6 cách phòng bệnh viêm màng não hiệu quả cha mẹ cần biết rõ

Viêm màng não là căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa hiệu quả ngay từ sớm nếu biết cách kết hợp giữa tiêm phòng đầy đủ và điều chỉnh thói quen sinh hoạt hằng ngày. Sau đây là 6 cách phòng bệnh viêm màng não hiệu quả mà cha mẹ cần biết.

Tìm hiểu về bệnh viêm màng não

Viêm màng não là căn bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan nhanh. Số lượng bệnh nhân mắc viêm màng não thường tăng nhanh trong những tháng giao mùa xuân – hạ. Viêm màng não có thể tấn công tất cả mọi người, đặc biệt là trẻ em dưới 5 tuổi, thanh thiếu niên 14-20 tuổi, người cao tuổi và người có hệ miễn dịch suy giảm.

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh viêm màng não, thường gặp là do siêu vi và vi trùng. 80% nguyên nhân viêm màng não do vi trùng là do não mô cầu (Neisseria meningitidis), phế cầu (Streptococcus pneumoniae) và Hib (Haemophilus influenzae týp B).

Viêm màng não do vi khuẩn có thể rất nghiêm trọng dễ diễn tiến nặng và để lại nhiều di chứng nếu không điều trị kịp thời. Biểu hiện lâm sàng bằng hội chứng nhiễm trùng rõ. Một số loại vi khuẩn phổ biến, dẫn đến viêm màng não có thể kể đến như: phế cầu khuẩn, não mô cầu khuẩn, Hib,… Viêm màng não do vi khuẩn có thể được điều trị bằng kháng sinh, tuy nhiên tình trạng kháng kháng sinh hiện nay đang khiến công tác điều trị trở nên phức tạp và tốn kém.

Viêm màng não do virus diễn biến cấp tính hơn. Các biểu hiện lâm sàng không có hội chứng nhiễm trùng thấy rõ. Chỉ số nhiễm trùng hầu như không tăng, chỉ tăng bạch cầu lympho (1) khi xét nghiệm. Lúc này, người bệnh không điều trị bằng thuốc kháng sinh, mà được điều trị triệu chứng.

Thường bệnh nhân viêm màng não trong những ngày đầu rất nặng, nhưng nếu đáp ứng tốt điều trị, bệnh sẽ thuyên giảm nhanh.

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm màng não

Viêm màng não nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ tránh được những biến chứng và di chứng nguy hiểm. Để phát hiện sớm viêm màng não, người dân cần căn cứ vào một số triệu chứng điển hình sau:

• Sốt, có thể sốt cao lên đến 39 độ C;
• Đau nhức cơ, khớp;
• Ù tai;
• Xuất hiện những cơn động kinh;
• Cứng gáy;
• Đau đầu;
• Sợ ánh sáng;
• Nôn ói.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh nhân không có những dấu hiệu đặc trưng trên. Vì vậy, khi có những bất thường về sức khỏe nghi ngờ mắc bệnh viêm màng não, người dân nên đến ngay các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán.

Cách phòng bệnh viêm màng não

1. Tiêm phòng

Tiêm phòng là phương pháp phòng bệnh viêm màng não hiệu quả nhất. Hầu hết các loại vi khuẩn gây bệnh viêm màng não đều đã có vắc xin phòng ngừa cho trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn. Một số loại vắc xin phòng viêm màng não phổ biến được lưu hành tại Việt Nam dành cho trẻ em và người lớn có thể kể đến như:

• Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp)/Infanrix Hexa (Bỉ) phòng 6 bệnh: Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, viêm phổi & viêm màng não do vi khuẩn Hib hoặc vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp)/ Infanrix IPV+Hib (Bỉ) phòng 5 bệnh: Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm phổi & viêm màng não do vi khuẩn Hib.
• Vắc xin Prevenar 13 – Phế cầu 13 (Bỉ)/ Vắc xin Synflorix (Bỉ): phòng viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu),… do phế cầu khuẩn.
• Vắc xin Menactra (Mỹ) phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn tuýp ACYW-135. Vắc xin VA-Mengoc-BC (Cu Ba) phòng viêm màng não do não mô cầu khuẩn tuýp BC.
• Vắc xin Quimi-Hib (Cu Ba) phòng viêm phổi, viêm màng não,… do vi khuẩn Hib.

Vắc xin phòng bệnh viêm màng não được khuyến cáo cho tất cả trẻ em trên 6 tháng tuổi và người lớn, đặc biệt là các nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao, bao gồm: Thanh thiếu niên sống trong những khu sinh hoạt chung như ký túc xá, trường nội trú, các trại quân sự; người làm việc trong phòng thí nghiệm có nguy cơ tiếp xúc với các loại vi khuẩn gây bệnh viêm màng não; khách du lịch đến từ các vùng lưu hành dịch viêm màng não; người suy giảm miễn dịch bao gồm trường hợp mất lách, thiếu hụt bổ thể hoặc nhiễm HIV cũng nằm trong những đối tượng nguy cơ cao được khuyến cáo tiêm phòng.

Bên cạnh việc tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin kể trên, tiêm phòng sởi, quai bị, rubella và thủy đậu có thể ngăn ngừa các bệnh có thể dẫn đến viêm màng não.

2. Không chia sẻ đồ dùng cá nhân

Viêm màng não có thể lây lan khi người lành tiếp xúc với chất tiết hô hấp của người bệnh, thông qua việc hôn hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân. Phòng ngừa viêm màng não bằng việc không dùng chung các đồ dùng cá nhân có chứa dịch tiết từ người bệnh, chẳng hạn ly uống nước, chai nước, ống hút, bàn chải đánh răng, son môi, thuốc lá.

3. Giữ khoảng cách với người bệnh

Vi khuẩn gây viêm màng não thường trú ngụ trong dịch tiết cổ họng và mũi, có thể lây truyền khi ho, hắt hơi. Nếu người quen của bạn gặp tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp, hãy giữ khoảng cách khi giao tiếp ít nhất 3 bước chân (1 mét). Tương tự, khi bạn ho hoặc hắt hơi, hãy cúi đầu vào khuỷu tay để các giọt bắn bám vào tay áo, không lan xa, sau đó rửa tay. Hãy nhớ rằng, chỉ cần phòng ngừa cẩn thận, viêm màng não do vi khuẩn sẽ không dễ lây truyền. Bạn không thể mắc bệnh chỉ với việc hít thở chung một bầu không khí với người bệnh hoặc người thân trong gia đình mắc bệnh.

4. Rửa tay

Cũng giống virus cảm và cúm; virus và vi khuẩn gây bệnh viêm màng não có thể đi từ tay vào miệng của bạn. Bạn có thể ngăn ngừa viêm màng não bằng cách rửa thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch diệt khuẩn, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, thay tã cho em bé, sau khi trở về nhà, sau khi ho hoặc hắt hơi. Khi rửa tay đừng quên chà rửa cả mặt trước và mặt sau của bàn tay và từng ngón tay. Chà xát 2 bàn tay với nhau trong 20 giây, sau đó rửa sạch và lau khô bằng khăn mặt.

5. Tăng cường miễn dịch

Hệ miễn dịch khỏe mạnh có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi sự tác động của vi khuẩn, virus gây viêm màng não. Nâng cao miễn dịch bằng cách bổ sung các loại thực phẩm lành mạnh, bao gồm trái cây và rau tươi, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc, tập luyện thể dục thường xuyên và đảm bảo ngủ đủ giấc. Chăm sóc sức khỏe đặc biệt quan trọng, khi bạn có bệnh lý nền mạn tính ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, hoặc đang sử dụng các loại thuốc gây suy giảm miễn dịch.

6. Khám và điều trị kịp thời

Nếu tiếp xúc gần với bệnh nhân viêm màng não hoặc người nghi ngờ mắc bệnh và xuất hiện các triệu chứng bất thường nghi ngờ viêm màng não, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán. Tại đây, các bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm chẩn đoán viêm màng não, nếu mắc bệnh viêm màng não do vi khuẩn, bạn sẽ được chỉ định dùng thuốc kháng sinh ngăn ngừa bệnh tiến triển. Thuốc kháng virus sẽ được chỉ định nếu bạn bị viêm màng não do virus. Ngoài ra, thuốc kháng viêm và điều trị hỗ trợ có thể được áp dụng.

Chăm sóc bệnh nhân viêm màng não

Chăm sóc tốt bệnh nhân viêm màng não, giúp người bệnh mau hồi phục, quay trở lại cuộc sống bình thường. Quá trình chăm sóc bệnh nhân đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa bác sĩ và người nhà bệnh nhân.

• Thực hiện đúng liệu trình điều trị bằng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ. Thực hiện đầy đủ các xét nghiệm cận lâm sàng.
• Bố trí cho người bệnh viêm màng não nằm phòng riêng. Nhiệt độ phòng duy trì ổn định. Phòng ở sạch sẽ, thông thoáng, tránh tiếng ồn.
• Theo dõi sát dấu sinh hiệu, tình trạng ý thức, co giật, buồn nôn và nôn của người bệnh.
• Nếu người bệnh co giật cần báo ngay cho bác sĩ để hỗ trợ thông thoáng đường thở, cung cấp đầy đủ oxy. Đặt bệnh nhân nằm nghiêng tránh đờm, dãi hoặc chất nôn rơi vào phế quản. Hút đờm, dãi nếu bệnh nhân hôn mê, tăng tiết.
• Cho người bệnh nằm cao đầu, kiểm soát lượng nước (nên dùng ½ đến ⅔ nhu cầu). Theo dõi sát lượng dịch vào ra.
• Đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, Nuôi dưỡng tĩnh mạch, đặt sonde dạ dày, cho ăn nếu người bệnh không tự ăn uống được.
• Vệ sinh răng miệng, cơ thể. Thay đổi tư thế của người bệnh mỗi 2 giờ/ lần để tránh các vết loét. Vỗ rung phổi chống ứ đọng đờm dãi, nếu người bệnh hôn mê.
• Bác sĩ động viên, thông báo với người nhà về tình trạng diễn tiến bệnh, các thủ thuật cần thực hiện trong quá trình điều trị để người nhà hợp tác, chăm sóc và theo dõi bệnh nhân.

Thực hiện đầy đủ 6 cách phòng bệnh viêm màng não giúp bảo vệ bản thân, gia đình và những người xung quanh trước căn bệnh nguy hiểm này. Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC hiện có đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm màng não do vi khuẩn dành cho trẻ em và người lớn với chất lượng vượt trội, bảo quản chất lượng an toàn chuẩn quốc tế, giá thành hợp lý, nhiều ưu đãi và quà tặng cho quý khách hàng. Liên hệ Hotline 028 7102 6595 để được tư vấn, đặt lịch tiêm.