Viêm màng não có tái phát không? Cách phòng ngừa như thế nào?

Viêm màng não có thể ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ và để lại nhiều di chứng lâu dài nếu không điều trị kịp thời. Hãy cùng tìm hiểu căn bệnh nguy hiểm như viêm màng não có tái phát không? Từ đó cẩn trọng phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.

Bệnh viêm màng não là gì?

Viêm màng não xảy ra khi tác nhân gây bệnh tấn công màng não và gây ra tình trạng viêm. Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến viêm màng não gồm:

• Viêm màng não do virus: Viêm màng não do virus ở người lớn thường nhẹ, có thể điều trị khỏi hoàn toàn, ít để lại di chứng. Tuy nhiên ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, bệnh thường nặng, nguy cơ gặp biến chứng và di chứng cũng cao hơn. Một số loại virus có thể gây bệnh viêm màng não như Herpes, cúm, quai bị, enterovirus,…
• Viêm màng não do vi khuẩn: Bệnh viêm màng não do vi khuẩn thường nặng, diễn biến nhanh, nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong của người bệnh là rất cao. Thậm chí, trong một số trường hợp được điều trị tốt vẫn có nguy cơ gặp phải những di chứng trầm trọng như điếc, mù, hội chứng não nước, tổn thương thần kinh khu trú gây liệt, rối loạn tâm thần,…; ảnh hưởng lâu dài đến cuộc sống người bệnh. Các loại vi khuẩn gây viêm màng não thường gặp là phế cầu khuẩn, não mô cầu khuẩn, Hib,…
• Viêm màng não do nấm: Bệnh tương đối hiếm gặp và không lây truyền từ người sang người.

Bệnh viêm màng não có tái phát không?

Tái phát viêm màng não là việc hoàn toàn có thể xảy ra. Một số nguyên nhân khiến viêm màng não tái phát như: do vi khuẩn, do virus hoặc do một số nguyên nhân khác như vỡ nang não hoặc do thuốc kháng viêm không steroid (1). Những người đã điều trị khỏi viêm màng não không nên chủ quan mà lơ là công tác phòng bệnh, cần hết sức cẩn trọng khi tiếp xúc với những người mắc bệnh viêm màng não khác, cũng như chủ động bảo vệ bản thân trước căn bệnh nguy hiểm này.

Nguyên nhân viêm màng não tái phát

1. Viêm màng não tái phát do vi khuẩn

Viêm màng não do vi khuẩn có khả năng tái phát khi người bệnh chấn thương hoặc dị tật bẩm sinh không được điều trị, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào không gian giữa các mô (màng não) bao phủ não và tủy sống.

Các khiếm khuyết có thể nằm trong:

• Nền sọ, tạo điều kiện cho vi khuẩn từ xoang, tai giữa hoặc xương sau tai (xương chũm) xâm nhập;
• Màng não hoặc tủy sống (được gọi là khuyết tật ống thần kinh) thường ở cổ hoặc lưng dưới.

Triệu chứng khiếm khuyết trong tủy sống là một vết lõm hoặc chùm lông trên da, tại vị trí trên cột sống. Viêm màng não do chấn thương hoặc dị tật bẩm sinh có thể mất vài tháng hoặc vài năm phát triển. Hiếm khi viêm màng não do vi khuẩn tái phát do kết quả của rối loạn di truyền (bẩm sinh)

Nếu viêm màng não do vi khuẩn tái phát, các bác sĩ sẽ cho bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm như chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính CT để có thể kiểm tra các khiếm khuyết trong nền sọ và cột sống; hoặc làm xét nghiệm máu để kiểm tra rối loạn di truyền của hệ thống miễn dịch.

2. Viêm màng não tái phát do virus

Viêm màng não tái phát do virus thường đến từ virus Herpes Simplex tuýp 2 (HSV-2).

Tình trạng viêm màng não tái phát này thường được gọi là viêm màng não Mollaret. Thông thường, người bệnh viêm màng não tái phát do virus có ba đợt sốt, đau đầu và cứng cổ trở lên. Các đợt thường kéo dài 2 đến 5 ngày. Ngoài ra, người bệnh còn có thể mệt mỏi, uể oải, sốt, co giật, gặp vấn đề về thị lực, thính giác.

Viêm màng não Mollaret thường được điều trị bằng thuốc kháng virus Acyclovir (2). Hầu hết người bệnh khôi phục hoàn toàn sau điều trị.

