Gánh nặng zona thần kinh ở người có bệnh thận mạn

Người mắc bệnh thận mạn tính có nguy cơ mắc zona thần kinh cao hơn khoảng 30% so với người bình thường, đồng thời đẩy nhanh tiến triển của bệnh thận, làm tăng nguy cơ tiến tới suy thận giai đoạn cuối.

Lý giải cho tình trạng trên, Bác sĩ Nguyễn Như Điền – Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, suy giảm miễn dịch là nguyên nhân chính khiến bệnh nhân bệnh thận mạn gia tăng nguy cơ nhiễm trùng. Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi với nhiều bệnh nền, làm suy yếu chức năng của tế bào lympho B, lympho T và bạch cầu đa nhân trung tính. Đồng thời, hội chứng tăng ure máu làm tích tụ các độc tố như indoxyl sulfate và p-cresyl sulfate, càng làm tổn thương hệ miễn dịch.

Nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh còn cao hơn ở các bệnh nhân lọc màng bụng, do mất đại thực bào và globulin miễn dịch qua dịch thẩm phân, cùng với sự suy giảm các tế bào T đặc hiệu VZV – phòng tuyến chủ chốt chống lại virus. Các yếu tố này khiến bệnh nhân thận mạn không chỉ dễ nhiễm zona mà còn có nguy cơ gặp biến chứng nặng.

Nguy cơ mắc zona thần kinh cao hơn ở người có bệnh thận mạn

Tỷ lệ mắc zona thần kinh trung bình trong nhóm dân số chung khoảng 3,9 trên 1.000 người mỗi năm, nhưng ở bệnh nhân thận mạn, con số này tăng gần 20 lần, lên đến 70 trên 1.000 người mỗi năm. Tỷ lệ mắc mới zona thần kinh ở nhóm người mắc bệnh thận mạn giai đoạn cuối cũng đạt mức cao đáng kể với 12,25 trường hợp trên 1.000 người mỗi năm. Ước tính 3 - 6% bệnh nhân thận mạn sẽ mắc zona, với nguy cơ tăng cao nhất ở những người ghép thận và thẩm phân phúc mạc.

Trong đó, nhóm bệnh nhân ghép thận chịu rủi ro cao nhất với tỷ lệ mắc zona thần kinh sau 3 - 4 năm lần lượt là 6% và 11,2%. Hơn nữa, gần một nửa trong số này (42,7%) phát triển biến chứng đau thần kinh sau zona (PHN) và nguy cơ tử vong gấp đôi so với những người ghép thận không bị zona.

Dữ liệu từ nghiên cứu của Lin SY và cộng sự (1996 - 2008) tại Đài Loan cũng khác định nguy cơ mắc zona thần kinh cao nhất ở nhóm ghép thận với 8,46 lần so với những người không mắc, tiếp theo là nhóm lọc màng bụng với nguy cơ tăng đến 3,61 lần, nhóm lọc máu tăng đến 1,35 lần và tăng 1,21 lần ở nhóm bệnh thận mạn nói chung. Điều này nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của nguy cơ zona ở bệnh nhân bệnh thận mạn và những đối tượng suy giảm miễn dịch khác.

Nguy cơ mắc zona thần kinh được ghi nhận cao hơn ở nhóm người có bệnh thận mạn đi kèm các bệnh lý khác. Cụ thể, một nghiên cứu khác tại Đài Loan (2005 - 2012) đã chỉ ra nguy cơ mắc zona ở nhóm bệnh nhân thận mạn cao hơn 1,4 lần so với người không mắc bệnh. Nguy cơ này còn tăng lên 1,65 lần khi bệnh nhân có các bệnh lý đi kèm. Đối với bệnh nhân thận giai đoạn cuối, tỷ lệ zona và nguy cơ tử vong còn cao hơn đáng kể.

Gánh nặng zona thần kinh ở người có bệnh thận mạn

Bệnh nhân suy giảm chức năng thận đối mặt với nguy cơ mắc zona và đau thần kinh sau zona cao hơn đáng kể so với người có hệ miễn dịch bình thường. Bệnh nhân đau thần kinh sau zona thường đối mặt với các khuyết tật về thể chất, nghề nghiệp, xã hội và tâm lý xã hội do cơn đau dai dẳng trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Hơn nữa, nguy cơ chung của các biến cố tim mạch bất lợi cũng tăng lên sau một đợt mắc zona.

