Quai bị sưng ở đâu? Nhận biết các điểm đau điển hình

Quai bị là bệnh nhiễm virus cấp tính, tự giới hạn, toàn thân, đặc trưng bởi tình trạng sưng một hoặc nhiều tuyến nước bọt, thường là tuyến mang tai. Bệnh nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm tinh hoàn, buồng trứng sưng, viêm màng não, viêm tụy, mất thính lực tạm thời ở 1 bên tai. Việc nắm rõ quai bị sưng ở đâu và nhận biết các điểm đau giúp phát hiện bệnh sớm và điều trị hiệu quả hơn.

Quai bị sưng ở đâu?

Quai bị thường gây sưng đau ở vùng tuyến nước bọt mang tai, hai bên má, gần góc hàm dưới tai. Ngoài ra, quai bị cũng có thể gây sưng, đau ở các vị trí khác hiếm gặp hơn như tuyến nước bọt dưới hàm và dưới lưỡi, tinh hoàn, buồng trứng.

1. Sưng tuyến nước bọt mang tai

Tuyến nước bọt mang tai là tuyến nước bọt nằm giữa tai và hàm. Tình trạng sưng, được gọi là viêm tuyến nước bọt, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên mặt. Ở người bình thường, tuyến nước bọt mang tai nằm sâu dưới da nên không thể sờ thấy. Tuy nhiên, khi mắc quai bị, tuyến này có thể sưng to rõ rệt chỉ sau vài ngày.

Trong khoảng 70 - 80% trường hợp, tình trạng sưng xảy ra ở cả hai bên mặt, thường bắt đầu từ một bên trước rồi lan sang bên còn lại. Một số ít người bệnh có thể bị sưng cả hai bên cùng lúc.

Vùng sưng thường mất đi đường viền rõ ràng, che khuất góc hàm dưới và gây cảm giác đau khi chạm vào. Lỗ ống dẫn nước bọt mang tai (ống Stensen) có thể xuất hiện các ban đỏ và to ra. Vùng sưng có thể lan rộng sang má, vùng dưới hàm và có thể lan đến ngực khiến phù phần xương ứng trước. Người bệnh sẽ có cảm giác khó nuốt, khó nói, họng sưng đỏ, đau hai tai, khó thở… Tình trạng sưng tuyến nước bọt có thể kéo dài trong 10 ngày.

2. Các điểm bị sưng khi bị quai bị ít gặp hơn

Mặc dù quai bị sưng ở tuyến nước bọt mang tai là phổ biến nhưng virus cũng có thể tấn công các cơ quan khác, gây ra các triệu chứng sưng đau và biến chứng nghiêm trọng. Ngoài tuyến nước bọt, tình trạng sưng đau còn có thể gặp ở các điểm khác như:

• Viêm tuyến nước bọt dưới hàm và dưới lưỡi

Tuyến nước bọt dưới hàm nằm dưới xương hàm dưới và tuyến dưới lưỡi nằm dưới lưỡi, trong sàn miệng. Khi các tuyến này bị viêm, vùng dưới hàm hoặc dưới lưỡi có thể sưng và đau. Sưng tuyến dưới hàm có thể dễ bị nhầm lẫn với sưng hạch bạch huyết. Sưng tuyến dưới lưỡi có thể gây khó chịu khi nuốt hoặc nói.

• Sưng tinh hoàn

Tình trạng đau, sưng và nóng ở tinh hoàn thường xuất hiện 1 - 2 tuần sau khi viêm tuyến mang tai bắt đầu nhưng cũng có thể xảy ra đến 6 tuần sau đó. Khi bị sưng tinh hoàn (viêm tinh hoàn) do quai bị, bìu bị đau và viêm. Tình trạng này xảy ra ở 10 - 40% nam giới tuổi dậy thì và sau tuổi dậy thì mắc bệnh. Thông thường, viêm tinh hoàn chỉ ảnh hưởng đến một tinh hoàn nhưng trong 10 - 30% trường hợp, cả hai tinh hoàn đều có thể bị ảnh hưởng. Sưng tinh hoàn có thể dẫn đến giảm kích thước tinh hoàn và giảm khả năng sinh sản.

• Sưng buồng trứng

Khoảng 1 trong 14 nữ giới chưa tiêm vắc xin mắc quai bị sau tuổi dậy thì sẽ bị sưng buồng trứng (viêm buồng trứng). Triệu chứng ít điển hình và thường nhẹ hơn so với viêm tinh hoàn, bao gồm đau bụng dưới, có thể kèm sốt. (2)

Phân biệt vị trí quai bị đau với các nguyên nhân khác

Bệnh quai bị gây sưng đau điển hình ở tuyến nước bọt mang tai, nhưng triệu chứng này đôi khi có thể nhầm lẫn với các tình trạng viêm sưng vùng mặt khác như viêm hạch bạch huyết, viêm mô tế bào, u tuyến nước bọt. Việc nhận biết sai bệnh có thể dẫn đến điều trị sai cách khiến tình trạng bệnh diễn tiến nặng hơn, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng. Dưới đây là bảng phân biệt vị trí quai bị đau với các nguyên nhân khác:

Bài viết trên đã giải đáp thắc mắc “Quai bị sưng ở đâu?” đầy đủ và chi tiết. Sưng ở tuyến nước bọt mang tai là vị trí sưng điển hình của bệnh, ngoài ra tình trạng này cũng có thể sưng ở các vị trí khác như tuyến dưới hàm, dưới lưỡi, tinh hoàn, buồng trứng đi kèm với các triệu chứng sốt, đau đầu, mệt mỏi. Do đó, khi có dấu hiệu sưng bất thường trên cơ thể, cần đến bệnh viện ngay để bác sĩ kiểm tra, chẩn đoán và điều trị kịp thời.