Bị quai bị lúc nhỏ có ảnh hưởng gì không? [Bác sĩ giải đáp]

Bị quai bị lúc nhỏ có ảnh hưởng gì không? Quai bị được xem là bệnh lành tính, tuy nhiên vẫn có khả năng dẫn đến biến chứng teo, viêm tinh hoàn ở nam giới và viêm buồng trứng ở nữ giới, nguy cơ gây vô sinh.

Trẻ em có dễ bị mắc bệnh quai bị không?

Bệnh quai bị không chừa một ai. Dù là trẻ em, thanh thiếu niên hay người trưởng thành đều có nguy cơ mắc bệnh. Trẻ nhỏ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người lớn do hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện và chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân. Trẻ có thói quen đưa tay vào miệng và hiếm khi rửa tay sạch. Mặt khác, trẻ ở độ tuổi đến trường như trẻ mầm non, tiểu học,... rất dễ mắc quai bị và các bệnh truyền nhiễm lây truyền qua đường hô hấp do tiếp xúc với nhiều bạn học, ăn chung, ngủ chung.

Quai bị là căn bệnh thường gặp ở những nơi tập trung dân cư, điều kiện sống thấp, khí hậu lạnh. Tại Việt Nam, bệnh quai bị khá phổ biến, thường gặp ở các mùa trong năm và phân bố khắp cả nước. Quai bị được xem là lành tính, có tỷ lệ tử vong thấp, nhưng lại có không ít trường hợp diễn tiến nặng gây các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng sinh sản sau này của người bệnh.

Thời điểm nào trẻ dễ mắc bệnh quai bị nhất?

Quai bị thường ít gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, xuất hiện nhiều ở trẻ 2 tuổi trở lên, thanh thiếu niên và người lớn. Tần suất mắc bệnh có thể tăng dần theo độ tuổi và thường phổ biến nhất ở lứa tuổi từ 10 đến 19. Tỷ lệ mắc quai bị ở nam giới thường cao hơn nữ giới.

Thông thường, sau khi trẻ nhiễm bệnh sẽ có kháng thể bảo vệ suốt đời. Do đó, đa số trẻ chỉ mắc quai bị một lần duy nhất trong đời. Tuy nhiên, phụ huynh nên bảo vệ trẻ trước khi có nguy cơ mắc bệnh quai bị bằng cách chủ động tiêm vắc xin khi trẻ được 9 tháng tuổi, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Trẻ qua 9 tháng và người lớn chưa tiêm vắc xin quai bị cần tiêm chủng càng sớm càng tốt.

Bị quai bị lúc nhỏ có ảnh hưởng gì không?

Quai bị có thể gây các biến chứng nghiêm trọng như viêm màng não, viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng dẫn đến vô sinh.

Ở bé trai

Viêm tinh hoàn và viêm mào tinh hoàn là 2 biến chứng có thể gặp ở nam giới mắc bệnh quai bị. Trong đó, biến chứng viêm tinh hoàn chiếm tỷ lệ 20% - 35% (1) số ca bệnh và tùy thuộc vào từng đợt dịch (phụ thuộc vào độc lực của virus trong đợt dịch đó). Viêm tinh hoàn có thể xảy ra sau 7 - 10 ngày viêm tuyến mang tai, cũng có thể xuất hiện đồng thời hoặc trước đó. Khi bị viêm tinh hoàn, người bệnh thường có các biểu hiện như sưng to, đau tinh hoàn, mào tinh căng phù, sốt kéo dài từ 3 - 7 ngày. Sau thời điểm trên, có những trường hợp bị biến chứng teo tinh hoàn, dẫn đến giảm số lượng tinh trùng, gây vô sinh. Nếu rơi vào trường hợp viêm cả hai bên tinh hoàn, người bệnh sẽ bị vô sinh hoàn toàn. Các trường hợp còn lại, người bệnh phục hồi hoàn toàn.

Xem thêm: Biến chứng viêm tinh hoàn do quai bị

Ngoài ra, người bệnh quai bị còn có thể bị viêm thừng tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn và tràn dịch màng tinh hoàn ở những ca nặng.

Ở bé gái

Quai bị cũng có thể gây biến chứng viêm buồng trứng ở phụ nữ, nhưng chỉ chiếm 7% thấp hơn nhiều so với biến chứng viêm tinh hoàn nam giới. Tuy nhiên, viêm buồng trứng thường diễn biến âm thầm, khó phát hiện hơn biến chứng viêm tinh hoàn ở nam giới. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm buồng trứng có thể tiến triển thành thể mạn tính, u nang ống dẫn trứng, u nang buồng trứng, tắc vòi trứng, áp xe buồng trứng, chất lượng trứng suy giảm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản sau này của nữ giới.