Không chỉ gia tăng nguy cơ và mức độ biến chứng đau dây thần kinh sau zona, Bác sĩ Như Điền cho biết, nhóm người mắc bệnh thận mạn khi mắc zona thần kinh mà còn thúc đẩy bệnh tiến triển nhanh đến giai đoạn cuối. Theo nghiên cứu của Lin SY, sau một đợt zona, nguy cơ tiến triển đến bệnh thận giai đoạn cuối tăng 1,36 lần. Đặc biệt, nếu bệnh nhân đồng mắc zona, đái tháo đường và tăng huyết áp, nguy cơ này tăng vọt lên 8,71 lần.

Nhiễm trùng zona ở bệnh thận giai đoạn cuối có tỷ lệ biến chứng cao tới 35% và tỷ lệ tử vong từ 15 – 50%. Nghiên cứu tại Mỹ (2006 - 2009) cho thấy, 51% bệnh nhân thận giai đoạn cuối mắc zona tử vong trong vòng 2 năm, với thời gian sống trung bình khoảng 8,1 tháng. Những người có nguy cơ tử vong cao hơn thường là người lớn tuổi, có chỉ số bệnh đi kèm cao và mắc nhiều bệnh nền khác.

Người mắc bệnh thận mạn nên chủ động tiêm phòng zona thần kinh

Bác sĩ Như Điền khuyến cáo, tiêm ngừa vắc xin là giải pháp phòng bệnh zona hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất, đặc biệt đối với người có nguy cơ cao như bệnh nhân bệnh thận mạn hoặc những người đã từng mắc bệnh. Hiện nay, Việt Nam đã có vắc xin phòng zona thần kinh Shingrix (GSK, Bỉ), là vắc xin tái tổ hợp, được Hệ thống tiêm chủng VNVC đưa về ra mắt tại Việt Nam và triển khai tiêm chủng tại hàng trăm trung tâm trên toàn quốc, với hiệu lực phòng bệnh lên tới 97,2% ở người từ 50 tuổi và 91,3% ở người từ 70 tuổi.

Ở bệnh nhân có bệnh thận mạn, vắc xin vẫn đạt hiệu lực cao đến 86,6% trong việc phòng bệnh zona thần kinh. Đồng thời, đảm bảo an toàn khi tiêm ngay cả khi bệnh nhân đang trong quá trình điều trị lọc máu chu kỳ (chạy thận). Lịch tiêm vắc xin zona thần kinh gồm 2 mũi, người có hệ miễn dịch bình thường tiêm cách nhau 2 tháng, người có nguy cơ cao tiêm cách nhau 1 tháng.

Bên cạnh việc tiêm vắc xin phòng bệnh, Bác sĩ Như Điền cũng khuyến cáo người mắc bệnh thận mạn tính cần chủ động xây dựng lối sống khoa học, lành mạnh để tăng cường sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt là các bệnh do virus Varicella Zoster gây ra như thủy đậu và zona thần kinh. Một lối sống khoa học bao gồm việc nghỉ ngơi hợp lý, duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ, tập luyện nhẹ nhàng và kiểm soát căng thẳng hiệu quả.

Đồng thời, người bệnh cũng nên tránh tiếp xúc gần với người đang mắc thủy đậu hoặc zona. Quan trọng hơn hết, việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị và tái khám định kỳ giúp kiểm soát tốt bệnh thận mạn tính, từ đó làm giảm nguy cơ virus tái hoạt động và gây biến chứng nghiêm trọng.

Để được tư vấn các thông tin vắc xin phòng ngừa Zona thần kinh hoặc đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất Tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể cài đặt Ứng dụng “Trợ lý tiêm chủng” VNVC Mobile App dễ dàng qua 2 đường dẫn sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Đối với các hệ điều hành Android (Oppo, Samsung, Sony…): CÀI ĐẶT TẠI ĐÂY