Bị chó cắn đắp lá ớt có ngừa được bệnh dại không? Chuyên gia nói gì?

Dại là căn bệnh có tỷ lệ tử vong gần như 100% khi khởi phát. Nhiều người cho rằng, sau khi bị chó cắn đắp lá ớt có khả năng ngừa được căn bệnh này? Liệu phương pháp phòng bệnh dân gian này có thật sự hiệu quả hay sẽ khiến tình trạng vết thương nghiêm trọng hơn? Xem ngay giải đáp của chuyên gia trong bài viết sau.

Lá ớt có tác dụng gì trong y học?

Theo quan điểm của y học cổ truyền, lá ớt mang vị cay nhẹ, tính ấm, có khả năng kích thích khí huyết lưu thông, giải độc, tiêu viêm và đặc biệt là làm ấm cơ thể. Trong khi đó, các nghiên cứu khoa học hiện đại đã chỉ ra rằng lá ớt chứa nhiều hợp chất sinh học như flavonoid, alkaloid và các chất chống oxy hóa mạnh, mang lại nhiều lợi ích trị liệu tiềm năng.

Nhờ đó, lá ớt có khả năng sát trùng, kháng viêm, thường được giã nát để đắp lên các vết loét, viêm da hoặc dùng để cải thiện tiêu hóa trong các trường hợp đầy bụng, khó tiêu. Tuy nhiên, việc sử dụng lá ớt cần thận trọng với người da nhạy cảm hoặc có cơ địa dị ứng để tránh kích ứng. Với những giá trị quý báu, lá ớt không chỉ được xem là bài thuốc dân gian hiệu quả mà còn mang tiềm năng lớn trong các nghiên cứu y học tự nhiên.

Dù mang lại nhiều tác dụng tích cực cho sức khỏe, tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ y văn nào ghi chép về công dụng phòng ngừa và điều trị bệnh dại của lá ớt.

Vì sao người dân lại đắp lá ớt sau khi bị chó cắn?

Việc đắp lá ớt sau khi bị chó cắn là một phương pháp chữa trị dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ, xuất phát từ niềm tin về khả năng sát trùng, tiêu viêm và hỗ trợ làm lành vết thương của lá ớt. Theo quan điểm y học cổ truyền, lá ớt mang tính ấm, vị cay nhẹ, có tác dụng kích thích lưu thông máu, giảm đau và kháng viêm tự nhiên. Người dân tin rằng việc giã nát lá ớt và đắp lên vết thương có thể giúp loại bỏ độc tố từ vết cắn, ngăn ngừa sưng viêm và giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Phân tích khoa học về lá ớt cho thấy, nó chứa một số hợp chất có hoạt tính sinh học, như flavonoid và capsaicin, mang đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm và chống oxy hóa. Capsaicin trong lá có thể kích thích tuần hoàn cục bộ, tăng khả năng tự chữa lành của cơ thể và giảm đau nhức tại vùng bị cắn. Tuy nhiên, hiệu quả này chỉ được ghi nhận ở mức độ hạn chế và qua các nghiên cứu sơ bộ, chưa có bằng chứng đầy đủ để khẳng định đây là phương pháp trị liệu chính thống.

Rất nhiều trường hợp tự ý điều trị bệnh dại bằng lá ớt hoặc áp dụng một số bài thuốc nam khiến bệnh nhân ra đi trong đáng tiếc. Điển hình như một trường hợp bệnh nhi 11 tuổi, tại Thanh Chương, Nghệ An. Sau khi bị chó cắn vào cẳng tay trái 2 ngày, bệnh nhi được ông đưa đi hốt thuốc nam và điều trị tại nhà 10 ngày thay vì tiêm phòng.

Sau 3 tháng, người thân quan sát bệnh nhi có biểu hiện lạ như nói nhiều kèm sốt nhẹ nên đưa đến bệnh viện thăm khám và chữa trị. Bệnh nhi nhập viện trong trạng thái mệt mỏi, không nôn, nhưng lo lắng, kích động, sợ gió và nước, sốt 38 độ C. Bệnh nhân được lấy nước bọt, chọc dò dịch não tủy và kết quả kiểm tra cho thấy người bệnh dương tính với bệnh dại. Sau một ngày chăm sóc tại bệnh viện, tình trạng bệnh nhi diễn biến xấu dần, không ăn uống, co giật, tăng tiết nước bọt được gia đình đưa về nhà.

Đây chỉ là một trong số rất nhiều trường hợp tự ý điều trị dại bằng thuốc nam hay các phương pháp dân gian tương tự như đắp lá ớt. Nhiều người ưa chuộng các phương pháp này do chưa có sự hiểu biết chính xác về bệnh học và vắc xin, cùng với đó là niềm tin vào các phương pháp điều trị bệnh dân gian, tiết kiệm chi phí.

Bị chó cắn đắp lá ớt: Hiệu quả hay nguy hiểm?

Vậy, theo các thông tin y học chính thống bị chó cắn đắp lá ớt có thật sự hiệu quả hay sẽ mang lại nguy hiểm cho bệnh nhân?

1. Không có tác dụng ngăn ngừa virus dại

Không có bất kỳ cơ sở khoa học nào chứng minh lá ớt có thể hút virus dại ra khỏi cơ thể. Đây có thể được xem là phương pháp chữa bệnh tai hại, tạo điều kiện cho virus xâm nhập sâu vào cơ thể.

Trong một số trường hợp ngộ độc thực phẩm, lá ớt hay quả ớt còn có công dụng khử trùng để loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Hay loại bỏ các loại nấm ngoài da hay một số bệnh liên quan đến nấm. Chất phytochemical và phytochemical và axit phenolic trong lá ớt còn có tác dụng chống oxy hóa, tăng hệ miễn dịch, hạ huyết áp và ngăn các bệnh tim mạch... Tuy nhiên, những công dụng này của lá ớt tuyệt đối không phát huy hiệu quả với virus dại, không có tác dụng ngăn ngừa hay điều trị bệnh.

2. Nguy cơ nhiễm trùng

Đắp lá ớt lên vết thương do chó cắn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng của vết thương. Lá ớt chứa các thành phần hóa học có tính kích thích mạnh, như capsaicin và các hợp chất có thể gây bỏng rát. Không những không có tác dụng làm lành vết thương do chó cắn, mà còn làm tổn thương thêm lớp da và mô mềm xung quanh vết thương. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho virus dại xâm nhập sâu hơn và các tổ chức dưới da.

Vết thương do chó cắn vốn đã có nguy cơ nhiễm trùng cao do các mầm bệnh nguy hiểm có trong miệng và nước bọt của chó. Song nếu đắp thêm lá ớt càng làm mất đi hàng rào bảo vệ của da, khiến mầm bệnh phát triển và lan rộng. Việc sử dụng lá ớt lên vết thương có thể gây phản ứng viêm tại chỗ, tăng phù nề, đau đớn và làm chậm quá trình lành thương.

Tác động này khiến việc xử lý y tế vết thương sau đó càng trở nên phức tạp hơn, tăng nguy cơ bệnh nhân phải phẫu thuật hoặc dùng kháng sinh trong thời gian dài, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như áp xe, hoại tử hay viêm mô tế bào lan rộng.

3. Trì hoãn điều trị y tế kịp thời

Tuy đây là căn bệnh có tỷ lệ tử vong là 100% khi phát bệnh, nhưng nếu được xử trí và can thiệp kịp thời bằng việc vệ sinh vết thương đúng cách, dùng huyết thanh và vắc xin ngừa dại theo chỉ định bác sĩ, bệnh nhân sẽ tránh được nguy cơ tử vong. Nếu trì hoãn điều trị y tế bằng các biện pháp điều trị bệnh dân gian như đắp lá ớt, bệnh nhân có thể bỏ lỡ thời điểm vàng điều trị bệnh. Từ đó, tạo điều kiện cho virus xâm nhập vào hệ thần kinh, lên não, khiến người bệnh tử vong.