3. Viêm màng não tái phát do nguyên nhân khác

Viêm màng não tái phát cũng có thể xuất phát từ nguyên nhân khác, không do nhiễm trùng, chẳng hạn như do thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), một số loại thuốc khác. Nếu trước đây, người bệnh bị viêm màng não do thuốc gây ra, thì bệnh có thể tái phát nếu bệnh nhân dùng thuốc trở lại.

Ngoài ra, viêm màng não có thể tái phát do vỡ nang não. Những u nang này có thể được chẩn đoán bằng phương pháp chụp cộng hưởng từ (MRI) não, tủy sống. Nếu không chụp MRI, có thể thay thế bằng phương pháp chụp cắt lớp vi tính (CT).

Cách phòng tránh viêm màng não tái phát

Cần nâng cao cảnh giác và áp dụng các biện pháp sau để phòng viêm màng não tái phát:

Không dùng chung đồ dùng cá nhân: Dùng chung đồ dùng cá nhân với người viêm màng não sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh. Hãy bảo vệ bản thân từ những việc làm nhỏ nhất. Từ chối nếu ai đó ngỏ ý dùng chung đồ dùng cá nhân với bạn.

Giữ khoảng cách với người bệnh viêm màng não: Viêm màng não lây qua đường hô hấp, do đó phương pháp phòng bệnh đơn giản nhất là giữ khoảng cách với những người mắc bệnh hoặc có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh.

Vệ sinh cơ thể sạch sẽ: Virus viêm màng não có thể tấn công cơ thể thông qua các vết thương hở. Vì vậy, người dân nên lưu ý vệ sinh cơ thể sạch sẽ, đặc biệt là rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và dung dịch diệt khuẩn.

Tăng cường miễn dịch: Hệ miễn dịch khỏe mạnh là tiền đề để cơ thể chống lại virus viêm màng não nói riêng và các tác nhân gây bệnh khác nói chung. Tăng cường hệ miễn dịch bằng cách lên thực đơn dinh dưỡng, vận động thường xuyên, ngủ đủ giấc, bỏ hút thuốc, uống rượu, bia,…

Thăm khám nếu tiếp xúc với bệnh nhân viêm màng não: Sau khi tiếp xúc với người bệnh viêm màng não, nếu có những dấu hiệu bất thường nghi ngờ mắc bệnh cần đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và chẩn đoán.

Tiêm vắc xin phòng viêm màng não: Các loại vi khuẩn gây bệnh viêm màng não hầu như đã có vắc xin phòng ngừa hiệu quả. Tiêm vắc xin viêm màng não là phương pháp chủ động phòng ngừa viêm màng não tái phát ngay từ sớm. Các loại vắc xin phòng viêm màng não có thể kể đến như:

• Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp)/Infanrix Hexa (Bỉ) phòng 6 bệnh: Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, viêm phổi & viêm màng não do vi khuẩn Hib hoặc vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp)/ Infanrix IPV+Hib (Bỉ) phòng 5 bệnh: Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm phổi & viêm màng não do vi khuẩn Hib.
• Vắc xin Prevenar 13 – Phế cầu 13 (Bỉ)/ Vắc xin Synflorix (Bỉ): phòng viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu),… do phế cầu khuẩn.
• Vắc xin Menactra (Mỹ) phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn tuýp ACYW-135. Vắc xin VA-Mengoc-BC (Cu Ba) phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn tuýp BC.
• Vắc xin Quimi-Hib (Cu Ba) phòng viêm phổi, viêm màng não,… do vi khuẩn Hib.

Tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC hiện đang có đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm màng não cho trẻ em và người lớn. Tất cả các loại vắc xin được nhập khẩu chính hãng từ các nhà sản xuất vắc xin uy tín trong và ngoài nước, được bảo quản trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn quốc tế GSP ở nhiệt độ từ 2 đến 8 độ C. VNVC thường xuyên có chương trình ưu đãi giá nhiều loại vắc xin, trong đó có vắc xin phòng viêm màng não giúp nhiều người dân có thể tiếp cận và tiêm vắc xin đầy đủ, phòng bệnh hiệu quả.

Viêm màng não có tái phát không? Câu trả lời là có. Nếu không chủ động phòng ngừa viêm màng não tái phát từ sớm bằng vắc xin, nguy cơ mắc bệnh, biến chứng và tử vong do bệnh là khó tránh khỏi.