Xem thêm: Bệnh quai bị có gây vô sinh không?

Cách phòng ngừa quai bị cho trẻ từ sớm

Tiêm vắc xin

Vắc xin phòng quai bị có khả năng kích thích cơ thể sản sinh kháng thể, chủ động phòng bệnh cho trẻ em và người lớn. Trẻ em nên bắt đầu tiêm vắc xin từ 9 tháng tuổi để phòng ngừa sớm nguy cơ lây bệnh.

1. Vắc xin Priorix

Vắc xin Priorix được chỉ định tiêm chủng cho trẻ em từ 9 tháng tuổi và người lớn.

* Trẻ em từ 9 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên (chưa tiêm vắc xin Sởi hay MMR II):

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
• Mũi 2: cách mũi 1 là 3 tháng
• Mũi 3: cách mũi 2 là 3 năm hoặc hẹn lúc 4-6 tuổi

* Trẻ em từ 12 tháng tuổi đến dưới 7 tuổi

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
• Mũi 2: cách mũi 1 là 3 tháng

* Trẻ em từ 7 tuổi và người lớn

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
• Mũi 2: cách mũi 1 là 1 tháng

Khi có dịch: Khuyến cáo tiêm mũi 3, cách mũi 2 tối thiểu 1 tháng.

2. Vắc xin MMR II và MMR

MMR II (Mỹ) và Vắc xin Measles-Mumps-Rubella (Ấn Độ) dùng cho trẻ em và người lớn (trẻ em trên 1 tuổi) chưa được tiêm phòng các mũi tiêm cơ bản hoặc chưa từng tiêm phòng.

* Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên đến dưới 7 tuổi

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 3 tháng sau mũi 1 (ưu tiên) hoặc hẹn mũi 2 lúc 4-6 tuổi

* Trẻ từ 7 tuổi và người lớn

• Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
• Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1

Đối với vắc xin MMR II (Mỹ), trong trường hợp có dịch sởi, các cơ quan y tế địa phương có thể khuyến cáo tiêm chủng vắc xin sởi cho trẻ từ 6 – 12 tháng tuổi. Với lịch tiêm này, trẻ nên tiêm mũi thứ 2 lúc 12 – 15 tháng tuổi và tái chủng lúc 4 – 6 tuổi.

Hệ thống tiêm chủng VNVC luôn có đầy đủ các loại vắc xin phòng sởi-quai bị-rubella cho trẻ em và người lớn. Liên hệ Hotline 028 7102 6595 hoặc fanpage https://www.facebook.com/trungtamtiemchungvnvc để tư vấn và đặt lịch tiêm.

3. Vắc xin ProQuad (Mỹ)

Vắc xin ProQuad chỉ định chủng ngừa cho trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn với lịch tiêm cụ thể như sau:
Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi.
• Mũi 2 mũi: Cách ít nhất 3 tháng sau mũi 1 (ít nhất 1 tháng).

Trẻ từ 9 tháng tới dưới 12 tháng tuổi: Có thể chỉ định vắc xin ProQuad theo khuyến cáo chính thức hoặc khi sự bảo vệ sớm được xem là cần thiết. Dữ liệu về tính sinh miễn dịch và tính an toàn cho thấy có thể sử dụng ProQuad cho nhóm tuổi này, lịch tiêm: 2 mũi cách nhau 3 tháng và khuyến cáo mũi 3 sau mũi 3 là 3 năm hoặc khi trẻ 4 - 6 tuổi.

Các biện pháp phòng ngừa khác

Bên cạnh việc tiêm vắc xin, người dân cần chủ động phòng bệnh quai bị bằng cách:

• Phụ huynh rèn luyện cho trẻ thói quen sát khuẩn tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh;
• Thường xuyên dọn dẹp sạch sẽ và khử khuẩn không gian sống;
• Hạn chế hoặc tránh tiếp xúc với người bị quai bị. Nếu tiếp xúc cần đeo khẩu trang và sát khuẩn tay bằng dung dịch sát khuẩn sau đó;
• Không dùng chung vật dụng cá nhân với người lạ như cốc, chén, muỗng vì virus có thể tồn tại trên bề mặt các vật dụng này;
• Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tránh đưa tay lên mắt, mũi, miệng.

Bị quai bị lúc nhỏ có ảnh hưởng gì không? Câu trả lời sẽ là CÓ nếu không điều trị đúng cách hoặc chậm trễ dẫn đến nguy cơ gặp biến chứng. Trẻ em, người lớn chưa tiêm vắc xin phòng bệnh quai bị đầy đủ cần hoàn thành phác đồ tiêm chủng để nhận được sự bảo vệ tối ưu từ vắc xin. Hãy chủ động phòng bệnh bằng vắc xin kết hợp cùng việc giữ vệ sinh sạch sẽ để bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng.