3 cách điều trị viêm màng não: Bao lâu thì chữa khỏi hoàn toàn?

Bệnh viêm màng não có chữa được không? Cách điều trị viêm màng não? Các chuyên gia cho biết, viêm màng não thường diễn biến nặng và có thể dẫn đến tử vong, nguy cơ tử vong cao và biến chứng lâu dài nếu không được điều trị đúng cách.

Tìm hiểu về bệnh viêm màng não

Viêm màng não là phản ứng viêm của màng não và khoang dưới nhện biểu hiện bằng việc tăng số lượng bạch cầu bất thường trong dịch não tủy. Viêm màng não là bệnh lý tương đối phổ biến, thường tiến triển nặng, tỷ lệ tử vong cao, để lại di chứng lâu dài nếu người bệnh không được chẩn đoán đúng cách, kịp thời.

Bệnh viêm màng não có chữa được không?

Viêm màng não thường diễn tiến nặng, nguy cơ tử vong cao, bệnh nhân thường phải nhập viện và điều trị cấp cứu. Thông thường, nguyên nhân tử vong của viêm màng não giai đoạn sớm là suy hô hấp, phù não nặng, sốc không hồi phục…

Nếu được phát hiện sớm và điều trị thích hợp, viêm màng não hoàn toàn có thể chữa khỏi, tránh được những ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe như nguy cơ biến chứng và di chứng về sau như điếc, mù lòa, co giật, yếu liệt tay chân,… Thời điểm phát hiện bệnh rất quan trọng, ảnh hưởng đến thời gian điều trị trong bao lâu.

Tuy nhiên, ngay cả khi bệnh nhân được chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp vẫn có 5% – 10% trường hợp không tránh khỏi tử vong, thường diễn ra chỉ trong 24 – 48h sau khi khởi phát triệu chứng.

Viêm màng não điều trị bao lâu thì khỏi?

Viêm màng não điều trị bao lâu còn tùy thuộc vào tình hình thực tế của từng bệnh nhân, như căn nguyên gây bệnh, thời gian phát hiện bệnh và phương pháp điều trị, thể trạng của người bệnh,… Khi nghi ngờ mắc bệnh viêm màng não, người bệnh nên được đưa đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt vì hiệu quả điều trị bệnh phụ thuộc phần lớn vào việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Cách điều trị viêm màng não hiệu quả

Điều trị theo loại viêm màng não

Viêm màng não có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, như: viêm màng não do vi khuẩn, viêm màng não do nấm, ký sinh trùng, virus,… Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, các bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị bệnh thích hợp giúp rút ngắn thời gian điều trị, bệnh nhân mau hồi phục và quay lại cuộc sống bình thường.

1. Điều trị viêm màng não do vi khuẩn

Điều trị đặc hiệu

Điều trị viêm màng não thông thường sẽ kết hợp chẩn đoán căn nguyên và điều trị đặc hiệu bằng kháng sinh sớm. Điều này có nghĩa là khi bệnh nhân nghi ngờ bị viêm màng não sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện các biện pháp xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán nguyên nhân. Sau đó, người bệnh được chỉ định dùng kháng sinh sớm, không chờ tới khi có kết quả mới bắt đầu điều trị.

Kháng sinh được sử dụng theo mầm bệnh và theo kháng sinh đồ. Khi chưa xác định chính xác loại vi khuẩn gây viêm màng não, cần chọn loại kháng sinh có tác dụng rộng và loại ngấm tốt qua màng não và nên dùng kháng sinh cho bệnh viêm màng não theo đường truyền tĩnh mạch.

Điều trị triệu chứng

Bên cạnh việc điều trị đặc hiệu, các bác sĩ cũng còn điều trị triệu chứng của viêm màng não do vi khuẩn: chống phù não, an thần, chống co giật, chống sốc và trụy tim mạch, chống suy thở, điều trị đề phòng sốt cao, co giật, nuôi dưỡng tốt, đề phòng loét. Xử trí biến chứng áp xe não, dày dính màng não, viêm tắc tĩnh mạch não, hội chứng đông máu nội mạch,…

2. Chữa trị viêm màng não do nấm

Bệnh nhân viêm màng não do nấm nên được điều trị ở những cơ sở y tế có điều kiện xét nghiệm và chăm sóc phù hợp. Amphotericin B là thuốc ưu tiên điều trị viêm màng não do nấm Cryptococcus qua đường tĩnh mạch. Amphotericin B có thể gây một số tác dụng phụ như sốt, hạ kali và maginesi máu, suy thận, thiếu máu (1). Tlucytosin có thể gây ức chế tủy xương, giảm các dòng tế bào máu.

Fluconazol có thể chỉ định từ đầu cho các trường hợp viêm màng não nhẹ, không biến chứng hoặc trong trường hợp không có thuốc amphotericin B. Fluconazol thường được chỉ định điều trị củng cố sau điều trị bằng thuốc amphotericin B. (2)

Điều trị tăng áp lực nội sọ bằng phương pháp chọc dẫn lưu dịch não tủy hàng ngày, một hoặc nhiều lần tùy vào mức độ tăng áp lực nội sọ của từng bệnh nhân. Dẫn lưu mỗi lần 15 – 20ml hoặc cho đến khi người bệnh viêm màng não bớt đau đầu.

Viêm màng não do nấm có tỷ lệ tử vong cao. Nhiều trường hợp sau điều trị khỏi bệnh vẫn có thể để lại các di chứng như mù, sụt giảm trí tuệ.

3. Điều trị viêm màng não do ký sinh trùng

Điều trị viêm màng não do ký sinh trùng bằng các loại thuốc có khả năng diệt ký sinh trùng. Các chuyên gia khuyến cáo khi người dân có các triệu chứng như đau đầu không thuyên giảm ngay cả sau khi dùng thuốc giảm đau, ngứa, nổi mẩn trên da, có thói quen ăn sống (nem chua, rau sống), thức ăn chưa được nấu chín (các loại thịt, hải sản,…), trong nhà có nuôi chó mèo cần được thăm khám sớm tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.

4. Điều trị viêm màng não do virus

Tiên lượng viêm màng não virus nhìn chung tốt hơn viêm màng não mủ. Phương pháp điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ. Một số căn nguyên virus gây bệnh viêm màng não có thuốc điều trị đặc hiệu như HSV, VZV, CMV. Bệnh có thể khỏi hoàn toàn sau khoản 10 – 14 ngày nếu được điều trị thích hợp và kịp thời.

Phác đồ điều trị tại bệnh viện

1. Kháng sinh điều trị viêm màng não

Kháng sinh là cách điều trị viêm màng não thông dụng ở người lớn và trẻ em. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh không hợp lý đang làm gia tăng nhanh chóng vấn đề kháng kháng sinh. Kháng kháng sinh là hiện tượng mầm bệnh không bị diệt dù người bệnh đã được điều trị bằng thuốc kháng sinh.

Các trường hợp kháng kháng sinh điều trị vô cùng khó khăn, tốn kém, đòi hỏi bác sĩ phải liên tục đổi các loại thuốc khác nhau để điều trị. Tuy nhiên, đây vẫn không phải là phương pháp điều trị tối ưu đặc biệt với vi khuẩn không còn nhạy cảm hoặc nhạy cảm kém với nhiều loại thuốc. Trong quá trình điều trị phải phòng chống nhiễm khuẩn, lây nhiễm chéo tại bệnh viện, không để bệnh nhân bị lây nhiễm các loại vi khuẩn khác tại bệnh viện.

2. Khắc phục tình trạng mất nước

Nếu nghi ngờ bệnh nhân viêm màng não mất nước, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để đo mức điện giải. Để khắc phục tình trạng mất nước còn phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng. Nếu người bệnh viêm màng não mất nước mức độ nhẹ có thể được điều trị bằng các chất bổ sung điện giải. Ở mức độ nặng, bệnh nhân cần nhập viện theo dõi, điều trị bằng dịch truyền tĩnh mạch kết hợp với thuốc uống để bù nước kịp thời cho cơ thể, loại bỏ các khoáng chất dư thừa ra khỏi cơ thể nhanh chóng.

4. Sử dụng thuốc Steroid

Steroid (hay cortisone hoặc corticosteroid) có tác dụng giảm viêm và ức chế hệ thống miễn dịch của cơ thể, ngăn chặn giải phóng histamin (hóa chất trung gian tạo ra trong phản ứng dị ứng). Steroid được sử dụng trong điều trị bệnh được gọi là corticosteroids.

Corticosteroids là thuốc kháng viêm, giảm đau dùng chữa trị các vấn đề về da, hệ miễn dịch và một số cơ quan. Trong đó Corticosteroids là thuốc chủ lực điều trị viêm màng não, như viêm màng não bồ đào. Thuốc có nhiều dạng và nhiều đường dùng như uống, tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch. Liều lượng, đường dùng và thời gian dùng còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh.

Tuy nhiên thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn; đặc biệt là khi sử dụng thuốc tùy tiện, không theo chỉ định của các bác sĩ. Lưu ý rằng, Corticosteroids là thuốc dùng theo đơn, chỉ sử dụng khi được bác sĩ chỉ định. (3)

Phương pháp chữa trị viêm màng não ngay tại nhà

Phương pháp điều trị viêm màng não phụ thuộc bản chất của sự nhiễm trùng, mức độ nghiêm trọng của bệnh lý, biến chứng và bệnh lý nền. Chỉ những trường hợp viêm màng não nhẹ mới được bác sĩ chỉ định điều trị ở cơ sở ngoại trú. Tất cả những trường hợp nặng đều phải điều trị tại các cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị, được các bác sĩ theo dõi thường xuyên.

Phòng ngừa lây lan bệnh viêm màng não

Viêm màng não là căn bệnh nguy hiểm, diễn tiến nhanh, biến chứng viêm màng não để lại những di chứng lâu dài cho người bệnh. Do đó, người dân nên chủ động ngừa viêm màng não ngay từ sớm bằng cách áp dụng một số biện pháp sau:

• Duy trì khoảng cách với người bệnh viêm màng não, vì bệnh có thể lây truyền qua đường giọt bắn khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi. Nếu trong gia đình có người bệnh viêm màng não, hãy duy trì khoảng cách và cho người bệnh không gian sinh hoạt riêng;
• Không dùng chung vật dụng cá nhân với người bệnh, vì viêm màng não cũng có thể lây truyền gián tiếp khi dùng chung đồ dùng cá nhân có chứa dịch tiết từ người bệnh;
• Giữ vệ sinh cá nhân bằng cách thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước. Vệ sinh mũi miệng bằng nước sát khuẩn thông thường;
• Tăng sức đề kháng cho cơ thể bằng cách bổ sung đầy đủ các loại vitamin, rau củ, trái cây, áp dụng lối sống lành mạnh;
• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe tổng quát để có thể phát hiện các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, kể cả viêm màng não để có hướng can thiệp kịp thời.

Bên cạnh các phương pháp phòng bệnh viêm màng não kể trên, người dân nên chủ động tiêm phòng vắc xin ngừa nguyên nhân gây bệnh viêm màng não phổ biến như Hib, phế cầu khuẩn, não mô cầu khuẩn tuýp BC, ACYW. Đây là các loại vắc xin đã được triển khai tiêm ngừa rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới, chứng minh được tính hiệu quả, an toàn cho người dân:

• Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp)/Infanrix Hexa (Bỉ) phòng 6 bệnh: Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, viêm phổi & viêm màng não do vi khuẩn Hib hoặc vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp)/ Infanrix IPV+Hib (Bỉ) phòng 5 bệnh: Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm phổi & viêm màng não do vi khuẩn Hib.
• Vắc xin Prevenar 13 – Phế cầu 13 (Bỉ)/ Vắc xin Synflorix (Bỉ): phòng viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu),… do phế cầu khuẩn.
• Vắc xin Menactra (Mỹ) phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn tuýp ACYW. Vắc xin VA-Mengoc-BC (Cu Ba) phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn tuýp BC.
• Vắc xin Quimi-Hib (Cu Ba) phòng viêm phổi, viêm màng não,… do vi khuẩn Hib.

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC hiện đang có đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm màng não cho trẻ em và người lớn. Với gần 100 trung tâm khắp cả nước, VNVC là hệ thống trung tâm tiêm chủng vắc xin cho trẻ em và người lớn hàng đầu Việt Nam về cả quy mô và uy tín, chất lượng. VNVC có hệ thống 4 tổng kho lạnh và gần 100 kho lạnh đạt chuẩn quốc tế GSP và dây chuyền lạnh (Cold Chain) tại tất cả các trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc, có khả năng bảo quản cùng lúc lên đến 200 triệu liều vắc xin tại cùng một thời điểm.

Viêm màng não là căn bệnh có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, dù được điều trị viêm màng não đúng cách, kịp thời, một số trường hợp vẫn không thể thoát khỏi nguy cơ tử vong. Do đó, chủ động phòng ngừa viêm màng não bằng vắc xin ngay từ sớm, giúp người dân tránh khỏi những hậu quả đáng tiếc do viêm màng não mang lại.