Hướng dẫn xử lý đúng sau khi bị chó cắn

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bạn xử lý đúng cách sau khi bị chó cắn, nhằm giảm nguy cơ nhiễm trùng và phòng ngừa bệnh dại hiệu quả.

1. Xử lý vết thương tại chỗ

Ngay khi bị chó cắn, điều quan trọng cần làm đầu tiên là sơ cứu vết thương ngay lập tức để tránh nhiễm trùng và giảm tải lượng virus dại tại vết thương. Nếu vết thương ở vị trí dễ thấy, người bị cắn có thể tự sơ cứu nhưng nếu vết cắn nặng, nguy hiểm cần khẩn trương đến các cơ sở y tế để được sơ cứu và chỉ định tiêm chủng kịp thời.

Theo Bộ Y tế khuyến cáo, khi bị chó, mèo tấn công, kể cả con vật đó đã được tiêm ngừa dại vẫn cần vệ sinh vết thương bằng xà phòng dưới vòi nước sạch trong tối thiểu 15 phút để rửa trôi bớt virus tại vết thương từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh. Sau khi rửa vết thương với nước sạch và xà phòng, tiếp tục sát trùng với cồn 45 - 70% hoặc cồn iod, povidone - iodine. Lưu ý trong suốt quá trình rửa vết thương và sát trùng cần thao tác nhẹ nhàng tránh khiến vết thương dập nát hay làm tổn thương sâu hơn, tránh khâu kín vết thương.

Với vết cắn không hoặc ít chảy máu, chỉ bị xây xước nhẹ ngoài da có thể tự sơ cứu vết thương tại nhà. Ngược lại vết cắn sâu và lớn, chảy máu nhiều cần vệ sinh nhanh để tránh mất máu quá nhiều và nhanh chóng đến bệnh viện. Nếu vết cắn sâu và chảy nhiều máu có thể dùng băng gạc y tế để cầm máu trong 15 phút. Nếu vết thương chảy máu từng tia có thể dùng garo giúp cầm máu tạm thời.

⇒ Tham khảo thêm: Làm gì khi bị chó cắn nhẹ?

Sau khi đã thực hiện tất cả các bước sơ cứu nên đến ngay các cơ sở tiêm chủng và bệnh viện để kiểm tra vết cắn và tiêm phòng.

2. Không đắp bất kỳ thứ gì lên vết thương

Bôi, đắp bất kỳ thứ gì lên vết thương như lá ớt có thể khiến vết thương trở nên nghiêm trọng hơn, gây khó khăn cho việc xử lý y tế sau đó đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho virus dại xâm nhập vào các tổ chức dưới da. Do đó, khi bị chó cắn, nạn nhân cần sơ cứu vết thương đúng theo hướng dẫn của Bộ Y tế, sau đó cần đến bệnh viện hoặc trung tâm tiêm chủng càng sớm càng tốt để được kiểm tra vết thương và tiêm phòng phù hợp.

3. Đến cơ sở y tế tiêm vắc xin và huyết thanh

Tùy theo vị trí và tình trạng của vết thương mà bác sĩ có thể đưa ra chỉ định tiêm huyết thanh trung hòa độc tố dại cũng như tiêm vắc xin phòng dại. Thông thường, vết thương do chó cắn được chia phần 4 phân độ, tùy vào phân độ sẽ có cách xử trí phù hợp.

Bị chó cắn đắp lá ớt có ngừa được dại không? Câu trả lời sẽ là KHÔNG. Thậm chí đắp lá ớt còn có thể khiến vết thương càng trở nên nghiêm trọng, tăng nguy cơ nhiễm trùng, gây khó khăn cho việc xử lý y tế sau đó và hậu quả nghiêm trọng nhất là trì hoãn thời gian chữa trị tốt nhất làm tăng nguy cơ bệnh nhân mắc bệnh.