7%. Hai vi khuẩn phổ biến nhất là tụ cầu vàng và liên cầu. Trong đó, vi khuẩn tụ cầu vàng có độc tố mạnh, chịu nhiệt cao chỉ bị phá hủy ở 1.000 độ C trong 1 - 2 giờ, duy trì độc tính trên 2 tháng khi ở nhiệt độ thấp.

Khi tình trạng thủy đậu bội nhiễm xảy ra, các các mụn nước sẽ bị mưng mủ, chảy dịch màu vàng, đục và có mùi hôi, người bệnh bị sốt cao, kèm rét run, nôn ói, đau nhức, nóng rát ở các nốt mụn.

Khi mụn nước vỡ có thể loét sâu hoặc hoại tử, tạo điều kiện cho vi khuẩn nhân lên xâm nhập vào máu từ các tổn thương da, người bệnh có thể tiến triển thành nhiễm trùng huyết, suy nội tạng, tỷ lệ tử vong đến 50%. Lý do, hệ miễn dịch phản ứng mạnh với vi khuẩn bằng cách phóng thích các cytokine gây viêm, dẫn đến tình trạng viêm tối cấp, rối loạn chức năng, kích hoạt quá trình tự tổn thương gan.

Ở người suy giảm miễn dịch, dùng thuốc ức chế miễn dịch, đang mắc viêm gan… tình trạng viêm sẽ xảy ra càng nghiêm trọng hơn. Ở trẻ em và thanh thiếu niên, mầm bệnh có thể gây Hội chứng Reye - dạng bệnh lý cấp tính khiến sưng gan và não. Nghiêm trọng hơn, người bệnh bị viêm thận cấp dẫn đến tiểu ra máu.

Trường hợp người bệnh bội nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng trên nền bệnh thủy đậu sẽ dẫn đến sốc nhiễm khuẩn cấp tính, rối loạn đông máu, suy đa cơ quan và tử vong rất nhanh nếu không được xử trí kịp thời. Như trường hợp nam bệnh nhân 31 tuổi, điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương hoàn toàn khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh lý, mắc thủy đậu ngày thứ ba xuất hiện tổn thương nặng, sốc nhiễm khuẩn nặng, suy đa tạng, rối loạn đông máu nghiêm trọng cũng do bội nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng trên nền bệnh thủy đậu. “Trường hợp này cho thấy, bội nhiễm vi khuẩn sau thủy đậu có thể xảy ra ngay cả ở người trẻ, khỏe mạnh, không có bệnh nền và không hề chậm trễ trong điều trị”, bác sĩ Chính khuyến cáo.

Tiêm vắc xin sớm giúp chủ động phòng thủy đậu và zona khi vào mùa cao điểm

Theo bác sĩ Chính, thủy đậu là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do virus Varicella Zoster (VZV), dễ lây truyền trực tiếp qua dịch tiết mũi họng, khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện. Mầm bệnh có thể bám vào các bề mặt như bàn, ghế, nền nhà, chén bát, ly uống nước, tiếp tục lây nhiễm cho người khác. Ngoài nhiễm trùng da gây nhiễm trùng huyết, suy đa tạng như kể trên, bệnh còn có thể gây các biến chứng viêm phổi, viêm não, viêm màng não…

Vì vậy người dân không nên chủ quan với bệnh thủy đậu. Nếu thấy sốt cao kéo dài, ban mọc nhanh và dày, kèm theo dấu hiệu nhiễm trùng da, khó thở, nôn nhiều, lơ mơ hay rối loạn ý thức… cần nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế để được xử trí kịp thời. Những người thuộc nhóm nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người trên 60 tuổi, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền như tiểu đường, xơ gan, suy giảm miễn dịch… càng cần đặc biệt lưu ý.

Hiện Việt Nam có 3 loại vắc xin phòng thủy đậu, gồm:

Tên vắc xin	Đối tượng	Lịch tiêm	Đăng ký tiêm
Varilrix (Bỉ)	Trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn chưa từng mắc bệnh	Trẻ từ 9 tháng tuổi đến 12 tuổi: - Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên - Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1 Trẻ từ 13 tuổi trở lên và người lớn: - Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên - Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng
Varicella (Hàn Quốc)	Trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn chưa từng mắc bệnh	Trẻ từ 12 tháng tuổi đến 12 tuổi: - Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên - Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1 Trẻ từ 13 tuổi và người lớn: - Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên - Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng
Varivax (Mỹ)
ProQuad (Mỹ)	Trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn chưa từng mắc bệnh	Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn: - Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên - Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1

Mỗi người cần tiêm đủ hai mũi, hiệu quả phòng bệnh lên đến 98%

Người chưa mắc bệnh, chưa có kháng thể, cũng dễ lây nhiễm VZV có trong các bóng nước của người mắc zona thần kinh, vì vậy cần tránh tiếp xúc với người mắc zona. Vắc xin phòng bệnh này đã được phê duyệt tại Việt Nam, dành cho người trên 50 tuổi và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau 1 - 2 tháng.

Tìm hiểu chi tiết & Đăng ký tiêm vắc xin phòng bệnh Zona thần kinh

VNVC là Hệ thống tiêm chủng An toàn – Uy tín – Chất lượng tại Việt Nam, cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu và zona thần kinh thế hệ mới, chính hãng, chất lượng cao. Tất cả vắc xin tại VNVC đều được bảo quản trong hệ thống kho lạnh GSP đạt chuẩn quốc tế, đảm bảo điều kiện nhiệt độ nghiêm ngặt từ khâu nhập khẩu đến khi đưa vào sử dụng.

Quy trình tiêm chủng tại VNVC được triển khai an toàn toàn diện, khép kín, kết hợp với dịch vụ chăm sóc Khách hàng chuyên nghiệp, thân thiện. Bên cạnh chất lượng dịch vụ, VNVC còn duy trì mức giá hợp lý, bình ổn, thường xuyên có ưu đãi và hỗ trợ nhiều hình thức thanh toán linh hoạt, phù hợp nhu cầu của người dân ở mọi độ tuổi và khu vực.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm và giải đáp các thắc mắc liên quan đến việc tiêm vắc xin phòng bệnh thủy đậu và zona thần kinh, Quý khách có thể liên hệ trực tiếp với VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok: https://www.tiktok.com/@vnvc.vn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine;
• Đặt mua các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng chính hãng, chất lượng cao từ các thương hiệu uy tín hàng đầu quốc tế như Nestlé Health Science (Thụy Sĩ), Asahi - Wakodo (Nhật Bản), ECO Green (sản xuất tại Mỹ) với giá ưu đãi tại VNVC SHOP tại đây.

Quý Khách hàng có thể cài đặt ứng dụng “Trợ lý tiêm chủng” - app VNVC dễ dàng thông qua 2 đường dẫn sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY